Stadsnieuws
Tweede Kamer kolonel Van Voorst tot Voorst
in de Eerste Kamer meegedeeld hoe ontzettend
het materiaal, de équipementsstukkon, is achter
uit gegaan door het een jaar en langer h mgen
in een burger-kleerkast, zonder er ook maar
even te zjjn uitgenomen om het na te kijken
op schimmel of mot. Deze achteruitgang nu
kost millioenen en ook dit vindt hoe langer zoo
meer tegenkanting van ons volk; niet alleen
van rechts, maar ook van de overzijde. Zoo
schre 1 de V. D. „Arnh. Crt.", dat de heer 9taal
met zijn improvisatie onberekenbare schade had
gedaan aan het volksleger, Terwijl de Lib.
„Vrije Tribune" schreefDe Minister van Oorlog
is gevallen.éen ding staat rast, dat dit is
geschied in het belang van land en leger".
Het gekste is wel, dat toen Minister Van
Kappara werd geroepen om de zaak van het
biyvend gedeelte in orde te brengen, hij zijn
ambtsvoorganger Staal desavoueerde en niet
mogelijk noemde wat de heer Staal wel mogelijk
achtte.
Uit een en ander blykt zonneklaar, dat men
zeer roekeloos is geweest ten opzichte van de
lands verdedeging.
Maar al zijn er in de Militiewet 1001 not? tal
van nadere punten, die bewijzen hoe zeer on vol
maakt die wet is, toch is 'top dit oogenblik
nog niet de tijd om over tegaun tot hervorming
van ons defensiewezen. Wel kan men er over
praten en redeneeren en in meetings de lachers
op zyn hand krijgen door te spreken over
paradepa» en defileeren, doch msn bewijst daar
door nog niet. dat men men voor eersteoelentijd
kan volstaan met minder dan 8'/, maand.
De Russisch-Japaansche oorlog heeft ons geleerd
wat men eischen moet van eiken man op
het gevechtsveld.
Wat verstaat men nu onder een volksleger?
Er is tweëerlei systeem: het Btaande leger,
bestaande nit vrijwilligers, dat niet nationaal is,
Ook omdat het is het leger van 150 jaar terug;
en diametraal daar tegenover het volksleger,
bestaande uit militieplichügon en dus van vuri-
eerende sterkte; dus gevormd uit alle lagen des
volks. Naar de nationaliteit kan het zijn meer
monarchistisch, dan wel meer democratisch.
Het wordt onderverdeeld in een militie-leger,
als in Zwitserland, en een kader-leger, als in
Frankrijk. Het verschil is dit, dat een kader-
leger wordt aangevoerd door beroeps-officieren,
en een militie-leger door burger-officieren. Meteen
tij gezegd, dat Zwitserland reeds terugkomt van
het zuivere militie-systeem. Ons kaderleger nu
is meer naar de militie-zijde toe dan eenig ander
soortgelijk leger en wel door zijn groot militie-
kader, zelfs militie-officieren. Wij staan dus
tusschen beide vormen in en hebben feitelijk
een kader-militie-leger.
Wie praat over een volksleger, praat onzin,
want we hebben een volksleger. Maar wie
spreken over „in de richting van een volksleger"
bedoelen ookeen militie-leger naar het Zwit-
sersche systeem, dat, als gezegd, intuesohen reeds
wordt gewijzigd.
De djfensie-paragraaf der V. D. spreekt van:
weerplicht voor alle burgers.
Ik ben met zoo'n systeem niet zeer ingenomen
Wel bepaalt het een zeer korten oefentijd inde
kazerne, zelfs slechts 45 dagen, doch er behoort
bij zeer veel oefening voor en na het verblijf in
de kazerne, ook verplichte oefening van alle
jongelieden tuss -hen 16 en 2ü jaar. Stel eens,
dat alle jongelieden van dion leeftijd uit Amers
foort en de omliggende dorpen 's Maandags te
Amersfoort moeten oefenen zij moeten dan veelal
reeds om half negen van huis, oefenen vau 10
tot 12 en komen eerst tegen 2 uur weer thuis.
Wie vergoedt hun tijdverlies vier jaar lang?
En dat oefenen in de kazernes gedurende 45
dagen te kort is, bewijst Zwitserland, dat reeds
65 dagen heeft. De paragraaf der V.D. is dus al
achterlijk.
Het verschrikkelijkst echter vindt de bevolking
de herhalingsoefeningen hier heeft men er 3,
in Zwitserland echter 10.
Een troost is 't, dat er van het program der
V.D. vooreerst nog niet veel zal komen, ook
omdut hun groepje in de Kamer slechts 8 man
teil. Wij kunnen dit dus laten rusten.
De Lib. Unie wil volgens haar program, van
1896, en dus ook al wat verou lerd persoonlijke
dienstplicht en opheffing der Schutterij. Welnu
dit is gebeurd.
Wat zij verder wil, weet niemand, ook zijzelvo
niet; want als men de hecren Thompson en Staal
en Eland of wie ook oaast elkaar zet, dan blijkt
alleen, dat zij het onderling absoluut oneens zijn
en «lat hun denkbeelden niet samen, doch zoo
veel mogelijk uiteenloopen.
Ook hier blijkt het onverantwoordelijk optre
den en hoe, waar een begiusel niet helder en
klaar voor oogen staat, het landsbelang wordt
opgeofferd aan het partijbelang.
Welke eischen stelt het militie-leger Velen
zeggenalgemeene dienst plicht, zeer korte
oefentijd, en vervanging van het beroepskader
door militie-kader.
Neen, zegt de heer Marchant, wij willen alge
meen weer plicht en oefenen builen de kazerne.
En de heer Thompson wil oen dienstplicht
van zes maanden.
De V. D. hebben geen eigenlijken militairen
specialiteit en laten zich daarom dan ook niet
uit in de Kamer, doch wel in meetings, o. a.
te Utrecht, waar de hoeren Ram en mr. Van
Engen „in zeer principeele punten verschilden".
De een vergoodt, de ander verguist het Zwit-
sersche leger. Ku zoo gaal het al m»ar door.
Wat zal nu de eerste siap zijn Dut de hoeren
elkaar in 't haar vliegen, dal zy telkens lijn
recht tegenover elkaar staan.
En 2*/* jaar zijn daaraan nu de landsbelan
gen opgeofferd.
Ook over het encadrement ziin de gedachten
zeer uiteonloopeudde een wil alleen militie
kader, zolfs militie-generaals, en de ander uit
sluitend boroeps-kader. Wilde niet zeer onlangs
nog Minister Van Rappard het aantal hoofdof
ficieren uitbreiden.
En wie roepen om het beroepskader weg te
werken, vergeten hoeveel moeite het nu ul kost,
de paar militie-luitenants ts krijgen.
Bij algemeene weerplicht zal men niet hebben
175 000 man, doch 500000 man in eerste en
400000 in tw-ede linie. Zou 't ernst zjin zoo'n
leger te encadreeren met militie-kader'?
Immers 't is ondoenlijk, iemand „aun te
wijzen" als toekomstig miliaien-sergeant of
milicien-kolonel. Wil men nis norm neiuen hot
brevet eind-examen IIB. S. Daarbij zullen zeker
veel knappe bollen wezen, doch zullen dit
allemaal goede instructeurs en zelfs passabele
aanvoerders zijn
De heer Ram stelt l'/i jaar als minimum-tijd
voor de opleiding tot militie-officieren nu
praten anderen van 4 maanden opleiding. Ik
geloof niet, dat men onder de miliciens een
voldoend aantal bebwame aanvoerders zal vinden,
bekwaam genoeg om menschen in tijd van
oorlog te velde te brengen en er weer uit te
halen.
Moeten we werkelijk hebben 500 000 man in
eerste en 400000 in tweede linie? Ook dat is
nog lang niet uitgemaakt.
En wat zullen daarvan de kosten wol zijn
Al is de kleeding ook nög sou eenv >udig, toch
zullen al die menschen moeten worien bewapend
en men zal moeten uitbreiden artillerieën cavale
rie; dat is dus weer vuurmonden en paarden. Zui
nig berekend, naar België, zou dat 200 millioeu
kosten maar zeg eens 100 millioen. D.it is toch
nog wel de moeite van overwegen waard.
Ongerekend nog het joarlijksche onderhoud.
Naar mijn meaning staat dan ook het warm
begeerde volksleger nog lang niet vast.
Laat ons toch erkennen, dat we in 't moeras
zitten.
En in die positie aanvaardde het Ministerie
de erfenis.
De eerste daad van Minister Sabron was een
stapje; het blijvend gedeelte kön niet gemist
En dat dit stapje geen zaak is van blijvende
beteekenis verklaarde Minister Heemskerk met
zijn „ten einde de bezwaren zooveel mogelijk te
ondervangen (enz.) zal de Regeuring voorstellen
een wijziging der Militiewet".
Doen Minister Sabron brak wel met het oude
systeem van „oefenen in de kazerne"; 's nachts
laat hij de landweer thuis en hij wil een bekwaam
sergeant der weerbaarheid na korten proeftijd
bij het leger aanstellen in zijn graad.
Wellicht zal in een niet verre toekomst worden
beslist, welken weg te zullen inslaan.
Ik was st.-eds voorstander van een breed
contingent met kort verblijf in de kazerne, óok
omdat we dan steeds jonge mannen hebben in
tijd vaD oorlog er. ontbering. Doch ik wil eerst
weten waarheen, en wat zal het kosten.
We moeten de jeugd gaan voor-oefenen, óok
do >r beter voorbereidend militair onder
richt.
Ik wil nog wijzen op het capitulanten-stelsel,
waardoor we krijgen onderofficieren jonger dan
35 jaaraan de ouderen wordt een hun pas
sende betrekking gegeven en bespaard worden
E isioen, woninghuur en verhoogde tractemen:
ten.
Ik hoop. dat deze Minister daarmee mag
plukken de vruchten, waarvan het zaad is
gestrooid door zijn voorgangers.
En er valt meer te bezuinigen, bijvoorbeeld op
het Militair onderwijs. De allerbeste kostschool
kost f1000 en onze militaire leerlingen kosten
bij de f15 '0.
Doch deze bezuinigingen doen 't hem niet
alleen. Vooral hebben we noodig meer liefde
voor het vaderland, zooals in Zwitserland en
Denemarken, opdat, als een vijand mocht komen,
hij worde teruggedrongen. Die liefde is aan te
kweeken door het Lager onderwijs, dat moet
verheugen de liefde voor hei vaderland, het
Oranjehuis, de vrijheid, de naiie, den slum.
Het volksleger ligt dan ook niet bij Hoofdstuk
X (Oorlog), doch bij Hoofdstuk VII (Onderwijs)
En als men dit niet doet, zul nooit de kans
komen om te sturen „in de richting van een
volksleger".
Men wakkere aan eerbied voor het Wilhelmus
en het Wien Neerlandsch bloed, voor het oranje-
blanje-bleu onzer vlag, en eerbied voor het gezag.
Dit is de eerste stap in de richting van een
volksleger en niet anti-nsilitairitisch gepraat,
alsgeen man en geen cent.
Met afschaffen van het leger komt men er
niet, want dan valt ons land onverbiddelijk ten
prooi aan Duitschland met zijn oneindig zwaar
dere militaire lasten.
De landsverdediging moet gemeen-goed worden
en de politiek, die te kwader ure er in werd
gebracht, moet er buiten blijven. Eerst dan zullen
we èen zijn, hoe verschillend we ook denken
over andere zaken en, als de nood aan den inan
komt, ons allen eensgezind om het vaandel
kunnen scharen en het vaderland getrouwe
blijven tot in den dood. Eerst dan zal ons klein
volk toouen waarin een klein volk groot kan zijn.
De heer Goossens: Moet ik, omdat niemand
zich opgaf voor het debat, daaruit opmaken, dat
allen het roerend eens zijn?
Stemmen: Neen, neen.
De heer Goossens: Dan constateer ik, dat
dit de eerste vergadering der club is. waarbij
allen het yrijwel eens zijn.
Na den inleider te hebben gedunkt, sloot de heer
Goossens hierop de bijeenkomst met göbed.
Ds. E. M. ten Cate hoopt Eersten Paascb-
dag voor te gaan bij de godsdienstoefening
van den Doopsgezinden kring hier, welke 's
ochtends te half elf aanvangt.
II. M. de Koningin passeerde gisterochtend
hall' acht Amersfoort op Maar reis van Met
Loo naar's-Gravunhage en hedenavond half
acht op Haar terugreis naar Apeldoorn.
In tegenwoordigheid van de familie en zeer
veel belangstellenden werd gistermiddag op de
Niou ve algemeene begraafplaats het gedenkteo-
ken voor wijlen ds. H. J. ter Haar Romeny
onthuld.
Db. Meiners zeide daarbij ongeveer het vol
gende:
Reeds spoedig na het overlijden van hem, dij
wiens graf wij heden staan, kwam bij enkelen
de geduchte op, een blijvend herinneringsteoken
te plaatsen. Die gedachte van sommigen wem
de begeerte van velen en zoo vormde zich oen
commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van
den Algeineenen Kerkeraad, van hel College van
Kerkvoogden, van dat der Notabelen, van den
C.'ir. Nat. Weil mans Bond, van bijzonderevru-n
don en oud-leerlingen. De commissie ondervond
veler medewerking en zoo kan zij U heden dezen
steen ter gedachtenis laten zien.
Het omhulsel werd nu weggenomen, waardoor
het zeer mooie gedenkteeken, in wit mirmer op
granieten voetstuk, zichtbaar werd.
Ds. Meiners las nu hetgeen op de steen ia
gegrift
Ter gedachtenis
aan
HENDRIK JOANNES TER HAAR ROMENY,
Geb. 7 Februari 1852
GeBt. 9 September 1907
in leven predikant bij de Ned. Herv. gemeente
te Amersfoort.
'k Lag machteloos gebonden
Gij komt en maakt mij vrij.
ZIJNE VRIENDEN.
In den top van den steen is afgebeeld een
vlinder, aan den voet een lauwertak.
Geborengestorven, zoo ging ds. Meiners voort,
op den steen is er niets tusschen geplaatst en
toch ligt tusschen beide data een vol, rijk
uenschenleven,metzijn vreugde.zijn verwachting,
zijn vervulling, maar ook met zijn smart en strijd
m lijden.
Er had kunnen staan geboren te Gouda, opge
voed te Haarlem, onderwezen te Utrechteen
goed zoon en broeder, een trouw echtgenoot, een
liefhebbend vader.
Er had kunnen staan prediker des Evangelies
van Jezus Christus teWichmond.Marrum, Haren,
Amersfoort. Als prediker des Evangelies, in den
ruimsten zin van hei woord, wordt hij nu door
zijn vrienden in dezen ateen geëerd en herdacht.
Want dat was hij. Hetgeen in zijn liart leefde,
sprak hij niet als een die het door eigen kracht
had gevonden, maar die ontvangen had van Gods
genade.
Daaarvan getuigen de aandoenlijke woorden
door hem op zijn sterfbed gesproken, ontleend
aan bet Adventslied ran Paul Gerhard
'k Lag machteloos gebonden;
Gij komt eijmaakt mij vrij."
Daarmee heeft hij Btervende beleden in en
door zich zeiven gebonden, maar in en door den
Vorst des Levens vrijgemaakt te zijn.
't Zou dan ook niet in den geest vands. Ter Haar
Romeny zijn, zoo wij slechts van hem spraken
en niet wezen naar boven, 't Zou niet naar zijn
wii zijn, aan dezen steen een lauwertak aan te
brengen als 'tniet was om te eeren hetgeen
God door Zijn schepsel heeft gedaan.
Hierop bracht spr. een woord van harte-
lijken dank aan den heer R. van Dijk, den
ontwerper, en aan diens meesterknecht P F.
Welvaardt, den maker van deu Bteen, en aan
allen die de commissie met hun gaven hebben
gesteund.
Zie hier nu, zoo eindigde spr., echtgenooteen
kinderen, broeders en zusters van hem, die hier
rust, hetgeen vrienden voor den vriend hebben
geplaatst. In on: hart blijft hij voortleven;
onze kinderen zullen door dezen steen aan hem
worden herinnerd; hij zelf zal tot allen, die
deze stille rustplaats bezoeken en deze woorden
lezen, nog spreken nadat hij is gestorven.
Hiermede heb ik de eer dit gedenkteeken aan
de familie over te dragen.
De oudste zoon van den overledene dankte
met enkele hartelijke woorden.
Door de goede zorg der politie verliep de
plechtigheid, die niet naliet diepen indruk te
maken, in de beste orde.
Het terrein vin 9 II. A. bij den tweeden
tol aan den Utrechtscheweg, bestemd voor
leerschool voor ben die ter beschikking
der Regeering zyn gesteld, is thans defini
tief door het Rijk aangekocht van mevrouw
Roos Vlasman.
Tc Amsterdam is de parade ter eere van
den 32 sten verjaardig van Z. K. H. den
Prins der Nederlanden reeds afgelast en zeer
vermoedelijk zal zij ook hier niet worden
gehouden omdat Dinsdag tal van officieren
op audiëntie gaan bij II. M., die dien dug
te Amsterdam komt.
Dan maar meer vlaggen uit.
De heer P. Herkert, machinist bij de werk
plaatsen der II. Y. S., M. is heden 25 jaar
bij die Maatschappij in bcirekkiug.
De „Harmonie'' zal hem een serenade
brengen, waartoe zij om 8 uur vertrekt van
haar repetitie-lokaal, Odeon.
Den 23 sten viert de voorman schilder H.
van de Bold, mede van die werkplaatsen, zijn
25-jarig jnbile.
De heer J. Prins, thans stations-chef der
N. C. S. te Burneveld zal 1 Mei zijn z I veren
feest bij die Maatschappij kunuen vieren.
De heer G. Muijs is benoemd tot keur
meester voor (ie hoenders bij de Nationale
pluimvee-tentoonstelling welke, van 6 tot 8
Juui te Baarn wordt gehouden.
De heer W. N. Jansen behaalde de akte
voor onderwijzer.
Majoor J. C. H. A. Quack, thans van het
2e regiment ïufanterie te 's Hertogenbosch,
wordt woldra bevorderd tot luitenant-kolonel.
Kapitein J. de Bruine, nu van het 7e
regiment, zil 1 Mei den dienst met pensioen
verlaten.
De rion-uclivileii van luitenant F. W. Die-
ment, van de artillerie is verlengd met 'ier
maanden en dus tot 1» September aanstaande.
De zoogunuamdo dokters-manoeuvre wordt
dit jaar gehuil-Ion in <lö tweede helft van
Augustus of liet begin van September.
lïei 5ü regiment infanterie zal van li tot
24 September manoeuvr eren rond Amers
foort. Het 9u koint die dagen in de Kamp
van Zeist.
Het 1e regiment huzaren houdt van t tot
18 Augustus manoeuvres bij Amersfoort met
bet eskadion uit Amsterdam, dat daartoe
tijdelijk hier in garnizoen komt on zal oefe
ningen houden in regiments verband.
Het le regiment veld-urtillwrie kampeert
van 23 Juni tot li Juli hij Millingen.
Thans is ontbonden de commissie, welke
in opdracht had, te onderzoeken welke wijzi
gingen en aanvullingen noodig zijn in 'je
«bepalingen betreffende «le verstrekking, de
bewaking, het onderhoud en de inlevu ing
van kleeding en uitrustingstukken van mili
ciens" en in de daarmede verband houdende
voorschriften, alsmede in die betreffende „het
reinigen en herstellen van lijf- en werkgoe-
deren", om de uitgave voor klnoding en
uitrusting voor do militie zooveel mogelijk
te beperken.
Haar Voorzitter w is generaal De Vlaming.
De schnakvoreeniging »A:nersfo rt" heeft
zich flink gehouden bij de ivturnmatch,
Dinsdag te Utrecht Legen de Utrechtsche
schaakclub »Schuakmat" gespeeld.
Van beide clubs kwamen 20 spelers uil;
Utrecht maakte 13, Amersfoort 7.
De Cahiswiek ladies hockey-ciub sloeg
Maandag op den Berg een Nederlandsen
elftal met 54.
Voor ileti nieuwen cursus, der Industrie-
en huishoudschool hebben zich 26 candidate»
aangemeld.
De cursus begint 1 Meiaanmelding daar
voor nog tot einde April, doch wegens de
Paaschvacantic schriftelijk.
Door de afdeeling Gooi- en Eemland der
Ned. vereeniging voor dierenbescherming is
een drinkbak voor honden geplaatst aan den
Leusderweg tegenover bet huis van den jager
van «Nimmendor".
Even na hel afdrukken van het vorij? nummer,
waarin we den uitsluit v-«n den Zondag te Enschede
gehouden voetbalwedstrijd tusschou Quick en F. W.
vermeldden, ontvingen we van een occasional het
volgende verslas.
Omstreeks 3 uur stelden do bride olfullen zich
onder leiding vau scheidsrechter Sc miteiuakor op.
I'. VV. hoeft «en invaller voor Junuiuk, terwijl
Quick er een hoelï voor Sehsap.
Quick trapt af en neemt bij den aanvang het spel
in handen, doch het P. W. achterstel geeft niet
thuis.
Spoedig verplaatst het spol zich dan ook uaar
Quick's helft. P. W. valt ook verwoed aan cu het
duurt niet lang of „Münch" heeft den Eno-hcdeere met
reu onnonbanr schot do leiding bezorgd. Nauwelijks
beeft Quick afgeirap of ,Müuuh verschalkt voor
de tweede maal Quick's achterhoede en vergroot
P. W.'a voorsprong. Nil Bchijui het Quick genoeg
to zijn. Er wo-dt nu hoofdzakelijk in 'i mid ten
gespeeld. De Quick vooraoedo is echter niu. op
gewassen tegen de Eufohedesche middenlinie. Na
rmiig i-.een en weer getrap bemachtig' P. \V. 's
rechtsbuiten deu bal en rer.t langs hel lijntje, zet
voor en weer is bet Mtlach die den doulverdediger
hel nnkyken geeft. Spoedig daarop blaast Schuite-
tnaker rust. Stand 8—0.
Na de hervatting van bet «pel, wordt Quick
geheel ingesloten. P. V. kan echter niet doelpun
ten, daar de Aiuerefoorischo «cliterspriers (vooral
de doelverdediger werkte uitaiekend) zeer goed
verdedigen. Toch bunnen zy niet verhinderen, bat
hun doel door een prachtig schot vrij Teerink
doorboord wordt P. W. voegt er daarna nog een
doelpunt aan toe en als scheidsrechter Schuitema-
kor inrukken blaast, hebben de Enschedeëra wel
verdiend met 50 gewonnen.
By Quick was de doelverdediger beat, de Bchter-
baok en de linksbuiten goed. Hel Bcbieteu liet
echter veel te wenscheri over.
Do Enschedeers waren allen goed; in 't bijzonder
verdienden Münco, Jansen en Barendzcu een
pluimpje.
We herinneren ons nog hoe veel moMte
hut heelt gekust, by de jongste Landbouwten
toonstelling op het terrein een restaurant to
krijgen.
Nu, by advertentie in dit nummer, weer
gegadigden voor een buffet bij hei Muziek
feest worden opgeroepen, hopen we, dat de
sludgenooien wai meer doortastend zullen
zij a en intijds hun inschrijving zullen inzenden.
Niet spuit 1, doch de slangen wagens van
de politie en vun spuit 3 waren Zondagavond
het eerst -- en zeer vlug in de Aldo-
gondestraat.
By de Dinsdag en gister gehouden zoo
genaamde brand-nefeningen in liet hoofdge
bouw der Hoogere Burgerschool en het
bijgebouw aun den Westsingel waren alle
lokalen iu anderhalve minuut ontruimd.
Bij de ten overstaan van den maj tor-
eerstaanwezend ingenieur gehouden aanbe
steding voor bet doen van voorzieningen aan
militaire gebouwen en werken te Am eis looi'}
(raming f10590) waren inschrijversG. S.
