Donderdag 12
October 1905.
No. 7106.
55e Jaargang
Feuilleton.
DICK BULTITUDE.
AMEHSFOORTSGHE COUMIT.
UITGAVE:
firma a h- van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
iranco per post f 1.45. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsad vertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25; eikeregel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenais afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT
Telephoon 19.
Amersfoort in 1904.
XII.
De Commissie van Toezicht op het Lager
Onderwijs rapporteerde:
Ingrijpende veranderingen op het gebied
van het Lager onderwijs hadden in het afge-
loopen jaar niet plaats.
De uitbreiding Uwer Commissie, die na
haar hervorming nu eerst volledig kon op
treden, bleek een gewenschte ie zijn, daar
het schoolbezoek thans geregelder kon ge
schieden. De aanwezigheid van Dames-leden
kwam het toezicht op het Mandwerk-ouderwijs
zeer ten goede.
Het aantal scholen bleef het zelfde; alleen
werd een zeer doelmatige uitbreiding gegeven
aan de lokaliteit der school 2e soort in de
Hellestraat en aan die der Meisjesschool in
het Plantsoen.
Over het algemeen kan geconstateerd
worden, dat het Lager onderwijs in deze
Gemeente iu zeer goeden toestand verkeert.
Mag een enkele school ook nog ver beneden
de eischen blijven, die aan voldoend Lager
onderwijs is te stellen, de overige toonden de
belangen van het kind beter te begrijpen.
Met voldoening kan Uw Commissie ver
klaren, dat ile ijver en de plichtsbetrachting
van het onderwijzend personeel lof vei dienen,
óok al moet zij erkennen, dat de paedagogisebe
geschiktheid van alle onderwijzers niet op
éen lya kan gesteld worden.
Het Mandwerk-onderwijs, dat op veleseholen
lang in minderwaardigen toestand heelt
verkeerd, onderging, ook volgens de verklaring
van mej. Teunisse, in het afgeloopen jaar
eenige verbetering. Toch moet gezegd worden,
dat 'tuog niet aan de verwachting beantwoord
de en de Dames-leden derCommissie zyu dan
ook van oordeel, dat de leiding van mej.
Teunisse ook voor 1905 dringend noodzakelijk
blijlt.
De Herhalingsschool werd door verschillende
leden met genoegen bezocht.
De Commissie betreurt het, dat nog zoo
weinigen, in 't bijzonder van de meisjes, den
geheelen cursus doorioopen.
Ze meent, dut een verandering in den
leertijd, waardoor de te lange onderbreking
der lessen zal verminderen en ook bet kook-
en huishoudonderwijs beter tot zyn recht
zal komen, daarin verbetering zal kunnen
brengen. Zij had de eer U in dezen geest te
adviseeren.
Tot de vele zaken, die Uwe Commissie jn
hare vergaderingen besprak, behoorde ook
de kwestie ascboolpantoffels". De slechte
toestand, waarin het schoeisel van vele
leerlingen der armenscholen verkeert, bracht
een der leden tot het voorstel, daarin gedu
rende den schooltijd te voorzien door uit
de kas der Commissie schoolpantoffels te ver
schaften, voorloopig aan een der lagere klassen
van elke kostelooze schod.
Al waren niet alle leden evenzeer inge
nomen met dit denkbeeld, toch werd aller
instemming verworven voor een proef. De
vijf Hoofden der kostelooze scholen ver
klaarden zich allen bereid tot medewerking
en zullen te bekwamer tijd hun ervaring
ter beschikking van de Commissie stellen.
De Commissie had het voorrecht, bij haar
vergaderingen, die maandelijks gehouden
worden, steeds den Wethouder van onderwijs
en veelal den Arrondissements-schoolopziener
tegenwoordig te zien. Beider adviezen werden
door haar zeer op prijs gesteld.
Meisjesschool (Plautsoen). Hoofd mej.
Van Lessen, bijgestaan door 7 onderwijze
ressen, de dames Duyster, Hulstyn, Van Mill,
Beck, Van Olden, Van der Nagel en wed. Van
SlootenSpruijt,
In het vaste personeel kwam ^een veran
dering.
De tijdelijke onderwijzeres mej. Halting,
September 19Ü3 in functie getreden, bleef
werkzaam tot 1 Maart. Zij werd toen tot
bet einde van den cursus voor de morgen
schooltijden vervangen door mej. Mezger,
die op de Jongensschool voor die uren kon
gemist worden.
De toename van het aantal leerlingen in
den loop des jaars deed voorzien, dat het
gecombineerde 2e leerjaar meer dan 40 leer
lingen zou tellen, die geen plaatsing in een
lokaal der Jongensschool zouden kunnen
vinden. De aangevraagde splitsing werd
toegestaan en daarmede voor die klasse de
vri egere toestand heisteld. Tengevolge
dezer verandering werd mej. Harting weder
voor éen jaar aangesteld, terwijl mej. Mezger,
van de Jongensschool, aangewezen werd voor
de 3e meisjes klasse. Het eerste leerjaar bleef
i gecombineerd met dat der Jongensschool
onder leiding van mej. Van Slooten.
I In de verdeeling der leerkrachten over de
j verschillende klassen kwam geen veran
dering.
Bij het begin van den nieuwen cursus
1904/05, met 147 leerlingen, bestonden zij
uit1 kl. 18 leerlingen (gecombineerd met 16
iongens) 2e kl. 16 leerlingen, 3e kl. 15 leer
lingen, 4e kl. 24 leerling >n 5e kl. 17 leer
lingen, 6e kl. 19 leerlingen, 7e kl. 17 leerlingen,
8e kl. 9 leerlingen, 9e en 10e kl. 12 leer-
62.
„Daar ben je wel in geslaagdzei Paul voorzicb,
terwjjl bjj met augBt en beven aau de conlidenliea
dacht, en overluid, zei hij: „Misschien wel een van
zjjn schoolmakkers nietwaar?"
„Mijn waarde beer, riep de directeur uit, daar is
beelemaal geen sprake van,"
„Werkelijk f zei Paul. En toch zagen sommigen
hunner er niet zoo heel vriendelijk uit."
„Een mannelijker, meer welwillend en fatsoenlijk
troepje joDgeus is er nooit geweest, zei de directeur,
die de handschoen voor zjjn leerlingen opnam en (dat
moet hem tot zijn eor worden nagegeven) met
volkomen overtuiging van de waarheid te spreken.
Wel vreemd, dal u zulk eeu geheel anderen indruk
gekregen heeft!"
„Ik heb werkelijk een geheel anderen indruk
gekregen, antwoorde Paul, maar ik kan me wel
vergissen."
„Dat doet u zeker, en, neom me niet kwalijk,
maar u heeft geen gelegenheid gehad om uw opinie
te toetsen."
„O, neen
ik beusch wel
„Een bezoek van een oogenblik, een vormelijke
inspectie daarnaar kan men jongens niet leeren
kennen. Ze zjjn begrijpelijkerwijze gedwongen en
onnatuurlijk in het bjjzjjn vaa ouderen. Maar
u moet ze waarnemen zonder dat ze het weten; u
moet ze kennen, moet te midden van hen ver-
lingeD.
Bij de laatste vier bleef vakonderwijs
hoofdzaak; het werd gegeven door de dames
Duyster, Hulstijn, Van Mil en hetHooldder
school.
Gedurende 1904 werden 47 leerlingen toe
gelaten en verlieten 42 de school. Van dezen
werden 2 geplaatst op inrichtingen ter op
leiding van onderwijzeressen en verkregen
4 toegang tot de Hoogere Burgerschool. De
school werd bezocht door 11 buitenleerlingen,
uit de Gemeenten Hoogland, Bussu*\Scher-
penzeel, Resteren, Leusden en Baarn.
Lokalen en leermiddelen warea in goeden
staat.
De aanbouw van een gymnastieklokaal,
bleek een groote verbetering. De leerlingen
konden nu op eigen terrein blijven.
Jongenschool (Heerenstraat).
Hoofd de he r C. J. van der Nagel, bijge
staan door 6 onderwijzers en 1 onderwijzeres,
de heeivn Wever, Lindenhovius, Van Spiegel,
Ermers, Aardema, Slot en mej. Mezger.
Mutatie in het vaste personeel had niet
plaats. De beer Slot, die na zijn ziektede werk
zaamheden had hervat, moest déze ander
maal staken en verkreeg voor geruimen tijd
verlof. Hij werd aanvankelijk vervangen door
de tijdelijke onderwijzeres mej. Harting en
toen deze, bij de splitsing van klasse 2 in
een meisjes- en een jongensafdeeiin-j, naai
de Meisjesschool vertrok, door de tijdelijke
onderwijzeres mej. Eijkelboom.
Door het vervallen der paralleklasse kon
mej. Mezger tijdelijk worden werkzaam ge
steld in de 3e klassj der Meisjesschool.
Het eerste leerjaar bleef gecombineerd
met dat der meisjes,
Het aantal leerlingen dezer school klom
van 439 tot 150.
Toegelaten werden 47 leerlingen van wie
24 van elders, terwijl 36 vertrokken. Van
deze laatsten verlieten 12 de Gemeente, werden
9 op de Hoogere Burgerschool en 1 op het
Gymnasium geplaats.
Dat de bevolking dezer school weinig vast
is, blijkt wel nit het betrekkelijk groot aantal
leerlingen dat de school verliet en daarop
werd toegelaten.
De inrichting werd bezocht door 12 buiten
leerlingen, uit de Gemeenten Hoogland,
Resteren, Rnenen, Soeterberg, Woudenberg,
Leusden en Hilversum.
Tijdens de mazelenperiode bleek bet
noodig, de beide laagste klassen 3 weken
vacantie te geven.
Lokalen en leermiddelen waren in goeden
toestand.
Dat waa iets waar Paul beelemaal niet op gesteld
was - hij kende se genoegmaar het gaf niets,
dat nu te zeggen en daarom stemde hij maar be
leefd toe.
„Ed nu, zei de directeur, wat betreft uw ongelukkig
kind, Ik kan n vertellen, dat bij hier is, in uw
eigen huls. Ik ben hem naar hier gevolgd en tien
minuten geleden zag ik hem met mijn eigen oogen
voor een van uw ramen."
„Hier? riep Paul uit, met natuurlijk nagebootste
bewondering. U doet me schrikken".
„Op het laatste oogenblik, zei de directeur, is het
idee bij me opgekomen, dat er miasohien voor zjjn
vlucht een heel natuurlijke verklaring is te geven.
Ik zie, dat u een kinderpartij Op groote schaal geeft."
„Ja, dal geloof ik ten minste, stemde Paul toe. En
nu deukt u?"
„En ik denk, dat uw zoon, die zeker van de zaak
afwist en gepiqueerd was dat bij er buiten werd go-
houden, in een vlaag van dwaasheid besloten beeft
om toch aanwezig te zjjn, ook zonder uw toestemming."
„Mijn waarde heer, riep Paul uit, die het gemak
van deze theorie inzag, dat moet het zjjn! Dat ver
klaart alles 1"
„Zulk een ernstige daad van insubordinatie, zoi de
directeur, een daad van dubbele ongehoorzaamheid,
tegen u en tegen mjj, verdient streng gestraft te wor
den. Ik vertrouw, dat u dat met mij eens bent?"
De herinnering aan wat hij geleden had, werd voor
een oogenblik te machtig voor den heer Bullitudo
en bjj riep uit:
„Geen straf kan te zwaar zijn voor den deugniet."
„Hij zal zjjn deel hebbeu, dat beloof ik u. Het zal
hem berouwen zoo lang hjj leeft. Als u hem injj in
handen geeft, zal ik hein dadeljjk weer mee naar
Rod well Regis terugnemen, en morgen zal ik be
proeven om zijn geweten op te wekken opeen wjjze,
die hij nooit zsl vergeten."
De directeur was boozer dan een onpartijdig min
naar van recht; veel zou hij goedkeuren, maar men
moet niet vergeten, dat een leerling hem te glad ge
weest was en dat zjjn gezag op zeer vernederende
manier was gefnuikt. Maar zijn groote woede be
koelde die van Paul. Hij kwam op het idee, dat
feitelijk hij het meeste recht had om boos te sijn.
„Wel, zei de heer Bultitude koeltje.», wjj moeten
hem eerst vinden alvorens te overwegen wat er met
hem gedaan zal worden. Ik zal even schellen en
terwijl hij den onfortuinljjkeo Dick achter zich
sleepte. De jongen was nu geheel nuchter, bleek, be
vend en besmeerd mei kolengruis bet eveubeeld
van zijn vader, nog geen drie uur geleden.
Er was een brutale glimlach van triomf op Para-
dine's gelaat, toon hjj Paul een knipoogje gaf, het
welk de laatste in het geheel niet begreep. Zooveel
brutaliteit deed hem verstomd staan, want hjj kon
uauwelijks gelooven, dat Paradine na zjjn laaghartig
gedrag in de biljartkamer de onhandige onbeschaamd
heid kon hebbeu van nu te traohten hem voor ziob
te winnen.
„Daar is hjj, amice, riep Paradine, daar is de
deugoiet, die ons al die moeite heeft bezorgdHij
kwam zoo even in de biljartkamer en vertelde mjj
wie hjj wasmaar ik wou niet» met hem te maken
hebben. Het waren mjjn zaken Diet, zei ik tegen
hem. Daarop.... (ik heb zeker het genoegen dr.
Grimstone te zien Dat dacht ik al) welnu, daarop
verscheen u en bjj zocht een goed heenkomen
maar itc vond bera in het kolenhok eD heb nu hot
genoegen bem aan de bevoegde overheden over te
leveren."
Eii terwjjl bjj Dick losliet, liep hjj op zjjn zwager
toe nog steeds met de uitdrukking op zjjn gelaat
dat ze een geheime overeenkomst hadden, wat Paul's
bloed aan het koken maakte.
Bij het einde des jaars waren de leerlingen
als volgt over de verschillende klassen vor-
deeld: le kl. 18 jongens (gecombineerd met
16 meisjes), 2e kl. 29 jongens, 3kl. 27 jon
gens, 4e kl. 25 jongens, 5e kl. jongens, 6e
kl. 26 jongens, 7e en 8e kl. 10 jongens.
Het Hoofd der school verleende 18 uur
per week assistentie bij he'. onderwijs in
talen.
School 2e soort (Hellestraat).
Hoofd de heer P. van den Hooff Asc., bij
gestaan door 6 onderwijzers en 2 onderwijze
ressen, de heeren Nijland, Prins, Oostermnn,
Van Gelder, Van 't Wel, Van den Broek en
de dames De Bruyn en Buijtenbuijs.
De tijdelijke voorziening in het onderwijs,
sinds November 1902 noodig door het'
grooter aantal leerlingen, werd in den loop
van bet jaar veranderd in een definitieve.
Benoemd werd de heer Van den Broek, He
1 October in functie trad. Bij het handwerk-
onderwijs waren werkzaam, behalve de e-
noemde onderwijzeressen, de dames Ch. F.
Hendriks, M. F. Hendriks, M. de Graaf en
M. Oudraad.
Het aantal leerlingen bedroeg op 15 Januari
307 t.w. 148 jongens en 159 meisjes. Toege-
lateu werden 981eerlingen terwijl 100de schi. A
verlieten, zoodat bij het einde des jaars 3P5
leerlingen waren ingeschreven nl. 146 jongens
en 159 meisjes. Ze waren over de verschillen i.e
klassen aldus verdeeldle kl. 48, 2e kl. /,f\
3e kl. 44, 4e kl. 46, 5e kl. 42, 6e kl. 31, 'je
kl. 31, 8e kl. 23.
Ook hier dus een sterke wisseling der
schoolbevolking.
Van de 100 leerlingen die de school ver
lieten, vertrokken 46 naar elders, werden 4
toegelaten tot de Rijks-Normaallessen, 4 tot
de Ambachtsschool en hadden 27 de school
doorioopen.
Lokalen en leermiddelen bevonden zi ch
in goeden toestand.
De uitbreiding der lokaliteit had dit goede
gevolg, dat ook het gymnastiekonderwijs tot
zijn recht kon komen.
De schoolbibliotheek bewees voortdurend
goede diensten en kon door ruime bijdragen
worden uitgebreid.
School 3e Soort (Beekstraat).
Hoofd de heer J. van der Horst, bijgestaan
door 12 onderwijzers, de heeren Van
Dommelen, Faber, Noordenbos, Den Hurtog,
Akkerman, Radersmn, Van der Horst, Van
der Klein, Frantzen en de dames Frans,
AkkermanBakker en Boukamp.
Het handwerkonderwijs werd gegeven door
„Blijf staan waar je bent, zei Paul tegeu zijn zoon.
Neen, dr. Grimstone, excuseer laai u hem voor
loopt aan mij over."
„Heel goed, fluisterde Paradine, uitstekend I Ga
door. Papa is zoo zoet als een lammetje."
Toen begreep Paul hoe de zaken stonden. Zijn
waarde zwager was niet aanwezig geweest, toen de
laatste gedaanteverwisseling plaats vond, eu maakte
daardoor een vergissing Hjj ducht namelijk, dat door
het verloop der dingen hij en Dick meester van hel
terrein waren. Het was hoog tijd om hem te
ontgoochelen.
„Wees zoo goed, onmiddellijk mijn huis to ver
laten," zei Paul streng.
„StomraeliDgzei Marmaduke zachijes, Da alles
wat ik voor je gedaan heb Is dat dankbaarheid
Je weet heel goed, dat je zonder mij je kaart niet nit
spelen kunt. Wees voorzichtig I"
„Als je niet zie', dat ten laatste de bordjes ver
hangen zijn, zei Paul laDgzaam, dan ben je nog
stommer dan ik dacht."
„Het is een list, zei hij woedend, je wilt pro-
beeren, mij van je af te schudden."
„Zeker, zie Paul. Beo je nou tevreden? Verlang
je nog meer bewijzen zal ik nog eens met
de opuoeming begiunen van zooeven in de biljart
kamer
Paradine giug naar Dick en schudde dien boos
bjj den arm.
„Waarom heb je me dat niet verteld, hé Waar
om laat je me zoo'n gek liguur maken?"
„Ik bf.b het je verteld, bromde Dick, maar je wou
Diet luisteren. Het ia je eigen sohuld 1"
Marmaduke herstelde zich spoedig van deteD on
ver wachten schok. Hij probeerde Paul's baud mat
hartelijkheid te drukken.
(Wordt vervolgd.)