Donderdag 2
November 1905.
No. 7115.
55e Jaargang
Stadsnieuws.
UITGAVE:
FIRMA A- H- VAN CLEEFF
te AMERSFOOKT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
iranco per post /"4.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
officieële- en onteigeningsadvcrtentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/'4.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9.
Telephoon 19.
Bij de vergadering van den Raad dezer Ge
meente, welke Dinsdagmiddag van 1.45 tot 4.155
en des avonds van 8.05 tot 8.47 werd gehouden
onder voorzitting van den Burgemeester, Jhr.
J. \V. A. Barchman Wuy tiers vau Vliet, waren
beide malen aanwezig 1G Raadsleden en de
Secretaris, mr. dr. J. G. Stenfert Kroese.
Afwezig met kennisgeving was mr. J. Heyligers.
De notulen der vergadering van 24 October
werden ongewijzigd vastgesteld.
Ingekomen waren
van den Minister van Binnenlandsche Zaken
de goedkeuring der benoeming van den heer Z.
J. de Lange tot tijdelijk leeraar in Natuurkunde
aan het Gymnasium voor kennisgeving;
een verzoek van den onderwijzer E. Kruithof
om ontslag wegens benoeming te Zeist om
prae-advies aan B. en W.
het reeds m ons vorig nummer meegedeeelde
adres van 150 ingezetenen verzoekende de over
neming door de Gemeente van het Aldegonde-
gasthuia te behandelen bij punt 1
het volgende adres van de heeren C. Th. van
Beek, J. A. G. de Jong en A. T. R. Vermolen,
Regenten van het Sint Elisabeths Gast- of Zie
kenhuis, en M. H. Pel, C. M. M. Vermolen, H.
Kroes en J. W. Jorissen, dat 's ochtends half
twaalf is ingekomen:
De ondergeteekenden, uitmakende de Commissie
van voorbereiding tot het stichten van een nieuw
Ziekenhuis te dezer stede, hebben de eer bet vol
gende schrijven met bescheidenheid onder üvve aan
dacht te brengen.
Met de meeste belangstelling hebben zij kennis
genomen van bet v« ornemon des heeren mr. H. J.
H. baron Van Boetselaer van Oosterhout om mei
1 November a.s. het Aldegondc-gasthuis te sluiten,
w'yl daardoor een leemte in de ziekenverpleging
alhier ontstaat, welke noodwendig eenige aanvulling
behoeft.
Dat het Dagelijksch Bestuur op loffelijke wijze zich
deze zaak heeft aangetrokken, bewijst het rapport,
dat den Raadsleden is aangebodeu, welk rapport een
inlichting geeft die zeer te waardjereu is. Ook de
conclusie, waartoe het Dagelijksch Bestuur komt,geeft
eeu bewijs, dat de belangen der ingezetenen hierbij
niet uit het oog verloren worden het zegt„na rijpe
goude
overweging", dat een overname van het Aldegow
Gasthuis of bet bouwen van een nieuw Zieken li ui
een zóo zware fioancieele laet voor onze Gemeente
wezen zou, dat het opleggen van deze zwaardere
plichten niet geoorloofd is.
Deze inlichtingen hebben ondergeteekenden er
mede toe geleid, het initiatief te nemen tot de stiohtiug
van een nieuw Ziekenhuis hier ter stede, dat geheel
aan de eischen des tjjds zal voldoen en waarin per
sonen van alle geziudten en standen ter verpleging
kunnen worden opgenomen.
Dit Ziekenhuis zal bestuurd worden door verpleeg
sters die over een diploma als zoodanig beschikken.
De noodige maatregelen tot spoedig begin van
don bouw van het Ziekenhuis zijn reeds geirnffeu
en over het terrein, waarop het xal gebouwd worden
en dut zeer gunstig gelegen is, kunneu wij rredsbe-
schikken.
Van de Gemeente wordt geen subsidie verlangd,
terwijl eon contract tot het opnemen van zieken,'
wanneer dit bij voltooiing van bet gebouw door de
Gemeente geweuscht wordt, kan worden gesloten.
Het mag ongetwijfeld overbodig heet en, er op to
wijzen, dat een zoodanige oplossing der ziekenhuis-
kwestie, in plaats van aankoop en exploitatie van het
Aldegondc-gasthuis, of het bouwen van een nieuw
Ziekenhuis, een jitarljjkscb voordeel van eenigeduizen-
deG 'trim emeente verschaft en dat derhalve daardoor
een belastingverhooging kan vermeden wordeu.
Redenen waarom de ondergeteekenden beleefd ver
zoeken, by de behandeling van bedoelde kwestie in
Dwe vergadering van beden aan dit schrijven de
meest ernstige uandacht te willen schenken.
't Wolk doende, enz.
eveneens te behandelen bij punt 1
een schrijven van den Burgemeester, als Hoofd
der gemeentelijke politie, houdende meedeeling,
dat door het vertrek van den agent van politie
Van Loenen een vacature is ontstaan, waardoor
f42 niet is uitbetaald, eu het verzoek om dat
bedrag te verdeelen onder hen, die in alle dien
sten voorzagen wordt urgent verklaard en
z. d. of h. st. toegestaan. De Voorzitter
dankt den Raad voor de gunstige beschikking
een verzoek van den onderwijzer L. A Slot
om verlenging van zijn ziekteverlof tot 1 Mei
buiten bezwaar der Gemeente-kas wordt
urgent verklaard en z. d. ot h. st. verleend.
Om 2.04 kwam aan de orde de Beschrijvings
brief.
1. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders betreffende de ziekenverpleging in
verband met de sluiting van het Aldegonde-
gastbuis, met de ingekomen stukken op deze
zaak betrekking hebbende (met adviezen).
De Voorzitter opent de debatten.
De heer Van B e e 'k zegt, dat hij, alvorens
over te gaan tot de debatten, zich verplicht acht,
protest aan te teekenen tegen de clausule in het
advies der Gemeente heel- en verloskundigen
„Voorts is door ons overwogen de mogelijkheid
om, indien Aldegonde niet behouden werd voor
de stad, de patiënten te doen verplegen in de
bestaande £iekeninrichting.
„Met de meeste beslistheid kunnen wij ver
klaren, dat deze inrichting in geen enkel opzicht
voldoet aan de eenvoudigste eischen van een
Ziekenhuis, zoodat het onverantwoordelijk en
zelfs onmogelijk zoude zijn, hierin patiënten op
te nemen."
Spr. heeft dit gelezen met de meeste verwon
dering, om niet te zeggen verontwaardiging.
Het Sint Elisabeths Gast- of Ziekenhuis heeft
meer dan drie eeuwen bestaan en spr. heeft de
eer meer dan dertig jarin Bestuurslid er van te
zijn en kan verklaren, dat het steeds heeft vol
daan aan zijn doel: het bieden van de behulp
zame hand en ook om de Gemeente te ontheffen
van ziekenverzorging.
Na die verklaring van de geneesheeren, zelfs
nog Maandagochtend zijn aanvragen om opneming
van patiënten gedaan door de onderteekenaars.
Spr. protesteert ernstig tegen die zinsnede,
door welke hy zich ernstig gegriefd gevoelt.
De Voorzitter meent, dat het geenszins
het doel der doctoren is geweest, af te breken
wat het Sint Elisabeths Gasthuis in lengte van
jaren heeft gedaan. Veleer hadden de adviseurs
de bedoeling in hot licht te stellen, dat het niet
voldoet aan de hygiënische eischen van den tegen-
woordigen tijd, hetgeen 6ok wordt erkend door
bet adres om een nieuw Ziekenhuis te stichten.
'I Was geenszins de bedoeling der doctoren om een
onaangenaamheid te zeggen tot de Bestuurders,
De heer Van Beek knn meegaan met de
goede bedoeling, doch meent, dat de doctoren
vorzichtiger hadden moeten zijn in een officieel
stuk en niet hadden moeten bezigen de uitdruk
kingen „onverantwoordelijk en zelfs onmogelijk";
ons nieuw plan, vervolgt spr. is geen gevolg van
die woorden. De armen, in het Gasthuis ver
pleegd, hebben steeds gehad goede ligging, goede
voeding, een goeden dokter eu een goeden apo
theker. Nooit heeft spr. een klacht vernomen.
Wat de hygiënische eischen betreft, deze zullen
over tien jaar weer he"l anders zijn dan thans.
De Voorzitter zegt, dat uit de aanvraag
om opneming van hnn patiënten blijkt, dat de
doctoren het met den heer Van Beek eens zijn
en herhaalt, dat zij niet bedoelden een blaam te
werpen op het Gasthuis.
De heer Rolandus Hagedoornwilniet
optreden als verdediger van zijn collega's, maar
voelt zich toch gedrongen, iets in het midden
te brengen. Hun woorden zijn, vau medisch
standpunt gesproken, wel eeDigszins verdedigbaar.
Op den voorgrond zij gezegd, dat de heeren niet
het voorstel van B. en W., strekkende om het
Aldegonde-gasthuis niet over te nemen en meent
dat een adres van een vereeniging, welke nog
te stichten is, niet in behandeling kan komen.
Spr. voelt veel meer voor een neutrale vereeni
ging en waar we reeds een neutrale stichting
hebben, die zoo veel goede diensten bewees,
moeten we trachten die te behouden. Spr. wil
niets dan goeds zeggen van de commissie van
voorbereiding, doch [Spr. voltooit zijn zin niet.]
Het gebouw van het Aldegonde-gasthuis heeft
altijd de waarde der koopsom en wanneer het een
waarheid wordt, dat er een vereeniging komt, die
zoo neutraal mogelijk de exploitatie wil bevor
deren, dan zal de Gemeente voor een groot deel
worden ontlast van de ziekenzorg. Indien Alde
gonde nu wordt overgenomen, dan kan later
worden uitgemaakt of de Gemeente het zal ex-
politeeren, ja dan neen. Het spijt spr., dat B.
en NV. zóó korten termijn voor overleg gaven.
Spr. meent, dat er thans niets anders kan gedaan
worden dan het aangebodene te accepteeren
later moet dan besloten of men Aldegonde
weer zal overdragen, of niet.
De heer Jorissen is het eens met den heer
Gerritsen, dat algemeeue beschouwingen niet
behoeven gehouden, doch het niet eens met
hem, waar hij zeide, dat men, het verzoek van
een vereeniging die nog in wording is thans
niet kan behandelen. De heer Gerritsen sprak
óok van een vereeniging die nog zal komen.
De heer Gerritsen: Een neutrale ver
eeniging.
I)e heer Jorissen vervolgt, dat hij niet
weet of de heeren, die het request inzonden,
alles schoon op. Neemt de Gemeente het Alde
gonde-gasthuis over, dan moet de Inkomsten
belasting zeker met pGt worden verhoogd.
Bewezen is, dat de ontvangsten niet stijgen even
redig met de uitgaven. Niemaud in den Raad
erkent niet, dat het bedrag der aflossing voor
de Gasfabriek niet Jdeiner is dan behoort uit
commercieel oogpunt. Drijven we de belasting
nog op, dan snijden we den toevoer van vreem
delingen naar de stad af en treffen hen, die
hier moeten blijven wonen. Hoe het met de
Gemeente-financiën gesteld ia, zien we 'tbest
uit de Begrooting welke zoo zuinig mogelijk is,
opdat men uiet te zeer schrikke. Verleden jaar
nog is beloofd, den gasprijs te verlagen en nu
is dat nog niet kunnen gebeuren.
Spr. acht het voorstel-Gerritsen al bijzonder
onpiactisch. Als de Gemeente het Aldegonde-
gasthuis koopt, dan moet zij het ook exploiteeren
zij kan dit met overlaten aan een vereeniging, die
nog moet worden gesticht.
Da heer Hamers wil dr. Hagedoorn ant
woorden, dat de It. K. vereeniging slechts wel
dadigheid wil oefenen en vraagt wat daar tegen
is, ook als zij de Gemeente bovendien financieel
ontlaat.
De heer Veis H e y n vraagt nf, indien een
Gemeente-patiënt wordt opgenomen in het nieuwe
Ziekenhuis, diens geestelijke steeds toegang tot
hem heeft. Spr. zal daarvan zijn stem afhan
kelijk doen zijn.
De heer Van Beek antwoordt, dat het Sint
Elisabeths-gnsthuis nooit vraagt naar iemands
religie eer het hem opneemt dat wordt pas
later gevraagd en dan slechts ten behoeve van
vertrouwd worden door den Raad. De heer de administratie. Alle bedienaren van den gods
hebben geweten, dat hun advies een publiek stuk
zou zijn geworden; anders zouden zij wellicht die
krassere woorden niet hebben gebezigd.
Hun is door B. en W. gevraagd: in het be-
6tnande Elisabeths Gasthuis aanbevelenswaardig
voor opneming der Gemeente- patiënten? Hun
ontkennend antwoord steunt op het totaal gemis
van al hetgeen men thans in een Gasthuiseischt.
In het Elisabeths Gasthuis is geen operatie
kamer; tot voor kort was er geen badkamer
(de heer Jorissen: Die is er altijd geweest)
er waren geen geschoolde verpleegsters, er was
geen ruimte. Dat de heeren echter heden nog
om opneming van patiënten verzochten, kan spr.
best begrijpen nu het Aldgonde- gasthuis is ge
sloten. riet zou wel heel treurig zijn als het
Elisabeths-gasthuisjzóo ware, dat het niet beter
was dan de bekrompen huisjes van de patiënten
waarvoor opneming wordt verzocht. Dat zij er
toch patiënten deden opnemen, ligt enkel hierin
dat, waar men niet krijgen kan wat men wil
hebben, men neemt wat men krijgen kandoch
hiermee wordt niet bewezen, dat het Elisabetha-
gasthuis goed is.
De heer Jorissen is liet eens met dokter
Hagedoorn dat, als de doctoren hadden geweten,
dat hun advies ware gepubliceerd, deze woorden
niet weren ontsnapt aan hun pen. Het is eïn
lapsus calami en laat ons dit opnemen als een
schrijffout.
De heer Van Kalken vindt, dat de heer
Van Beek volkomen terecht protesteerde. Er had
wei een woord van dank kunnen gezegd worden
voor hetgeen de Gemeente profiteerde. Een hard
woord moet niet gesproken, waar slechts een
woord van dankkaarheid op zijn.plaats is.
De Voorzitter stelt voor, punt 1 rari de
adressen thans in behandeling te nemen.
De heer Gerritsen meeut, dat algemeene
beschouwingen gerust achterwege kunnen bly ven.
gpr. verklaart zich daarom maar dadelijk tegen
Gerritsen geeft te kennen, dat zij allen van
een bepaalde richting zijn; welnu ze zijn allen
Roomsen Katholiek, doch dit wil spr. hier
openlijk verklaren, dat ook in het nieuwe
Ziekenhuis aan niemand zal worden gevraagd
naar zijn geloof en dat niets zal worden gedaan
wat eens anders godsdienstige overtuiging zal
kunnen hinderen.
Spr. wilde gaarne eens hooren van den heer
Gerritsen wat deze verstaat onder „neutraal";
dat is een dooddoener; wat de heer Gerritsen
neutraal noemt, is voor anderen bij lange niet
neutraal.
Spr. kau zich begrijpen, dat er misschien ge
vonden zullen worden, die van het nieuwe
Ziekenhuis niet gediend zullen zijn als men er
niet van gediend is, welnu, dan stichte men
ook een Gasthuis, traar dan ook zonder lasten
voor de Gemeente, ook zonder belasting-ver
hooging, ook zonder aanvrage om tekorten te
dekken. Concurrentie is goed want zij geeft energie.
De heer Hagedoorn zegt, dat, als hij het
adres wel begrijpt, het eigenlijk is een adres van
personen van een bepaalde richting, die een
geschenk aanbieden om de Gemeente niet te
brengen voor hooge uitgaven. Spr. weet niet in
hoever do Gemeente dit mag aannemen.
De heer Van Kalken zegt, dat het in de
vorige zitting zeer moeilijk was om te besluiten
over het voorstel van B. en W. betreffende de
verpleging der Gemeentelijke zieken. Zeer terecht
is toen de beslissing uitgesteld. Allen gevoelden
dat de plaatselijke belasting belangrijk zou dienen
verhoogd, waar de Raad steeds al tiet mogelijke
deed om die niet te verhoogen, hetgeen ook moet
om de vreemdelingen niet te weerhouden van
vestiging hier ter stede. Deze vereeniging nu gaf
de juiste oplossing en de Gemeente zoowel als
ieder ander is vrij om de patiënten toe te ver
trouwen aan die vereeniging. Het zegt zeer veel,
dat die verpleging is daargesteld in nog geen
week tijds en spr, meent, dat de geheele burgerij
daarvoor dankbaar mag zijn.
De heer Hagedoorn heeft gezegd,dat de verpleging
eenzijdig zou weZen; het eerlijke Nederlandsche
volk, menschen van allen stand, professoren en
doctoren erkennen eenstemmig, dat de verpleging
door religieusen is de verpleging. De commissie
van voorbereiding verdient dan ook aller d.ink.
De heer Jorissen zegt, dat beweerd is, dat
de R. K. het Aldegonde-gasthuis wilden koopen
zij hebben daar zelfs niet aan gedacht. Indien de
Gemeente het koopt, dan nog zal het nieuwe
Ziekenhuis verrijzen. Als er geen te groote tegen
slag is bij den bouw, dan is het nu over een
jaar geheel gereed; spr. hoopt, dat het dan is
ingewijd in tegenwoordigheid van alle Raadsleden
eu dat bij de volgende Begrootings-vergadering
kan gezegd: daar staat het.
De heer P1 o m p zal stemmen vóór het voorstel
van B. en VV. (Aldegonde niet aan te koopen)
en dit om financieele redenen. De Straatbelas
ting is reeds met ^verhoogd; de baten der
Gasfabriek paraisseeren reeds ouder de gewone
ontvangsten verleden jaar was het saldo daaruit
21 mille, nu is het reeds 32 mille en toch ga&t
dienst worden steeds toegelaten en dit zal stellig
ook gebeuren in het nieuwe Ziekenhuis.
De heer Vels-Heyn dnnkt voor de inlich
ting en verklaart te zullen stemmen vóór het
voorstel van B. en W.
De heer Van Esveld zou, alvorens te be
slissen, gaarne een nadere inlichting hebben. Ia
er eenmaal besloten, het Aldegonde-gasthuis niet
aan te koopen, dan is de Gemeente misschien
slecht af, Spr. weet niet of het nieuwe Zieken
huis zal werken evenals het Sint Elisabeths-
gesticht, waar thans patiënten worden opgenomen
voorzoover er plaats is. Voortaan zal elke Ge
meente-patiënt moeten opgenomen worden. Ook
kan het contract tusschen de Gemeente en het
nieuwe Ziekenhuis te bezwarend blijken. Alles
hangt in de lucht en spr. had daarom gaarne
nadere mededeelingen.
De heer Jorissn zegt, dat in het nieuwe
Ziekenhuis ieder zal worden opgenomen, ten
minste als de patient werkelijk iets mankeert-
wie krankzinnig is, zal echter naar een krank
zinnigengesticht moeten vervoerd; doch wie
't noodig heeft, moet en zal dan ook worden
opgenomen. Of voor de Geraeente-patienten fl
zal betaald worden, gelijk nu geschiedt, dan wel
f 1.25, valt thans nog niet te zeggen d >ch laat
ons nu niet gaan kibbelen over een kwartje.
Hier zijn or.ze handteekeningen en men vertrouwe
ons. Als er geen bijzondere tegenvallers zijn, is
het gebouw over een jaar geheel gereed.
De heer Oosterveen meent, dat thans
niet aan de orde is het contract met de nieuwe
stichting, doch gelooft, dat de Gemeente blij
mag wezen met haar komst, te meer wijl ze aan
alle eischen zal voldoen. De doctoren gaven in
hun advies te kennen, dat Aldegonde voldoet
aan „alle redelijke eischen" en niet „in alle
opzichten"-
Sprl meent, dat men verstandig doet, door in
te gaan op het voorstel van B. en W.
Wethouder Visser heeft hooren spreken
over het al dan niet toelaten van verschillende
gezindten. Als Voorzitter van het Burgerlijk
Armbestuur wil spr. verklaren, dat in het Sint
Elisabeths-gasthuis steeds alle gezindten zijn
opgenomende Raad kan dus volkomen gerust
zijn. Spr. zal stemmen vóór het voorstel van
B. en W.
Toen spr. voor de eerste maal vernam, dat
het Aldegonde-gasthuis zou worden gesloten,
betreurde hij dat zeer en hij.betreurt dat nóg
en was blijde toen baron Van Boetselaer het
Gasthuis aan de Gemeente aanbood. B. en W.
bezochten het Gasthuis waar baron Van Boetselaer
hen rondleidde en spr., ofschoon leek, vond alles
prachtig. Later werd gesproken van kleine
verbouwingen en spr. heeft toen gezegdstel niet
te hooge eischen; spr. erkent thans, dat dit een
domheid van hem was. Doch toen spr. hoorde,
dat do exploitatie wellicht wel 20 mille kon
k'.sten, sloeg hem de schrik om ?t hart. Spr.
raadpleegde een ervaren geneesheer en vernam
van dezen, dat de eischen der verbouwing zeer
bescheiden zouden zijn. Spr. bracht dit ter sprake
in een vergadering van B. en W. en stelde