Stadsnieuws.
sen toet vele wantrouwen.
Maar ziet naar bet Westland. waar men over
den Hoek van Holland direct uitvoert naar
Engeland ziet naar Arnhem, dat exporteert
naar Duitschland.
En ziet naar 't kleine Eist, waar opkoopers
komen uit Arnhem, Zutphen, Apeldoorn en
Dieren, maar óok uit Leeu warden en Heerenveen
en uit Baarn en Hilversum, en uit Dordrecht
en Rotterdam en uit Berlijn en Hamburg omdat
Elet heeft verworven een goede renommee voor
zijn vruchten.
Welnu, als we zorgen; dat ook hier goede
Eroducten worden aangeboden, dan komer. ook
ier de opkoopers.
Verkoop ter markt. Laat ons niet beschouwen
de markten in het buitenland, die zoo hemels
breed verschillen met de onze, omdat bijna alle
markten in het buitenland zijn overdekt en alles
daar in de puntjes is, al is 't niet overal zóo
als te Huil, waar dan ook de aanvoer reusach-
'gDoch beschouwen we de groentenmarkt te
Amsterdam, waar 's zomers van 4 tot 7 en 's win
ters van 6V» tol 9 wordt gemarkt en een vaste
staanplaats van 5 M* per jaar f 40 kost. Of
de echt-proviuciale markt te Utrecht, waar de
in 1892 gebouwde fruithul f114000 kostte, wier
14 kelders f30 per jaar koetenen men kosteloos
10 H. L. raag opslaan. Jammer intupschen, dat
daar ter pla use de groentutmarkt op hel Jacobi-
kerkhof wordt gehouden, want de producent,
moet zijn beide producten kunnen overzien. Eon
standplaats op die groentenmarkt kost f2.50
per jaar en f0.20 per dug.
Ook zeer verkeerd bier te lande is, dat er geen
regelmaat is bij den verkoopde een verkoopt
per mand, de ander per zoodje. En 6ok geeft
men geen acht p de verpakking, dooh bezigt
gemoedelijk vuile uiauden of zakken.
Hoe kan dit worden veranderd? Doord'en de
autoriteiten de marktplaatsen verbeteren. Doen
zij dit, dan zullen alle misstanden worden ver
beterd. Engeland bewees dit ten volle. En met
deze verbeteringen stygt de marktwaarde der
producten.
Welk een schoon arbeidsterrein voor de Ge-
zondheids-commissiën, die een sloot als schade
lijk voor d>' openb ire gezondheid aanwijzen, doch
niet schadelijk noemen dat eetwaren worden
verkocht bij urinoirs, die o< k wel voor andere
doeleinden worden gebruikt dan waarvoor ze
bestemd zijndie niet de uandaeht vestigen op
het zoo licht te constateerea feit, dat honden
over de uitgestalde eetwaar vliegen dat worden
uitgestald waren als salade en porselein die door
zon moeten bederven. De verkoop van denpen-
bare straat is dan ook uit hygiënisch oogpunt
wel zeer af te keuren.
Niet ernstig gemeend kan zijn de clausule in
het advies der Kamer van Koophandel „Wij
gelooven dan ook niet, dat groenten, die reeds
vanaf hun ooreproDg met minder welriekende
stoffen in aanraki g komen en ten slotte veelal
in slootwater worden gewasschen, daardoor [d.i.
door het verkoopen van de openbare straat] nog
van mindere kwaliteit zullen worden".
Dit toch zou bewijzen totale onbekendheid met
groenienteelt en zou zijn een zeer ongegronde
beschuldiging aan het adres van de kweekers.
Misschien echter wordt bedoeld onverteerde
mest; doch de groenten nemen alleen op het
scheikundig ontlede voedsel; de rest blijft in
den grond. De eroentenkweeker gebruikt wel
beer en .nejt. bijvoorbeeld op spinazie, doch
alleen om in de jeugd kracht bij te zetten aan
de plantjes. Ook deze plantjes nemen alleen op
het scheikundig afgezette voedsel. Is er al eens
mest op de blaadjes gekomen, dan spoelen de
voorjaursregens dien w<-l weer af. 't Is echter
zeer jammer, dat deze bemesting wordt toege
past omdat de kostelijke beer veel beier is om
te composteeren en de ammonia dusdoende vast
te leggen, terwijl we nu chili-sulpeter moeten
koopen.
Zou 't slootwater, waarin de groenten worden
gewasschen, zóo nadeeligzjjn? Stellig kan door
slootwater ziekte veroorzaaktdoch alle groente
wordt thuis duchtig nagewasschen en de meeste
groenten worden gekookt. En veel groenten
kunnen Ook niet gewasschen eer zij in 'thuis der
koopers zijn omdat ze anders bij 't vervoer en
op de markt rotten.
De uitspraak der Kamer van Koophandel.dat
een overdekte markt niet noodig zou zijn,blijkt
evene ns onjuist. De groenten vervuilen op de
straat? teenen.
Neen, die corporatie helpe on9 aan een goede
marktplaats en wij zullen de kweekers helpen
aan een betere cultuur, die meer winstgevend is.
Er is meer. Een betore marktplaats zal aan-
leiding gevn tot moer han dei,zooals het rapport
van H N'. dan ook zeer terecht zegt.
Doch eerst is noodig een markt-commissie,
bestaande uit vorkoopers en vertegenwoordigers
der autoriteiten en dus niet alleen con markt
meester.
De vrees van B. en W. voor markt gelden ie
zonder eenigen grond. De door H. N. voor
gestelde geringe marktgeldcn zullen don aanvoer
niet drukken. Wie een goede ftfzetmaikt vindt,
brengt er zijn waren heen, ook al vraagt men
billijke marktgelden. De veilingen bewijzen dat
overal.
De oprichting van zulke goede marktplaatsen
eisobt uitgaven, dooh zij brengen hun rente op.
Zelfs t« Liverpool, waar men een goede vier
millioen voor dit dool uitgaf, maakt men G.(J%.
Rotterdam zag na de inrichting van goede markt
plaatsen zijn marktgeld was verdubbeld vn
2 tót 4 ton.
on het conservatieve Nijkerk *»ub vroeger Bteeds
ve0narkt in ean café, welks eigenaar staangeld
vroeg voor kalveren en biggen. T..on bouwde men
een, markt en vro"g tien ocnl per beest; de
enfghoudor eischic aanstonds veen staangeld, lin
na een paar weken werd alles naar de Wang
gebracht.
En is er behoefte uan een goeiemarktplaats
te Amersfoort
Zeer zeker. Want nu vervoert Harderwijk naar
Eist omdat er in de buurt geea goede markt
plaats is. En te Nykerk weten velen niet waar
ze hun producten moeten laten en trokken nu
met hun boonen het halve land door. Wat een
tijdverlies voor den kweeker.
it het verslug van het Departement van
Landbouw over 1903, no. 3, blijkt overtuigend,
dat de groententeelt in Zuid-Holland zoo is toe
genomen doordat de marktplaatsen zoozeer zijn
verbeterd. u i
Ook hier kan men dit in de hand werken, de
tuinbouw op hooger standpunt brengen en de
markt te Amersfoort zal dan bewijzen, dat zij
recht van bestaan heeft.
Dit kan men bereiken door ook te Amersfoort
te stichten een afdeeling van de Ned. Mij. voor
tuinbouw en plantkunde, het oprichten van
winter-cursussen, het maken van proefvelden,
het nemen van cultuurproeven, het houden van
populaire voordrachten over cultuur en planten
ziekten, het houden van cursussen over hulp-
meststoffen, het coöperatief aankoopen van mest,
broeiramen en rietmatten, het wijzen op oordeel
kundig verpakken en sorteeren.
Op den voorgrond echter dient uitgebreid de
cultuur. Dit kan als men de kweekers maar
wakker schudt, ook al is dit dikwijls een moei
lijk eu ondankbaar werk. Dit is getoond te
Langendijk, waar de eerste veiling in 1887 een
schrikkelijken tegenstand vond; doch weldra
kwam men tot inzicht en in 1897 werden er
15 veilingen gehouden en thans 70 met een
omzet van 6 millioen.
Wil men veranderen, dan doe men dit zeer
geleidelijk en denke voorloopig niet aan veilin
gen. doch late de menschen in den oude sleur
en geve hnn dus een lokaal voor de gewone
markt. Dan komen da opkoopersjen dan ook kan
men specialiseeren en volgen de veilingen van
zelf. Op die wijze ook zal men de kweekers
winnen, mits men ze niet passeert en hen dus
opneemt in de markt-commissie,'.opdat zij buren
en vrienden overtuigen, dat er niets achter
steekt.
Het rapport van H. N. en haar raarkt-
commiesie zijn eensluidendverbetering van
marktplaats en van den tuinbouw zijn dringend
noodig. Die verbeteringen zullen echter eenige
uitgaven noodig maken, uitgaven echter die rente
dragend zullen blijken.
Zijn er om linancieele redenen nog geen over
dekte marktplaatsen te bouwen, dan kan de Raad
toch aciit geven op de hygiene, óok al zegt de
K. v. K. in haar advies„In plaatsen waar
groenten minder dan bier aan de huizen gevent,
doch op de markt gekocht moeten worden, hebben
die allen, voorzoover ons bekend, plaats op de
openbaren straat". Terecht vroeg de Rijks-
lulnbouwleeraar Klaassen met het oog op het
ontbreken nn alle beschutting tegen vervuiling
der groenten op de straat te 's Hertogenbosch
Is dü nu zindelijk Nederland?
En dat het elders treurig is en geen controle
wordt geoefend, mag nog geen motief zijn om te
handhaven wat men weet dat verkeerd is.
Dit heeft de K. v. K. trouwens ingezien toen
zij, sprekend van 'ergrooting der eier- en boter
markt, voorstelde tevens een plaatsje in te ruimen
voor de groenten.
En tot wie moeten de tuinbouwers zich anders
om hulp wenden dan tot de Kamers van Koop
handel? Er zijn immers geen Kamers van
tuinbouw en de Kamers van Koophandel zijn
er toch om de belangen voor te staan van allen,
ook van de boeren.
B. en W. schreven in hun rapport: „Indien
een dergelijke cultuur [het tuinbouwbedrijf]
inderdaad bestond". Zij twijfelen dus. Doch die
cultuur bestaat; men zie naar Hoogland, het
Veen, Nijkerk en Puttenen dat zij zich zal
uitbreiden, staat als een paal boven water. Als
men de tuinders leidt en steunt, hen nieuw
leven inblaast, dan zal men de bewijzen krijgen,
dat een goede marktplaats ten gevolge heeft
■neer aanvoer. Ik hoop dan ook, dat de Raad
niet alleen zal verbeteren de murktplaast voor
eieren en boter, maar óok die voor fruit en
groenten.
ik dank H. N. namens mijn vereeniging,
voor welke ik hier optrad, voor de lans, die zij
gebroken heeft voor het tuinbouwbedrijf en hoop
op haar steun te mogen rekenen.
Men moet het ijzer smeden als het gloeiend
is en daarom stel ik voor, over te gaan tot de
oprichting eener afdeeling van de Ned. Mij. voor
tuinbouw en plantkunde, die dan collectief kan
loetreden tot de pomologische vereeniging. Ik
vraag dus thans uw daadwerkeliiken steun.
En aan de leden van den Raad en van de
Kamer van Koophandel vraag ik: wilt ons
steunen treedt toe als lidhelpt den tuinbouw
vooruit brengen.
Ik kan me niet voorstellen, dat iemand zou
weigeren uit persoonlijke overwegingen en ik
hoop. dat men thans er van overtuigd zal zijn,
dat de groentenkweek hier recht van bestaan
heeft en zal zeggenjelui, tuinbouwers, wilt
werkenwelnu, onzen persoonlijken steun hebt ge.
Ik heb in de plaatselijke bladen de verslagen
over het markt-rapport gelezen en daarin ie me
opgevallen de min of meer scherpe toon. De
oorzaak daarvan is me onbekend en interesseert
me niet; doch ik hoop, dat geen personen zijn
verwisseld met zaken cn dat men thans mijn
woorden zal overwegen met onpartijdigheid.
Nog een enkel woord over de oprichting eener
tuinbouw vereeniging hier ter stede. Wel zal
zij ons leden doen verlieze, omdat Amersfoorters
lid zijn van de afdeeling Nijkerk, maar het doel
der Maatschappij zal beter wordoD bereikt
De afdeeling Nijkerk, Putten en omstreken
heeft thans 80 loden, van welke 40 of 50 elke
maand samenkomen om cultuurkwesties te hooren
bespreken, raad te vragen of te geven, lezingen
met en zonder lichtbeelden bij te wonen, iu 't
kort om meer kennis te verspreiden, de kwee-
kors meer te beschaven, hen cn de cultuur
vooruit te helpen. Heel moeilijk gaat dit bij
men-chen van reeds eenigen leeftijd, doch bij
het jongere geslacht gaat dit best. In anderhalf
jaar is het ledental verdubbeld.
Zooveel 't in ons vermogen is, zullen we u
voorliohten.
De contributie loopt van f 1.50 tol f4, te
De heer Van Duinen 101de M""»:
Het gehoorde hooft mij teer vei8tolM>n »'J"
opinie, "lit ook dit deel van bet markl-rapwrt
allo recht van beslaan heefl.
de kosten rendabel worden gemaakt. Deaanvo
van producten, dok van tuinbouwproducten,
i van dien aard, dat zij voor een groot deel de
kosten van verbeterde marktplaatsen zullen den
ken. Marktgeld blijkt geen bezwaar te zijn zoouis
ook H. N. in haar laatste antwoord schroei.
Op deze zaken wensch ik thans niet verder
in te gaan; ik zou vreezen het geboorde te ver
wateren en ik zou zoo gaarne willen, dat men
het overdacht en nog eens overdacht.
Hartelijk dank ik de aanwezigen van do ai-
deeling Nijkerk. Mocht bier een afdeeling worden
opgericht en ik hoop dit, want ik gelool
werkelijk aan een groote toekomst voor Amers
foort door deze herboren industrie dan hoop
ik, dat de de naburige afdeeling evenveel hulp
en waardeering voor ons zal over hebben als
dezen av >nd. Voor de waardeering van ons streven
zeg ik haar hartelijk dank.
Ook tot U, mijnheer Sehuttevaer, een woord
van hartelijken dank. Hetgeen u zeide, had be
trekking op een deel van ons rapport doch het
beheerschte het criterium van dat rapport.
Of de tegenstanders zijn bekeerd tot voorstan
ders Ik durf dit uiet uitspreken. Doch dit weet
ik, dat veel van hetgeen u hebt gezegd rijpelijk
zal worden overwoge n.
Ik hoop, dat hier esn afdeeling zal komen,
dat zij zal slagen en dat Amersfoort er van zal
profiteeren, maar ook, dat door de samenwerking
met de afdeeling Amersfoort de afdeeling Nijkerk
en omstreken zal toenemen in kracht. Want
hoe meer het de omstreken goed gaat, des te
grooter is de terugslag daarvan op Amersfoort
eu als we dan ook nieuwe banen kunnen opeuen
om Amersfoort vooruit te brengen, dan kunt
u rekenen op onze hulp evenals ik wederkeerig
hoop te mogen steunen op uw raad en voorlich
ting en steun en hulp.
De vergadering werd hierop gesloten.
Een atdeeling van Tuinbouw en Plantkunde
werd hierop gesticht, aanvankelijk met tien leden.
Moge ze groeien en bloeien tot welzijn van
Amersfoort.
De herziening der Grondbelasting vindt
dit jaar voor het eerst haar toepassing.
Voor de Gemeente Amersfoort geeft dit
een voordeeltje van een drieduizend gulden,
doch menig belastingbetaler zal zijn aanslag
biljet zeer veranderd vindenmeestal ver
hoogd.
Volgens het kohier voor 1007 was de
hoofdsom voor de gebouwde eigendommen
f 30 169.87 en voor de ongebouwde f 4317.96;
de Gemeente hief daarvan onderscheidenlijk
40 oti 10 opcenten of f 12 067.95 en f43M9,
totaal f 12 505.14.
het kohier voor '1908 geeft in hoofdsom
f 37 517.55 voor de gebouwde en f4372.03
voor de ongebouwde eigendommen. De
Gemeente zal Jaarvan heffen f15007.02 en
1437.20, samen dus 115 444.22.
De belastbare opbi engst der gebouwde
eigendommen bedraagt thans f771980 en
voor de ongebouwde 172867.15.
Belanghebbenden kunnen ter Gemeente
secretarie inlichtingen ontvangen.
De zilveren vyfcentslukken, de zooge
naamde oude stuivertjes, kunnen tot nadere
aankondiging alsnog worden ingewisseld ten
kantore van den Ontvanger der directe be
lastingen, Zuidsingel 20.
De telefonische gemeenschap met Amster
dam is nog niet hersteld. De gesprekken
moeten nog geroerd langs een grooten
omweg.
Doch er zal nu wel verbetering komen,
want reeds Zaterdag zijn een sergeant en
vijf soldaten-lijn werkers van het regiment
genietroepen uit Utrecht vertrokken om hulp
to verleenen bij het herstellen der lijnen van
de Rijks-telegraaf.
Tot deurwaarder bij de Arrondissements
rechtbank te Utrecht is benoemd de heerJ.
Kuyters, thans deurwaarder te Sliedrecht.
Hem is Amersfoort als standplaats aange
wezen, ter vervanging-van deurwaarder D.
C. Prins.
ui) contrioutio toopt vi
regelen door de afdeeling.
Gedeputeerde Staten hebben de jaarwedde
van den Burgemeester van Amersfoort ver
meerderd met 1500, ofschoon hij verzocht,
dte verhoogiog, met het oog op de Gemeente-
financiën, eerst volgend jaar op de Begroutiug
te brengen.
Do overweguachter H. de Mots, aan Jen
Kleine Koppel mocht, Zaterdag don dug her
denken waarop hij 25 jaar te voren in dienst
trad bü de H. IJ. S. M.
Per rytuig werd hij door kameraden naar
hot station gobrucht, waar hij hartelijk werd
toegesproken en, behalve de gebruikelijke
gratificatie der Maatschappij, vaf> hel per
soneel een mooie kachel als uandenken ont-
Tounis van don Hook, reeds de derde
jubilaris bij de firma J. van Vollenhovun,
herdacht Zondag den dag waarop hij een
kwa-t eeuw geloden bij den oudsten firinunt
in betrekking kwam,
Ook hier hartelijke toespraken en, behalve
een geschenk in enveloppe, van »de beeron
vau 't kantoor" eu van het fabriekspersoucel,
een fauteuil, stoelen eu een vloerkleed.
De heer F- J- Matthysen, thatB clioÉJpr
tractie hij de H. IJ- M. te AmsttMMi,
vierde Zondag zij" «ilV'-ren ambtsjubilé ah»
ingenieur bij die Maatschappij.
Herinnerd zij, dat de verbintenis voi r
adspiranl-iuiliiie-ol'iiciur vónrSS Februari mo )t
worden gesloten, óok door hen, die eet at
later worden Ingedeeld.
Inlichtingen op het bureel van den com
mandant van het 5e regiment infanterie.
Luitenant-kolonel A. J. P. Metolerkamp
h Bister te paard van hier vertrok kon naar
Veuluo om het bevel te aanvaarden over het
2e regiment huzaren.
Ritmeester E. W. baron Van derCapellen
zal Donderdag hot bevel over hot eskadron
ordonnansen overdragen aan ritmeester jhr.
W. H. J. van de Poll on optreden als instruc
teur bij de Rijschool.
Paardenurts 2e klasse H. W. Klerk de
Reus wordt 8 dezer gedetacheerd van het
le regiment veld-artillerio hier bij het 2e
regiment huzaren to Venloo.
Kapitein-paardenarts L. J. van Rhyn, Van
het 4e regiment huzaren, wordt dan tevens
belast met deti veterinairen dienst bij het
le regiment veld-artillerie.
Er is bepaald, dat du Landvveer-infauterie
dor lichting 1903 zal opkomen van 6 tot 11
April, die van de lichting ;904 van27April
tot 2 Mei, die van de lichtiug 1900 var. 4
tot 9 Mei en die van do lichting 1907 van
11 tot 10 Mei.
De lichting 1905 komt dit jaar niet op.
In de «Staatscourant" 28 wordt meege
deeld, dat dit jaar plaats is voor 32 jongelieden
als adelborst tweede klasse voor den zeedienst.
Eind-examen H. R. 8. verplichtend.
Aanmelding uiterlijk 1 Juni.
In „Het Turnblad", weekblad voor het
Ned. Gymnastiek Verbond, van 24 Jan ari
komt voor bet volgende schrijven van den
heer J. U. Snouck, president vau «Volhar
ding1', aan den Secretaris van het Midden-
gewest
«Uw verslag van de gewestelijke vergade
ring te Deventer is onjuist en iu uw woorden
is leugen
«De Voorzitter van het M. G. heeft niets
bewezen en kou dit ook niet, omdat
onze zaak nimmer is onderzocht. Alleen een
volledig en onpartijdig onderzoek
zal het bewijs leveren, dat onze klacht, die
wij in elk opzicht handhaven, billijk is en
waar.
»Wij vragen dit strukó aan de bondsver
gadering. Het gewestelijk bestuur beeft, nii t
gewildmoge ons beroep op de bondsver
gadering niet te vergeefs zijn."
In het nummer van 31 Januari antwoordt
de Secretaris van het Middengewest
«Hoewel ik er /.eer tegen ben, het Turn
blad te misbruiken voor twistgeschrijf, gevoel
ik mij genoodzaakt, U te antwoorden.
•Van do jaarvergadering te Deventer /.fin
door tnij notulen gemaakt, beslaande 15
pagina's. Daarvan heb ik een beknopt ver
slag samengesteld en io het Turnblad ter
kennis van de leden gebracht. Dit verslagje
geeft dus den eindindruk weer, dien het
gesprokene op tnij gemaakt heeft. Is u van
meeniug, dat deze onjuist is, dan kan u uw
bezwaren opperen op de eerstvolgende ver
gadering, waar de notulen al of niet aange
nomen zullen wot den; doch het geeft u vol
strekt niet het recht, mij voor een leugenaar
uit te maken. Dat is Gen beleediging.
ȟnze kennismaking is nog betrekkelijk
van jongen datum, mijnheer Snouck.
Het eerst ontmoette ik u op den avond
van den 28 September '07 te Amersfoort,
U zal u nog wel herinnoren toen u mij ver-
telde, alle mogelijke pogingen iu het werk
te zullen stellen om de gewestelijke uitvoe
ring, die den volgenden dag gehouden zou
worden, in den war te doen loopen. (Nog
ben ik u dankbaar, dat u zoo beleefd was,
mi; te voren van uw plannen in kennis te
stellen, want wij waren toen nog juist in de
gelegenheid, afdoende maatregelen te treilen).
«Welnu, mijnheer Snouck, van dien 28
September '07 lol heden heb ik u dus lee-
ren «kennen" en ik verzeker u, dat mii die
kennismaking hoogst aangenaam is geweest
De Reductie van het «Turnblad" teeKent
hierbij dat door do algemeen* vergade
ring, op 26 Januari to Utrecht gehouden is
bepaald, dal een onderzoek zal worden 'in-
gesteld.
W. Impen to zijner ,ij,| hsl ro,ullaat va„
dit onderzoek mee te deelen.
Onze stadgenooten waren Zondag niet bijster
gelukkig. Eerstens moesten z,y de reis naar
Deventer aanvangen i„ot een elftal, waarbij
niet minder dan vier invallers on vervolgens
ver oren zij don wedstrijd met bijzonder ge
flatteerde cijfers, 0-5. Ken 4-2 of 5-3 over
winning van U. 1). had ongetwijfeld veel beter
ue 'erhoiidiiig uitgedrukt.
Over de spelers valt weinig te zeggen,
looo reeds vrij spoedig na het begin Meek,
'lat de op telling in het elftal verkeerd was
waren er door de Deventenaren ul con drietal
doelpunten gemaakt en de achterstand was
dus al groot
