Stadsnieuws.
Militaria
Verder betuig ik mijn vriendeliiken
dank aan de deelnemers van het Bloe
mencorso. Niettegenstaande enkele deel
nemers, zonder eeuige kennisgeving, wil
lekeurig waren weg gebleven, maakten
de uitgekomen nummers toch werkelijk
een aardig geheel. De optocht was boven
verwachting.
Een woord van dank komt ook toe
aau den HoogEd.Gestr. heer L. W. van
Hoek, kolonel-commandant van het 5e
Regiment Infanterie, voor het welwillend
beschikbaar stelleu der stafmuziek, tam
boers en hoornblazers, welke combinatie
reeds 's morgens een vrooljjke stemming
bracht onder Amersfoort» ingezetenen
aan den heer P. A. G. Serenberg voor
zyn eerewacht, die er kranig uitzag
en aan de verschillende vakvereenigingeu
die in 't byzonder medegewerkt hebben
tot het welslagen van den fakkeloptocht.
Ook mijn dank aau de Pers, die de
vereeniging zoo ter wille was.
De muziekverenigingen hebben een
zwarcu dag gehad. Voor hen was het
weer wel wat warm en toch hebben zy
er lastig op los geblazen ook hun komt
een eere saluut toe.
Myn hartelyken dank aan denWelEd.
Ach tb. heer Burgemeester voor de vrien
delijke ontvangst te zijnen huize. De
Burgemeester was met het feest zeer in
genomen; 's avonds moesten alle Besturen
van de verschillende vereenigingen bij
hem binnen komen. De Burgemeester
zeide toen o. m.: nu zie ik, dat ae Amers-
foorters niet alleen feest kunnen vieren,
maar dat zy er behoefte aan hebben om
Koninuedag feestelijk te herdenken. Ko
ning Willem III heeft eens gezegd
Oranje kan niet genoeg doen voor zjjn
volk, maar ik keer het ora, het volk kan
niet genoeg doen voor Oranje. En onder
het .leve de Koningin" en .leve de Bur
gemeester" werden de glazen champagne
leeg gedronken, terwijl buiten de eerewijn
in ruime mate werd aangeboden.
En nu nog een enkel woord over de
optochten.
De stafmuziek was 's morgens maar
een beperkte tyd ter beschikking van de
de vereeniging. Aan het Bloemencorso
namen kinderen deel, van wie niet ge
vergd mocht worden, dat zy langer dan
twee uur iu optocht mede gingen. De
fakkeloptocht kon eerst om 9 uur ver
trekken. Ziedaar de oorzaak, dat niet
alle wyken bezocht kouden worden. Het
weldenkend publiek zal het de vereeni
ging zeker niet euvel duiden.
Hoewel al het mogelyke is gedaan om
het een ieder naar den zin te maken,
zal de vereeniging mogelijk toch fouten
begaan hebbenmaar vergeet dan niet
dat de vereeniging pas éen jaar bestaat,
haar eerste feest gaf, en dat alle begin
moeilyk is.
De Voorzitter der
.Oranje-vereeniging",
P. H. van HASELEN.
De tram vervoerde in Augustus van dit
jaar 9234 betalende passagiers, tegen 9258
in de zelfde mua i<i van 1905, 8685 in 1904,
8999 in 1903 en 7097 in 1902, iiet eerste
j '*r-
De passage-opbrengst in die maand was
f676.42» in 1906, f686.45 in 1905, 1693.92'
in 1904, f754.27 in 1903 en f652.93 in 1902.
De totaal-opbrengst, dus met reclame enz.,
f700.89» in 1906, f711.80 in 1905, f 720.12
in 1904 en f774.32 in 1903.
De opbrengst, per dagkilometer was f 12.56
in 1906. f 12.76 in 1905, f 12.70» in 1904,
f13.87» in 1903 en f 11.69 in 1902.
D« klerk der posteryen en telegrafie le
klasse A. S. H. Brusseu wordt met ingang
van 1 October overgeplaatst vau Rbenen
naar hier.
Aan bet Postkantoor Amersfoort en de
daaronder ressorteerende hulpk-inturen werd
in Augustus ingelegd bij de Rjjks- Postspaar
bank 736711.03», terwijl daaruit is terug
genomen f 25 234.83*.
Het laatste door het kantoor uitgegeven
boekje is 12463.
De prentbriefkaarten op wier voorkant
gelegenheid is voor correspondentie, zullen
op het beschreven gedeelte niet meer worden
afgestempeld, zoodat de tekst dan ook voor
den ontvanger leesbaar zal zjjn.
By het heden beëindigde twoede toelatings
examen tot het Gymnasium zyn nog toege
laten tot klasse VI: A. E. van Ëlommestein
en tot klasse V: J. C. de Beaufort.
Tijdons het examen hebben 2 candidaten
zich teruggetrokken.
De hoor Jac. Smit hoopt Donderdag den
dag te herdenken waarop hij vijftig jaar ge
leden in betrekking kwam by de firma Greeve
Co., by welke hij thaDs kantoorbediende is.
De hoer H. Moojen Jr., leeraar in hand
en vakteekenen aan de Ambachtsschool hier,
staat op de voordracht voor leeraar aau do
Burger Avondschool te Hilversum.
De Minister van.Oorlog;
Ge/ien het Koninklyk besluit van 5 Fe
bruari 1902, waarbjj is ingesteld een Konink
lijke eereprijs voor betoonde schietvaardig
heid
Brengt ter algemeene kennis, dat de bij
vorenaangehaald besluit bedoelde eereprys in
zilver is toegekend aan Hendrik Anton En
kelaar, wonende te Amersfoort. St. Ct
De deelnemers a >n het Voorbereidend mi
litair onderricht te Amersfoort worden uit-
genoodigd Vrijdag 7 September des avonds
te negen uur zich te v- reenigen in de
schermzaal van het 5c regiment infantrrie
tot het houden eener bespreking om de da
gen en uren vast te stellen waarop dat on
derricht in den aanstaanden winter kan
worden gegeven.
De tien adspiranten militie-luitenant der
lichting 1906 behoorende tot het 5e regiment
infanterie zijn bevorderd tot sergeant.
Luitenant F. W. Diemont, met ingang van
1 September overgeplaatst van het te regi
ment veld-artillerie hier naar het 3e regi
ment te Bergen-op-Zoom, heeft non-activiteit
aangevraagd.
Luitenant F. E. baron Van Heerdt, van
het 4e eskadron le regiment huzaren hier,
is overgeplaost naar het 1e eskadron te
Amsterdam.
Zeker óok door de voor dit jaargetijde
ongewone warmte was gisteravond de ver
gadering der plaatselijke afdeeling van den
„Kon. Nederlan.lschen Rond van oud-onder-
uflicieren" slechts matig bezocht.
De Voorzitter sprak eenige toepasselijke
woorden naar aanleiding van den jaardag van
H. M. de Koningin.
De heer A. L. Krook, ifgevaardigde naai
de Bondsvergadering ie Hilversum, bracht
daaromtrent een zakelijk verslag uit.
Aan het Bestuurslid den lieer H. S. Val
kenburg werd door den Voorzitter het insigne
met brevet als Lid van verdienste in welge
kozen bewoordingeu uitgereikt.
De «Amersfoortsche Muziek-vereeniging",
dirocteur de heer J. A. Jochcms, zal heden
avond 8 uur weder een muziekuitvoering
geven op den Hof.
De temperatuur van het water in de Bad
en zweminrichting was hedenochtend 66° F.
Dat zal in September niet dikwijls vour-
komon.
Een oud-Amersfoorter, die jaren geleden
Amersfoort door een kermisbril" bekeek,
placht te zeggen, dat zijn stailgenooten erg
veeleischend waren, zóo zelfs, dat a!s men
op buu verzoek een ster van deri hemel haalde,
ze nog wat te mopperen hadden omdat men
.er geen stukje blauw by had geplukt.
Nu, zóo veeleischend zyn de huidige Amers-
foorters niet; maar toch waren er, die het
zoo welgeslaagde Koninginnefeest gaarne
hadden besloten gezien door een vuurwerk.
Voor dat vuurwerk hebben Zaterdagavond
de Hagenaars gezorgd, al was 't huns ondanks
en geheel buiten het programma.
Door onbekende oorzaak raakten de kurk
droge bremstruiken en dennetakken van de
groote «heerepoort" Zaterdagavond in brand
en het gansche gevaarte stond welhaast in
volle vlam. In ondenkbaar korton tijd haalden
rappe handen liet zaakje uit elkaar en eer
de slangen vagen der politie ter plaatse was,
waren de vlammen gedoofd,
De schade wordt gedekt door assurantie.
Vuurwerk hebben we töch gehad.
Zondagmiddag werd een 83-jarige dame,
nog wel in het gedeelte der Langestraat waar
stapvoets rijden voor alle voertuigen ver
plichtend is, omgereden door een fietser, die
zich weer uit de voeten maakte, doch wiens
naam desondanks bekend is.
Door apotheker Ittmann werd haar liefde-
rijk hulp verleend.
Milicieu Harm Vissia, uit Langezwaag en
behoorende tot het 5e regiment infanterie,
is Zondagmiddag tegen het strenge verbod
in gaan baden in de Kem onder Soest en
daarbjj verdronk-en.
Zijn kameraden konden hem geen hulp
bieden.
Ten huize van den heer G., aan den Hof,
ontstond gisteravond een begin van brand.
Huisgenooten en omwonenden smoorden
de vlammen eer deze verder onheil konden
stichten.
Door den Keurmeester der visch zjjn gister
avond aan den afslag afgekeurd vier kisten
gerookte bokking, door M. Scbr., uit Amers.
foort, aan den afslag gebracht.
Het gevaarlijke goedje werd onder politie
toezicht onbruikbaar gemaakt voor con
sumptie.
De Commissaris van politie te Middelburg
verzoekt mede te deelen, dat er bij hem
voortdurend klachten inkomen uit alle oorden
des lands over de wijze van afdoening van
zaken door C van der Bergen, wonende aan
de Nieuwstraat aldaar, en zich noemende
Directeur van de Nederlandsche Effecten-
bank, Directeur van de Zeeuwsche Grond-
credietbank, Directeur van de Nederlandsche
Tiencents-Spaarkasvereeniging.
Daar is reeds oen aanval gedaan op de
visschen die weldra de Eem zullen bevolken.
Deze worden nog geteeld in den Wilhel-
miua-vijver te Hilversum en daar snapte een
onbezoldigd Rijks-veldwachter twee henge
laars uit Utrecht die, niet wetend dat daar
de viscli gespeend wordt en dat het verboden
is er te hengeleu, een groot aantal vischjes
verschalkten.
De Chr. school aau den Doldersehen weg,
een geschenk van den heer Chr. Pleines aan
de omwonenden zijner fabriek, is in tegen
woordigheid van vele belangstellenden Maan
dag door ds. Donner plechtig geopend.
Na hem spraken de heer Schuitmaker het
nieuwbenoemde schoolhoofd en van hier de
lieeren ds. Teerink, P. de Groot het Hoofd
der Chr. school, en Buys.
De school heeft drie lokalen behalve de
kleinere vertrekken.
Te Hoogland, waarop nu nog slechts een
bodedienst is, wordt binnen niet te langen
tyd een hulp-postkantoor geopend.
Pessimisten zijn over alles ontevreden be
halve over zictizelveu en hem eigen daden.
Er is een nieuw stufbindend middel voor
wegen toegepast, dat goed en tegelijk goed
koop is --n proefhoudend bleek.
Het is een mengsel van bleekpoeder en
water50 kilo op 500 L. water voor de
eerste besproeiing en 25 kilo voor dd vol
gende besproeiingen. Bleekpoeder kost, van
de fabriek betrokken, f' 18 per 1000 Kilo.
Een inzender schreef er in de «Times"
over. Te Woolbridge, in Suffolk, op den
weg vau Londen naar Yarmouth, merkte hij
op, dat de hoofdweg in de Gemeente, een
20 minuten gaans lang, hoewel er gemiddeld
dagelijks een vyftigtal auto's voorbijrijden
en verder de noodige andere voertuigen,
geen stof opwierp, ofschoon hij kurkdroog
was. De menscheu in de stad vertelden
hem ook, dat zij dezen zomer voor 't eerst
straffeloos deuren en vensters konden open
laten. Op het Stadhuis vernam de inzender
den 20 Augustus, dat de weg sedert 28 Juli
een groote beurt had gehad alleen werd er
eiken ochtend licht gesproeid.
Aanbevolen aan Gezondheids-commissie en
Gemeente-reiniging.
De oudste emeritus-predikant by de Ned.
Hervormde gemeente, ds. J. P. KerkhofT,
sedert 1883 te Utrecht, mocht heden zijn
lOüsten gehoortendag herdenkeu.
De Duitsche regeering heeft besloten tot
de algemeene winkelsluiting des avonds te
acht uur.
Dat is zeven uur naar onzen tijd.
En hier verzetten enkelen zich nog tegen
de 9 uurs-sluiting.
Een scheikundige te München zou na lang
durige proefnemingen een vloeistof hebben
gevonden, welke met wat water vermengd
(25 percent) geheel en al den zelfden dienst
kan doen als petroleum, zoowel voor ver
lichting als voor verwarming. Daarby heeft
de nieuwe vloeistof het voordeel van zeer
goedkoop te zijn; ongeveer 6 cent per Liter.
Ieder zijn eigen »peterleum"-fabrikant
De obligatieleening, uitgeschreven door de
Vereeniging tot behoud van natuurmonu
menten in Nederland, tot aankoop van het
Naarderraeer, is reeds voor den daartoe vast-
gestelden datum volteekend.
Hierdoor heeft de Vereeniging zich het
bezit kunnen verzekeren van dit hoogst be
langrijke terrein, dat nu voorgoed gewijd zal
zijn aan de studie der natuur.
In de Verslagen, rapporten en meraoriën
omtrent militaire onderwerpen is onlangs
opgenomen het elfde Jaarverslag betreffende
«nasporingen en studiën op het gebied der
Nederlandsche krijgsgeschiedenis". Dit elfde
verslag sluit een periode af, gedurende welke
iederen winter voor het doen van onder
zoekingen in de archieven van het Ryk en
van Gemeenten troepen-officieren werden
aangewezen. Voortaan zal dit niet meer ge
regeld plaats hebben. De Militiewet 1901 zal
eerlang in haar gebcelen omvang werken
het grootero contingent, de vooroefeningen,
de hoogere getalssterkle der herhalingsoefe
ningen, zoomede de eischen voor de kader-
opleiding maken bet rechtstreeks of zijdeling.
niet langer mogelijk om evena ls voorheen
voor het opsporen der bouwstoffen -voor onze
militaire historie officieren van den troep ge
durende de wintermaanden beschikbaar te
stellen. Strikt genomen is 't ook niet bepaald
noodig, dat de onderzoekingen nnafgebioken
worden voortgezet, totdat de zaak in het ge-
heele land zou zijn uitgeput.
F.r is in het elftal jaren, dat thans achter
ons ligt, voor onze krijgshistorie meer tot
stand gtbracht dan men in een kort bestek zou
kunnen aanduiden. Men weet thans tamelyk
nauwkeurig waar de officieele bronnen schuilen
en wat ongeveer hun inhoud is. De Directeur
van het Krijgsgeschiedkundig archief heeft het
omvattende werk uitnemend geleid en door een
juiste verdeeling der onderwerpen zorg ge
dragen, dat de schier ontelbare gegevens n
uanteekeningen voor den lateien geschied
schrijver doeltreffend gegroepeerd werden.
Ook de Volksvertegenwoordiging heeft door
het jaarlijks toestaan van f2500 op de
Sta'tsbegrooting het nut van deze onderzoe
kingen erkend.
Het schijnt in het voornemen te liggen,
de krijgsgeschiedkundige nasporingen voort
te zeiten door dit werk, zy het op kleiner
schaal dan tot uu toe, op te dragen aan
gepensionneerde officieren. Althans sedert
eenige maanden is op het Krijgskundig
archief werkzaam een oud-kolonel der infan
terie. Uit den aard der zaak is het niet noodig
voor gepensionneerde officieren den arbeid tot
da wintermaanden te beperken. De opdracht
vau de onderzoekingen aan actief dienende
officier n bracht mede, dat dikwyls het onder
zoek kon worden bevolen aan een luitenant,
die in de plaats van het betrokken archief
gurnizoen hield; dit voordeel is met gepen
sionneerde officieren niet zoo gemakkelijk te
verkrijgen. Men zou het verder voortzetten
der onderzoekingen daarom thans ook wel
kunnen uitstellen tot er sprake is van een
eigenlijke geschiedheschryving van een be
paalden oorlog of van eenig tijdvak. Wordt
bet onderzoek dan voortgezet door den per
soon. die zijn krachten uan het geschiedver
haal zelf beproeft, dan zou mei hem tevens
kunnen belasten met de aanteekening van
vondsten, welke met zijn studie niet recht
streeks in betrekking staan.
Het is niet de eerste maal, dat van Re-
geeringswege pogingen werden aangewend
om de geschiedbeschrijving der gevoerde
oorlogen te bevorderen. Men vindt er reeds
een spoor van in een acte van 4 Februari
1602, toen de Staten 's Lands van Utrecht
«hebben verklaard, geconsenteerd en verzocht,
alle personen die eenige secreete of andere
Sapieren, tot vorderinge van de waarachtige
eschrijving der Nederlandsche geschiedenis
dienende, onder zich mochten hebben, deceive
zonder eenige zwarigheid of nadenken aan
Pieter Bor zouden mogen communiceeren en
meedeelen om tot vordering van zyn werk
gebruikt te worden". Bor was toen bezig
aan zijn «Oorsprong, begin eu vervolg van
de Nederlandshe oorlogen" en werd eenigen
tyd daarna, als historieschrijver van de Staten
van Holland en Westfriesland, belast met
zijn werk vooit te gaan tegen een jaarlijksche
vergoeding.
Uit eigen beweging aangevangen, werd
het Bor met Staatshulp mogelijk, zijn stan
daardwerk samen te stellen, dat niet verder
loopt dan het begin der 17e eeuw.
Na Bor is van een officieele gescbiedbe-
schrijving verraoedeljjk geen sprake meer
geweest. Wel vindt men nog eens melding
gemaakt van een besluit van 18 Februari
1815, dat bepaalde, dat de officieren van den
Kwartiermeester-Genei aal-staf zich zouden
bezighouden met het beschrijven van de
militaire geschiedenis der Vereenigde Neder
landen, maar er zyn geen resultaten ten
bewijze, dat aan dat besluit ook uitvoering
is gegeven. De zaak schijnt gerust te hebben
tot op 8 Maart 1858 in de historische afdee
ling der Koninklijke Academie van Weten
schappen door generaal Knoop werJ voor
gesteld, door een onderzoek in het Rijks-
Archief en in andere verzamelingen stukken
en oorkonden voor de Nederlandsche krijgs
geschiedenis op te sporen om daarna later
de belangrijkste in het liert te geven.
Dit voorstel werd aangenomen en aan d«»
heeren Bosscha en Bakhuizen van den
Brink de uitnoodiging gedaan om hierom
trent rapport uit te brengen. In de zitting
der afdeeling van 14 Juni 1858 werd dit
rapport uitgebracht. «Wanneer er nog
eenige twiifel had kunnen bestaan", zegt
Lodewijk Mulder, «omtrent de waarschijn
lijkheid, dat het opsporen, onderzoeken en
uitgeven van tot dusverre onbekende of
ongebruikte bronnen voor de Nederlandsche
krygsgeschiedenis tot gewichtige resultaten
zou leiden, die waarschijnlijkheid is door dit
veelomvattend en met grondige kennis van
zaken opgemaakt rapport tot volkomen
zekerheid gebracht. Daaruit toch bleek welk
een groot aantal dier bescheiden in de ver
schillende archieven en bijzondere verzame
lingen grootendeels nog ongebruikt aanwezig
zyn en hoeveel onschatbare bouwstoffen daar
verborgen liggen, die critisch onderzocht,
geschift en geordend, het eenige middel zijn
om de Nederlandsche krijgsgeschiedenis te
brengen op de hoogte van den tyd."
In bet rapport van Bosscha en Bakhuizea
