Dinsdag 6
Augustus 1907.
ANGELINA.
No. 7384
56e Jaargang.
Reis exemplaren.
Feuilleton.
FIRMA A. H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale,
oflicieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
óstbus 9. Telephoon 19.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders,
hetzij binnen- ol buitenlands, vertoeven, wordt
op aanvrage er» met duidelijke opgave
van adres, de courant eiken verschijndag tegen
vergoeding van het porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van de
„Amersfoortsche Courant" tijden hun uitste-
digheid zich verzekeren.
Nog eens
YOGHURT.
Dat heb je zoo een enkelen keer, dat je
kennissen hoort praten bijvoorbeeld over
slechte spijsvertering en dan in heel en half
wetenschappelijke tijdschriften leest over
nieuwe middelen, die zulke klagers kunnen
helpen. Hoe langer zoo meer maakt het je
aandacht gaande; 'tis of het in de lucht zit
zóo hoor je telkens meer menschen spreken
over het nieuwe middel en telkens ook lees
je er weer over en meer van.
Zóo de vorige week toen we aan de »Hilv.
Crl." een flink geschreven artikel over Yog
hurt ontleenden, terwijl bijna te gelijker tijd
we van vriendelijke hand een meer weten
schappelijke studie daarover ter lezing ont
vingen uit het «Pharmaceutisch Weekblad".
Een feit is 't, dat verschillenden hun apotheker
verzochten, hun het melk-prseparaat te be
zorgen, dat o.a. in het Gemeentelijk Zieken
huis te Arasterdam met groote hoeveelheden
wordt bereid en genuttigd.
Vele apothekers in de lande adverteeren
het middelóok te Hilversum doen zij dat.
Maar nu komt een hunner collega's te
Hilversum waarschuwen tegen den Yoghurt-
humbug; 'tis dr. Feenstra, de bekende zoek
licht-schrijver van »De Telegraai''.
De eerlijkheid gebiedt om, nadat we »Me-
thusalem" aan 't woord lieten, ook op te
nemen wat dr. Feenstra thans schrjjft.
Hij zegt dan
Hilversum staat in het teeken van de
Yohhurt-humbug potjes tot in de kiosken!
Den Haag haalt de Bulgaarsehe zy uit den
foedraal, en over heel Nederland is een
handelspientere exploitatie bezig, groen-wit-
roode vaantjes uit te zetten en Nederlandsche
kwartjes en dubbeltjes daarvoor in de plaats
te graaien. Ook te Amsterdam, dat veel
kaler is, vooral in de zomermaanden, schijnt
de consumptie op te halen!
Yoghurt, oen nieuw raelk-preparaat
heet het op onderscheidene prospecti. En dan
volgt 'n speech over melkzure vergisting; over
oude Bulgaren, die tegen en over de honderd
jaren nóg met een karnemolksch lachje door
het leven loopcn. Over booze coli-bacillen,
die den mensch het leven vergiftigen en
die mei hun valsche, bedrieglijke vormen
het loodje moeton leggen tegen de celronde,
joviale lactococcen van den Yoghurt. Over
Metchnikoff en zijn wijze bespiegeling ten
opzichte van het lange kluweneind mensche-
lijk duudarm; de functies die het heeft en
de triljoenenflora, die daarin woekert
en de marasmus; het menschen verval in
de lange lyn van laatste hooge lijdensjaren.
Dat is zoo het gewone in de gezondbeids-
business; dat je de lui benauwd port, voor
gevaren, die ze niet richtig te taxoeren ver
mogen en ze dan 'n puik gezondheidsmid
del onder d'r visage houdt. En goedkoop!
'n Potje twee dubbeltjes
Hier in de lage landen aan de zee worden
wij bewerkt met oude Bulgaren en 'nBul-
gaarscü preparaat van melkzure melkvergis-
ting. In Bulgarije krijgen de lui misschien
prospecti in huis over oude honderdjarige
Hollandsche visschers en dat gestriliseerd
Noordzeewater »je" middel is om oud te
worden. Of over oude Hollandsche landlie
den temet Goesche prentjes derbij en
dat Hollandsche karnemelk een veel idealer
preparaat van melkzure melkgisting is dan
inheemsche Yoghurt. »Wie honderd jaar
wil wordeD, moet Hollandsche karnemelk
gebruiken. Ideaal voor alle zwakke magen".
Om maar dadelijk met m'n meening voor
den dag te komen. Mijn standpunt in den
Yoghurt-humbug is: de 3,4, 5 verschillende
preparaten, die onder den naam Yoghurt in
ons land verkocht en geëxploiteerd worden,
zyn nu ja voedingspreparaten van de
waarde van melk óf tot op de helft ingedikte
melk die ongeveer 1/i0 normaal zuur zyn,
die caseïne bevatten in 'n eerste rottingssta
dium (niet ongelijk aan dat in jonge
kaas) in tegenstelling met karnemelk
'nhooger vetgehalte omsloten houden; en die
méést niet altijd; ik trof tenminste een
paar Afgestorven Yoghurts onder mijn aan-
koopen virulente gistingsbacillen inhou
den. Tvpe: bacillum Buigaricum (Metchni-
kofl). Daarnaast: lactococcen.
Ze zijn krachtens hun gehalte makkelijk te
assimileeren eiwitkrachtens hun vetgehalte
van 2 tot öV^/o; kraentens hun overgebleven
Voortdurend werd Olga gekweld door de gedachte,
dat Stwolinsky haar misschien niet goed verstaan
had.
In haar slaapkamer gekomen, opende zjj dadelijk
het vensier en leunde op bet kozijn. De nacht was
stil, de sterren flonkerden aan den hemel.
„Hij wil hier kotueD", dacht zij. „Hoe gaarne zou
ik een uurtje met hem pratenMaar neen, neon,
blijf weg", kermde zij» plotseling verbleekend. „Wat
is niama van plan? Zij zag er zoo verschrikkelijk
uit."
Ib den tuin werd een luid gehuil hoorbaar, dat
al nader en nader kwam en eindelijk dicht onder
haar venster klonk.
„Ah," mompelde zij, terwijl angst en droefheid
hunr gelaat misvormden, „de wolfshonden zijn los
gelaten. Je wilt hem dus in stukken laten scheuren,
moeder
Zij stond nog een oogenblik hijgend aan het vin
ster en liet zich da&op onhoorbaar in den tuin
zakkeD.
Toen Warwara eenige minuten later de kamer
binnen tradom hnar slaapplaats in orde te breDgen,
keek zjj ie vergeefs naxr Olga rond.
„Waar is bet vogeltje nu beengevlogeu 7" mom
pelde zjj en richtte den blik, naar bet openstanude
venster, waardoor de koele nachtlucht naar binnen
stroomde. Zjj boog zich het raam uit.
„Olga I" riep zjj een paar maal, maar hoorde niets
dan het afschuwelijk gehuil der honden, die onrus
tig in den tuin rondliepen.
melksuiker, èn het uit de vergiste suiker ge
produceerde zuur ongetwijfeld uitstekende
voedingspreparaten, die onder omstandigheden
door hun 1/10 normaliteit zuur ook op een
of ander verstopt alcalisch organisme in gun-
stigen zin kunnen werken.
lij smaken naar Friesche schapenkaas, óok
wel naar zuren roommet 'n typisch na-
smaakje, dat lang in de mondslijmvliezen na
blyt't hangen. Zoo door de bank nog al te ge
nieten. En bepaald lékker voor 'n zieke, die
er voorgespiegeld heil uit neemt te proeven.
Maar.... zij zijn niet dit, ivaar zij, met rom-
bom, rombom, sla-de-trom, voor uitgegeven
worden. Zij zijn van volkshygiënisch stand
punt, naar de prijzen waar zij voor gesleten
worden, in géenen zin een aanwinst. Eer een
verliesZij worden met wetenschappelijk-
onverdedigbaren reclame-ballast geëtiketteerd
ter markt gezonden. Als men eenvoudig rekent,
dat het kwaad van de darm-flora, dat Metch
nikoff en Combe er aan toeschrijven, nog
slechts een hypothetisch kwaad is, dat nog
in geenen deele langs den experiraenteelen
weg bewezen isdat de B. Bulgaricus de B.
coli nóóit mannen kan omdat (om het in
een beeld uit te drukken) de coli 'n schooier
is, die van voedingsresten kan leven, terwjJ
de Bulgaricus bij peptonen alleen vergaat,^
weeldeleventje gewend is, koolhydraten moet
snoepen. Als men verder rekent, dat het
experiment onder Weichhardt geen èn kei
positief bewijs ten voordeele var den B.
Bulgaricus heeft opgeleverd dan moet
men, als vakman, gewoonweg een grimgrijns
slaken om de snorkende taal van sommigen
onzer Nederlandsche Yoghurts-boeren.
Ik heb hier te Hilversum 2 Yoghurts in onder
zoek genomen. Ik wil op het oogenblik alleen
kond doen, welke reëele voedingswaarde Jan
Publiek voor zijn money krijgt. DeYogburt-
Swaab is het goedkoopste en om die reden,
voor hem, die met alle geweld Yoghurt eten
wil, de aanbevelenswaardigste. Daarvan bevalte
mijn flesch 487 Gram voor 2'21/a cent. Vet
gehalte 2.4, stikstofgehalte 3.44 ten honderd,
'n Gewone melk dus, die bij de bereiding wat
vet verloren mag hebben. De waarde in
voedingskracht is dus, die van '/2 Liter melk
dat is in geld 4y2 cent. De resteerende J8
cent betaalt men voor de omzetting en de...
bacillen.
Nog verstandiger doet men de reëele voe
dingswaarde te bedenken, waar het de bruine-
potjes-Yoghurt betreft. Inhoud van twee door
mij gekochte potjes, resp. 126 en 134 Gram.
De grondstof is hier ingedampte melk, de
„Die beesten zullen baar niets doen," dacht zij.
„Stellig heeft zij den tuin reeds verlaten en snelt zjj
den straatweg langs, haar geluk te genioet."
Zij maakte haar slaapplaats op de sofa gereed en
ging toen in wachtende houding bij de deur zitten.
Zoo verliep er een kwartier; toen verscheen priusos
Anna.
„Waar ia Olga?" vroeg zij, terwijl zij onderzoekend
in de kamer rondkeek.
„Dat weet ik niet," antwoordde Warwara mor
rend, als een slaapdronken menscb. „Ik zit hier te
wachten, maar..."
„Ah, zy is wegkrijschte de priusos en snelde
naar het openstaande venster. „Ontvlucht? Die el
lendige! Daarvoor zal zy boeten!"
Warwara schuilde het grijze hoofdzij scheen
geen woord te bogrijpen van hetgeen haar meesteres
zeide.
„Geef vlug mijn mantel en een sjaal," gebood de
prinses, terwijl zij bet venster sloot.
„En laat onmiddellijk inspannen wy rijden naar.
Zij hield plotseliug op, doch voegde er dadelijk weer
hij: „Jij gaat mee, maar niemand mag er ie:t> vu a
vernemen, dat wij het slot verlaten hebbenzeg dat
ook aan den koetsier. Hy moet by den uitgang van
het park ons wachten.
Toen Olga buiten het slot was, ging zy, om de
honden niet te prikkelen, langzaam den tuin door en
verliet dieu daarop door een zijpoortje. Op den Btraat-
weg- gekomen, vervolgde zij haar tocht in Bnellen
gang. De lucht was koel en Olga slechts licht ge
kleed; maar zy voelde geen koude. Do opgewonden
heid deed haar het bloed r .teller door de aderen
stroonieu. Aan den bemel schitterenden de sterren
in vollen glanB; zy zag het niet. Zij daobt aan haar
moeder en daarbij werd haar gomood vervuld met
onuitsprekelijke bitterheid en droefenis.
„Doodeu wilde zy hem; ondermijn venster,onder
mijn oogen wilde zy hem laten verscheuren," mom-
Selde zij telkens weder. „Hoe is het mogelijk? Sn
ie vrouw is myn moeder I"
melkwaarde dus-te-concludeereu 2l/4 cent.
Prijs van het preparaat.... twee dubbeltjes1
Nu weet ik weldat alles is «een winst
en op dit preparaat wordt mogelijk nog niet
eens schitterend verdiend, waar de ferment-
leveranciers de prijzen voor hun Maya's
zoo heeten de ent-gisten op peil houden.
Wie in 't groot produceert, regenereert
hoogstens zijn bacillen. Maar het is ten slotte
een vrnag van volkshygiënisch, van groot
maatschappelijk belang, of een ziek, zwak
mensch, dat op de prospectus-bi dofte zich
dagelijks aan Yoghurt te goed doet, niet
beter hr,u te doen, voor zich en z'n omge
ving geld .ij den spaarpot te houden drie,
vier keer de zelfde quantiteit per dag aan
karnemelk te dvinken.
Wantwtu t Yoghurt Een soort Bul
gaarsehe karnetcflk! In den zomer kan men
't daar zonder 'r test vuur laten aanlobberen.
In Turkije vent men het opdicschen zoo
als bij ons wortelen en bieteplakken. Yoghurt
is, wetenschappelijk gesproken, een in melk
zure gisting vergiste melkwat karnemelk
óok is. Bevat als dezelatco-bacillen en lac
tococcen. Dat de Mayol-bacil van den Yog
hurt van een geheel andere capaciteit zou
zijn, dan de lactobacillus uit de karnemelk,
wil er bij mij niet recht in. Het zij mij bier
vergund, een passus uit een rapport van prof.
Beyerinck aan de Kon. Academie van Weten
schappen te citeeren. Het rapport is van
jongen datum, van 10 Mei 1907.
Professor schrijft
«Aangenomen, dat de gezuurde preparaten
werkelijk de voorkeur verdienen (boven melk)
dan geloof ik, dat men vooral in Nederland
in staat moet zijn, met goede karnemelk
op even eenvoudige wijze bet doel te berei
ken, als met de verschillende exotische fer
menten, waarvan de beschrijving den indruk
maakt, dat de bereiders met de algeraeene
verschijnselen der melkzuurgisting in melk
onvolledig bekend zijn."
Nader preciseert hij dit standpunt ten op
zichte van den Yoghurt, waarvan hij duidelijk
zegt, »dat hij geenerlei principieel ver
schil ziet tusschen het gebruik van karnemelk
en van Yoghurt."
Als een microbioloog van den grondigen
zin en de studie van een Beyerinck zoo iets
zegt, dan raag de man van de pen, die het
verlies aan geld, dat zieken en zwakken door
de handelsraanoeuvres van Nederlandsche
Yoghurt-boeren lijden, helder inziet, desiechte
gevolgen der bedoelde suggestieve wan-
reclame 'tzogdrijven van veel slap medisch
Verschrikt bleef zij opeens stilstaanin de verte
hoorde zij een rijtuig naderen. „Waarschijulijk word
ik reeds vervolgd," dacht zij. en verborg zich achter
een van de lage boompjes, die hier en daa*- op het
vlakke grasland groeien.
Daar hurkte xij neer, tot het rjjtuig voorbij was,
eu toen snelde zij uiot inspanning van al haar krach
ten weer verder.
„Wie is daar?" riep Prochor, toen er omstreeks
middernacht herhaalde malen rumoerig op de poort
werd geklopt.
„Mevrouw Bariatinsky," antwoordde een harde
stem.
Het hoofd schuddend, maakte Prochor de poort
open en het rijtuig reed bet plein op.
„Is je meester te spreken 7" vroeg prinses Anna
op bevelenden toon.
„Het is wol mogelyk, want mijn meester ia nog
niet naar bed gegaan. Er is bezoek."
„Bezoek Ah I" De prinses liet een snijdenden
lach hooren. „Hoor je het wel, Warwara ?'Hij beeft-,
bezoek.
„Breng mij by je meester!" gebood zij Prochor en
lij volgde deu man op den voet toen deze, het hoofd
schuddend, in huis ging.
„WeeB zoo goed, hier een oogenblik te wachten,
mevrouw," zeide hy, toen by voor de deur van de
kamer stond, „ik zal..."
„Jij zult bier blijven," viel de prinses hem in de
rede en maakte de deur open.
Het volgende oogenblik stond «ij in een gezellig
gemeubileerde knuier tegenover graaf Chernischew
eu Stwolinsky. Haar blikken vlogen zoekend d6
kamer door en bleven toen op Gregor ruston, die
verwonderd was opgestaan.
„Waar is myn dochter?" vroeg zy barsch.
„Olga Is zij weg 1"
Gregor's gelaat tooude zóo duidelijk zijn ontstel-
»'ni8, dat de prinses onmiddellijk begreep, dat *ij
haar dochter hier niet behoefde te zoeken. Ontevre
den over haar misslag, beet zy zich heftig op do
lippen en keerde zich om, ten einne weer heen te
gaan; doch Ozeruisohew trad haar in den weg.
„Is Olga weg vroeg hij nogmaals.
De prinses had haar zelfbeheerscbing reeds terug
gekregen.
„Ja," antwoordde zij, de half gesloten oogen op
Czemischew gerio' t. „Zij wist, dat ik een hiuder-
laag opstelde voor den doüer, die voor haar venster
wilde komen kirren. Ik dacht stellig het duifje hior
te vinden."
Czemischew fronste bet voorhoofd en in zijn oogen
sobittorde een onheilspellend vuur.
„Olga's voet heeft mijn drempel niet overschre
den,brsebt hy hortend en stootend uit.
„Ik wil u gelooven," antwoordde de prinses, dia
de oogen meer en meer neersloeg. „Maar het is
mogelyk, dat mijn dochter later by u komt, Wilt u
mij beloven, dat u haar geen half uur hier zult
houden
„Ik beloof het u."
Dit had de prinses niet verwacht. Vol verbazing
keek zij Czemischew aan daarop maakte zy eon
bulging en verliet de kamer, gevolgd door den man,
dien zij wel in stukken bad willen scheuren.
Nadat Proohor het vertrekkende rytuig nog een
geruimen poos had nageoogd, wilde hy de poort
sluiten. Daar hoorde hy zijn naam roepen en een
gestalte in licht gewaad sloop hem voorbij, naar
binnen. Het was Olga.
„Is je heer thuis?" vroeg zy, hijgend van angst.
„Ja," antwoordde Prochor, die de kluts kwijt
raakte, daar nog geen enkele nacht in zijn leven
hem zooveel verrassingen had bezorgd.
„Goddank!" bracht Olga nog uit; daarop volgde
eau gil en zij zou neergevallen zyn, als Proohor
haar niet had opgevangen.
Voortdurend het hoofd schuddende, droeg hü het
bezwijmde meisje het huis in.
(Wordt vervolgd.)
