Zaterdag 20
Januari
1906.
No. 7148.
55e Jaargang
Feuilleton.
„MESELLE".
FIRMA A- H VAN CLEEFF
ie AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
u-anoo per post 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvortentiën per regel '15 cent. Reclames 15 regels/" 4.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht, en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEOARCHT9
Telephoon 10.
KENNI8GEYING.
Do BURGEMEESTER uu WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gelet op urtt. 6 en 7 der HINDERWET,
Brengen ter keunia van het publiek, dat eon door
het Bestuur der Schietvereeniging „Prine Hendrik"
ingediend verzoek, niet bijlagen, om vergunning
tot hel oprichten van een schietbaan in het perceel
alhier gelegen aan den Badhuisweg en de Pieter Both-
straat, bij het Kadaster bekend onderSectie B.No.2962,
en dat een door IIENDRIKUS NIEUWLAND
ingediend verzoek, niet bijlagen, om vergunning tot.
het opriohton van een stoomketel en stoommachine in
het perceel alhier gelegen aan de Kleine Nuuhtegaal-
steeg No. 6/7, bij het Kadaster bekend onder Seolie B.
No. 1470, op de Secretarie der Gomeeute ter visie
liggeu, en dat op Donderdag, den eersten Februari
nansiaande.dea voormiddags te half elf ureu, gelogen-
beid ten Raadhuize wordt gegeven om, ten over
staan van het Gemeentebestuur of van een of meer
zijner leden, bezwaren tegen bet oprichten van deze
inrichtingen in te brengen.
Amersfoort, 18 Januari 3906.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Inrichting en samenstelling (lor verschil
lende legers, in het bijzonder van ons leger,
en noodzakelijkheid van hervorming, bone
vens het verschil tusschen con mobiel- en
en een volksleger.
Voor do plaatselijke afdeeling van „Ons Belang",
vereeniging van actief dienende onderofficferen,
besprak de oud-kapitein der infanterie jhr. J.
II. Ram gisteravond in „De Arend" bovenstaand
onderwerp.
Spr., die reeds meermalen schriftelijk in aan
raking kwam met O. B., achtte het een voor
recht thans ook persoonlijk met haar iu kennis
te komen, omdat de vereeniging hem zeer sym
pathiek is, al wilde hij daarmee niet gezegd
hebben, dat hij onvoorwaardelijk sympathiseert
met al hetgeen ze doet.
Had men vroeger, toon spr. nog actief kapitein
was, zijn meaning gevraagd, dan zou hij geant
woord hebben in dezer voege„Is do naam
uwer vereeniging wel goed gekozen voor u, mili
taire ambtenaren, die ondergeschikt moet blijven
aan het belang van het leger zelf? De ouderen
onder u zullen zich niet bedriegen in de botee-
kenis van dien naam, doch de jongeren zullen
te veel afgaan op de klank van het woord en
zullen mennen, dat ze voor alles het materieel
belang der onderofficieren moeten voorstaan.
In een leger waarin een gezonde geest heerscht,
loopt het verband van bover. naar onder en
van onder naar boven, hetgeen zou zijn voor te
stellen door eenige verticale lijnen. En nu heeft
men bij deze verticale lij non eenigo horizontale
Het was maar goed, dat movrouw Merrington het
zien van deu brief werd bespaard, want zy kwam
al voldoonde onthutst thuis door de opmerkingon
van movrouw Barnes. Haar man, b\j Wien zij na hot
oton haar bezwaren luchtte, telde die niet erg, vol
gens zijn gewone luchthartige en ecnigermate anti-
orthodoxe zienswijze.
„Och, malligheid! Als zij voor haar werk good is,
wat doet hel er dan toe boe en wat s|j denkt", was
zijn conclusie, „te meer daar zij cr ons niet mee
lastig valt. Evy, je bont een lief damotjc, op inyu
woord; je zegt 'geen woord ervan aan dien ongeluk-
kigeu Parry, dat je uit. tbeodrinken gaat on hy
heeft hier den huiven middag op je gewacht."
„Waarom, wat kon hij nog te zeggen hebben?"
„Onder andere, dat de Cosmo Foxes morgen terug
komen."
„Daar bon ik blij om", zoi Evelyn, „mademoiselle
is erg verlangend, mevrouw Fox te zien."
Mevrouw Morriugton besloot haar zuster om op
heldering te vragen on schroef haar don volgondea
dag over mademoiselle. Hel antwoord, dat omgaande
kwam, was oenigszins vorontwaardigd.
„Ik ben in 't minst niet verwonderd",schreef lady
Carline, „te hooren, dat dominee Barnes on zyu
vrouw niet instemmen met het Bybclgoloof van
mademoisello. Ik bid en hoop, dat zij in slaat mag
zyn, bet kwaad van hol verderfelijk onderwijs van
Barnes to verijdelen in het gemoed van do liove
kinderen. Wat de insinuaties van movrouw B. aan
gaat, lydt het geen twyfol, dat mademoiselle, arme
ziel, na haar afgoden to hebben afgezworen (ik
zou weusohei), dat mr. ou mevrouw B. dit van
getrokken, wel niet het verband genegeerd, doch
ook een ander verhand gezocht en nu kan het
gebeuren, dat de belangen uwer vereeniging in
strijd komen mot de legerbelangennu kan bet
voorkomen dat uw Hoofdbestuur een parool
uitgeeft dat in strijd zou kunnen zijn niet het
parool van het Hoofdbestuur des legers."
Zoo zou spr. een jaar 5 of 6 geleden hebben
gesproken.
Van het karretje, dat toen in beweging werd
gebracht, is geworden een landauer me vier
paaiden en er is dus gelogenheid te over ge
wei,st om na te gaan of de Bombere voorspelling
ten opzichte van O. B. aldan niet is bewaarheid.
Spr. heeft inmiddels konnis gemaakt met de
Statuten en het Bonds-orgaan en moet erkennen,
dat er geen reden is voor den erg pessimisten kijk
dien hij vropgev had op deze vereeniging, al wil
hij tevens niet geacht worden, mee tc gaan met
ieder woord, dat in het orgaan is geschreven.
Bijzonder echter stelt spr. het op prijs, dat.
do leden hun belangen heobon weten onderge
schikt te maken aan de legerbelangen. Met het
leger zijn we sedert de invoering van den per
soonlijken dienstplicht een nieuwe periode inge
gaan en O. B. heeft zich daarnaar gevoegd en
erkend, dat de onderofficier in 't algemeen niet
voldoet aan dio eischen welke sedert 1898 moeten
gesteld. Dat was een zeer gezonde zelf-critiek en
is een zeer bijzonder onderscheid met andere vak
verenigingen, wier leden hun fouten en tekort
komingen niet erkennen.
Waar spr. wellicht een wonde sloeg, wilde
hy ook uanBtonds een pleister leggen, want O.
B. stelde zich op een ander standpunt omdat
het moreele verheffing wenscht en die wil be
reiken door kennis te nemen van wetenschappe
lijke vraagstukken.
Spr. las nu de bekende Memorie van toelichting
van het Hoofimestuur bij het verzoek om de
geweigerde audiëntie bij den" Minister van Oorlog
(van „sympathie-vermindering te voorkomen"
tot „ten goede kan komen") en zeide, dat kcni
niet duidelijk was bet daarin gemaakte verschil
tusschen „mobiel leger" en „veldleger" om ver
volgens nis zijn meening tc zeggen, dat een volks
leger is een eenhcidsliohaam, dat bezield moet
zijn door 6en gedachte, moet kunnen worden
bewogen door éeu wil. De noodzaak daarvan is
spr. ;t sterkst gebleken in den oorlog in Zuid-
Afrika.
Generaal Botha gelastte generaal Tobias Smuts
stelling to nemen op een open vlaktede Boeren
voorden het bevel niet uit, doch zeiden„dat doet
ons niet; hier worden wij stukkend geskiet".
Eerst op 10 Januari is I'latrund bij Ladymith
gestormd, wnurtoe bevel was gegeven voor 6
Januari 's ochtends 0 uur; de Boeren zeiden„do
veldkornets moet ons vraag of wij stormen wil
len" en strooraen vier dagen te laiit. Hier waren
de militaire begrippen op hun kop gezet.
In een goed leger moet men nebben bevel-
I hebbers met initiatief, die de minderen aller*
i minst moeten beschouwen als werktuigen, doch
rekening hebben tc houden met hun intellect.
Een leger, dat niet is een eenheidsleger, is niet
I bruikbaar voor den oorlog.
Wat is nu een volksleger Historisch is men j
aan dat woord gokomen omdat in de I8o eeuw
er uitsluitend staande legere bestonden, in den
tijd waarin de Vorst kon zeggen „l'etftt c'eat j
moi". Na 1789 is echter een nieuwe politieke
toestand gekomen, waarin het volk zich ah
medebelanghebbende ging gevoelen en zelf het
land mee ging verdedigen. Merkwaardig is 't,
dat dit nieuwere denkbeeld, dot in Frankrijk
zijn oorsprong vond, tot wasdom ii: gekomen
in Duitscbland ondanks de monarchale toestan
den, waardoor men juist in Duitschland 't meest
kan spreken van „dus Volk in Waffen".
Aan den eisch, een bruikbare strijdmacht te
zijn, kan ook een volksleger niet ontkomen op
straffe van onbruikbaar, d. i. geen leger te zijn.
In 't Bondsorgaan nu sohjjnt „mobiel" leg6r te
staan tegenover „veld" legerzoo ongeveer dus
liet volk in stellingen, forten, enz. Spr. is 't niet
eens met deze opvatting. In Transvaal mankte
spr. kennis met een niet- mobiel leger, dat wel
was beweeglijk in strategischen zin, doch in 't
gevecht, dus in tactischen zin, onbeweeglijk was
en zelfs niet te bewegen om een stolling te ont
ruimen (men denke nan de Tugeia). Eerst toen
het te laat was, in den guerilla- tyd, herkreeg,
het zijn beweeglijkheid en oogstte eerst toen
rechtmatige» lof. 't Ware gelukkiger {geweest als
hot die beweeglijkheid iu 't begin van den oorlog
had getoond.
Daarom acht spr. 'teen grootë fout in het
leger te brengen bet gevoel, het besef van on
beweeglijkheidimmers dit ontneemt den fris-
schen moed. dc frissche kracht, de fut.
Indien wij eeys in een oorlog mochten gewik
keld worden, dan zou hoogst waurachynlijk,
althans voor een groot deel, de strijd moeten
gestreden worden in de N. H. Waterlinie en
later in de stelling van Amsterdam; voor con
groot deel dus onbeweeglijk. Doch neem eens
aan, dat de vijand verwikkelingen krijgt met
I een derde Mogendheid, waardoor wij weer mo-
I biel zouden kunnen optreden, zouden we dan
1 onszelven niet hebben verlamd, ons zei ven buiten
staat gesteld, een flinken uitval te wagen?
Aan spr. is geen Rijk bekend dat afstand deed
van het begrip veldleger waarmoe men mobiel
kun strydon.
I Spr. maakte nu een vergelijking van ons leger
met dat van andore, nagenoeg even kleine Sta
ten; de groote Rijken liet hij buiten beschouwing;
I en kwam tot dit overzicht
millioen por dienat*
inwonora K.M.» Inf. Cav. Art. plicht.
Nederland 5.5 164 12 4 4 pers.
Rumenië 6 45 84 6 12 a
Denemark. 1.2 0.C 10 5 2 a
237
19
8
4 plaatsv.
12
28
7
6 a
Noorwegen 2
7
21
3
3 a
Griokenland'2.5
«7
10
3
3 a
Montenegro 0.22
25
35000
man
900 man
Portugal 5
61
24
10
6 a
Servië 2.6
64
20
4
5 a
Bulgarije 4
36
7
9 a
Zwitserland 3.2
80
32
8
16 a
zicbzclt konden zeggen) een tijd lang uiet recht wist,
waaraan zich te houden, maar ik beu gelukkig te
kuunou zeggen, dat zij ton slotte rust heeft gevon
den in de italiaansch l'rotestanUche kerk, die veel
logischer is dan de onze in vele opzichten. Ik kan
my voorstellen, dat zjj verbaasd moet zyn geweest
over sommige uitvallen van Barnes in do kerk als
bij nog op dc zelfde manier voorgaat als toen ik
by je was. Maar, als je niet voldaan blyft, laat bet
ray dan dadelijk weten ik kan haar gomakkelyic
een andere conditie bezorgen. Lady Oastlemore zou
dankbaar zyn, haar te hebben."
Na dit te hebben gelezen, voelde movrouw Mor-
rington zich niet alleen gerustgesteld, maar gedron
gen haar zuster haar verontschuldigingen te inakon
ou wns juist hiermee begonuon, toen do klank van
hoorn tot haar doordrong ou Evelyn binnenstoof
met do mededoeling, dat do coach van de Foxes
de lunn opreed. Eenige minuten later tradon de heer
en mevrouw Cosmo Fox eu Parry iu huis en een
hoogo vrouwestein weerklonk door do gang.
„Hier zyu we, lieve movrouw Merrington, hier
zijn wo. \Vy laten er geen gras over groeien, niet
waar En hoe maakt u hot U ziet er allemaal
prnohtig uit. Er gaat toch niets boven de buiten-
iucht. Wel, Evelyn, ik verzeker, je, dat je bent
gegroeid. Ja, beuech. En boe maken het de kin
doren Allemaal wol Ik hoor, dat u eon draak
van cou gouvernante hetit gekregen, die se alton in
toom houdt. Dat spijt mij zy zullen niet half zoo
aanlig zijn. Ik haat alles wat in toom wordt ge
houden onze mannen uitgozonderd. Ja, mevrouw
Meiringtondie moeten wy ouder den duim hebben.
Ik doe mjjn bost met Cosmo, maar by is onverbe
terlijk. Hoe gezellig ziet die salon er uit en hoe
prettig is alios ua Izuiden Vertel nu eens wal bier
zooal is voorgevallen Ik hoor óon van do dauies
Harolds is geëngageerdWat een zogon voor do
moodor en do andorenMevrouw Masters heeft my
ul dio praatjes verteld. Hot is oi'u doel van baar
taak als dominee's-vrouiv, zooals tl weet, die allo
to verzamelen. Is dat niet zoo Ik hoor, dat zij lo
Barton eon versohrikkuljj'kon domineethebbeu gekre
gen, die preken houdt van een half uur lang. Miss
Duncombe is niet geëngageerd, dat reet ik zeker,
dat zag ik aan baar gezicht. Zij kijkt heel sip. We
kwamen haar en lady Duncombe onderweg tegen.
Wat deukt u dat ik dood? Ik nam Parry de leidsels
uit de baud en leende zyn sigaar totdat wy baar
voorbij gered en waren. O, u bad hot gezicht van
lady Duncombe moeten zienCosmo vond hot maar
half aardig. Bang, dat ik den coach zou laten omslaan
Nonsens I Wat wordt hy zenuwachtig I"
Onder dezen woordenvloed had liot heule gezel
schap iu deu salon zich geïnstalleerd en de gewone
begroetingen en vragon waren gewisseld, want het
was ond.ioulyk, wilde men niet mot den gewonen
loop van zaken broken, om aan mevrouw Fox Onver
dooide nandneht te schonken. Gelukkig verwachtte
zy dit niet, te zeer opgaand in hol plezier van praton
om veel acht ie slaan op het aantal en gehalte barer
toehoorders. Zy richtte gewoonlijk hol woord tot het
gezelschap in hel algemoon en duaronder waren al
tyd ecu paar bereid to luisteren. in scbyn althans,
terwyl zy do bokoorlyke porsooulykheid gadesloegen.
Vandaag had zy twee oprechte voreorders in den
beer Merrington en Evelyn, dio naast baar hadden
plaats genomen. De neer Fox sprak met mevrouw
Meiringtou met zijn zachte, diepe stom, dio gewoon
Ijjk door hel luido gesnap zijuer vrouw werd over
stenul.
„Ik hoop, dat Cosmo ou u ons niet weer dadelijk
gaat verlaten", zei movrouw Merrington bartolyk,
toen movrouw Fox een oogenblik pimsoorde ouop
adem te komen.
„O neon, wy bljjton hier tot dc weok na Pasohen.
Ik hnd nii.: gedacht zoo gauw terug te komen, maar
Cosmo inviteerde eenige mensohen zonder my te
raadplegen. Ja, hij zegt, dat hü mij heeft gevraagd
ol het my den vijftienden schikte dn dat ik ja heb
gezegd. Nu dat zei ik, maar ik had geen idee wan
neer liet do vijftiende was. Ik weet nooit van datum
on van uren evenmin. Ja, gaarne room, melk, suiker
al wat u mij geven wilt, Botorhollon? Dal zou waar
zijn. Daar houd ik dol van. Dank, dank I Wie
wachten? Laat eens zion. Do Austyns, vooreerst. Dat
Luxemburg met 23 000 inwoners,of 91 per K.M.
heeft oen korps gendarmes en éen vry williger»
korps met 39 muzikanten;oen echt parade-legertje
dus.
Spr. meende mot deze cijfers voldoende te
hebben gestaald zijn beweren, dat zelfs geen klein
Rijk nf*tand doet van een veldleger en dat een
volkslogor moet zyn een mobiel leger.
Spr. wilde tlmns niet de vraag behandelen:
hoe zal het Nederlandschu volksleger, waarin
iedere weerbare Nederlander ia opgenomen, er
uit zien, doch wel herinneren, dat iedere Staat,
in wio dc vasto wil is om zijn onafhankelijkheid
to verdedigen, in tyden van oorlog nlle hens aan
dek moot brengen, en deze vraag behandelen:
welke is de eerste stap die gedaan kan en gedaan
moet wordenhoe moeten wo ons daartoe ont
wikkelen?
Op dc eerste plaats is doartoo noodigalgemeene
dienstplicht, d. w. z. wo moeten jaarlijks de be
schikking hebben over oen 50000 jongelieden.
Doch dezen behoeven niet allen ingelijfd. Naar
spr. meoning moet men niet inlijven de kost
winners, omdat de uitkeeringen daarvoor op-
loopen tot een zeer bezwaronden postkomen zy
in noter doen, worden zij later ryk, dan kunnen
ze nog altijd nuttig gemankt voor do verdedi
ging des lands. In Frankrijk, waar do kostwinners
vöor de invoering van don 3-jarigen dienstplicht
6ok waren vrijgesteld, kosten zij bijna 55 millioen
franc, d. i. bijna heel ous oorlogs-budget.
Zij wier jeugd urraoedig was en wier physiek
daardoor veelal slecht is, hebben 6ok weinig
belang bij de verdediging des lands. Spr. is ivol
niet toegedaan de leer van het „ubi bene, ibi
nutria", doch kan zich goed voorstellen, dat een
hongerige nxrr belang Stalt io «SD Itavtg maal
dan in vaderlandsliefde.
Als we teruggaan in do Krygsgesohiedenis,
stuiten we op ue staands legers mot hun huur
lingen, die gingen vechten voor den meestbiedende
Dit beeld van hel leger heeft zich voorgeplant
on is nög staande gebleven nog heden ten doge
gelooft men, dat de arme hols soldaat moot
blijven en de raeergsgoede officier is. Spr. nu
zou wenschen, dat zy, die 't meest genieten in
hot land niet mogen worden onthoven van hun
dicht om dat land te verdedigen. Daardoor ook
;an men van onderaf wognemen. Hoe groot dit
contingent zal zyn, is nog niet na to gaan:
daartoe missen we nog de gegevens. In Duit
schland en Zwitserland wordt o0 a 60 pCt. niet
ingelijfd, in Frankrijk 20 pCt.; 't loopt dus zeer
uiteen.
zyn diegenen die Cosmo vroeg. Hij is oen beetje
doodclyk van mevrouw Austyn, ondor ons gezegd.
Ua' ha! Dan Nolly ou Kitty Woodward. Ik geloof
niet, dat u die kent. Aardige meisjes, niet mooi,
maar vermakelijk".
Z\j wachtte ovon om adem io scheppen en ging
toen voort:
„Dan mjjn noef kapitein Leslie, dien kent il Mooi
uiterlijk bo? Je moogt nio. verliefd op hem worden,
Evelyn, of Parry zou 't my nooit vergeven. Mr. De
Luno on sir George met lady Rtgbv. Herinnert u
zich lady Rig by? Een omvang 1; en do kleur van
oon pioen. Ik geloof, dat la al, U 't oiot Cosmo
Ocb, hemel, ja. Ik verga', den graaf, den voornaamste
van allen. Zijn naam? Vraag my dien niet. Ik kan
hom niet spellen en niet uitsproken. Hy is oon Rus,
een oud vriend van Cosmo. Nu, u hebt hom toch
jarou geleden gezien, toon u iu hei buitenland was?
Hy is oon groot vriend van my, jawel, Cosmo, tot
over zyn ooron I on ik wedorkecrig. O, bij ia zoo
charmant en zoo'n monster. Afschuwelijk t Verbeeld
u, den eersten koor dat ik hum zag (dat waa verleden
weok, bjj is een moaud in Engeland) dacht ik, dat
hy do ontbrokomlo schakel was tusschen menseh en
aap. Dat was op oon bal by lady Dunmore. U weet,
dat zy uit Sckorlznd afkomstig la en nooit een grap
snapt, dus zei ik„Maar lady Dunmore, bot is een
gorilla, is 't niot zoo 1" en z(j antwoordde, heel ern
stig „O. noen, lieveh\j L oen Russische graaf".
Maar hy daust goddelijk, goddelyk I Ik verlangde,
dat by dadelyk met one moe kwam; ik ben nooit
zóo gecharmeerd van iemand geweest, maar by kan
niet komen vóór Donderdag. Is het niet vervelend
Hij Is mot dio saaie Dunmere's naar hun plaats in
Schotland gegaan. Ik waarsebuwdo hem togen do
kou en tegen die reusachtige mi*» Dunmore, maar
misschien komt bjj toch nog vroeger bjj ons, want
bjj is heel onrustig en vliegt van don oen naar den
aiulor, zoonis hem dat Invalt. Cosmo donkt, dal hot
is omdatZeg, wio i» dill?"
(Wordt vervolgd.)
