Donderdag 21
November 1907.
No. 7430.
57e Jaargang.
Feuilleton.
OM TWEE TON.
UITGAVE:
firma a. h. van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Vonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post ƒ1.15. ndvertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosleloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 elke regel meer 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van huiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Telephoon 19
Bij dit nummer behoort een I
BIJVOEGSEL,
KENNISGEVINGEN.
ST1TEN do pro.iocie
m.ken bekend, du op M..od.k 16 Decombe,
1907, des namiddags van 12 tot 12'/, ure, een com
missie uit buu inidden zitting aai houden in het
Gemeentehuis van Amersfoort lot hel aanhooreu
jmn bezwaren legen de door het Departement van
Oorlog voorgenomen oprichting van een magazijn
voor artillerie-munitie en een magazijn voor spring
middelen en patroren >n die Gemeente.
Utrecht, 19 November 1907.
De Gedeputeerde Staten voornoemd.
F. D. SCHIMMELPENNINCK, Voorzitter.
L. J. RIETBERG, Griffier.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de Raad
dezer Gemeente zal vergaderen op Dinsdag den
26 November aanslaaude, des namiddags te I1/', ure.
Amersfoort, 21 November 1907.
De Burgemeester voornoemd,
WÜIJTIERS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Ge
meente AMERSFOORT,
Gelet op artt. C en 7 der HINDERWET,
Brengen ter kennis van bet publiek, dat een door
A. W. H. EIJMANN ingediend verzoek, met bijlagen,
om vergunniug tot het oprichten van een gasmotor,
dieneude tot bet in beweging brengen van twee
druksnelpersen in het perceel alhier gelegeD aan de
Kleine Haag No. 6, bij hel Kadaster bekend onder
Sectie E. No. 4830, op de Secretarie der Gemeente ter
visie ligt, en dat op Donderdag, den 5. December
aanstaande, des voormiddags te half elf uren, gele
genheid ten Raadhuize wordt gegeven om, ten over
staan van bel Gemeentebestuur of van een of meer
zijner leden, bezwaren tegen hot oprichten van de
inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in artikel 16, le lid der
Hinderwet, zijn, volgens de bestaande jurisprudentie
alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig art. 7 der
Hinderwet voor het Gemeentebestuur of een of meer
zgner leden zijn v u rsc It e n e n, teneinde hunne
bezwaren mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 21 November 1907.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WÜIJTIERS.
De Secretaris,
.T. G. STENFERT KROESE.
Zoekt eens.
Reeds toen het najaar begon te worden,
hebben we gewezen op de ongewoon groote
werkloosheid hier ter stede, gevolg óok van
de financieele crisis, die maar aanhoudt en
wie weet hoe lang nog aanhouden zal.
Nu wintert het en komt de seizoen-werk
loosheid nog vergrooten het aantal huisvaders,
dat niet geregeld arbeid kan vinden of zijn
arbeidsdag verkort ziet en dus minder loon
thuis brengt.
Denk u eens in de plaats van zulk een
moeder of zulk een vader, lezeres of lezer,
en bedenk dan eens hoe ge 'tzoudt vii.den
als ge uw kinderen met hongerige maag naai
school en later naar bed moet zenden.
En ga dan eens na of ge niet heel veel
kunt doen om dat groote leed voor de ouders
te voorkomen.
Waardoor
Wel zeer eenvoudig door werk te zoeken.
Zoekt ge het, dan vindt ge het óok.
Uw zonneblinden of jaloezieën zijn reeds
afgenomen. Waarom laat ge die thans niet
schilderen
Menig stuk huisraad heeft herstel noodig.
Waarom wacht ge daarmee tot het voorjaar?
En zoo is er nog allerlei te doen, dat best
thans kan worden gedaan en beter dan in
den beruchten schoonmaaktijd, waarin alle
patroons werkkrachten te kort komen en
dikwjjls u of moeten foppen, door de beloofde
werklieden niet te sturen, öf u losse knechts
zenden die van het vak bijna heelemaal
niets verstaan.
Er is wel degelijk buitenwerk, dat thans
gedaan kan worden en een massa binnen
werk, dat naar behooren thans kan afgemaakt,
al brandt ook uw kachel.
Laat uw meubelmaker, uw timmerman,
uw schilder, uw metselaar eens komen, en
vraag zijn advies eens.
Ge zult er van verbaasd wezen hoe veel
grootere en kleinere karweien en herstel
linkjes best thans kunnen uitgevoerd.
In uw eigen belang, omdat ge nu beter
werk krijgt, daar het niet behoeft te worden
afgeroffeld.
In het belang van den werkman, die on
eindig liever verdient dan dat, hij noodge
drongen, moet vragen om soep-, en turf- en
andere briefjes.
Zoekt eens.
Het blijvend gedeelte.
De heer Merchant heeft gister in de Tweede
Kamer den Minister van Oorlog geïnterpel
leerd over het weder-oproepen der miliciens,
die, pas in het genot gesteld van groot-verlof,
tegen 1 December weer moeten opkomen en
daardoor èu hun ruilingsgeld èn hun betrekking
kwijl zullen zijn.
Er werden gisteravond tusscben 8 eu 11
uur zeer scherpe woorden gesproken.
De heer Tydeman zag ten slotte met 68
tegen 25 stemmen zijn motie aangenomen,
waarin wordt uitgesproken, dat, om de be
trokken miliciens niet te doen lijden door de
voorbarigheid van den Minister, de weder-
oproeping maar weer moest worden buiten
werking gesteld.
Het resultaat is, dat deze miliciens niet
behoeven op te komen of ouder de wapenen
te blijven indien óok de Eer ate
Kamer hot votum der Tweede
Kamer bekrachtigt, waartoe de
Minister alsnog een uitspraak der Eerste
Kamer zal uitlokken.
16).
Op dit oogenblik trad de heer Wake de kanier
binnen, en introduceerde zich bij den detective met
eau iianbeveliugabrief vnti den chef der politie. Het
hoofd der politie Bchreof, dat de overbrenger een
persoonlijk vriend van hein was en dat elke dienst
dezen bewezen ook door bent dankbaar erkend zou
wordeu. Bovendien behelsde de aanbeveliugsbriel
nog de opmerking, dat «le lieer Robert Wake een
zeer rijk man was, die zicb vooi elkeu hem bewe
zen dienst zeer erkentelijk zou betoonen.
Rider noodigde den ouden heer uit, plaats te
nemen eri hem mede te deelen, op welke wijze hij
hem van dienst zou kunnen wezen.
De beer Wake ging dan ook zonder omwegen op
het doel vau zijn bezoek af. „Ik stel zeer veel be
lang in de ontdekking van den moordenaar van
mijn ouden vriend Pa luier," begon bij.
Het zelfde geval boezemt ook mij de hoogste
belangstelling in", bracht de deteciive zeer verbaasd
in het midden.
Juist daarom kom ik tot u! Ik twijfel geen
oogenblik aan uw ijver, niettegenstaande u geen
Herfst-hnismiddeltjes.
Onder dezen titel schrift dr, R. Feenstra
aan de «Hilversumsche Crt."
Ik was net aan 'n Hygiënische kroniek
voor de »Hilv. Crt." over wasschen en vlek-
reinigen begonnen, toen ik uit mijn werk
eventjes "moest opstaan om in my n apotheek
een dame ouwerwetsche allure, zilvergrijs
haar, waar nog even 'n verzorgd kamstreekje
doorhenen speelde aan een heel waschlijsije,
dat ze onder haar mantelvleugel vandaan
haalde, zoogenaamde «huismiddeltjes" te hel
pen. Öpodeldoch moest ze hebben. En lau
rierkerswater. En chloras kalicus voor de keel.
En nog 5 of 6 andere dingen meer.
't Werk afgeloopeu, en weer over de wasch-
krouiek gebogen, wou 't niet vlotten. Ik had
deopodeldochlucht nog aan mijn vingers. Naast
me snorde de kachel, als de kat na 'n rat-
diner „complet''. Zacht doezeltukte ik in
yoelde bij de roosterend-priemerende kachel-
warmte beelden uit mijn joggiesjaren terug-
gedoemd voor bijgegleden. Het werd 'n gratis
bioscoop-vertooning in mijn hersens die de
herinnering afdraaide. Dat wij mijn broer
cn ik met smalle glimmende knapenborst-
kastjes in de »allecoof" gesmeerd werden
stevige pa-knuisten ons de kou met opodel-
doch en plakktevorige handpalmen uitboenden.
Of dat ik met een koortsig warkopje in de
broeidekens kocbelhoestte, en mijn moeder
met 'u schepje laurierkers op suiker uan mijn
ledikant kwam.
Sjonge-ja. Dat was van vroeger. Hoe vèr,
hoe vèr-vergleden dagen. En toch; de zélfde
huis- eu knuei-medicamenten. In twee decen
niën niets opgeschoten. Ook toen; wat mijn
ouwe dame van daarstraks had meegenomen:
Chloras kalicus en osallemijak", opodeldoch
en laurierkerswater
Opeens scheutte 't door me heenwat 'n
bokken zijn toch thuis wel geschoten. Ze
wisten niet. Wisten niet beter. Salmiak en
zuiveringszout gaven ze wel tegelijk het eene
voor de keel en het andere voor de maag.
Een bof, dat je destijds niet zelf in het zich
ontwikkelende ammoniakgas bent opgelost.
Dan hadt je nu geen Hygieniache kronieken
kuuneu schrijven.
En dan op eens de associatieZulke men-
schen heb je nog houderdenduizenden, die
ongeveer niets weten van wat ze toch maar
bij het eerste mankement zonder den dokter
als huisgeneesmiddel de deur insleepen. Veel
nuttiger, dat je den lezeressen en lezeressen
vandaag eens wat over de huismiddeltjes en
speciulité's van dit seizoen vertelt dan
over de wasch. Die kan nog best éen of 'n
paar maanden liggen blijven. Nog frissche
uitzet genoeg.
Want, dacht ik opeens, daar heeft, dat ik
zeker weet, kort geleden in dat nieuw-opge-
richte ding «Moleschott" bijv., van m'n col
uitzicht op eeu groot stoflelijk voordeel hebtmaar
oeu stoffelijke belooniug is zeker geen beletsel voor
bet inspannen van alle energie. Ik verbind mij, u
op den dag, waarop de werkelijke moordenaar ge
vonden wordt, de som vau drieduizend dollar uit
te betalen."
„En ik neein uw aanbod aan Houd u verzekerd
dat ik rusteloos zal werken, tot het doel ie bereikt."
„Laat mij u nu een belangrijke mededeeliug doen,"
ging de heer Wake voort; „het gestolen geld is in
het bezit van de firma Strattou Kent."
„Dan zul ik oumiddelljjk eeu bevel tot huiszoe
king aanvragen en hun viageu hoe zij aan datgeld
zijn gekomen", antwoordde Rider.
„Daar verzet ik me tegen, mijnheerDie schurken
want dat zijn zij, voorzoover ik over de zaken
kau oordeelen zijn sedert lang gewaarschuwd en
hebben het geld in elk geval zóo opgeborgen, dat
bet ook bij de nauwgezetste huiszoeking niet zou
gevonden worden," antwoordde de heer Wake. „Ik
heb zelf reeds mijn maatregelen genomen om de
zes eu tachtig duizend dollar van Strattou AKect
terug te krijgen, en wel op zulk ecu manier, dut
hun elke mogelijkheid wordt afgesueden, bun mede
weten betreffende den aard van het geld als geroofd
goed te loochenen."
En wie is volgens uw oordeel de persoon, die
Strattou k Kent heeft ingelicht, dat het geld ge-
teekend is roL
Tibald Gibbs." antwoordde de neer Wake, ep
daarop deeldo hjj den dëteciive do nadere bijzonder
heden mede omtrent de wijze, waarop bij toevallig
achter de intriges van de drie bondgenooten was
gekomen.
Rider en de oude heer bespraken nog druk de
onderdeelen hunner planuen, toen ee" man, Mac
Alpin genaamd, een hoofdagent iu het gedeelte der
stad, waarin het kantoor-Dwigbt lag, zich bij den
detective liet aandienen.
Rider had hein ontboden; bij was evenwel den
ochtend vóór den nacht, waarin de moord op Mel
ville Palmer en de berooving der beide brandkasten
iu het makelaarskantoor hadden plaats gehad, voor
particuliere aangelegenheden op reis gegaan eu eerst
den vorigen avoud teruggekeerd.
Mac Alpin trad de kamer binnen en zeide, dat
hij bgzouderhedeu had mede te deelen, welke kort
vóór den moord van den ouden boekhouder waren
veorgevallen.
„Je behoeft je niet te geueeren", zeide Rider, op
de heer Wake wijzende„deze heer is met or.s in
die zelfde zaak werkzaam."
De agent knikte eu verhaalde: „Maandagavond
elf uur, alzoo twee dagen vóór den moord op den
heer Palmer, zag ik eep man om het kantoor van
Dwighl rondsluipen en vervolgeus met het een of
ander aan de huisdeur scharrelen. Ie wilde hem
overvallenen was op de teenen tol dicht bij de
deur gekomen, toen hij me gewaar werd en wegliep
hij was vlugger ter been dan ik en ontsuapte me.
Iu elk geval kon ik hem bij het licht der straat
lantaarn vlak iu 't geiaat zien en zou hem terstond
weer berkenueu, als ik bem te zien kreeg. Op mijn
post teruggekeerd, vond ik wu aan het sleutelgat
lega A. Olto, uit Amsterdam, 'n heel levens
waardig stukje gestaan over chloras kalicus.
Dat middel is zoo absoluut ongevaarlijk niet
als het publiek algemeen schijnt te denken.
Tenminste prof. Stokvis ried te Amsterdam
den medischen studenten in den imperatief
aan, toch voor&l de controle op het gebruik
van dit middel nooit te laten schieten.
Chloras kalicus is 'n ki .stallyne, goed in
water oplosbare stof van de scheikundige
formule K. Cl. 03. Geeft in oplossing een
ideale gordeldrank, die de medische weten
schap met prachtige spandiensten dient en
al sedert jaren gediend heeft. Zoowel bij
pharyngitis als bij geprikkeld mond- en tand-
vleeschna 'n kwikkuur of by zweerpro-
cessen ia den mond- Maar en dit dieut
de leek te weten kalium chloraat is tevens
een vergif. Het gorgelen levert geen be
zwaar op en wie 'n scheutje gorgeldrauk
binnen krijgt, hoeft daarom nog niet bang
te wezen. Slechts in zeer groote doses werkt
chloras kalicus schadelijk. De symptomen
eener kaliumcbloraal vergiftiging zijn de vol
gende pijn iu de maagstreek, braken, kleine
jachtige pols, icterische (d.i. gele) huidsver
kleuring. Diarrhee. Bij groote dosis treedt
de dood inonder verlies van bewustzijn.
Tegengiften zijnveel melk en zware
wijnen. De dokter raag "t dan ook, als 't
misgaat, nog met opium probeeren. Hoe
groot de dosis is ont dood te gaan, is niet
precies te zeggen. Roux, uit Lausanne, beeft
eens geassisteerd bij een op 't kantje-redding
van een volwassene, die slechts 9 Gram
ebloras kalicus bad binnengekregen Otto
beschrijft in «Moleschott'' het geval van eeu
boer, die 23 Gram binnenbad eu 'tóok net
nog elfen haalde.
Wat is nu 't gavaar? Niet het gorgelen.
Gorgelen en uitspuwen en 'n scheutje binnen
krijgen, doet niets. Z.-lfs 'n kollossale slok
(circa 30 Gram) houdt nog uiet 'n volle
Gram «chloorkali" zooals het publiek deze
stof verkeerdelijk noemt (want chloorkali is
chemisch eeu heel andere stof, u.l. van de
formule KCI). Eén Gram «cltloorkali" nu
heeft bij mijn weten nog nooit bij volwas
senen ernstige vergiftigingsverschijnselen te
weeg geroepen.
Het gevaar zit 'rn iu de pastilles. Zeker;
het is niet le doen, naar je kantoor, op je
visite, een groote flesch gorgeldrauk mee te
sjouwen. Niet overal kan je gorgelrrrrrklok-
klok boren 'n kom of "n fonteintje staan,
en het uitgewerkte spoelvocht rair niebts,
dir niclits deponeeren. Een blikken doosje
pastilles is bovendien gemakkelijk in den
vestzak. En je smokkelt zoo'n ding zelfs in
gezelschap ongemerkt uchter ja kaken.
Eigenlyk boorden die pastilles opgelost en
zóo als spoeldrank gebruikt te worden.
Het opzuigen is echter ook nog wel geoor
loofd, wanneer men zoo'n dingetje stilletjes
onder de tong laat ligg'-n en er 'u paar uur
en kon dus zeker zijn, dat hjj eeu wasafdruk van
het slot genomen had."
„Beschrijf oub den mauzeide Rider.
„Het was een flink opgeschoten jongen man
met licht baar en knevel en een litteeken boven
het linker oog."
„De zelfde die de overjas van Hicks medenam en
de zijne mei dievengereeedscbappen er in achterliet!"
riep de detective.
Dit verhaal van den agent bevestigde zijn ver
moeden, dut David's reisgenoot óf elf de moorde
naar óf een makker van hem w«s.
Nog dien zelfden dag nam de chef der geheime
politie op Rider's voorstel drie gewichtige besluiten.
Hij gelastte een zijner uitstekendste detectives de
gangen van Tibald Gibbs overal na te gaaneen
iweede werd opgedragen de finua St ration Kent
te conlroleereu, en de geheele politie ontving de
beschrijving vau het uiierlijx van den man uiet hel
litieeken boven het linker oog, zooals Hick« en
Mao Alpio die tamelijk uauwkeurig gegeveu hadden.
De heer Wake bad dien dug reeds vlijiig gearbeid
om licht over het duistere geheim ie doen opgaan
eu had bü zelf niet een zóo hooge belooniug uitge
loofd en wareu zijn geldelgke omstandigheden niet
zóo schitterend geweus', dan zou ua-o bijna hebben
kunnen vermoeden, dat hij zelf bjj den detective-
dienst werkzaam was, Er bleef bem evenwel nog
een andere tocht te doen over.
(Wordt vervolgd).