Stadsnieuws.
Militaria.
Gemengd nieuws.
Kieswet, niet op den len Maart hadden
voldaan.
Het aantal mannen van 25 jaar on ouder
is volgens de verschillende volksstcllingen
femidaeld 47 pCt. der geheele mannelijke
evolking. In verband met dit verhoudings-
cijfer blijkt, dat 58.48, 58.16 es 51.14 pCt.
der mannen van 25 jaar en ouder kiezers
waren onderscheidenlijk voor do tweede
Kamer, de provinciale Staten en de Gemeente
raden.
Van de 750 550 kiezers voor de Tweede
Kamer waren 92231 aangifte-kiezers en
658337 ambtshalve op de Kiezerslijsten ge
bracht.
Voorts zyp de kiezers in do volgende
groepen te onerscheidenbelastingkiezers
619 iOO, hiiurkiezers 27 218, loon- en pen
sioenkiezers 60870, spaarkiezers 7231 en
examenkiezers 5532, totaal 100 341 kiezers
krachtens art. lb. Het geheele aantal kiezers
voor de Kamer was van 1004 op 1905 met
80299 of 11.98 pCt toegenomen; de verschil
lende groepen kiezers, onderscheiden naar
den grondslag waaraan zij hun kiesrecht
ontleenden, waren toegenomen metbelas-
tingkiezers 4.83 pCt., kiezers krachtens art.
lb. 99.86 pC't,, waaronder huurkiezers 80.24
pCt., loonkiezers 11.35 pCt., spaarkiezers
83.45 pCt. exameukiezers 83.91 pCt.de
ambtshalve- en aangifte-kiezers onderschei
denlijk met 4.81 en 135.8! pCt.
De groots stijging van het kiezorscijfer
in 1905 betrof dan ook inzonderheid de
aangiftekiezers, wier aantal steeg met 54109,
tegen afneming met 27 190 b\j de ambtshuive
op de Kiezerslijsten gebrachten, en hield
zeer waarschijnlijk verband met de te houden
periodieke verkiezingen van leden voor de
Tweede Kamer der Staten Generaal in
1905.
Teu slotte geelt dit nummer der bij
dragen een overzicht van de sedert het einde
October 1904 plaats gehad hebbende ver
kiezingen van der Staten-Generaal, benevens
de periodieke verkiezingen van leden voor
den Gemeenteraad in Gemeenten met meer
dan 15 000 inwoners in 1905.
In den laatsten tijd ware» van de zijde
van advocaten heel eig naardige klachten ge
rezen tegen de Rijks Verzekerings Bank.
Een daarvan was, dut de Bank hun zoo
weinig werk bezorgde; een andere, dat de
Centrale Raad van Beroep niet genoeg aan
dacht zou schenken aan de woorden dei-
pleiters, zoodat er gefluisterd wordt, dat
soms het arrest al gemaakt is eer de plei
dooien beginnen.
Mr. E. Fokker, Voorzitter van den Cen-
tralen Raad, staat de klagers over dit laatste
le woord en verklaart, 'lat de raadkamer
nooit baar oordeel vaststelt voordat er over
eenkomstig de wet beraadslaagd is en dat
nog nooit een arrest, wel natuurlijk een
incidenteele ot préparatoire beschikking, is
vastgesteld, voordat het aan de beslissing in
raadkamer beantwoordend concept by de
leden is rond geweest.
De Directie der Rijkspostspaarbank heeft
bet Jaarverslag over den dienst 1904, zooals
dat aan de Koningin is uitgebracht, in een
band uitgegeven, voorzien van do daarbij
behoorende grapisehe voorstellingen, welke
voor opneming in de «Staatscourant" minder
geschikt waren.
Uit de hier verzamelde gegevens bl|jkt,
dut de resultaten over liet afgeloopen jaar
weder als bevredigend kunnen worden aan
gemerkt. Het inleggers-aantal toch vermeer
derde met 76063 en steeg daardoor tot
1111590, terwyl het verschuldigde tegoed
een bedrag van t' 120 434519.17 aanwijst,
zijnde een vermeerdering van f10910890.y66,
vergeleken by 1903.
Deze cyfers getuigen inderdaad van den
gestadigden bloei dor instelling, maar tevens
van den onverflauwden spaarzin hier te lande.
De gewone audiëntie van den Commissaris
der Koningin zal Zaterdag 11 dezer niet
plaats hebben.
Waar enkele bladen bobben meegedeeld,
dat ds. D. J. van Aalst zoowel voor het be
roep naar Leiden als naar Rotterdam bedankte,
herhalen we, op een daartoe gedaan verzoek,
het bericht in ons vorig nummer, dat
Z. WelEorw. tot dusver alleen voor Leidm
bedankte, doch het beroep naar Rotterdam
nog in beraad heeit gehouden.
Z. WelEerw. deelde ons zelf die beslissing
mede, zoodat alle twjjfel thans wel ia uitge
sloten.
Te laat om haar nog in het vorig nummer
te kunnen opnemen, ontvingen we den vol-
ledigen uitslag der stemming voor zes leden
van het College van notabelen bij de Ned.
Hervormde gemeente. We vermeldden het
resultaat; thans volge het geheele overzicht.
Opgekomen zijn 290 keisgerechtigden.
Voor de vier gewone vacatures, aftreding
1912, werden uitgebracht op de heeren: H. C.
van Dam 271, J. Ger. Kleber 265, W. Kleber
169, B. van 't Eind 154, A. Frodorikse 130,
A. Veen 116 stemmen en voorts op verschil
lende personen 1 tot 4 stemmen, zoodat
herkozen zyn de heeren H. C. van Dam en
J. Ger. Kleber en gekozen de heeren W.
Kleber en B. van 'i Eind.
Voor de twee tusschentydsohe vacatures,
aftreding 1908, ware» uitgebracht op de
heeren: J. van Apeldoorn J.Lz. 168, H.Noor
man 157, C. Jansen 125, J. G. Busch Keizer
113 en voorts op verschillende personen 1
'ot 6 stemmen, zoodat gekozen zijn de heeren
J. van Apeldoorn J.Lz. en H. Noorman.
Door de Kerkeraden der beide Gereformeer
de kerken is besloten, de godsdienstoefenin
gen Woensdag om beurten in de kerken
A. en it. te doen houden, telkens onder
voorgaan van den predikant dier kerk.
Gisteravond werd die eerste gecombineerde
oefening gehouden in de kerk aan den Zuid
singel onder voorgaan van ds. H. Toerink.
Gedurende het verlof van den heer H. J.
de Groot, van 9 November tot 9 December
a.s., is de waarneming van de betrekking
van Inspecteur van het Middelbaar Onder
wijs, belast met toezicht op de ambachts
scholen, industriescholen voor meisjes, bur
geravondscholen en teekenscbolen, opge
dragen aan den Inspecteur van het Middelbaar
onderwijs den heer K. ten fhuggencate, te
's Gravenhage.
Met ingang van 1 December is benoemd
tot schoolopziener in het district Utrecht
de heer J. W. Middelveld Viersen, thans
in gelijk ambt te Gouda.
Van welingelichte zijde wordt ons meege
deeld, dat gegronde vermoedens bestaan,
dat het Aldegonde-Gasthuis weer voor het
zelfde doel als voorheen zal worden in ge
bruik genomen.
Burgemeester en Wethouders, van eenige
deskundigen vergezeld, namen gister eenige
perceelen in oogenschouw in verband met
de voorziening in de verpleging van ge
meentelijke patiënten.
De heer J. C. J. Pels Rijcken, sedert
Januari 1893 Inspecteur der Registratie en
Domeinen hiei, hoopt Zondag den dag te
herdenken waarop hij 25 jaar geleden in
's Rijks dienst trad.
Hier maakte hij zich vooral verdienste
lijk door de oprichting van de werklieden
vereeniging 'Onderlinge Hulp" wier eere
voorzitter hij is en die zoo heel velen bij
ziekte of verwonding uitkomst bracht.
Met ingang van 15 November zijn bij de
Ned. Centraal Spoorweg Maatschappij o. a.
benoemdtot agent de stations-klerk G.
Boeschoten en tot ladingmeester de voorman
arbeider B. Bakker, beiden te Amersfoort,
de laatste ter vervanging van ladingmeester
G. J. Blanke, die wordt overgeplaatst naar
Zwolle rangeerterrein.
De stations-klerk H. E. O. van Arustel
wordt van hier overgeplaatst naar Utrecht-
Buurtstation ter vervanging van den klerk L.
J. Teepe, die benoemd wordt tot stations
chef te Soesterberg, welks chof L. de Boer
zal optreden als stations-chef te Ede-dorp.
Vrijwilligers voor het reserve-kader van
het Ie regiment huzaren of het le regiment
veld-artillerie hebben zich vóór 30 November
aan te melden, onderscheidenlijk te Amers
foort en te Utrecht, waar do examens zullen
gehouden worden op 13 en 18 December,
Nadere bijzonderheden geeft de 'Staats
courant" van 5 November.
Hier is opgericht een Vrijzinnig-democra
tische kies-verceniging, aanvankelijk met 18
leden.
Herinnerd zij aan den Volksavond van het
#Nut" op hedenavond on de vergadering
van «Handel en Nijverheid" op morgenavond.
Gelijk zij dat onlangs bij advertentie in
dit nummer bekend maakte, zal de «Neder-
lendsche Stofbestryding Maatschappij" thans
ook hier ter stede haar machine straalsgewijze
doen werken, ten gevolge waarvan het absoluut
stofvrij maken van kleeden, gordynen, meu
bels, enz. op hoogst billyke en voor de he-
woners der huizen zeer gemakkelijke wijze
kan geschie len.
Sedert een dag of wat werden ten huize
van een slager aan den Leusdcrweg eenige
hammen ter waarde van een f50 vermist.
Aangifte geschiedde en na een zeer moeilijk
onderzoek en nog langer verhoor mocht het
don politie gelukken, den vermoedelyken
dader, zekeren Van B., een medebewoner
van den weg, tot bekentenis en de hammen
weer voor <fen dag te brengen.
Van B., die nog een ouile rekening met
de justitie bad te vereffenen, is hedenoch
tend gevankelijk Daar Utrecht geleid.
Door de politie zyn ook aangehouden twee
huzaren die, nu het handgeld op is, eenige
paren kinderschoenen stalen.
Zy zyn ter beschikking gesteld van de
militaire autoriteit.
Namens het Ministerie van Waterstaat
had in het gebouw van het Provinciaal Be
stuur van Utrecht plaats de aanbesteding
van het boplanlen van een gedeelte van
den Rjjks grooten weg van do grensscheiding
der provincie Noord-Holland en Utrecht tot
Utrecht en van dan Rijks grooten weg van
het landgoed Vollenhoven, onder De Bilt,
tot Amersfoort. (Raming 11500.)
Ingekomen waren 3 biljetten met de vol
gende inschrijvingen: C. de Bruin, te Jaars
veld, f 1907L. A. Spierings, te Boxtel,
f1580; en J. Slotboom, te Breukoleo, f 1495.
Door den Kerkeraad der Ned. Hervormde
gemeente te Raam is besloten, een terrein
te koopen van ongeveer 6600 vierkante
Meter, gelegen in het park Schoonoord aan
de Tromplaati, met het plan, daarop een
Weeshuis en oen Oude mannen en vrouwen
huis te bouwen.
Tevens word door dien Kerkeraad in be
ginsel besloten tot oprichting van een
Diaconie-school.
Begin September, op den dag der vondst,
maakten wij melding van de vondst vaneen
aantal oude heiligenbeelden, die ontdekt wer
den bij de herstelling van den kerktoren te
Soest.
In „Oud en Nieuw" schrijft de heer Jan
Kalf naar aanleiding van deze vondst o. m:
Het geheel bestaat uit vijftien losse beelden
en groepen, en een zestal nog eenigermate
herkenbare fragmenten, alle van eikenhout
en grootendeels zoozeer door den worm aan
getast en vermolmd, dat zij bij de geringste
aanraking gevaar liepen beschadigd te
worden.
Gelukkig is de technische ailsistent van
het Nederlandsch Museum, de heer Baaïj,
er in geslaagd althans voorloopig aan het
hout eenige meerdere consistcntien te geven,
door het te verzadigen met een daartoe ge
ëigend graeparaat.
Bij een onderzoek in de ruimte, waar deze
sculpturen zijn aangetroffen, vond ik nog een
tachtigtal fragmenten van pypaarden beeld
jes. Sommige dezer figuurtjes moeten tame
lijk groot zijn geweest (43 a 60 c.M.) doch
het is nog niet gelukt, de stukken tot ge-
heelen te vereenigen. Een enkel gaaf hoofdje
en eenige andere détails doen vermoeden,
dat deze pijpaarden beeldjes uit het begin
der zestiende eeuw dateeren".
Afgebeeld en beschreven woiden dan oen
groep, Moeder Anna, aan wier voeten Maria
is gezeten, met het Kind op haar schoot
een staande Madonna met het Kind op den
rechterarm twee Apostelen, Paulus en Petrus,
twee Madonna's van een zgn. Marianum.
De schrijver stelt den tijd van ontstaan
van dit werk op ongeveer 1480enkele zijn
wat later, pl.m. 1500.
Van de groep schryft de heer Kalf:
»De groep is van dit vyftal verreweg het
mooiste beeldhouwwerk. Zij is blijkbaar een
fragment van een grooter geheel, dat »de
bezwijming van Maria onder bet Kruis" heeft
voorgesteld. Geeft de schedel reeds een aan
duiding van den Calvarieberg, de expressieve
figuur der weenende oude bevestigt, dat wij
in de neerglijdende vrouw Maria mogen her
kennen, ondersteund door Johannes, achter
welken de naar het Kruis gewende Maria
Magdalena stond. De willooze verslapping van
het ineenzinkend lichaam is in den fraaien
plooival voortreffelijk uitgedrukt en de diepe
smart der oude vrouw, zonder eenige pose,
zeer sober verhaald. Ik ineen, dat wij in
den maker van dit ontroerend tafereeltje een
goed vertegenwoordiger der Noord-Neder-
landsche beeldhouwkuust mogen roemen."
Na het verhaal hoe de beelden waarschijn
lijk in den tijd der beeldstormerij zjjn inge
metseld in een torenvormig uitbouwtje tegen
den Zuidelijken muur van den kerktoren en
hoe de beeldstormers in deze streken hebben
huisgehouden en er zijn ontvangen, besluit
de schrijver aldus
«Hopen wij, dat het nageslacht niet minder
edelmoedigheid zal bezitten dan de eenvoudige
vromen, die hun beeldenschat zoo goed tegen
schending wisten to behoeden, en dat deze
zoo interessante collectie in een museum
veilige bewaring vinde.
»(iet Gemeentebestuur van Soest, dat de
beelden als zyn eigendom schijnt te be
schouwen, moge inzien, dat een nalatenschap
die zóo zeer pleit voor de piëteit en den
kunstzin zyner vroegere gemeentenaren, niet
bestemd kan zijn om aan den meestbiedende
verkwanseld en door oneerbiedige handelaars
verstrooid te wordenhet moge, begrijpen,
dat het uit eerbeid voor eigen verleden en
in het belang der vaderlandsche kunsthistorie
den plicht heeft, er voor te zorgen, dat deze
belangrijke vondst op waardige wijze be
houden blyve".
De grootc fout van de menschen is, dat
by 't beoordoelen van anderen zij nooit zich-
zelven afvragen: «hoe zou ik het in die om
standigheden gemaakt hebben Als zij dit
deden, zou menigeen zich stil houden, of
vrij wat zachter criticus zijn.
Al dikwijls, en van verschillende z|jden, is er
op geweien, dat men tich In het Nederlandeche
leger noodeloos veel moeite op den hals haalt
met het zoogenaamde pakjesstelsel. Het denk
beeld, dat hieraan ten grondslag ligt, is, dat
bij opkomst der miliciens voor mobilisatie elk
man zijn eigen kleeding en ondergoed gereed
vindt liggen, met zijn wapennummer er op,
zoodat geen tijd verloren gnat met het opnieuw
kleeden van het personeei. In theorie heel
mooi, doch in de practijk telkens aanleiding
gevend tot grooto teleurstellingen.
Het Duitsche stolsel i3 anders. Haar komen
de groot-verlofgangers op in burgerkloeding. In
het kleedingmagazijn wordt aan elk hunner
twee stel nieuwe uniformen verstrekt. Die
nieuwe uniformen zijn niet-genummerd, en
terechtimmers een jas die vijf jaren geleden
den soldaat A. goed paste, zal hem thans bijna
zeker te klein ziju geworden. In Nederland
blijkt dat telkens, en gaan er verscheidene
dagen mee heen, eer het te klein geworden
goed ingenomen en door ander goed vervangen
is. En daar dit niet zoo goed is voorbereid als
in Duitschland, is men met het Nederlundsche
stelsel in plaats van eerder, pas veel later
gereed dan met het DuitBche.
Wil men dus blijven volharden bij het
systeem, dat de man met groot-verlof niet zelf
zijn uniform bewaart, doch dat het Rijk dit
voor hem doet, dan ware het ten minste con
sequent, alsdan het Duitsche stelsel toe te
passou. Een enorme hoeveelheid administratief
werk kwam dan mede to vervallen.
In Zwitserland heeft nog een ander systeem.
Daar krijgt de man alles met groot-verlof mee
naar huis. Hijzelf moet er voor zorgen, dat de
boel in orde blijft, en tijdig moet hij op het
Gemeentehuis kennis geven als zijn uniform
hem te klein mocht zijn geworden, opdat van
Gemeentewege daarin lijdig kan worden voor
zien. Eenige slordigheden daargelaten die
echter bij ons systeem óok voorkomen lijkt
liet Zwitsersche stelsel ook in dit opzicht ons
het beste.
Doch hoe men daarover ook denke, erkend
moet worden, dat verandering van stelsel in
deze een reusachtigen arbeid zal vorderen, en
dat men hiertoe dus niet moet overgaan, zoo
lang de voordeelen van het nieuw in te
voeren systeem niet kennelijk groot zijn.
Naar onze meening zou een nauwgezet onder
zoek leeren, dat invoering van het Zwitsersche
systeem van uniformeering der gaoot-verlofgan
gers enorme voordeelen zou opleveren boven het
thaus in Nederland gebruikelijke, doch voor dit
maal wenschen we enkel het voorstel tc doen
om eens een proef te nemen met het artikel
schoenen.
Bij ons krijgt de groot-verlofganger twee
paar schoenen mee naar huis, met nadrukkelij-
keu last, deze niet te dragen, maar goed te on
derhouden voor opkomst onder wapenen.
In Zwitserland daarentegen verlangt men van
den mao, dat hij die Bchoenen wél dragen zal
opdat zijn voet er aan gewenne.
Het Rijk stelt schoener, verkrijgbaar, die, na
nauwgezette proefnemingen, eindelijk erkend
zijn als de beste voor militair gebruik.
Voor de schoenen betaalt de man slechts de
helft van den kostenden prijs, natuurlijk met
zekere beperking omtrent het aantal paren dat
ieder op die wijze mag ontvangen, ten einde
kwanselarij tegen te gaan. Hiermede is echter
het belangrijkste niet gezegd. Het Zwistersche
systeem heeft vooral dit kenmerk, dat het aan
ieder vergund is, op eigen schoeisel, dat hem
gemakkelijk zit, onder de wapenen te komen.
AlleeD zij, die, ondanks deze vrijgevige bepa
ling, slecht geschoeid mochten opkomen, wor
den gedwongen het Rijks «choeisel te ontvangen
en te dragen, een schoeisel dat trouwens, zoo
als reeds gezegd, voortreflijk is.
Wat zouden onzen militaire (niet alleen mili
ciens, maar ook vrijwilligers) daukbaar zijn, als
iets dergelijks ook in Nederland werd ingevoerd!
Eigen, gemakkelijk zittend, schoeisel te mogen
dragen! Eu wat zou het aantal achterblijvers op
marsch beduidend slinken.
Nog onlangs verzekerde ons een kader-reser
vist, dat enkel die model-schoenen hem zijn
heele leven vergalden. Zijn voeten konden er nu
eenmaal niet tegen; het is te lomp gefatsoeneerd,
te zwaar, le hard in den zool.
Wat ware er tegen, bij de lichting 1900 eens
een proef te nemen met eigen schoeisel be
houdens hen die in gebreke mochten blijven
Daarbij komt nog, dat het leder van het Ne-
derlandschc model-schoeisel slecht en noodeloos
veel te duur is. Het bovenleer valt bijna bij
eiken soldaat reeds na enkele maanden vol scheu
ren en gaten.
A. C.
Het gebeurde te Winkel, dat aan oen
loteling de gewone vraag werd gedaan »ook
gebreken op te geven «Zoover ik zien
kan, niet" antwoordde de loteling K. en
en zich omkeerend, vertoonde hij zijn
«hoogen rug" met de oolijke opmerking
«Misschien zien de heeren iets. Ik weet niet
of dat een gebrek is."
In Amerikaansche steden vindt men vele
depots, waar degenen, die zonder parapluie
door een regenbui worden overvallen, een
parapluie kunnen huren voor 15 cent.
De regenschermen zijn niet sierlijk, maar
bost te gebruiken en zóo goed gemerkt, dat
geen oneerlijke huurder er mee op den
loop kan gaan. Mon kan in het eene depot
een parapluie huren en die teruggeven aan
een ander depot, al naar het uitkomt.
Van da huur-parapluies wordt druk ge
bruik gemaakt en de maatschappij, die ze
exploiteert, maakt goede zaken.
Aan een reeks aphorismen over den slaap,
