Donderdag 4
Juni 1908.
MUI,
No 7512.
57e Jaargang.
Feuilleton.
firma a. h van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdagen Zaterdagmiddag. Abonnement per maanden /l.—
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kos.'eloos. Legale, ofïicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 elke regel meer ƒ0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9-
Telephoon 19
trouw had gevolgd, kwam toen op het denk
beeld, dat het nu toch zoo'n hekseutoer niet
zou zijn, een kortschrift saam te stellen.dat
niet zóo ingewikkeld was als de tot dusver
gevolgde systemen met al hun haaltjes en
krulletjes, bun moeilijke regels met tal van
uitzonderingen, en na ernstige vergelijkende
studie en veel probeeren, dacht hij uit het
alfabetisch kortschrift-Groote.
En dit mag al aanstonds gezegd, dat het
geen hij toen samenstelde zelfs in den loop
van tien jaar geen noemenswaardige ver
anderingen heeft ondergaan.
Onze ruimte gedoogt niet, hier het geheele
stelsel te ontwikkelen, hetgeen trouwens
vrijwel een monnikenwerk zou wezen, daar
men in iederen boekhandel het leerboekje
zich kan aanschaffen voor de kapitale som
vari twee kwartjes.
Met dit bedrag, eeu beetje oplettendheid
en een weinigje oefening vooral in den eer
sten tijd we bedoelen het schrjjven van
een woori in laat ons het noemen Groote-
teekens en (en dit vooral) het teruglezen
van het aldus geschrevene is men er.
Men behoeft geen duur leerboek vuor de
verschillende graden, geen dure cahiers, geen
muziekpapier, of wat ook te koopen. Het
bovenbedoelde leerboekje, eeu goede pen, een
blad gewoon papier en wat attentie bij hel
werk is kl wat men noodig heeft.
Een ander kenmerkend onderscheid van
het stelsel-Groote is, de naam duidt het reeds
aan, dat het i9 ontleend aan de gewone lot-
terteekens van ons alfabet. Krullen en halen
en al dat ontbreken er in.
Denk li eeu n in den gewonen schrijf
vorm; schrijf er maar eens een, liefst niet
te klein (geen hoofdletter echter).
De eerste haal is in het kortschrift-Groote
de z (6ok de s), hel ophaaltje stelt deletter
a voor en de achterste haal is in het kort
schrift-Groote de letter k. De Groote-schrijver
leest uit de n dus onmiddellijk het woord
zak. En terwijl een gewoon mensch (probeer
't maar na) twaalf op- en neerhalen maakt
om het woord «zak" te schrijven, eischt het
kortschrift-Groote voor dat zelfde woord
slechts drie op- of neerhalen.
Het systeem-Groote verdient dan ook zijn
taam «kortschrift" ten volle en velen zijner
beoefenaars nemen dan ook met gemak *200
lettergrepen per ra i n u u t op.
Wie er iets meer van wil weten, van wil
zien, wone aanstaanden Maandag het open
bare gedeelte der bijeenkomst bij.
De vergadering wordt hier gehouden om
dat het stelsel-Groote te Amersfoort is uit
gedacht en omdat de vereeniging „Handel
en Nijverheid" de eerste is geweest, die
het deed onderwijzen op zjjn handelscursus,
welk goed voorbeeld al spoedig werd gevolgd
door de openbare Handelsschool te Amster
dam sedert vindt het stelsel toepassing op
allerlei gebied, in handelsinrichtingen zoowel
als in de Kamers der Staten-generaal, Pro
vinciale Staten en Gemeenteraden, maar ook
in college-zalen.
De Jaarvergadering zal tegen 10 uur aan-
vangeuop dat uur zullen uit heel het land
de Groote-stenografen hier zijn saamgekomen.
Van 11 tot 1 uur worden wedstrijden ge
houden in het schryven op dictee van
150, 200 en 250 lettergrepen per minuut om
medailles, uitgeloofd door «Handel en Nij
verheid", door «Vreemdelingenverkeer" en
door kapitein Groote en om kunstvoorwer
pen, beschikbaar gesteld door den Bond.
Daarna wordt geluncht.
Om 2 uur zal prof. dr. Hendrik de Vries,
hoogleeraar in de wiskunde aan de gemeente
lijke universiteit van Amsterdam, de feest
rede uitspreken, wuarin den heer Groote
wel een woord van lof zal worden gebracht.
Vervolgens wordt een p r o e f gehouden
in het stenogra'eeren in Fransch, Engelsch
en Hoogduitse!) en het terugtypen van het
stenogram op de Rernmington-schrijfmachine;
alsmede een proef met 250 (en meer) letter
grepen per minuut en het teruglezen daar
van, gedurende lien minuten.
Vooral deze proeven zullen belangrijk zijn;
wie haar bjjwouen, krijg.-n de, laat ons het
noemen, examen-vragen en kunnen dus alles
op den voet volgen.
Na dezen «harden arbeid" wordt een
gemeenschappelijk maal gebruikt, waarna de
avond wordt gewijd aan jolijt. Doch ook hier
gaat het nuttige gepaard aan het aangename,
want na -Ie uitreiking der piyzen door den
Bondsvoorzitter, den heer A. VV. Groote, zal
de heer B. Groote door lichtbeelden doen
zien de ontwikkeling der verschillende schrift
vormen. Voor 't overige zullen leden van
den Bond musiceeren, voordrachten houden,
liederen zingen eu een alleraardigste klucht
in éen beilryf' opvoeren.
Dit deel van den dag is voor alle belang
stellenden toegankelijk tegen betaling van
50 cent. Kaarlen daarvoor zijn, van heden
af verkrijgbaar in Slothouwers boekhandel,
in «de Moor" en bij den kastelein der Socië
teit «Vereeniging", waar de vergaderingen
worden gehoudeD.
We kunnen dit inleidend woord tot de
feestelijke bijeenkomst van den Bond-Groote
niet besluiten zonder nog eens te hebbeu
gewezen op het zeer mooie systeem.
Met een enkel woord hebben we hieruoven
reeds gezegd van hoe onschatbaar nut het
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT
maken beleend, dat het bureau van deu Burger
lijken Stand op deu tweeden Pinksterdag voor het
publiek geopend zal zgn des voormiddags van 8'/i
tot 9 uur, uitsluitend tot het doen van aangiften
van geboorten of overlijden.
De biervoor noodige aanvrage moet geschieden
aan hel Gemeentehuis mondeling of schriftelijk
uiterlijk tusscheu 8 en 8'/, ure des vo.irmiddags
van dien dag.
Amersfoort, 3 Juni 1908.
Burgemeester en Wethouders voorn
De Burgemeester,
WUIJT1ER8.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Het kortschrift-Groote.
Nu Tweeden Pinksterdag de Nederlandsche
Stenografen bond „Groote" hier saraeukomt
tot liet houden van zijn Jaarvergadering, aan
welke een meer feestelijk karakter zal wor
den gegeven omdat daarop zal worden her
dacht de uitdenking nu tien jaur geleden van
het kortschrift, dat reeds zooveel beoefenaars
heeft, is het niet ondienstig eens mee te
deeleu hoe het onstond en wat het onder
scheidt van andere systemen.
Tien jaar geleden was de tegenwoordige
kapitein van het 7e regiment infanterie A.
W. Groote luitenant-adjudant bij het 5e regi
ment hier in garnizoen.
Het is bekend, dat in den militairen dienst,
meer nog dan in andere lakken van Rijks
dienst, veel wordt geschreven, van oen korte
aanteekening tot een vrij gecompliceerde
meldiog op het manoeuvre-veld. Vooral in
dit laatste geval is tijd gewonnen veel ge-
wonniAfr' en zoo kwam een der toenmalige
collega's van den heer Groote er toe, den
onderofficieren van zijn bataljon onderricht
te geven in hot stenographisch systeem, dat
hij als leerling der Hoogere Krijgsschool had
beoefend.
De leerlingen zelf maakten school en
spoedig werd het hier bedoelde stenografische
systeem niet alleen beoefend door de onder
officieren van dat bataljon, doch ook door
die van de andere bataljons en zefs van het
eskadron ordonnansen en het le regiment
veid-artillerie.
Edoch 't ging velen hunner zooals het den
meesten beoefenaars van dat systeem is ge
gaan. Naarstiglijk teekenden zij de haaltjes
en krulletjes nasommigen verwierven het
„diploma van bekendheid", doch maar zeer
enkelen brachten het tot volledige toepassing.
Luitenant-adjudant Groote, die het gedoe
81).
Daar kwam hem in de gedachte, dat by even
tevoren Alexa en den landraad, in verband met
een huwelijk, samen bad genoemd.
Maar dat kunnen we toch als niet gezegd beschou
wen,1' zeide by op veelbeteekenden toon tot zijn
vrouw.
Die begreep niet wat hjj bedoelde.
„Je hebt je den laatsteu tijd aangewend in zinnen
te spreken, die duister en onoveretaanbaar zyu als
de orakelspreuken van de Pythia. Wat beteekent
nu weer: We kunuen dat als niet gezegd beschou
wen V'
„Dat van den landraad natuurlijk; dat is toch
heel duidelijk, Coustance. Wanneer ik nu zeg de
landraad, dan meen ik niet den landraad zelf, maar
het noemen van zyn naam met dien van Alexa;
dat wil zeggen," verbeterde hy zichzelf, toen hy
den beslraflenden blik zag waarmee zyn vrouw hem
aankeek „daar valt me plotseling eeu geschiedenis
uit mliu diensttijd in. Toen had ik een recruut.die
was zoo InDg en mager dat hy nooit ander genoemd
werd dan: slungel. Da kerel bracht door zyu onr
handigheid en domheid de ouderofficieren vaak tot
vertwijfeling en wauueer zy woedend op hein waren
dan zeiden zy „Ga weg, kerel; ik doe alsof jij niet
bestaat. En dan ben je eens en voor altjjd van den
aardbodem verdwenen". En zoo bedoelde ik nu ook
de woorden, die ik straks over den landiaad zeide.
Daar valt me nog wat anders in. Daar was..."
„Plaag den baron toch niet met je oude soldaten-
histories by kent die immers reeds allemaal", viel
de gravin bem in de rede.
„Geloof je, dat hjj jou verhalen nog niet keilt?"
wilde de graaf vragenmaar bij zweeg. Hy was
immers zyn eigen baas en kon doen en Is .en wal
hij wilde. En daar hij spreken kon zoodra hjj wou,
kostte het hem geeu moeite nu ie zwijgen. En
daarom slikte hjj op 't laatste oogenblik die woor
den maar we -r in.
Dagmar en Alexa waren beiden met een hand
werkje bezig, maar bij Dagmar scheen iets niet in
orde te zyu, want zij hadden hun hoofden naar
elkaar toegebogen en zochteo tezamen de fout. JSn
z00 hadden zy weinig van het gesprek gehoord.
De heeren kunnen nog wel een party ecarté
spelen." zeide de gravin. „Het is nog vroeg."
De graaf wilde zeer gaarne aan dit voorstel gu-
volg geven, maar iets toon hield hein ervan terug.
Het was hem als moest hjj zijn vrouw een kleine
schadevergoeding geven, dat hij en naam van
Alexa niet eeus, maar zelfs tweemaal samen had
eenoemd met dien vau de landraad. En daarom
zeide hij: „Het ia heel lief van je,ousdaartoe toe
stemming te geven, maaar vandaag blyf )k liever
wat praten."
Eu hy bleef standvastig, raakte geeu kaart aan
en troostte zich mol de gedachte aan morgen. Ook
de landraad speelde gaarne on dus zou hy zich
morgen kunnen schadeloosstellen voor de outbe-
ringen van vandaag.
Maar het kwam beel anders uit dan hjj gedacht
h»d De landraad was den volgenden avond niet
te bewegen, mee te spelen.
„Vandaag niet een audereu keer gaarne. Wjj
zullen elkaar nu wel vaker rien. Mjjn plaatsvervan
ger is zoo overdreven ijverig geweest, dat het wel
ljjkt of hij alle werk voor de eerste woken óok heeft
afgedaan. Ik heb veel tijd en hoop er mjj schade
loos voor te stellen, dat ik zoo lang beu weg geweest.
Dan zullen we wel eens gelegenheid vinden om te
spelen maar vandaag moet u my bet geuoegeu
gunnen, me in de eerste plaats met uw ilames bezig
te houden.
De graaf bromde iets, dat even goed ja als neen
kon beteekeneu, maar hij bromde zoo zachtjes rflat
niemand het hoorde. Hij had ook luid kunnen
brommen, maar dat verkoos hij nu eenmaal niet.
Hy was immers zijn eigen baas en deed daarom
vaak het tegenovergestelde van wat hjj had willen
doen.
De landraad had veel te vertellouhjj had met
een vriend, die eeu jacht had, eeu tocht naar Zwe-
den en Noorwegen gemaaktook naar andere stre
ken was hy geweest en dus kon hjj veel verhalen.
Naar de meening van da gravin wat te veel. Maar
zjj schoof dat op zekere onrust en zenuwachtigheid,
die de landraad des te duidelijker verried, naarmste
hjj zyn best deed die te verborgen en die opgewon
denheid stelde de gravin op rekening van zijn nieu
wen adel. Zjj begreep, dat het voor hem een eigen
aardig gevoel moest zyn, nu in zekeren zin geljjk
to staan met de oud-adeljjke geslachten; misschien
had hij ook wel ondervonden, dat men over die
verheffing eeu paar spottende opmerkingen gemaakt
had, dat men hem niet voor zoo vol aanzag als hjj
wel wenschte.
Het nam baar zeer voor hem iu, dat hy niet
tegenstaande de ondersobeiding met de oude be.
iB voor allen die iets hebben te noteeren,
voor kantoorbedienden zoowel als voor stu
deerenden. Wie er zich- aan went, de
teekens van het systeem-Groote te gebruiken,
schrijft oneindig vlugger dan iemand die de
gewone letterteekens gebruikt. Niet alleen
in den handel, maar ook in de college-zalen
is tijd geld. w*
Het spreekt van zelf, dat de reeds boven
aangeduide Kandelaren in leerboeken, cahiers,
ja wat niet al, het systeem-Groote met een
heel leelijk oog aankijken, dat rustig zjjn
weg gaat, geen lawaai maakt over uitge
reikte diploma's en in weerwil van wel
licht juist door de tegenwerking steeds
meer beoefenaars krijgt.
Een zeer afdoend bewijs voor alle tegen
spraak als zou het stelsel niet deugen in de
practijk is wel, dat zelfs de Tweede Kamer
der Staten-generaal, waar het beroemde
Kamer-systeem zóo ingeroest zat, thans twee
Groote-stenografen heeft, de heeren W. Drees
en N. A. Jansen.
In stenografie-Groote zijn o.a. opgenomen
de colleges van prof. Bolland, de twaalf voor
drachten van dr. Van Gorkom ovar bestrij
ding der tuberculose, de rede door dr. A.
Kuyper, ^uitgesproken op den Bondsdag der
Chr.Jongeliugen-vereenigingen.Hemelsvaarts-
lag te Zutfen gehouden.
Beroeps-stenografen volgens het systeem-
Groote verzorgen de officieele verslagen der
vergaderingen van de Provinciale Staten van
Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland,
die van de Gemeenteraden van 's Graven-
hage, Leiden, Zaandam, Gouda, Bussum;
Watergraafsmeer; van de Staats-coramissie
voor de binnenschipperij en voor den toe
stand van het tramweg-personeel, der con
gressen der Maatschappij tot bevordering
der geneeskunst, voor Kinderbescherming,
van deu Handeldrijvenden eu den indu-
strieelen middenstand, dat voor internationale
seismologie, en zoo veel meer.
De Bond bestaat, behalve uit een honderd
tal particuliere leden, uit drie afdeelingen
(Amsterdam „Steeds Sneller" en «Stenogra-
fen-Groote", en Den Haag)het aantal be
oefenaars loopt reeds over de 5000, verspreid
over Nederland, België (vooral Gent en om
streken), Canada, Zuid-A frika en Oost-lndië
(vooral Batavia).
Moge deze bijeenkomst ook het gevolg
hebben, dat, nu de zoo ongezo. ite gelegen
heid wordt geboden om nader kennis te
maken met het snelschrift-Groote, ook het
hier ter stede meer beoefenaars krijgt.
scheidenheid tegenover liaHr optrad, niet met zjjn
adel praalde, haar en imar familie niet met cordiale
hartelijkheid hegroett*. maar ook nu nog het verschil
toonde te erkenneD, dat er bestond tusschen een een
voudig von" en het oude, trot<che geslacht, waartoe
zy behoorde.
In werkelijkheid had de bevangenheid en onrust
van den landraad een heel anderen grond en wan
neer de gravin in tegenstelling met andere moeders
zich zelden of nooit bezig hield met de gedachte,
dat ook hear kinderen wel eens zouden trouwen,
alleen al uiet omdat zjj van oordeel was, dat zelfs
de hoogstgeborene niet goed genoeg voor haar doch
ters was, dan zou zjj bemerkt hebben dat de onna
tuurlijke levendigheid van den landraad, die eeu
gevolg was van zijn zenuwachtigheid, dèn het sterkst
wns, wanneer hy zich inzouderheid inet.Alexabezig
hield.
En dun zou zij misschien haar conclusies daaruit
getrokken en een middel verzonnen hebben om
den band, die tusschen die beiden geknoopt werd,
zoo spoedig mogelijk door te knippen.
De vriendschap tusschen Alexa en deu landraad
dn teerde van hel oogenblik dat zij elkaar kenden.
Toen hij nu twee jaren geledeu zjjn eerste visite
op het kasteel maakte, waren z:j elkaar dadelijk
bevallen. Hij was met zjjn hooge alanke figuur het
type van den modernen ambtenaar, die in tegen
stelling met vroeger niet alleen waarde hechtte
aan zjjn kennis niHar ook san zjju uiterlijke ver
schijning, omdat hjj heel goed wist, dat vooral
tegeuwoordig dit by de beooideeling .-«u eeu per
soon van groote beteekeuis is.