Zaterdag 11
Januari 1908.
No. 7452.
57e Jaargang.
FIRMA A. H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
Telepboon 19.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER on WETHOUDERS van
AMERSFOORT
brengen ter algemeene kannis,
dat b\j nun college is ingekomen een adres van
GIJSBERT DIJKMAN, koffiuhuishouder, wonende
alhier, inhoudende het verzoek hein vergunning te
willen verleenen voor deu verkoop van sterkedrank
in bet klein, bedoeld by art. 1, 2e lid, letter a der
Drankwet, in de beneden lokaliteit van het perceel
staande aan den Ouden Vlasakkerweg no. 2 alhier;
dat een ieder binnen twee weken na dagteekening
dezer, schriftelijk bezwaren kan indieuen tegen bet
verleenen der vergunning.
Amersfoort, 8 Januari 1908.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIER8.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Het Centraal-genootschap voor
Kinder-berstellings- en vacantie-kolonies.
Ofschoon er zóo velerlei gisteravond te
doen was, waren toch nog een dertigtal op
gegaan naar de Industrie- en huishoudschool
om den heer A. C. Bos, uit Egmond-aan-Zee,
te hooren over bovengenoemde genootschap.
De heer W e s s e 11 n g opende de bijeen
komst met een kort woord van welkom, in
't bijzonder aan den heer Bos, die ondanks
de strenge koude de reis uit Egmond» naar
hier beeft ondernomen. Dat het auditorium
zoo klein in aantal was, is voor de sprekers
van het Genootschap niet ongewoon, naar
spr. werd ingelicht; in den regel begint men
met 10 of 12 en weldra telt de nieuwe af-
deeliug 60 tot 100 leden. Ik hoop, dat ook
hier dit het geval zal zijn. Spr. verleende nu het
woord aan den heer Bos, die ongeveer
zeide
Het Centraal-genootschap is grooten dank
verschuldigd aan de dames en de heeren, die
het iuitiatief namen voor deze bijeenkomst
en in het bijzonder aan het Bestuur der
Industrieschool, dat gastvrijheid aanbood.
Voor mij is het een bijzonder genoegen deze
zoo belangrijke tak van socialen arbeid te
mogen propageeren in een zaal waar een
andere tak van sociaal werk, de huishoud
kunde, wordt beoefend.
Ougeveer 35 jaar is het geleden dat dr.
Byon uit het frissche Appenzell werd overge
plaatst naar het bedompte Zurich. Was bij
daarbij financieel vooruit gegaan, al spoedig
bemerkte hij, dat de gezondheid zijner kin
deren achteruit ging. Hij vond een middel
om het geschokte evenwicht te herstellen in
het terugzenden zijner kinderen naar Appen
zell gedurende den zomer. Zij kwamen terug
gebruind, sterker, opgeruimder, in alle op
zichten (linker.
Nieuw was dit middel niet, want steeds is
het toegepast door hen wier middelen hun
veroorloofden, hun kinderen naar hei of
strand te zenden. Wel uieuw echter is de
toepassing van dr. Byon, die, toen hy b I y-
v e n d e verbetering zag, op middelen zou
om ook andere kinderen deelachtig te doen
worden van deze weldaden van frissche lucht
en gezonde omgeving.
Reeds het volgende jaar verzamelde hij
geld en kon hij ook andere kinderen uitzen
den. Welhaast verdubbelde het aantal
kinderen en spoedig was zijn vacantie-
kolonie geworden een deel van het volksleven
te Zïtricb. En ook daar buiten rond het
navolging, niet alleen in de oude wereld,
maar ook in de nieuwe en zelfs in Japan.
Het breidde zich zoo uit door het onmis
kenbaar groote nutde verbooging van het
weerstandsvermogen.
Doch niet zonder tegenkanting. In het
eerste jaar ontving dr. Byon zelfs eeu brief
waarin zijn plan werd genoemd «zwendel"
doch toen men de blijvende resultaten zag,
verleende men ook veel meewerking en voor
dr. Byon was de tegenkanting juist een
spoorslag voor verdubbelden arbeid.
Thans is het uitzenden van kinderen ver
breid over alle landen, zij het ook onder
verschil end en vorm, als gevolg der volksge
woonten, toestanden en gebruiken.
Oorspronkelijk werden de kinderen uitbe
steed in Zwitsorsche dorpsherbergen, die
tevens boerderijen zijn en waar de pension-"
prijs heel laag is.
In Duitschland werden deze kolonies al
heel spoedig geschoeid op meer militairen
leest en daar vooral zijn in de laatste jaren
verrezen goed ingerichte eigen vacantie-huizen,
waarin goede discipline heersebt.
Denemarken, dat dr. Byon vóór was, heeft
sedert 1850 reeds kolonies, aanvankelijk alleen
uil Kopenhagen. Daar maakten zy zulken
opgang, dat een paar jaar geledeo alleen uit
de hoofdstad 11000 kindereu uitgezonden,
hetgeen hierdoor kan omdat de Deneu deze
kinderen gaarne eenigen tijd in hun gezin
opnemen en de sporen en booten ze kos
teloos vervoeren en dus slechts voor brief
wisseling en administratieve aangelegeuhedeu
kosten behoeven gemaakt.
België heeft zyn school-koloniën.
Dr. Byon dan had het voornemen alle
kindereu 'slomers in aodere luchtstreek te
brengen, doch dit bleek onmogelijk wegens
de euorme kosten en hij bepaalde zich dus
tot de allerzwaksten en zoud ze ook uit
builen den vueantie-tyd wegens hun zeer
groot aantal.
De verpleging is ihans bijna overal drie
ledig in het gezin; uaar de Zwitserscbe
metbode kosteloos in tehuizen; en naar de
Duitsche, tegen betaling.
In ons land lukte de verpleging in auderer
gezin niet, zelf niet toen de Boud van Ne-
derlandsche onderwijzers dit trachtte; zyn
Hoofdbestuur moest dit laten varen om de
te groote verantwoordelijkheid.
Wat toch is 't geval? Als tnen twee of
meer kinderen wil toevertrouwen aan eeu
gezin dan moet iQ8u wel zeer serieus onder
zoeken. Vooral kit Duitsche mededeelingeo
is dit gebleken. Zoo gaf een al te goede
dame te Hamburg den kindereu een halve
llesch wijn by het diner. Had ze hun ook
een kamenier gegeven, dan waren ze geheel
uit buu gewonen doen geweest.
Een tegenstelling was de boer, die de
jongens liet helpen bij het hooien, terwijl
ziju vrouw de meisjes in de boerderij deed
werken.
Daarom is thans ook regel, de kinderen
uit te zenden onder vertrouwd geleide. Eerst
dan is men verantwoord.
Omdat men hier te lande niet heeft de
berbergen als in Zwitserland of de kostscholen
als in Frankrijk, bouwde men eigen tehuizen,
waarin men baas is, kolouiehuizen, geheel
Volgens de eischen des tijds ingericht.
Het Centraal-genootschap is zoo gelukkig
zoo'n huis te bezitten ie Egmond-aan-Zee,
waar vijfmaal 60 kinderen 's zomers herstel
kunnen vinden aan het strand.
Het grooto nut bestaat io de verhooging
van het weerstandsvermogen.
Vervlogen de resultaten bij het terugzijn
in huis, dan zou het jammer zyn doze tak
van socialen arbeid ter hand te nemen wear
zóo veel sociaal werk nog te doen valt.
Maar juist omdat de resultaten b I y v e n d
zijn, is deze arbeid zoo mooi en zoo goed.
Vroeger waren de geneesheeren tegen deze
kolonieszij geloofden niet aan resultaten
en meenden, dat een terugval na drie of vier
weken nog veel schadelijker zou zyn voor
het zwakke kind.
Ten slotte werd overal ingesteld een me
disch onderzoek naar de kinderen, vóór hel
vertrek, bij de terugkeer, na 3 maanden en
na 6 maanden en het bleek, dal het verblijf
in de kolonie zoo'n stoot ten goede had ge
geven, dat het resultaat blijvend was. Op
grond van eigen, zeer uitgebreid onderzoek,
verklaarde een geducht tegenstander te zijn
geworden van een Saulus een Paulus.
Meermalen is gebleken, dat een kind dat,
vóór het met de kolonie meeging, een vol
jaar achterlijk was in lichamelijke ontwik
keling, uie achterlijkheid niet alleen inhaalde,
doch zelfs in een levensperiode van aige-
meenen stilstand normaal bleef. De
kolonies blijken dan ook te werken als accu
mulatoren der groei-energie.
Wel maakt men van zwakke kinderen
geen athleten, doch raeu bewijst, door ze
sterker te maken, een ware volkaweldaad.
Dr. G. Scheltcma, kinderarts te Groningen,
zegt het zoo terecht in zijn brochure over
Gezondheidskoloniën voor kinderen»Er is
dikwyls maar zoo weinig noodig om de
schaal, die ton kwade neigt, ten goede te
doen overslaan. Want het is meermalen
slecht» een kleiu stukje zorg, dat hen van
een bloeiende gezondheid scheidt. Als we
kunnen beschikken over de noodige hulp
middelen, voornamelijk een frissche omge
ving en goede voeding, dan wil het kinder
lijk organisme gewoonlijk de goede richting
wel uitEr is groote dank te behalen met
de verzorging van kinderen, omdat «moedor
natuur" ons in al onze pogingen tot herstel
van het aangetaste weerstandsvermogen beide
haar handen toesteekt."
Een enkel woord over de tegenwerping op
schier iedere vergadering: «ja maar, liet
kind komt terug in zyn treurige omgeving
en vervalt dan ook weer".
Maar er zijn dan toch nog andere kindereu
dan die van bovenachterkamers en uit kel
derwoningen te Amsterdam. Doch neem
aan, dat bet zulke kinderen zijn velen er
van sterven jong, maar anderen groeien op
tot sterke raenschen. En als nu de kolonies
hun weerstandsvermogen hebben vergroot,
dan is daarmee meteen bepleit het nut dier
kolonies.
En niet alleen in de armeiyke buizen van
Amsterdam wonen zwakke kinderen, doch
men vindt zo even goed by de middelklasse,
de kleine winkeliers en de kleine ambteuaron.
En voor dezen juist wordt zoo heel weinig
gedaan en toch ook hun ouders hebben geen
middelen om ze zelf uit te zenden en kuonen
geen beroep doeu op anderen.
Aan de ulgemeene verbreiding van het
denkbeeld om vacantie-kolonies populair te
maken, heeft Nederlaad uiet meegedaan.
Pas iu de laatste negen jaar, seder de Bond
van Ned. onderwijzers er zyn stuwende
kracht aan wijde, is iets geschied in deze
richtiug. Maar toch zyn nog pas zes
plaatsen ingericht ora kinderkolonies te
ontvangen, waarvan de beste zijn Egmond,
Nunspeet, Hoeven en Oudenbosch.
Uit dit werk is gekomen het Centraal-ge
nootschap, dat, eer het met vrucht kon
arbeiden, lang heef', gezocht, doch heeft ge
vonden een deugdelijk middel, uameiyk don
arbeid gemakkclyk te maken door het wer
ken van kleine comité's.
De groote vraag was waar de kinderen
heen moesten. Hen uaar hotels zenden, was
te kostbaar. En zoo kwam men tot nulp ver
leenen in den vorm van coöperatie.
Ik ken niet de draagkracht der burgery
van Amersfoort, doch nemen we eens aan,
dat de stad wil uitzenden 12 zwakke kinde
ren. Waar moeten die dan heen Zelf een
huis koopen, is zeer duur en 't is zeer de
vraag of men daartoe het geld bijeen krijgt.
(let Centraal-genootschap zegt nu tot de
afdeeliugenzorgt gij in eigen kring voor
hut uitzoeken der kinderen, brengt <le ver-
pleegkosten voor die kinderen byeen en vraagt
duu ons adviesdan zuilen wij zorgen voor
zoo goed mogelijk verpleging, een goede di
rect ice en goede verpleegsters.
Maar deze zaak heeft nog een ander voor
deel en wel het propagandistische.
Herhaaldelijk is het gebeurd, dat een ver
eniging voor dit dool werd opgericht door
jjvwige werkkrachten, doch dat deze oprichters
heengingen en de afdeeling ging dutten en
eindelyk verkwijnde. Dit nu is by het
Centraal genootschap niet mogelyk omdat het
Hoofdbestuur zorgt voor prikkel tot werk
zaamheid.
Een practische vraag ie wat kost de ver
pleging^
Het antwoord is: in 1966 per kind en per
dag 80 cent, wat niet voldoende bleek eu in
1907 duu ook is gebracht op 90 cent.
Vuoi oen jonge ufdeehng is het niet uaoge-
lyk, meer te doen dan de verpleegkosten
byeen te brengen; hetContrual-genootschap
zorgt voor de rest, ook al begon het pas
drie jaar geleden met zeven ledikanten eo
een paar wascbtafels, een geschenk van een
institutrice, die ging rusten. Thans heeft het
niet alleen meubilair voor 120 personeo,
wei voorziene speelgoedkasten,enzoovuort,maar
óok e»n eigen tehuis en zyn bezittingen heb
ben een waarde van rond 137 000.
Hoe wordnule kinderen verpleegd?
Het voedsel is zoo oenvouui<, maar zoo
goed en deg»l|jk mogelijk. De eet- oo de slaap
zalen voldoen aan alle eischeo. Onze model
inrichting is het Kerdyk-huis te Egmond.
Het gezinsloven wordt er zooveel mogelyk
bewaard. Daarom ook staan in de eetzaal
yf tafels, waaraao groepen van tien kinderen
met eon verpleegster aanzitten. Het gestichts-
leveu wordt zooveel doelyk vermeden. Iedere
dame heelt baar eigen groep, beel deu dag
slechts by aanhoudenden regen smelten ue
groepjes weieens byeen. En by feesten, waar
over nader.
Er zyn twee slaapzalen, éen voor de meis
jes eu éen voor de jougeusgeld om meer
groepenzalen te bouwen, ontbrak helaas.
Om half acht gaun de kinderen naar de
•laapzaal met de geleidster-waakster. Om
7 uur staan ze op en dan moeten ze een
half uur werken, heel hun arbeid voor den
gaiischen dag; de jongens moeten de schoe
nen, de meisjes, de bodden verzorgen. Daarna
gaan ze naar de eetzaal, waar ze overvloedig
melk ki'ijgeu en bruinbrood en wittebrood
mot boter en kaas of appelstroop. Dan gaan
ze naar 't strand, krijgen ora 11 uur een
sportbeschuit of eeu boterham met melk en
om 1 uur wordt het middagmaal gebruikt,
bestaande uit groente, aardappelen, vleescb
en melkspijzen, of groente met ijjst en
vleesch en iels toe, of boonen met vleescb
en iets toe. Na 't eten gauu ze een uur of
anderhalf uur gekleed te bed liggen op eeu
zeiltje, hetgeen zeer spoedig went. Na deze
middagrust gaan ze in den midzomer naar
het strand, doch meestal naar het duin, waar
nog een boterham met melk wordt genut
tigd by thuiskomst om 7 uur wacht hun
weer avondeten, bestaande uit karoeinelksche
pap of havermout. De kleintjes gaun dan
naar bed; de grooteren mogen nog een nalf
uurtje lezen, doch volgen dan ook.
Dan komt het uurtje vun verademing voor
de geleidsters; want hun laak is verbazend
moeilijk en vergt ontzaglijk veel van hun
krachten, waar ze 24 uur per etmaal moeten
zorgen voor de kinderen, óok als dezen
's nachts een hoestbui krijgen ol zich bloot
woelen.
Heel koud klinkt zoo'n dagverdeeling,
doch in het huis is alles warmte, vooral op
een feestdag, die elke maand wordt gehouden.
Spr. scnetste nu een kersenfeest ea deed
uitkomen hoe de juiste stemming is bet
grootste geheim der kinderverzorging.
Eer ik eindig, wil ik nog even opmerken,
dat de beweging door bet Centraal-genoot
schap flink is toegenomen.
In 1905 zonden 5 uMoeliugeu samen 31
kindereu; io 1906 zondeu 21 en 261 en in
1907 waren er 551.
Het aantal afdeeliugen is thans by de 60,
in plaats van 6, als in 1905, zendeu dl 70
Gemeenten kinderen uit, wat nog lang niet
genoeg is omdat ons land 1140 Gemeenten
telt.
Ik hoop, dat Amersfoort zal zyn de 56ste
afdeeling en dat hel gegeven moge zyn aan
het Centraal-genootschap, ook bij de kinde
ren uit deze stad uitnemende resultaten te
bereiken (applaus).
De beer W e s s e 1 i n g dankte uu den inlei
der voor zyn intiem kijkje in de kolonie. Spr.
vervolgdeIk weet zeker, dat uw optreden
iu deze stad, waar men giaag veel goeds
wil doen, resultaat zal hebben en ik ver
trouw dan ook, dat uw wensch zal worden
vervuld.
De voorloopige commissie heeft reeds be
raden, hoe de afdeeling op te richten en
waar de iuleuler haar reeds een wenk gaf,
