Donderdag 31
October 1907.
No. 7421.
57e Iaarganq
Stadsnieuws.
UITGAVE
firma a. h. van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnemont per ;i maanden f\.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 00 centelke regel meer 10 cent. Rij rogel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten woiden in rekening gebracht on kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
kortegracht9
Tolephooo 19
KENNISGEVINGEN.
F«DORTURGEMEE8ter der Gomeenta AMERS.
breDRt, ter voldoeaiog aan de aanschrijving van
den Commissaris der Koningin in de provincie
SSftiA1..* 0clober 1!K*' 40 »MeeC no
6702/4162, ter kennis van belanghebbenden, dat in de
v?Anw%vD-ergen °.en K<Jval vun MOND- en
KLAUWZEER voorgekomen
Amersfoort, 80 October 1907.
De Burgemeester voornoemd.
WUIJTIER8.
FOORTURGEMEESTER der Geraeonte AMERS-
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving van
den Commissaris der Koningin in de provincie
Utrecht, d.d. 28 October 1907, 4e Aldeeling, no.
6659/4177, ter kennis van belang hebbenden, dat in
de Gemeente Utrecht een geval van KWADEN
DROES is voorgekomen.
Amersfoort, 30 October 1907.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIER8,
komt!
De zoo sympathieke werkliedenvereniging
«Onderlinge Hulp", die, haarjnaam getrouw,
in haar ruim 12*/y-jarig bestaan reeds zoo
veel hulp bracht in menig arbeidersgezin,
beraamde een nieuwen weg orn den werkman
die buiten eigen toedoen werkloos
is geworden, steun te bieden.
Niet hem natuurlijk, die door slecht ge
drag, luiheid of dronkenschap zonder werk
is geraakt, maar hem die hetzij door seizoen-
werkzaamheden of hoe dan ook buiten zijn
wil of medewerking werkloos wordt.
Van geachte zijde werden eenige Bestuurs
leden van «Onderlinge Hulp" gewezen op
de gunstige bepalingen,die Rjjk en Gemeente
kunnen verloenen aan hen, die zich vereeui-
gen om te voorzien in de geldelijke gevolgen
van gedwongen werkloosheid. Wanneer
de Statuten van zulk een vereeniging vol
doen aan de bij de wet gestelde eischen,
kan zelfs een aanzienlyk subsidie worden
verleend.
Op den voorgrond staat echter, dat het
Rijk eerst dan bijspringt als uit particulier
mitiatiel een bedrag is bijeengebracht. Grou'
behoeft dit niet te wezenmaar het moet
er zijn.
Welnu, als de werklieden, al dan niet ge-,
organiseerd, de handen iDeen slaan, dan kan
zoo'n stamfondsje zeer gemakkelijk worden
gevormd.
.Onderlinge Hulp" is nu op 't goede denk
beeld gekomen, een poging daartoe te wagen.
Wel wetend, dat de georganiseerde arbeiders
het gemakkelijkst te bereiken zijn, heeft zij
alle vakvereenigingen die bij deze zaak belang
hebben, uitgenoodigd tot een bijeenkomst op
Maandag 4 November des avonds te 8 uur
iu de groote zaal van de Sociëteit .Vereeni
ging" (ingang Valkestraat).
Mochten er vereenigingen zjjn vergeten,
omdat ze niet of niet juist zijn vermeld in
den Arnersfoortscheo Almanak, dan hebben
zij zich slechts te wenden tot een der Be
stuursleden van .Onderlinge Hulp" en ze
kunnen er zich van verzekerd 'houden, wel
kom te wezen.
Ook zijn genood de leden van den Gemeen
teraad en van de Kamer van Arbeid.
De heer J. C. J. Pels Rjjcken, stichter en
Eere-voorzitter van .Onderlinge Hulp", zal
io die bijeenkomst het onderwerp «verzeke
ring tegen gedwongen werkloosheid'' inleiden
en toelichten.
Waar het spook der werkloosheid helaas I
steeds vaster vorm aanneemt, waai nog
geen enkel Staatsman, hoe knap ook, evenmin
als de grootste menscbenvriend een middel,
een practisch middel, weet aan te wjjzui
om do werkloosheid to keeren, daar is het
de onafwijsbare plicht van eiken werkman,
nu de Regeering hem de helpende hand toe
steekt, die te vatten.
't Is zijn eigen belang, het belang van zijn
vrouw en zijn kinderen, 't is een belang voor
de gemeenschap, een belang, groot wat het
heden betreft, maar grooter nog voor de
toekomst.
Op dus, als éen man, bestuurderen van de
verschillende vakvereenigingen, op tei ver
gadering. Een zelfde duel leidt u, namelijk
om het gehoorde te brengen in uw kring,
om hot daar te bespreken, om het toe te
lictiten met ui den ernst, die op u rust, als
gekozen door uw leden tot hun leiders
Uw komen verbindt u tot niets
Maar bedenkt, dat een afwachtende hou
ding de oorzaak kan zyn, dat het Rijks
subsidie niet vroegtijdig genoeg wordt ver
kregen.
En welk Bestuurslid eener vakvereeniging
zou dat «te laat" niet ernstig betreuren?
En welk Bestuur zou dat »te laat" kunnen
verantwoorden tegenover den werkloozon
arbeider; werkloos buiten zyn schuld?
Dus komt
Laat do oude spreuk der vaad'ron «Een
dracht maakt macht" ook hier voor dezoo-
veelste maai bewyzen, wat zii vermag.
Ds. J. L. F. de Meijero Joh. Cz. hoopt
aanstaanden Zondagochtend bij de godsdienst
oefening in de Luthersche kerk den Her
vormingsdag te herdenken.
Mot ingang van morgen zyn aan de Post
kantoren verkrijgbaar Stuats-schuldboekjes.
Minste inlage f 50 maximum f 0000.
De Ryks Verzekeringsbank heeft een te
kort van vier millioen, omdat.de admini
stratie kosten ongeveer tweemaal zooveel
bedragen als geraamd werd.
Ware 't een particuliere verzekerings
maatschappij, dan zou deze stellig minder
personeel hebben en nog zekerder faillee-
ren. Nu mogen de belastingbetalers het
verlies vergoeden.
En ook zyn de premiën voor verschillende
bedrijfs-gevarenklassen verhoogd.
Met ingang van morgen omvat de diénst-
kring der conlroleerende geneeskundigen
van de Ryks Verzekeringsbank, standplaats
Utrecht, de provincie Utrecht: voorts van
de provincie Gelderland de Gemeenten Hoe
velaken, Njjkork, Putten en Scherponzeel,
en enkele Gemeenten in hot Gooi.
In de Dinsdag gehouden wintervergadering
der Provinciale Staten van Utrecht werden
z. h. st. goedgekeurd het afwijzend prte-advies
van Gedeputeerde Staten op het verzoek van
eenige melkslijters te Baarn om wijziging van
hetReglement op het rijden met hondenwagens
en het voorstel van Gedeputeerde Staten tot
wijziging der Verordening op het bouwen
op of by do zee- en rivierwaterkeerende djjken
in do provincie Utrecht.
Do vergadering is daarna verdaagd tot 11
November.
De echtgenoote van den Commissaris der
Koningin in dit gewest, gravin F. Schimmel-
penninck, hoopt haar wekeliiksche receptiën
te hervatten op Vrijdag 1 November e.k.
Bij de Raadsvergadering van Dinsdag werden
ingebracht
missives van den Minister van Binnenlandsche
Zaken waarin hij berust bjj de benoeming van
tjjdelyk personeol aan de Burger Avondschool
en van don beer Flotbuis tot tijdelijk leeruur
aan het Gymnasium voor kennisgeving;
missivo» van Gedeputeerde Staten houdende
goedkouring dor Raadsbesluiten omtrent de reke
ning der Schuttorij ,11)06, het beschikkon over
saldo's, ondei handscho verhuur terreinen te Bun
schoten, by de militaire stallen en gedeelte
Schutterij-magazijn allo voor kennisgeving
van B. en W. proces-verbaal der kasopnoraing
bij den Gemeente-ontvanger tor lezing voor
de leden
van don Voorzitter van den Gemeenteraad
diens antwoord van 3 October op do vragen, hem
gesteld door don heer Veis Meyn in de vargade-
ring van 1 October.
De heer Veis Heyn is teleurgesteld over
de wijze waarop dat antwoord tot hem is go-
komen; spr. had verwacht, dat dit antwoord
hem zou zjjn gegeven in de vergadering. 0'«k
is spr. teleurgesteld omdat hij had gehoopt, cat
de Burgemeester rekening zou hobboti gohoudon
met do gevoelens vun een groot deel dor inwoners.
De hoer J o r i s s e n wil in 't midden laten
de wijze waarop het antwoord ter kennis is ge
bracht van den hoor Veis Heyn en van den Ruud,
doch het sohjjut, dat naar aanleiding van die
wijze vnn meedeelen in enkele bladen Ingezonden
stukken hebbon gestaan on daaruit is gebleken,
dat volgens een der predikanten oen godsdienst
oefening is verstoord. Indien dit waar is, dan
hebben zeer zeker gelijk zjj die daarover hebben
geklaagd. Spr. begrijpt volkomen, dat de Burge
meester dezon optocht niet kon woerhouden en
zeer zeker kan men 'tniet ieder naar den zin
maken, maar als het geven van toestemming om
een optocht te houden oorzaak wordt, dat een
godsdienstoefening wordt verstoord, dan gaat
zulks niet aan. Spr. weet wel, dat do Burgo-
meestor geen schuld treft, want hij hoeft bepaald,
dat de optooht om een uur zou uitgaan en om
twee uur zou zyn afgeloopendoch heeft hot
hoofd der politie maatregelen genomen toen do
optocht te laat vertrok?
De heer Gerritsen meent, dat hoofdzaak
is: werd de godsdienstoefening verstoord, Uit
enkele blaadjes is spr. gebleken dat dio niet is
verstooid. Een blad schreef, dat de predikant
bijna gestoord is; miuir dun ia ook volkomen
juist hetgeen in dut blad heeft gestaan, dut zelfs
auto's die stoornis kunnen veroorzaken. Spr.
noemt dan ook het antwoord van hot hoofd (lor
politie een royaal antwoord, waarmee hij zioh
volkomen kun vereenigen, Een andere vraag is
deze: beeft de Burgemeester wel het recht,der
gelijke optochten te verbieden? Spr. meent,dat
die vraag niet is beantwoord en als spr. zioh
herinnert hot rapport van den Burgemeester van
Rotterdam dan gelooft hij, dat een Burgemeester
deze optochten niet kan koeren.
Spr. kroeg den indruk, dat bet eigenlijk oen
opgeschroefde geschiedenis is geworden allerlei
gekkenpraatjes zijn er bijgehaald en op minder
waardige wijze is gesproken over het foestzelfs
op de kloeding is aanmerking gemaakt.
Spr. meent, dat het 't best is, do zaak maar
hierbij te laten en gelooft, dan men niet anders
kan doen dan den Burgemeester dank te zeggen
voor zijn antwoord.
De neer Oosterveen meent, dat de Bur
gemeester wel dogelyk het recht had om den
optocht niet toe te staan. Spr. is hot niet eens
met den Burgemeester, waar deze schrjjft„Mot
ter zijde stelling van alle persoonlijke gevoelens
omtrent Zondagsrust en heiliging van don
Zondag, heeft ondergeteekende, zich plaatsende
op het standpunt, dat hjj geroepen is, do belan
gen van alle ingezetenen te behartigen on
verstoring der openbure orde te voorkomen, zyn
toestemming tot het houden vun een optocht
op Zondag '29 September vorleend, omdat hij
van oordeol was, dat hot belang van de Ge
meente zulks vorderde en verstoring van de
openbare orde niet te vroozen was". De Burge
meester plaatste zioh op het standpunt van alle
ingezetenen en meende daarom den optocht niet
te mogeu weigeren. Spr. meent, dut de Burge
meester optochten of muziek op Zondag wol kan
tegengaan, omdat velen er zioh aan ergeren. En
anders moet do Burgemeester elko aanvraag
toestaan, omdat elke groep de zelfde rechten en
haar eigenaardige belangen heeft. Naar spr.
meening kan men alle optochten toestaan, die
de orde niet verstoren, doch dan pas na afloop
van alle godsdienstoefeningenzoo is daarvoor
te Utrecht bepaald vijf uur 's middags. Hot
andere standpunt is, dat men alle optochten
weigert, daarby gesteund door do Zondagswet.
Naar spr. overtuiging is het grootste doel dïr
ingezetenen alsnog niet gediend van deze
optochten op Zondag.
Do hoor Vols Heyn had gemeond zeor kort
te kunnen zyn; thans moet spr. nog even het
woord voeren omdat hij den heer Gerritsen moot
zeggen, dut deze al een zeer eigenaardige opvat
ting heeft van verstoring cenor godsdionstoef.<-
uing. Er is geon sprake van oen opgeschroefde
geschiedenis; waarheid is, dut de predikant is
gehinderd en, toen duarovor op behoorlyke wijze
is geklaagd, dio predikant bovendien door een
der bladen tot karikatuur is gemaakt. Dat or
workelyk verstoring heeft plaats gehad, blijkt
uit oen ondortookeudo verklaring, wolke spr. voor
leest.
Wat or had moeten plaats hebben, lezen wo
uit art. 5 dor Zondugswet: „dat do plaatselijke
politie zorg zul dragon, teneinde ullo hinderlijke
bewegingen en gerucht in de nabijheid der ge-
bouwon tot don openbaren oorodionst bestemd
enTn hot'nlgomeen alles wat deziTveKinderlik
kunnen zijn, voor te komen of te doen ophou
den". Op grond hiervan had spr. dun ook ge
hoopt, dat hut antwoord milder zou zijn ge
weest.
Wat de heer Gerritsen wide omtrent Rol ter-
dam, di' is niet goheel juist. Woordelijk siaai er
„krachtens art. 13 wordt art. 4 le< Znndu 'swiit
gehandhaafd" enz eerst dun volgt neigenu de
neer Gerritsen zelde.
De hoer Van Kalken meonde, dat de ge
lichte iiitcrpellunt meur n\ 'i. algemeen wilde
spreken tegen optoohten op Zondag. Naar spr.
moening kan niemand te vroom of te heilig zyn,
zelfs geen Burgemeester, maar wol to bekrom
pen. Spr. begrijpt ntet, wat mon kan hebben
tegen optochten mot muziek. Enkelen nvgeu
dat. niet goed vinden, een groot dool d»r bevol
king houdt echter van opgewektheid en muziek,
tfpr. gelooft, dat bjj bekend stual nl» nogul geloo-
vig. doch dit neemt niet weg, dat boe meer
harmonieën, hoe meer banieren, hou moer ver
heugde gezichton hjj hiur ziet, hem dit slechtB
aangenaam is en hij dit aobt «en vorhooging
van don Zondag, welke zoor good kan suman«
gaan mot godsdienstig gevoel.
Wut nu dezen optocht aangaat, dient éen zaak
erkond en wel de schuld der regelings-commis-
sic. Er is vergunning verleend, dien optocht te
houdon, mits niet onder kerktijd en toch i» men
to laat begonnen. Spr. meent, dal hot abuis om
muziok te maken in de nabijheid der kerk hierin
zit, dat zij die in den stoet meereden, dachten,
dat er wol oen teokon zou worden gogoven om
op to houden met de muziek.
De- Voorzitter is workeljjk niet te vrijgevig op
dit gobiod, maar spr. gelooft, dat hot in het be
lang van Amersfoort is, dergoljjke aanvragen
niet t« bekrompen op to vatten, want juist door
dergelijke concoursen krjjgt de Gemeente een
gunstigon klank naur buiten en daartoe zal de
Burgemeester stellig willen raeowerkon.
De hoer Vols Heyn kan zich niot begrjj-
pen, dut de hoer Vun Kalken hem bokrorapen
noemt. Spr. hooft nooit goRtemd tegen oon sub
sidie voor dergelijke feesten, doch alios heeft
zjjn grenzen en spr. wensoht alleen, dat dio fees
ten hlyven beperkt tot purtiaulior tor rol n.
Do lioor .1 o r i s b o n heeft niot kunnen den
kon, dat zijn eenvoudige vraag aanleiding zou
hebben gegeven tot zóo veel discussie on zelfs
tot oon verdedigings-snoeoh voor optochten op
Zondag. Spr. heeft alleen gevraagd: is't u be
kend, dat een godsdienstoefening is verstoord.
Den Voorzitter spijt hot, dat de hoer
Vols Heyn is teleurgesteld door het antwoord
spr. bljjft meenon, dat hjj zich hooft geplaatst
op een standpunt, dat een Burgemeester mooi
innemen. Dat do godsdienstoefening is verstoord,
is aan spr. meegedeeld door den dh-nstdoenden
predikant. Hpr. hoeft die godsdienstoefening
bijgewoond, doch niets gehoord. Ook do neer
Veis Heyn heeft thans met onvordaohte getuigen
do medodeeling van don predikant gestaafd.
Den heer Jorissen wil spr. antwoorden, dat hjj
het reoht heeft, dergeljjko optoohten te verbieden
of toe te staan.
Den heer Van Kalken antwoordt spr. dal hjj
als mensoh niet geheel mol hum uocoord gaat,
dooh dat hjj als Burgemeester niot ultjjd kan
doen wat hij als mensoh zou willen doen voor
Zondagsheiliging. Als BurgomooHter meende
spr. in 't algemeen belang te handelen door den
optocht too to staan. Over dut belang valt eohtor
mot to redonooren; hot 1b oen quaestie van ap-
prooiatie.
Do hoer J o r i s s o n moet uit het nntwoord
opmaken, dat dn godsdienstoefening is verstoord.
Spr. inoet daaro n vragen of h>-t ho >fd der politie
in don vervolge lvrhaling wil voorkom n.
Do Voorzitter herinnert, dat hjj dio vraag
roods schriftsljjk beantwoordde mot„Oudkvge-
tookondo denkt er niet aan, algemeen geldende
maatregelen te nemen tot beperking van openbaro
feesten op Zondag. Hjj behoudt zioh het hem
toegekende reoht voor, tn elk oonoreet geval te
beoordoelen of h\j al dan niot toestemming zal
geven tot het houden vun openbare vormukcljjk-
heden of feesion, optochten ofintooh en". Spr.
geeft echter gaarne de verzekering, lat hij zoo-
veel mogelijk voor zal zonen, d«.ch zich mets
kunnen binden voor do toekomst.
Do heer Van Duinen zegt, dal de Burge
meester geheel vrij k.ui uitgaan. D« v. rtragi..g
van eenige minuten is veroorzaakt doc e luie
aankomst per trein van enkelu korpsenlauruno-
moest do loting wachteu en word alles iots to
laat en daardoor word niot precies om tien uur.
doch om 1.38 afgemarcheerd.Ware dit op tijd
geschied dan had men op den terugweg vrooluk
en wel lungs de kerk kunaeb maroheeren «onder
iemand to hinderen.
