Dinsdag 13
October
1908.
No. 7570.
58e Jaargang.
UITGAVE
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bjj regel-
abonnemcnt reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reolames 1—5 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9
itbus 9. Telephoon 19,
kennisgeving.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gelet op artt, 6 eu 7 der HINDERWET,
Brengen ter kennis vau bet publiek, dat een door
D. JUFFER ingediend verzoek, met bijlagen, om
vergunning tot het oprichten van eene inrichting,
dienende tot het bewaren van benzloe in het perceel
alhier gelegen aan de Kampstraat No. 64, bij het
Kadaster bekend onder sectie E. No. 4200, op de
Secretin ie der Gemeente ter visie ligt, en dat op
Dinsdag, den 27 October aanstaande, des voormid
dags te half elf uren, gelegenheid ten Raadhuizo
wordt gegeven om, ten overstaan van het Gemeente
bestuur of van een of meer zijner leden, bezwaren
tegen het oprichten van de inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hiudernet, zijn, volgens de bestaande jurisprudentie,
alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig artikel 7 der
Hinderwet voor het Gemeentebestuur of éen of meer
zijner leden zijn verschenen, teneinde hun
bezwaren mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 13 October 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Stille werkers.
Van tijd tot tijd duikt een bericht in de
bladen op, dat een nieuwe ontdekking is
gedaanhet publiek, leest het terloops en
neemt het gewoonlijk vrij koel op. In de
geleerde wereld heeft de vondst echter groote
ontroering gebracht; er is een geheim ont
sluierd; de natuur is voor de zooveelste maal
gedwongen, 3en kijkje te gunnen in haar
heiligdom; er is een overwinning behaald.
Hel groote publiek begrijpt niets van dat
gejuich en die vreugdekretenhet vat niet
de belangrijkheid van de ontdekking, zoolang
die niet iu toepassing is gebracht of, wat
bijna het zelfde is, zoolang het niet in klin
kende munt de voordeelen er van voor zich ziet
liggen; zoo lang het gevondene niet is om
gezet in een verbeterde machinerie, een
hoogere opbrengst of een daling van exploi
tatiekosten van een of ander bedrijfeen
middel tot afwering van gevaar of ziekte
een goedkooper middel om zich de grondstof
voor deze ol gene industrie te verschaffen.
Van de inspanning, het taaie geduld, de
nauwkeurige waarneming, de vernuftige
combinatie van gegevens, de voorafgegane
studie, heeft de groote massa geen begrip.
Eu hoeveel ontdekkingen werden er ge
daan, waarvan de niet-geleerde wereld nooit
iets verneemt, omdat haar belaDg er niet
direct by betrokken is.
Dagen eu weken, maanden, ja jaren mis
schien is de man der wetenscnap in stilte
bezig geweest iu zijn laboratorium. De toe
stellen, die hij noodig had voor zijn onder
zoek, bestonden niethij heeft ze moeten
uitdenken en aanwijzingen moeten geven
voor hun samenstelling. Alles is ten slotte
uitstekend in ordemaar hoeveel tijd is er
zoo vóór het eigenlijke begin al gebruikt.
Nu zal het onderzoek een aanvang nemen.
Er is bestudeerd, wat. anderen er over schre
ven, nadat zij de zaak bekeken hadden.
Stapels litteratuur zyn doorgewerkt.
Elk verschijuselije, hoe schijnbaar onbe
duidend ook, wordt aangeteekender wordt
gewerkt met honderdsten van millimeters,
van milligrammen en van secondeD. Een
kleine fout, een geringe stoiing, een eDkel
onbewaakt oogeublik en het resultaat is
nul geworden: er moet van voren aan wor
den begonnenmaar duidelijker is de weg
toch al wel geworden, groo'-er de hoop, dal
hel doel bereikt zal worden, levendiger zoo
mogelijk nog de belangstelling. Eu einde
lijk daar is hij er. Wat hij vermoedde,
is juist gebleken en wat hij met had kun-
uen vermoeden, staat voor hem in zulk
duidelijk schrift, dat geen twijfel mogelijk is.
De wereld is een ontdekking rijker ge
worden, misschien is een revolutie er het
gevolg van. In stilte is de heele zaak voor
bereid' en afgewerkt, geen enkel bericht om
trent hetgeen daar geschiedde, in werking
was, bespied werd en waargenomen, is door
gedrongen tot buiten de muren van het
laboratorium. Des te verrassender is de
raededeeling van de uitkomst.
En honderden staan gereed om op de
nieuwe ontdekking voort te bouwen, of in
practijk te brengen wat theoretisch reeds
wet is gevonden. De techniek en de indus
trie werpen er zich op en straks.wat een
tegenstellingWat daar iu de eenzaamheid
na langen tijd gevonden werd, wordt in eu-
kele weken, ten hoogste maanden, practisch
aangewend en door de reclame bekend ge
maakt, uitgebazuiud, uitgescbetterd.
Er is een andere soort stille werkers. Zy
hebben maar éen punt van overeenkomst
met die van zooeven; éen punt althans in
hoofdzaak. Dat is de stille, het geheimzinnige.
Ook zij nemen waar, bespieden, teekenen
aan misschienook zij wachten met inge
houden adem af wat er nu zal gebeuren,
wat dan weer zal volgen, of hun berekening
juist blijkt.
Maar daarmee houdt alle vergelijking op,
ten minste alle overeenkomst. Van het no
bele, het belanglooze van den man der we
tenschap, die geen geldelijk voordeel zal
hebben van zijn ontdekking; die hoogstens
zijn naam zal leenen aan een natuurwet,
aan een hypothese; die, wat hij vindt, niet
zelf zal kunnen exploiteeren, daarvan is by
de nu bedoelde stdle werkers niet te vinden.
Integendeel, eigenbelang beheersebt hen;
afgunst en nijd leiden hun schredende val
van een, die hun in den weg staat, is hun
doel, of het verkrijgen van macht.
Die stille werkers zyn bezig in Staat en
maatschappij eu in de samenleving. Zij zoe
ken in de handelingen en fouten van hun
tegenpartij de argumenten voor hetgeen zy
zoo dolgraag zouden bewerken. Zij verande
ren langzaam, ozoo langzaam, maar ook
zoo zeker het karakter van een vereeniging;
zjj letten op personen en zaken tegelijk geen
kleinigheid outgaat hun scherpen blik niets
dat opgemerkt is, of zij profiteeren er vun,
niet altijd dadelijk, maar laterhet kan te
pas komen zij hebben den tijd.
Men kan het niet begrijpendie vereeni
ging stond zóo muurvastzij was als een
hecht en stevig gebouw, met muren zoo dik
als zij nu niet meer worden opgetrokken,
en toch hier viel een steen en daar een
stuk kalk en ginds vertoont zich een scheur
tot ten laatste het gebouw ineenzakt en niets
dan een puinhoop is overgebleven. Straks
komen wat karren en wat maunen met schop
pen en het overblijfsel wordt opgeruimd en
een nieuw gebouw verrijst op de zelfde plek
geheel verschillend in stijl en karakter met
het oude, dat er gestaan heeft.
Op honderd manieren zijn zij aan den ar
beid, die stillenzij houden evenals onze
geleerde onafgewend den blik gevestigd op
hnn machinerie, hun toestel, hun kookkol-
ven, op den thermometer, den mauometer
en wat er verder gebruikt wordt; op een
gegeven oogenblik is het proces algeloopen
en het resultaat komt aan 't licht.
Dit handelshuis springtdie fondsen gaan
naar benedendeze ol gene vereeniging
verandert van koersde man, die zoo rustig
meende te zitten, staat plotseling op straat,
zonder zelf recht te weten hoe hij er ge
komen is. Een andere geest wordt vaardig
in een beperkten kriDg, onverschillig ol die
familie, vrienden ol personeel heet. En ook
die groote verandering is de som vau klei
nigheden, het resultaat van voortdurend op
letten, van taai geduld, van volhardend stre
ven. De uitkomst is even verrassend als de
straks geschetste, de ontroering even groot,
al vertoont zij zich ook anders,
Of het heil der menschheid, het geluk van
enkelen bevorderd is, schijnt minder de vraag
te wezenaan de eerzucht van den stillen
werker is voldaan en daarmee is deze
tevreden. Q- N.
Het dienstboden-vraagstuk.
Periodiek verschijnen nu reeds geruimen
tijd artikelen over het dienstboden-vraag
stuk in de Nederlandscbe bladen.
Meestal behelzen deze klachten over den
tegenwoordigen toestand, doch voor zoover
ik mij herinneren kan, werd er geen poging
gewaagd om tot oplossing der moei'ijkheid
te geraken.
Mijns inziens aldus een inzender in Haag-
sche bladen liggen de oorzaken der dienst
bodenkwestie veel dieper dan iu 't algemeen
wordt vermoed.
Alle Cultuurlanden, het een wat eerier,
een ander wat later, maken de zelfde cri
sis door. Onder den drang van de meest ver
schillende omstandigheden vervormt zich
de geheele maatschappij geleidelijk, en het
is niet door een terugkeer tot de toestanden
van jaren geleden (hoe gewensebt die som
migen ook mogen voorkomen) dat het be
vredigende middel gezocht moet worden,
alleen door mede te werken langs de lijnen
der natuurlijke evolutie van de maatschappij
kan een duurzame hervorming bereikt wor
den.
Ook op huishoudelijk gebied dient dus
langzamerhand een Dieuwe regeling te
worden ingevoerdwant zooals de toestand
nu is, bevredigt hij noch de werkgevers noch
de werknemers. Reeds is er veel veranderd
in het huishouden als men dat vergelijkt bij
vroegere tijden. Thans zien wij van liever
lede als aparte bedryveu die bezigheden
uitoefenen, welke voorheen door de huis
vrouw en haar dienstpersoneel werden ver
richt bijv.het verhuizen (inpakken van
kristal en porselein) schoonmaken, glazen-
wasschen, inmaken, doen van wasschen, enz.
Zelfs de maaltijden worden buitenshuis ge
kookt en men kau de noodige personen hu
ren voor tafelbediening. Als wij nu nog een
stap verder gaan op dien ingeslagen weg
dan komen wij tot het oprichten van een
maatschappij (naamlooze vennootschap of
coöperatie) die zorgt voor het verrichten
vau huishoudelijke bezigheden. Een derge
lijke maatschappij kon op zulke wijze wor
den ingericht dat beiden, werkgever en
werknemer, bevredigd worden:
lo. De werkgever door werk, dat beter
en meer consciëntieus wordt verricht.
2o. De werknemer door een meer onaf
hankelijk bestaan, een geregelder en korter
arbeidstijd.
a. De werkgever zou volkomen vertrou
wen kunnen stellen in het door de maat
schappij uitgehuurde personeel, waarvoor
natuuHijk de maatschappij verantwoordelijk
zou zyn.
b. De werknemer zou betere vooruitzich
ten hebben voor de toekomst.
3o. Beiden, werkgever en werknemer,
zouden veel meer persoonlijke vrijheid ge-
uieteu.
Wellicht zou een maatschappij, ingericht
op grondslagen zooals de hieronder aange-
gevene in de heerschende toestanden verbe
tering kunnen brengen.
Het zou natuurlijk geheel van de oprich
ters afhangen of zij een coöperatie dan wel
een Naamlooze Vennootschap of dergelijke
onderneming zou worden.
Een gebouw zou moeten worden inge
richt waar de directie gehuisvest kon zjju,
benevens verenigingslokalen, gemeenschap
pelijke eetzalen voor het personeel, enz.
Daar kunnen cursussen gehouden worden in
koken, huishoudelijke bezigheden, lezen,
schrijven eu rekenen, die door de werkne
mers desverkiezend konden worden bijge
woond ook zouden de werknemers, als ze
dat wilden, in het gebouw moeten kunnen
wonen, n.l. eenigszins op de manier zooals
de verpleegsters in Bronovo, hel Roode
Kruis, euz., die dan van daaruit gehuurd
werden om door en voor dé vereeniging
werkzaam te zijn.
Alle dergelijke verenigingen genieten het
vertrouwen van het publiek door de uitste
kende werkkrachten door hen verstrekt en
dit zou ook het streven der nieuwe Huis
werk maatschappij moeten zijn om door
degelijk beheer en opleiding goede en ver-
trouwenswaardige werkkrachten te kweeken.
Er zou ook eeu pensioenfonds aan de
maatschappij verbonden kunnen zijn; ook
zouden den werknemers kosteloos advies en
geneeskundige hulp worden verleend door
de geneesheereu in dienst van de vereeni-
volgen nog eeoige gegevens voor
werkgever en werknemer.
De werkgevers kunnen bij de maatschappij
huren alle werkkrachten, die voor huishou
delijk werk noodig zijn men huurt per uur,
en wanneer de werktijd langer dan 8 uur
zou beloopen, wordt de eene werknemer
door eene andere afgelost (zooals dat ook
met verpleegsters wel gebeurt). Werkgevers
kunnen zich ook abonneeren per jaar of per
drie maanden voor een of meer werkkrachten
tegeiyk. Bij het huren stipuleert de werk
gever welke bezigheden verricht moeten
worden. Maaltijden worden door den werk
gever verstrekt, maar kunnen ook in in het
gebouw der maatschappij verkregen worden.
De maatschappij stelt zich verantwoordelijk
voor alle schade door haar employés aan den
inboedel van den werkgever toegebracht.
Gedurende den werktijd zal zich minstens
eenmaal een inspectrice ten huize van den
werkgever vervoegen om het werk te inspec-
teeren en te vernemen of er klachten zijn
vau werkgever of werknemer.
Deze worden schriftelijk ingeleverd. Bei
den, werkgever en werknemer, houden aan-
teekening van den tijd van aankomst en
vertrek van laatstgenoemde.
De werkkrachten, geschikt voor de huis
houdelijke bezigheden, worden door de ver
eeniging gehuurd en zoo noodig nog grondig
onderricht. Dit onderwijs geschiedt in de
inrichting en onder leiding van de leeraressen
aan de vereeniging verbonden, en is kos
teloos.
De werknemers kunnen bf bij hun familie
thuis, of in het gebouw der vereeniging
wonen. De werktijd der werknemers mag
in geen geval 8 uren overschrijden. Dit
voorop gesteld, mag ieder werknemer opge
ven hoeveel uren zy wenscht te werken.
Het loon zal per werkuur berekend wor
den en zal niet beneden den plaatselijken loou-
standaard mogen vallen
Werknemers, die de cursussen der maat
schappij gevolgd hebben en een eind-diploma
hebben verworven, zijn benoembaar tot
inspectrice, leerares en eventueel tot direc
trice eener afdeeliog.
Alleen zij, die een goede gewondheid ge
nieten en vau onbesproken gedrag zijn, kun
nen in aanmerking komen om door de
maatschappij gehuurd te wordeu. Men kau
zich per week, per m iaud, per drie maanden
of per jaar verhuren aan de maatschappij.
De inzender eindigt hen, die instemmen
met het denkbeeld van een „Vereeniging
tot het verrichten van huiswerk", te ver
richten van huiswerk", hun nasm en adres
aan hem te sturen, zoodat, bij genoegzame
deelneming, men zou kunnen komeutoteen
bespreking en eventueele oprichting der ver
eeniging.
Zou iets dergelijks ook niet bereikbaar
zijn voor Amersfoort
Algouieeue Staatspensionueering zonder
premiebetaling!
Eeu stem, die in geheel Nederland gehoord
moét worden
Die stem roeptGeeft het Nederlandscbe
Volk recht op pensioen
De Bond voor Staatspensionneering gaat
nog steeds voort, altijd voort, om voor de
arme ouden van dagen dat pensioen te vra
gen en te eischen!
Acht jaren lang heeft die Bond, die nu
pl.m. 25000 leden telt, zijn stem ai doen
hooren in steden en dorpen gewezen cp
