Dinsdag 27
October
1908.
No. 5776.
58e Jaargang.
Stadsnieuws.
UITGAVE:
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdaqmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.—
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosieloos. Legale, oflicieële- en onteigenings-
adyertentiën Der regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
KORTEGRACHT 9
Postbus 9.
Telephoon 19,
KEKS I 8 G E V I NOES.
FOORTURQEMEESTER der Qem8ente amers-
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving van
den Commissaris der Koningin in de provincie
Utrecht d.d. 23 Oct. 1908,4e afdeeling no. 5970/4092,
ter kennis van belanghebbenden, dat in de Gemeente
Driebergen een geval van 8CHAPEN8CHURFT is
voorgekomen.
Amersfoort, 26 October 1908.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIEB8.
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT
brengen ter algemeene kennis, dat bij hun
besluit van heden, ingevolge art. 8 der HIN
DERWET, aan A. P. C. db BRUIJN en zijne
rechtverkrijgenden, wonende alhier, vergunning
is verleend tot de oprichting eener ronder-
slachterij, onder voorwaarde, dat:
1. het bloed en afval moet onmiddellijk na
iedere slachting zooveel mogelijk worden ver
zameld in een plaatijzeren bak of ton en daarna
ten spoedigste worden vervoerd
2. de vloer der slachterij moet zoodanig ge
construeerd worden, dat het bloed en bloedwater
dat niet op de in sub 1 omschreven wijze kan
worden verzameld loopt naar een put, groot 33
bij 33 c.M. binnenwerks welke put uitmondtin
het Gemeente-riool, liggende in de Vijverstraat,
in het perceel Vij veratraat wijk F. No. 13, ka
dastraal bekend Gemeente Amersfoort, Sectie
E. No. 2637.
Amersfoort, 26 October 1908.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gelet ep de HINDERWET,
Brengen ter kennis van bet publiek, dat een door
de HOLLANDSCHEIJZERENSPOORWEG-MAAT-
SOHAPPIJ ingediend verzoek met bijladen om ver
gunning tot bet uitbreiden der wagenwerkplaats met:
a. een nieuwe smederij
b. een droogoven voor hout;
c. een werkplaats voor houtbewerking
d. een werkplaate voor het uitvoeren van kleiue
herstellingen aan voertuigen;
e. een nieuwe houtloods, op de terreinen der
Hoilandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij alhier,
kadastraal aeciie D. No. 2918, op de Secretarie der
Gemeente ter visie ligt, en dat op Dinsdat 10 No
vember aanstaande des voormiddags te half elf uur,
gelegenheid ten Ratdtiuize wordt gegeven om, ten
overstaan van het Gemeentebestuur of van oen of
meer zijner leden, bezwaren tegen het uitbreiden van
de inrichting in te brengep. ,-A A
Tot het beroep, bedoeld in artikel 15, le Ik. der
Hinderwet, zijn volgens de besuapdejurisprudeutie
alléén zij gerechtigd, die overeenkomstig artikel 7
der Hinderwet voor het Gemeentebestuur of éen of
meer zijnor leden zön verschenen, teneinde
hunne bezwaren mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 27 October 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS,
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT. „,vnVRWRT
Gelet op artt. 6 eu 7 der HINDERWET,
Breugeu ter kennis van bet publiek, dat (endoor
S. W. MELCHIOR ingediend verzoek, met bgiagen,
om verguu ing tot het plaatsen van eens gavmoior
van 12P.K. ter vervanging van den besUandeu motor,
dienende tot bet in beweging brengen van drie boek-
druksnelperaen en twee degelpersen in bel percee
alhier gelegen aan de Breedeatraat No. 18, bg uet
Kadaster bekend ouder sectie E. No. 2159, op de
Secretatie der Gemeente ter visie ligt, eu dat op
Dinsdag, den 10 November aanstaande, des voormid
dags te half elf uur gelegenheid ten Raadbuize
wordt gegeven om, ten overstaan van hel Gemeente
bestuur of van een of meer «gner. leden, beswaren
tegeu het oprichten van de ipnohiinginlebrengem
Tot het beroep, bedoeld in art. 16, le lid der
bezwaren mondeling toe tfjj®hten"
Wethouders voorao.md,
Burgemeester eu De Blirgametster,
WUIJTIERS.
Een Bond voor Armenzorg.
Nog niet zoo heel lang is het geleden, dat
voor weldadig doorging wie geen bede aar
wegzond, terwijl niet-stoppen van do uitge
stoken hand iemand den naatn van hardvoch
tig mensch bezorgde. In vele deelen der
wereld denkt men er nog zoo over.
Wij weten nu beter. Wij hebben, ten
minste in ons land, geleerd, dat meewarig
heid en barmhartigheid twee geheel verschil
lende zaken zijn, en dat men veelal (niet al
tijd!) verkeerd doet met toe le geven aan
de eerste; dat in elk geval de bestriding
der armoede iets zeer moeilijks is, waarin
de persoonlijke, onstelselmatige weldadigheid
geenszins kan voorzien.
Armenzorg, in de goede beteekenis van
het woord, onderstelt altijd een warm hart,
maar evenzeer scherpzinnigheid en een ge
zond oordeel. Zij heeft iets van een kunst
en van een wetenschap baide.
Het publiek is zoo langzamerhand in deze
moderue opvatting van de begrippen armen
zorg en weldadigheid opgevoed. Daarentegen
ontbrak er nog éen groot ding: saraenwer-
werking tusschen de menscheu, die zich in
't bijzonder inet armenzorg bezig hielden.
Thans is de grondslag gelegd voorsamen-
werking tusschen alle vereenigingeu van
philanthropischen aard in ons land door de
oprichting van de «Nederlandsche Vereeoi-
ging voor Armenzorg en Weldadigheid»,
welke bij Kon. besluit van 3 October 1.1.
rechtspersoonlijkheid beeft verkregen. Het
heeft 11. M. de Koningiu behaagd als Be
schermvrouw over deze vereeniging op te
treden.
Het doel dezer vereeniging wordt aldus
omschreven
«Kennisneming van de verspreide pogingen,
die op het gebied der armenzorg en der wel
dadigheid de verbetering ten doel hebben
voorlichting van de openbare meening, de
Regeering, de openbare colleges en de bestu
rende lichamen in zaken van armeuzorg en
weldadigheid, door medeJeeliug van de inzich
ten welke ter vergadering zijn verdedigd".
Met de stichting van deze vereeniging
voor het geheele land wordt uitbrei
ding gegeven aan een denkbeeld, dat reeds
sedert een tiental jaren te Amsterdam is ver
wezenlijkt en in alle opzichten nuttig en ze
genrijk is gebleken.
In vroegeren tijd was den toestand in de
Hoofdstad (en ook wel daarbuiten) deze, dat
a menzorg en liefdadigheid oneindig wat en
gesplitst en versnipperd. Onafhankelijk van
elkander werkten de tallooze instellingen van
kerkely ken en particulieren aard, zonder eeni-
ge samenwerking, zonder ook maar het ge
ringste overleg. Elk dezer vereenigingen, dia
conieën en armbesturen streefde naar het
zelfde doel, maar ze kenden elkander niet eu
kwamen nu en dan zelfs in butsing.
Die toestand leidde tot verspilling van
krachten en van geld.
Toen dit besef eenmaal was doorgedrongen,
vond bet verwezenlijking in de „Vereeniging
van Armbesturen te Arasterdam". In baar
welhaast tienjarig bestaan beeft zij bewez-sn,
groot nut te kunneu stichten. De gebeele,
kerkelijke en burgerlijke armverzorging
het genootschap „Liefdadigheid naar Ver
mogen" en het Burgerlijk armbestuur wer
den door deze organisatie bijeen en tot
samenwerking gebracht. Tal van punton
Konden daardoor in gemeen overleg worden
behandeld en verbeterd. De voornaamste en
belangrijkste uitwerking is deze geweestdat
menscben van zeer verscbilhnde richting
en uit zeer verschillenden kring voeling
kregen met elkander en zich vereenigd ge
voelden in het besef van den grooten, gemeen
schappelijk te verrichten arbeid, leder hun
ner sprak zijn eigen taal, ieder behield zijn
eigen standpunt, maar allen hadden het zelfde
doel voor o« gen. Zoo leidde dc ze organisatie
tot ouderlinge waardeering en tot de verras
sende ervaring, dat geloofs- en andere ver
schillen geheel op den achtergrond raikten
en volstrekt geen beletsel vormden om de
handen ineen te slaan.
Het „Tijdschrift voor armenzorg en kinder
bescherming", orgaan van de vereenigiag
geworden, heeft zijn werking bekend gemaakt
en daarbij kunoen aantoonen, dat zijn ar
beid vangroot nut is geweest. Dit feit heelt
ook erkenning gevonden, want niet alleen
de stedelijke overheid, maar ook de Regee
ring heeft menigmaal getoond de adviezen
van de „Vereeniging van Armbesturen" op
hoogen prijs te stellen.
Wat in de Hoofdstad proefhoudend en
deugdelijk is gebleken, moet bet ook zijn
op grooter schaal voor het geheele land. Dit
was de gedachte, welke geleid heeft tot de
oprichting van de „Nederlandsche Vereeni
ging voor Armenzorg en Weldadigheid", die
naar verhouding veel grooter beteekenis zal
verkrijgen, mits alle vereenigingen in het
land zich bij haar aansluiten.
Zij beoogt uitsluiteud en alleen ou
derling overleg over onderwerpen van belang
voor allen, die in de armenzorg werkzaam
zijn, gaen bemoeiïug of critiek op elkanders
werking. Het beste middel immers om tot
verbetering te geraken, is te zien boe anderen
werken en daaraan bet eigen werk te toet
sen. Zij wil niet anders zijo dan het middel
om de kennis van allerlei onderwerpen van
armenzorg te vermeerderen en te vergrooten
en om de onderlinge verstandhouding en
samenwerking te bevorderen en aan te kwee
ken.
Met eerbiediging van ieders overtuiging
zal elke stem tot uiting kunnen komen om
samen te stemmen in bet groot geheel.
Wij laten hier da namen volgen van het
voorloopig bestuurL. J. van Wijk, Voor
zitter J. F. I* Blankenberg, H. J. L. Schraed-
ding, M. J. Boerling, dr. H. J. de Dompiere
de Chaufepié, jbr. mr. A. J. Relhaan Macaré,
jhr. mr. H. Sraissaert, Th. Nol :u en A. J
Mendes da Costa, Secretaris.
Deze namen geven reeds een bonte scha-
keering, een beald van de velerlei inzichten
en richtingen, dia hier willen samenkomen
tot bevordering van éen goed doel. Dit is I
karakteristiek voor de nieuwe vereeniging. j
Eu uog sterker krijgen wij dezen indruk bij
het lezen der dagorde voor de eerste verga
dering, die zal woideu gehouden te Amster
dam op 16 en 17 November en zal bijge
woond worden door den Mioister van Bin-
neulandsche Zaken, welke agenda onder meer
bevat:
Samenwerking en trouw aan eigen be
ginsels", door prol. P. Biesterveld, boogleeraar
aan de v'i'ije Uaiver3iteit to Amsterdam;
'Samenwerking en eerbied voor anderer
overtuigiog", door mr. R. J. H. Pa tij n, lid
van de Tweede Kamer der Stalen-Generaal
'Samenwerking en het belang der armen",
door ma vrouw M. G. MullerLulofs, Voor
zitster van de Vereeniging tot verbetering
van armenzorg, te Utrecht'Samenwerking
en ouze volkseenheid", door mgr. dr. W. H.
Nolens, lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal'Samenwerking en de Overheid"
door dr. J. Th. de Visser, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal.
Verschillende onderwerpen dus, en sprekers
van de meest uiteenloopende richting, doch
elkaar ontmoetende in dit éene woord
samenwerking.
Ziedaar in het kort bedoeling en strekking
van de vereeniging, die eenheid van armen
zorg zal brengen over geheel Nederland.
Zij kan zich, wat de uitvoerbaarheid betreft,
beroepen op een groote vereeniging in Duitsch-
land den „Verein für Armenpflege und Wohl-
tatigkeit", die in haar 25-jaiig bestaan groot
nut heeft gesticht. Ook deze voert geen fei
telijke centralisatie in haar schild, maar een
algemeens samenwerking zonder dwingende
besluiten van een toevallige meerderheid.
Oe nieuwe spelling.
Eindelijk is er dan toch vanwege de R9-
geering een verklaring openbaar gemankt
ten aanzien van nieuwe spelling.
Minister Heemskerk heeft, volgens de
„Zw. Cl.", aan het schooltoezicht zijn ziens
wijze omtrent de vereenvoudigde spalling
kenbaar gemaakt.
De Minister kan niet anders dan, voor
zooveel van hem afhangt, aan de spelling
van De Vries en Te Winkel de hand houden
en dat zelfde geldt ook voor de ambtenaren,
die onder zijn bevelen werkzaam zijn. De
overtuiging vau den Minister is gegrond op
de overweging, dat bij art. 8 van de Wet
van 3 Juni 19J5 is bepaald, dat de Wet op
het Lager onderwijs zal worden uitgegeven
in de van Regeeringswege gevolgde spelling
En die spelling is feitelijk die van De
Vries en Te Winkel.
Daardoor is, volgens den Minisler, uitge
sloten, dat door de Inspecteurs, de Districts
schoolopzieners en de Arrondissements-school-
opzieners in hun kwaliteit, of met vermel
ding vao hun kwaliteit, propaganda voor de
nieuwe spelling woidt gemaakt; het komt
hem bovendien aanbevelenswaardig voor,
dat zy hun goedkeuriug onthouden aan bot
leerplan en de boeken van een openb-.re
school, waarby voor het Nederlands als
leervak de nieuwe spelling wordt gevolgd.
Een geschil daarover kan eventueel aan
de beslissing van den Minister worden on
derworpen.
Formeel bestaat er dus geen absolute
vryheid voor de Hoofden der scholen in
deze.
Bovendien komt het den Minister voor,
dat de bevordering van uniformiteit in deze
in het belang der leerlingen en dus reeds
uit dien hoofde in het algemeen belang is.
Wel moet in zake een wetenschappelijke
opvaling zooveel mogelyk het oordeel van
de mannen van het v.*k worden geëerbi^
digd, maar in deze aangelegenheid mag niet
uit het oog worden verloren, dat eenheid
van spelling en eenheid in het onderwyo
der taalregels een algemeen nationaal be
long is. Die eenheid dreigt verloren te
gaan, zoo op dit oogenblik volledige vrij
hei 1 gelaten wordt.
En de Kollewynsche opvatting, zooals zjj
thans wordt veikoudigd en toegepast, ge
steld tegenover de regels van De Vries en
Te Winkel, doet het gevaar ontslaan, dat in
de toekomst het Nederlandsche volk aan
gaande de taalregels en de speling in twee
groepen verdeeld zal blijven, welke niet
gemakkelijk tot elkaar te brengen zullen
zyn.
De Minister acht zich niet bevoegd te
beslissen, dat de regels van De Vries en Te
Winkel de eenig juiste zijn, noch ook, dat
daarin nimmer wijziging zal moeten wor
den gebracht; maar er is, naar hij maent,
grond voor het vermoeden, dat iüdien de
voorstanders van hetgeen genoemd wordt
vereenvoudiging en de aanhangers der thans
nog officieel erkende spelling met alkander
rustig en grondig overleg pleegden, er ie:s
anders uit zou Kunnen ontstaan, dan het
geen men thans de Kollewijusche spelling
pleegt te noemen. Iets anders, «lat meer
algemeene bevrediging zou schenken en niet
bij zoo velen aanstoot zou geven.
De Minister overweegt of er iets van Re
geeringswege gedaan zou kunnen worden
om zoodanig overleg te bevorderen. Inmid
dels schijnt het hem aanbevelenswaardig,
dat de leerplannen en ook de leerboeken
blyven ingericht naar de regels van De Vries
en Te Wiokel.
Nogmaals willen we herinneren aan den
Luiher-avond, aanstaanden Donderdag te 8
uur in de Remonstrantsche kerk te houden,