s
Stadsnieuws
Hoe durft men daarmede aan komen, waar
wij *00 fatsoenlijk zijn geweest over de Over-
ysselsche kwestie niet meer te «preken.
Dat de liberalen, die toen een koninklijk b^vel
in den wind sloegen, nu met een verwijt van
iemis aan eerbied voor de kroon voor den dag
urven komen, vindt »pr. verregaande. (applanB)
Spr. zal op deze kwestiu maar niet diep
ingaan, hoewel de kerkdijken er zich duchtig
mee hebben vermaakt
Gelijk recht voor allen ie in de allervoornaamste
plaat» geschonken door de Lageronderwijswet.
Zefs indien deze regeering inderdaad kon ver
weten worden, niets te hebben tot stand gebracht
dan alleen de wijziging der Lageronderwijswet,
dan nog verdiende zij ons aller hulde en steun.
Spr. herinnert met enkele woorden aan den
jarenlang gevoerden schoolstrijd en aan de in
1889 tot stand gekomen pacificatie door de wet
Mackay. 't Was toch te voorzien, dat men zich
het recht op vrijmaking der school niet liet af-
koopen. De heer Vermeulen heeft immers toen
reed» gezegd, dat men wel voor het oogenblik
tevreden was, maar wat later moest gebeuren,
daar moest over eenige jaren eerst over beslist
worden.
Het bijzonder onderwijs nam sedert dien in
bloei toe, maar bleef de groote belemmering van
gemis aan geld voelen. Na is deze christelijke
regeering aan een eisch van billijkheid en recht
tegemoet gekomen en heeft het subsidie belang
rijk, al is het nog lang Diet voldoende, ver
hoogd.
De liberalen hebben steeds, misschien te goe
der trouw, gedacht, dat de openbare school de
massa bevredigde terwijl juist de groote meer
derheid van ons volk de bijzondere school wil.
Zij wil een ander onderwijs dan thans op de
openbare school wordt gegeven, en waar de
ouders dit onderwijs niet willen, heeft de Staat
ntet het recht het hen op te dringen, ook door
aan de bijzondere schooi de geldelijke hulp te
onthouden.
Maar al te vaak moest uit geldgebrek worden
gezegd, als de ouders Yoor hunne kinderen het
onderwijs vroegen, waarvan zij zielsovertuigd
waren, dat bet 't beste was: wij hebben geen
gold, wij kunnen niet. Welnu dezulken is recht
gedaan. Ook zij zullen nu niet langer door
geldgebrek hunne kinderen, die zij niet minder
liefhebben, en die niet minder van de noodza
kelijkheid eener godsdienstige opvoeding over
tuigd zijn, van het bijzonder onderwijs behoe
ven te spenen.
Die onderwijswet heeft in de Kamer een storm
gewekt, de heer Goeman Borgesius vertelde zelfs
dat zooveel geld niet noodig was, dat het bij
zonder onderwijs, beschikte voor goedkoope leer
krachten, enz.
Spr. zou dat alles laten rusten, indien niet op
deze plaats hem tot zijn diep leedwezen eene
bemerking van het hart moest. Te Baarn sprak
dezer dagen de heer de Beaufort, een man wien
spr. al is hij diens beginselen niet toegedaan,
gaarne zijn oprechte hulde betuigd, als een
voortreffelijk, eminent, eerlijk en oprecht poli-
tiCUB.
De heer Beaufort is geweest minister van
Buitenlandsche zaken, en wij herrinneren ons
levendig den keurigen vorm, waarin altijd diens
redevoeringen werden gekleed, In de Baarnsche
rede echter heeft hij iets gezegd, dat spr niet had
verwacht. De Heer de Beaufort opmerkend dat
reeds door de Lager ouderwijswet meer gegeven
werd, dan noodig was, voegde daaraan toe,
dat zulks hem door de Katholiek kamerlid was
toegegeven. Spr. zou daar niet op ingaan, indien
niet door bet in herinnering brengen eener in-
teruptie. „Hinderen die kloosters en kapellen de
heeren soms"; hem ware gebleken, dat spr. hier
de persoon in kwestie is; juist daarom moest spr.
er tegen op komen, daar de mededeeling des
heeren de Beau'>rt onjuist is. Spr. hoopt dat
de heer Beaufort die uitlating zal terrugnemen.
Eigenaardig is dat de Eerste Kamer niet aan
stonds tot dis behandeling der wet wilde over
gaan, daar de heeren niet voldoende waren
voortbereid. Dit laatste is onaannemelijk, im
mers de heeren kenden het ontwerp, en daarin
rijn niet veel wijzigingen aangebracht, want de
Tweede Kamer meerderheid wilde het er zoo
spoedig mogelijk dooijagen, en heeft nagenoeg
alle amendementen afgestemd.
Deze wet is weder een stap naar de vrijma
king der school, zoodat het gansche volt de
vrije keuze kriigt. Laat de men»chen vrij uit
kiezen, dan zal blijken voor welke school er
voorliefde bestaat,
JCr is nog een andere reden waarom dit mi
nisterie aller steun verdient.
't Ia omdat zij krachtig heeft gewerkt aan den
■edelijken en stoffelijken vooruitgang van den
volkswelvaart. Ook m dat opzicht kunnen wij
volkomen voldaan zijn.
Vooreerst door de beteugeling der drank- en
8peel*ucht.
De Drankwet moet ook tegen dit ministerie
dienst doen, maar in de eer»te plaats ia het geen
nieuwe wet, en in de tweede plaats, waar de
heer de Beaufort zegtonuitvoerbaar, daar kla
gen de kasteleins dat de wet te streng wordt
uitgevoerd, twee dingen die niet rijmen. Het
schoone beginsel is juist, dat niet te veel in het
algemeen worde geregeld, maar plaats wordt
gelaten voor gemeen overleg en rekening kan
gehouden worden mei plaatselijke omstandig
heden.
Vermelding verdient nog, dat de beer Van
Houten de drankwet noemde een kind van
Borgesius, door dr. Kuyper geadopteerd en ge
fatsoeneerd. Enfin, over di6 kwestie moetende
heeren maar eens kibbelen, wanneer het verbod
van het onderzoek naar het vaderschap is opge
heven. (Applaus).
De loterijwet ter beteugeling der speelzucht is
door de liberale pers vrij minachtend behandeld
men wilde de beursspeculanten getroffen zien,
Afgescbieden van de vraag af zulks mogelijk
is, moest men toch ook tevreden zijn, ornaat
tal van kleine luidjes beschermd worden tegen
allerlei lootjesventers, terwijl die beurslui toch
wel alt eigen oogen kunnen zien.
Een mensch met gezond verstand weet wel, dat
hij er met speculeeren aangaat.
Wat de stoffelijke welvaart betreft, er is hard
gewerkt aan de voorbereiding der sociale wet
geving. Ook zijn reeds tal van verbeteringen tot
stand gekomen, o.a. de salaris verbetering der
postambtenaren, de pensioenen voor onderwijzers
en hunne weduwen, de caissonwet enz.
Dan wacht op afdoening, maar is door het
langdurig discuscieeren over de onderwijsnovelle
niet nog voor het reces afgedaan, het arbeids
contract.
Voorts zijn in voorbereiding de ziekte- invali-
diteits- en pensioensverzekering, de administra
tieve rechtspraak de tariefwet.
Indien men werkelijk wil beweren, dat dit
ministerie niets heeft gedaan, dan mag men dat
de lieden in een vrijz. propaganda club kunnen
wijsmaken, in onze kringen moet men daar niet
mee aankomen, (applaus).
Wat de Tariefwet betreft, spr. wil niet ont
kennen dat er niet een of andere post te vinden
is die verkeerd is, maar daartoe kunnen ook
nog verbeteringen worden aangebracht.
Wat het beginsel betreft of vrijhandel, die wi
hier te land niet hebben, al of niet goed is, da
is den loatsten tijd veei overwogen. En als wij
dan hooren een staathuishoudkundige nu eens
feen boekengeleerde, geen blind aanhanger van
et vrijhandelaarsdogma, de inepectr--
den arbeid, de heer Struve, gewezen c
der Rijksverzekeringsbank, een onverdacht libe
raal als wij dan komen, dat die zich niet kan
begrijpen dat men nog altijd van het oude stand
punt vasthoud dan vraagt men zich af, ook als
men zoo zonneklaar de werkeloosheid en het
uittrekken naar den vreemde van arbeiders ziet,
boe men nog tegen matige tariefsverhooging kan
zijn.
Door doelmatige bescherming der industrie zal
ons land meer bloeien, de arbeiders meer wiste,
en meër geld ontvangen, (applaus.)
Een kleine technische zaak heeft spr. onlangs
sterk gefrappeerd n. 1. de questie met den Pa-
rijschen consul, die in een consulair verslag ten
gunste der protectionisten een enkele zinnetje
had geschreven.
Het Handelsblad betoonde zich zeer verbol
gen en betoogde dat het niet te pas kwam, dat
een consul in het buitenland zich met onze bin-
nenlandsche politiek bemoeide. Die consul had
slechts objectieve vei-'agen gegeven. Dat durft
het Handelsblad te schrijven, dat heette te zijn
voor vrijheid van drukpers, maar o, zoo bang
iB als het vrijhandelsdogma in het gedrang komt
door een zinnetje in «en consulair verslag. (Ap
plaus.)
Vraagt men spr. waarom de sociale wetten
niet tot stand zijn gekomen, dan is dat omdat
deze regeering niets gereed vond. De liberalen
hebben lange jaren niets voor de oude arbeiders
SedaaD. Zij moeten nu niet zeggen, dat ouder
omspensioen en ziekteverzekering jn ra. d. iets
nieuws zijn, waar zieke en oude werklieden toch
niets nieuws zijn. (Applaus.)
Vervolgens behandeld spr. de concentratie der
vrijzinnigen, waarbij wel degeli'K de socialisten
hooren, immers de heer Borgeaus zei te Drach
ten eer een socialist dan een clericaal. Als dus
de liberalen de meerderheid mochten halen en
wel met hulp der socialisten, dan weet hetNe-
derlandsche volk wat bet '.e wachten heeft. Al
leen reeds om deze overweging verdient
regeering onzen steun (Applaus).
Wat ons betreft, aldus spr., tusschen ons zgn
op godsdienstig t?rrein diepgaande verschillen,
maar wij moeten het op staatkundig terrein eens
zgn. Eens in aile districten van het land. Niet
vragen is een candidaat katholiek, maar is hij
christelijk.
Wij willen behoud van dit christelijk ministerie
om te verzekeren de loyale uitvoerig der Troonrede
van 1901. Dub wie 't ook is, wij katholieke steunen
den man der rechterzijde, met dezelfke kracht
als ware hij geheel de onze (applaus).
Daarom allen op, dan kunnen wij met
trouwen de volgende maand afwachten. Dan
zal big ken, dat ons volk wil geregeerd worden
in cbristelijken zin. Laat ons alle ons best doen
om de zoete voldoening, te hebben medegewerkt
om de groote zaak van God en Vaderland.
De voorzitter dankte den spreder-
Gelegenbeid tot debat werd niet gegeven.
Te kwart voor tien ging men uiteen-
Betreffende de Dinsdagmiddag gehouden
Raadszitting rest ons nog de vermelding van
de ingekomen stukken en de gevoerde dis-
cussiën.
Ingekomen zgn: Van Ged. Staten goedkeu
ring van verschillende raadsbesluiten, betref
fende de vaststelling van bet primitief kohier
der inkomstenbelasting, dienst 1905wnzi-
ging der gemeentebegroting, dienst 1904
en '05; beschik baai-stelling van lokaliteit aan
«het Groene Kruis" en een overeenkomst
met het Rgk tot ruiling van grond. Al deze
stukken werden voor kennisgeving aangeno
men, terwijl betreffende het laatste stuk
door den Voorzittel werd medegedeeld, dat
de overeenkomst reeds aan den Minister van
Oorlog ter goedkeuring is toegezonden,
Dan is teruggekeerd van bovengenoemd
college de Bouwverordening, vergezeld van
een Iij3t met aanmerkingen.
In banden B. en W. gesteld om prae-
advies.
Van de Gezondheidscommissie de begrooting
voor 1906, zal behandeld worden bij de Ge-
meentebegrooting.
Van het «Groene Kruis" een dankbetuiging
voor den verleenden steun en mededeeling
dat het subsidie op de door den Raad ge
stelde voorwaarden woydt aanvaard. Voor
kennisgeving aangenomen.
Van da vereeniging «Ambachtsschool'' het
Jaarverslag. Ter secretarie ter visie gelegd.
Van den onderwijzer S. P. Slagter een
verzoek, vau verlof van 1 Juni totl October
a. s. wegens dienstplicht. Na spoedeischend
verklaring z. d. of h. st ingewilligd, overeen
komstig het voorstel van B. on W.
Van het Amersfoortscbe Symphonieorkest
jJubal" een adres lot het in gebruik mogen
ontvangen van een lokaal van het school
gebouw in de Koestraat. In handen van B.
en W. gesteld om prae-advies.
Van de vereeniging van Rijnsteenfabrikan-
ten een adres verzoekende in de bouwver
ordening bepalingen op te nemen, bevattende
zekere eischen aan bouwsteenen te stellen.
Zal worden afgedaan met vorengenoemd stuk,
die verordening betreffende.
Van den heer W. Croockewit W. Azn een
verzoek om- ontslag, als Secretaris-penning-
meester van het Burgerweeshuis. B. en W.
stellen voor dit ontslag te verleenen, hetgeen
na spoedeischend verklaring geschied z. d.
of b. st.
Regenten van bet Burgerweeshuis vezoe-
ken in de vacature spoedig te doen voorzien
Er zijn twee gegadigden de heeren L. A.
baron Van lttersum, en J. Heyligers wier
namen de voordracht der regenten uitmaken.
Na spoedeischend verklaring wordt beslo
ten aanstond in de waarneming te voorzien,
doch op verzoek van den heer Heyligers
wordt de stemming verdaagd tot na de be
handeling der agenda.
Nog is ingekomen van de Coöperatieve
Bouwvereeniging «Eigen Dak" me onder
teekend door den heer A. v. d. Pol een ver
zoek, tot het mogen aanleggen van eene straat,
verbindende de Utrechtscheweg met den
Leusderweg.
Teneinde de bouwers te kunnen doen
profiteeren van het gunstige jaargetijde stellen
B. en W. voor de zaak spoedeischend te
verklaren.
Wethouder Visser licht d
eischend verklaring nader toe. Er zullen 64
goed ingerichte woningen worden gebouwd.
Alle voorbereidende maatregelen zijn in orde,
dus zou het jammer zijn als de bouwers
niet zouden kunnen profiteeren van het gun
stige weder. Alleen zou spr. een voorwaarde
als beslisten eisch stellen, nl. dat de twee
meter straat, die tusschen de geprojecteerde
en de Nicasiusstraat zijn gelegen, ook aan
de Gemeente kosteloos worden overgedragen.
De heer Gerritsen heelt tegen
spoedeischend verklaring geen bezwaar maar
zou gaarne vernemen of die voorwaarde
niet strijdig is met de weliswaar nog niet
in werking getreden bouwverordening,
Wethouder Visser repliceert,
dat zulks niet het geval is, de menschen
hebben aan die twee meter strast niets,
n voor de Gemeente zouden er moeilijkbeden
uit voort kunnen vloeien. Spr. dringt er op
aan, dat men geen toestand in het leven
roep, waarbij de verbinding tusschen twee
straten niet bet eigendom is der gemeente
Mr. Heyligers vraagt of nu even
eens beslist wordt over den bouw der wo
ningen.
Wethouder Visser repliceert, dat
eerst de straat aangelegd moet worden daar
mede is eenigen tijd gemoeid.
De Voorzitter, deelt nog mede, dat
hem door de bouwers nader verzocht is,
achter de zaak spoed te zetten.
D e h e e r~Va n E s v e 1 d maakt bezwaren
tbans het voorstel te behandelen Spr. weet
van niets, en kan dus niet oordeelen; plan
nen of teekeqingen heeft hij niet gezien.
Spr. komt er tegen op dat nu beslist zou
moeten worden, terwyl de leden geep geler
jenbeid in gegeven tot een onderzoek in
oeo' <\a r
(Enkele leden gaan bij den {J-ethopdeü-ran
publieke werken de stukken inzien.)
De Voorzitter brengt bet voorste) tol
spoedeischend-verklaring in stemming,
hetwelk met algemeene stemmen, op eene,
die van den heer van Esveld, wordt aange
nomen.
De voorzitter stelt het voorstel tot
goedkeuring van den aanleg der straat aan
de orde, vraagt of de heer Esveld stemmiug
verlangt of een voorstel tot wyzigiog vatf
het plan wil doen.
De heer Esveld zegt niet te kunnen
oordeelen, omdat hij niet op de hoogte is.
Daarn awordt het gunstig advies van B. en
W. z. h. st. aangenomen.
Van de punten der agenda lokte slechts
n enkel discussie uit, n. 1. punt III hel
voorstel van Burgemeester en Weihoudere
tot vaststelling eener «Verordening betreffen
de den verkoop van sterkend rank op den
ppepffarenweg".
De heep Dos ter veen kan zich niet
vereepigen p)et de bedoeljng van B. en W.
om ip deze gemeende dep verkoop van
sterkendrank aap dep opepbapenytoe te
staan. De vergunninghouder heeft hét recht
bera by de Drankwet verleend, sterkendpank
te verkoopen in 4e aaphoorigbedep van
zijne lokaliteit, dat recht uit te strekkep tot
op den openbaren weg, daarvan ziet spr,
bet nut niet in. Wenscbt bij op den open
baren weg drank te verkoopen, laat het dan
zgn verfrisschenden, alcoholvrijen drank.
Zulks zal geenszins tot schade voor den ver
gunninghouder leiden.
Ook de argumenten van B. en W. tot het
in het leven roepen dezer verordening deelt
spr. niet. 't Is voor de consumenten slechts
een kleine opoffering. Bovendien waar art.
11 der Drankwet weliswaar de mogelijkheid
dezer vero'-dening opent, is het toch niet
in den geest der Drankwet dezer verordening
in het leven te roepen.
Spr. kan dan ook tot geen andere con-
conclusie komen, dan dat deze verordening
geenszips in het leven moet geroepen worden
De heer Gerritsen is het met de
strekking van het betoog des heeren Ooster
veen volmaakt eens.
Spr. gelooft ook niet, dat het de bedoeling
van art. 11 kan zgn, door het maken van
dergelijke verordeningen, achterdeurtjes te
vervaardigen, waardoor men aan de wet
kan ontkomen. Spr. komt bet voor dat het
gemeentebelang zich verzet tegen dit voor
stel Aan B. en W.
De Voorzitter wijst er op, dat art.
11 de bevoegdgeid geeft, en B. en W. van
die bevoegdheid gebruik|willen makeo om den
bestaanden toestand te bestendigen, ook om
hygiënische eischen
De beer Oostervéen wijst er nog
maals op, dat aanhoorigheden der lokaliteit
toch volkomen vrij blijven.
Artikel 1 wordt in stemming bebraebt en
aangenomen met 6 tegen 4 stemmen, die
van de heeren Tromp van Holst, mr. van
Voorst-Vader, Gerritsen en Oosterveen.
De stemming over de geheele verordening
had een gelijk resultaat.
Nog rest ons te vermei Jen, dat de beer
Gerritsen verzohet bij punt X en XI.
Voorstel van Burgemeester en Wet
houders betreffende het geven van privaat
lessen door Mej. J. C. van der Schroeff en
door Dr. 11. J. Reijnders de beslissing over
het geven van privaatlessen door leeraren
aan H. B. S. of Gymnasium voortaan aan
B. en W. over te laten, waarop de voorzit
ter raededeeld dat het reeds het voornemen
van B. en W. was. daaromtrent een voor
stel te doen.
De gedrukte dienstregelingen van het Post
en Telegraafkantoor (Zomerdienst) zijn thans
ter Post en Telegraafkantoor verkrijgbaar.
Tot jury lid voor het concours temporaire
international d' aviculture, dat van 9 tot
12 Juni op de tentoonstelling te Luik wordt
gehouden, is benoemd de heer J. Kooiman.
De heer K. Teeling, godsdienstonderwijzer
alhier, heeft voor de benoeming in gelijk
ambt te Scheveningen bedankt.
Trouwerf bezoekers van vergaderingen
kunnen de volgende week hun hart ophalen
We zullen het lystje in volgorde nemen,
Welaandanj
Maandag avond, 5 Juni houdt de plaatse
lijke afdeeling van de K. N, B. van Oud On
derofficieren een vergadering in de Arend
waarin de voorstellen omtrent Statuten
wijziging zullen behandeld worden.
Op denzelfden avond en op hetzelfde uur
treedt de heer Frank van der Goes Kamer,
candidaat der S.D.A.P. in dit district, in A-
micitia op met het onderwerp «Minister
Kuyper, de vijand der arbeiders.
Dinsdagavond bad professor van der Vlugt
komen spreken, maar wegens ongesteldheid
heeft hij van zijn voornemen moeten afzien.
Woensdagavond 7 Juni, roept «Handelen
Ny verheid" hare leden op ter bij woning van
de gewone maandvergadering in de Zwaan.
Vrijdagavond, 9 Juni vragen weer twee spre
kers de aandacht,, en wel in Amicitia de heer
J. E. W. Duys uit Amsterdam irlet zijn on
derwerp® De tbeorie en de praktijk der Vrij
zinnigen'', en in de Keizerskroon" ds. M.
Jongebreur, Ned. Hervormd Predikant te
Veenendaal voor zijn politjejce rede «de ko
mende strijd."
Zijn bg de lezing-Duys de tegenpartijen
tot debat uitgenoodigd, bij de die van ds,
Jongebreur wordt geen gelegenheid tot de
bat gegeven,
Gisterenavond hield de Amersfoortscbe
Toynbee-Vereeniging in «Ons huis" onder
voorzitting van den heer D. Gerritsen haar
jaarlijksche algemeene vergadering.
De notulen van de vergadering van 28
Maart 1904, werden, na lezing door den secre
taris, den heer Prillewitz goedgekeurd.
Uit de door den Penningmeester den heer
E. v. Vollenhoven, gedane rekening en ver
antwoording over het financieele beheer, blijkt
dat de ontvangsten en uitgaven bedragen
f726.25» met een batig saldo van f68.506.
Het jaarverslag van den secretaris was bij
zonder gunstig en deed zien dat Ons Huis
bloeit.
Als een bijzonder gelukkig feit kon worden
geconstateerd, dat de kosten van de over
het algemeen goed geslaagde cursussen door
haar zelf bestreden zyn.
Aan alle datpes en heeren, die hunne tpe-
(Jewerking hebben verleend, wprd f)an|c ge?
bracht.
Een woord van warpie sympathie bracht
()e heer Gerritsen sap het werk eener edeje
en hoogstaande vrouw, aan de nagedachte^
nis van mej. Leeuw die der vereeniging doop
den dood ontviel. Zg was een der opricht
sters en een der meest krachtig medewerk
sters. Haar nagedachtenis zal hoog in eere
worden gehouden.
