Stadsnieuws.
den opgelegd, terwfll voor eiken oersoon,
die op bovenbedoelde plaatsen sterkedrank
gebruikt, eveneens ooo boete van tien gui-
d n door ilen aannemer verbeurd zal zyn
en bij de betaling der auBnemingspremiCu
worden ingehouden, w-moear tlV d,on Pe^
soon ten minste niet onmtddeUok van bet
werk verwijdert en .laarvan vorwydord houdt,
zoolang dit door de Directeur wordt ver-
a*Bi;' informatie of aan dergelijke bepaling
ook stipt de band werd gehouden, luidde
het antwoord, dat de Directie zorgde voor
strenge to passing, maar dat boete byna
nooit behoefde te worden opge.egd, want
dat het bestaan van deze verbodsbepaling
reeds voldoende is om den sterkedrank op
en bil het werk te weren.
Reeds sinds iO jaren schreef my een
geacht ingezetene uit Loeuwarden komt
dergelijke bepaling in de bestekken onzer
Gemeente voor. De Aaunemersbond is er
niet bijzonder mee ingenomen, maar er wordt
niet aan gedacht, er verandering in to bren
gen, waut de bepaling werk uitstekend.
Sinds dergelijk voorschrift bestaat, is het
aantal ongelukken op Gemeeutewurken te
Leeuwarden tot een minimum verminderd".
Onlangs verklaarde de Minister van Laud-
bouw. Haudol en Nijverheid in de Tweede
Kamer, dat een groot deel der ongevallen
was toe te schrijven aan te langen arbeids
tijd. De Minister had er gerust kunnen
bijvoegen: en voor een deel ook aau drank
gebruik. Hot gevaar voor ongevallen wordt
grooter ook in het stadium, dat or bü den
draukgebruitcer van dronkenschap nog geen
sprake is.
In den zelfden brief uit Leeuwardeu lees
ik deze zinsnede:
•Naar mijn meening worden de meosta
ongevallen op bouwwerken veroorzaakt door
groote onverschilligheid, onachtzaamheid en
ruwheid, die dikwijls net gevolg zijn van bet
gebruik van sterkedrank. Misbruik behoeft
hei nog niet eens te worden alleen door
gebruik ontstaan reeds de eigenschappen,
waardoor de menscben miuder oplet
tend zijn dan zij op een werk waarbij hun
leven en ook vooral dat van hun kameraden
meermalen in gevaar is moeten zijn''.
Hier is iemand aau het woord, die uit
eigen ervaring aldus kan spreken, onder
wiens leiding tal van groote bouwwerken
z\jn tot siaud gebracht, en die van moening
is, dat bet rationeel zou zijn, de ongevallen
premie lager te stellen voor die werken,
waarbij een bepaling als bovengenoemd in
het bestek is opgenomen.
Minder g-vaar voor ongevallen is echter
ni'-t het eeuigo voordeel, dat aan een derge
lijke bepaling mits er natuurlijk stipt de
hand aau gehouden wordt verbonden is.
Ook uit moreel oogpunt werkt zij heilzaam
voor de werklieden en hun gezinnen. Wie
ziet Diet in, dat, zoo sterkedrank zells op het
werk wordt toegelaten, dit voor zwakke
broeders ten gevaar te meer woidt om aan
den dmnk verslaafd te worden?
„In mjjD practyk schrijf', een Directeur
van Gemeentewerken zijo my twee tref
fende gevallen voorgekomen, dut werklieden,
die reeds min of meer als drinkebroers be
kend stonden, door strenge voorschriften by
bet werk gebeel van die kwaal genezen zyn.
„Het eeoe geval betrof een werkman, die
weikzaam was gewe st by een ondernemer,
waar slecht toezicht werd gehouden en de
jeneverflesch geregeld rondging. In dienst
komende bij werken, waar de sterkedrank,
streng werd geweerd, werd hij alleugs door
die onthouding een geheel ander manmet
een goed getuigschrift van de Directie werd
by als postbode aaugust-ld, en hy staat als
Zoodanig uitstekend aaugeschreven.
„Een ander, reeds bejaard werkman, die
ook te zwak was om bet drinken uit eigen
beweging te laten, werd onder stroug toe
zicht nog een zoo verdienstelijk werkman,
dat by aan anderen tot voorbeeld kou wor
den gesteld".
Maar dat zyn uitzondeiingeo, zal men
zrggen. V olwassen drinkebroers zullen meest
al wel drinkebroers blijven, óok al kunnen
zij op het werk geen drank gebruiken.
Het is mogelykmaar men dcuke dan
ook aat; de duizenden jongeren, die nog we 1
te redden zyn, maar zich dikwijls schamen
om niet mee te doen,1 als er een borrel
wordt geschonken of de jeneverflasch do
rondte doet. Zoo werd in ij geschreven»Het
is v.<or den jeugd gen werkman vaak moei
lijk, staande te blijven, als hy g»en hulp
van neven beeft. E*o leerling, nog onbekend
met den drauk, wordt het door bandon vast
houden wel ingegoten, zoo tegen zijn zin
totdat hy eiudelyk om groot te doen mee
drinkt."
Verdedigd wordt dan ook het drinken op
bouw- en audere werken niet, maar toch
dikwijls openlijk oi heimelijk toegela
ten.
Het ergst schijnt het ie zyn in het Noor-
deo van ons land, voort' bij polderwerken,
turf- en slootgiaven. Maar in het Noorden
niet alleen. »Ik ben scl.ryft mjj de belang
stellende vriend, uit wiens brief ik reeds
meermalen aanhalingen d.:ed vier jaar
hoofdopzichter to Nymegen geweest. In dien
tyd werden verschillende bouwwerken uitge
voerd door atnnemors, aau wien niet was
Opgelegd de werklieden het gebruik van ster
ken drauk gedurende het werk te verbieden,
en drie maal in die vier jaar werd een werk
man door een doodelyk ongeval getroffen
waarbij blijkbaar de sterke drank in meerdere
of mindere mate een rol bad gespeeld."
Aan zulke toestanden moet een einde ko
men, en een groote stap vooruit zal zyn, in
dien eon bepaling als die van Leeuwarden
in de Water Staatsvoorschriften wordt op
genomen.*) Er is geen twijfel aan of dau
volgen duizendon anderen vanzelf.
Dat bet nog niet is geschied, is waarschijn
lijk meer het gevolg van sleur dan van
onwil.
Aldus de oud-minister mr. H. Goeman
Borgesius in het jongste nnmmer van „De
Volksbond".
Ook bij de algemeens beraadslagingen
over de Staatebegrootmg voor 1909, die in de
tweedo week van November plaats vonden, is
dit punt ter sprake gekomen. Daaruit bleek, dat
een verbodsbepaling in bovengenoemden geeit
reeds in sommige bestekken van het Departe
ment van Binuenlandsche Zaken en van de
Genie wordt oagenomon. De Regeering verkiaar-
do, verder in die richting werkzaam te willen
zyn. Mocht bij onderzoek blijken, dat de be
zwaren niet overwegende zijn, dan zou ook in
de Waterstaatsvoorschriften een dergelijke be
paling worden ingevoegd.
Werkloosheid.
Door het A mersfoortsch Comité tot
steun by gedwongen werkloosheid en de
Inzamelings-commisde is de volgende
oproep gericht aan de inwoners van
Amersfoort
Stadgenooten,
Toen het vorig jaar de werkloosheid
te dezer stede zich als een donkere wolk
boven ouze samenleving vertoonde, ver
scheen weldra om die wolk een lichte
rand, veroorzaakt door een daarachter
schynende zon uwer menschenmin en
offervaardigheid.
De milde wjjzc waarop toen door TT
is gegeven, zal Amersfoort tot blijvende
eer strek keu.
Veel leed hebt ge toen helpen ver
zachten eu de gaven vloeiden zoo ruim,
dat er zelfs overbleef voor volgenden
nood.
Die nood is niet uitgebleven.
Uit het verslag onzer werkzaamheden
hebt ge kunnen lezen op welke wijze
uwe gaven zijn besteed.
Het overschot had in de eerste plaats
zullen dienen om hen te steunen, die
zelf pogingen in het werk hebben ge
steld, te zorgen voor den kwaden dag.
Zoo doende meende men de spaarzaam
heid aan te moedigen en de verzekering
tegen werkloosheid te bevorderen. Vele
arbeiders hebben zich verzekerd, sommi
gen hebben gespaard, maar de meeste
verzekeringskasseu zijn nog zoo schraal,
óok doordat de zomer vau 1908 zoo on
gunstig was, eu bovendien is de ellende
voor sommigen zóo plotseling gekomen,
doordat bedrijven zjjn stopgezet waarop
zij niet hadden kunnen rekenen, dat ook
dezen winter het leed weer groot is en
het Comité met de overgeschoten som
niet toekomt.
En nu komen we andermaal tot U
met de dringende bedeHelpt ons nog
maals.
De tot ledigheid en armoede gedoemde
werklozengezinnen hebben op U hunne
hoop gevestigd. Aan U om dit vertrou
wen thans niet te beschamen, als wij
dezer dagen op de eene of andere wijze
Uw oüer komen vragen.
W|j twyfelen niet. Waar het besef
aanwezig kan zijn, dat de aven goed
en doelmatig besteed zullen worden, waar
bedrog en misbruik zullen zijn uitge
sloten, zal ook nu de gegoede Amers-
foorter zjjn arme stadgenooten weten te
gedenken.
Het Comité.
D. Gerritsen, Voorzitter.
R. G. Riikens, Secretaris.
J. W. Middelburg, Penningmeester.
L. A. baron Van Ittersum.
H. Noorman.
H. Priem.
G. van Wijland.
Namens de Insamelings-commissie.
A. M. Tromp van Holst, Voorzitter.
M. van Heioma, Secretaris.
In de Ned. Hervormde kerk in de provin
cie Utrecht zijn thans slechts drie vacatures,
nameljjk te Montfoort, Ter Aa en Veenen-
daal.
Ook in de Oud-Kil holiake k^rk wordt
gebeden voor den gelukkigen uflonp dor ge
zegende omstandigheden van 11. M. de Ko
ningin.
In het vierde Tiend-district, dat omvat het
ressort der Arrondissements-recbtbank te
Utrecht en tot standplaats zal hebben do
Gemeente Utrecht, zjjo benoemd
tot lid en Voorzitter mr. R. P. Cievennga,
Onder-voorzitter van den Centialen raad
van Beroep voor de ongevallen-verzekering,
te Utrecht
tot lid en plaatsvervangend Voorzitter mr.
W. A. van Zjjat, advocaat te Utrechttot
leden mr. A. H. J. van den Biesen, advo
caat te Amsterdam ihr. mr. J. B. L. C.
Ch. de Wjjkerslooth de Weerdesteyn, lid
van Gedeputeerde Staten te Utrechtmr.
H. Tb. *8 Jacob, Burgemeester van Loos-
drecht;
tot plaatsvervangende leden mr. A. P. J.
M. var» Gils, advocaat te Utrechtmr. H. J.
Doude van Troostwijk, te NieuwersluisG.
P. J. Versteegh, Wethouder te Amerongen;
tot Secretaris mr. J. J. de Waal Malefjjt,
advocaat te Utrecht; tot plaatsvervangend
Secretaris mr. D. Ragay Jr., advocaat te
Utrecht.
Aan het Postkantoor Amersfoort en de
daarouder ressorterende hulpkantoren is in
het geheele jaar 1908 ingelegd by .Ie Rijks
Postspaarbank f489 337.0(3 eD daaruit terug
gevraagd f 433 (.06.
Bij de H.IJ.S. M. bestaat het voornomen,
ook buurtverkeerkaarten in te stellen voor
de 1e klasse.
De herijk der mateu en gewichten zal dit
jaar te Amersfoort geschieden en wel in hot
voormalig schoolgebouw aan de Koestraat
van 18 Januari tot 4 Februari.
Eigenaars van honden worden opmerkzaam
gemaakt op de kennisgeving aan het hoofd
van dit nummer;
Voor het verkrijgen van een beteren ver
bindingsweg van Amersfoort naar Baarn en
Soestdijk dau den Soesterstraatweg hebben
Burgemeester en Wethouders heden aan
den Raad toegezonden een uitgebreid voor
stel.
De nieuwe weg, die een totale breedte van
17 M. zal krijgen, zal loopen van hetspoor-
weg-station langs den voet van den Amers-
foortschen berg, over den spoorweg endoor
Birkhoven en zal bestaan uit een met grint
verbard voetpad van 2.50 M., beplanting
1 M., ruiterpad 3 M. rijweg in klinkers 5
M., wielrijderspad 2 M., beplanting 1 M.,
met grint verbard voetpad 2.50 M.
Do overweg over de spoorlyn wordt voor
gesteld op 8 M., terwijl aldaar wip-sluitboo-
men worden aangebracht. Door Birkhoven
is de rijweg b M. breed, waarvan 5 M.
verhard met klinkers en een rijwielpad van
2 M.
De kosten worden geraamd op f 49 000,
die misschien minder worden als de A. N.
W. B. bereid is, het wielerpad aan te leggen.
De Staat der Nederlanden stond 17 500 M2.
grond af voor slechts f 100 en ook de spoor
weg-maatschappijen, corporatiën en particu
lieren werkten zeer mede bij de voorbei ei-
ding, waar tegenover de Gemeente zeker ook
bereid zal zjjn, eenige coucessiën te doen.
Het geheele voorstel, dat tien pagina's
druks beslaat, hopen we te voegen by het
volgende nummer.
Het zal nog deze maand by den Raad in
ibandeling komen.
De Amersfoortscbe Muzi^avereeniging bad
de goede gedachte, gisteravond een serena
de te willen brengen aau den heer B. de
Stoppelaar Blijdesteyn, die Vrijdag zijn 40-
jurigen dienst dij de Posteryen mocht her
denken.
Docr de groote drukte aan het Postkantoor
werd daarvoor echter bedankt en nam de
Directeur den wil voor de daad.
De lieer H. C. A. de Jong heeft den heer
C. Tb. van Beek opgevolgd als Hoogheem
raad van den Bunschoter Veen - en Volden-
dijk.
Ingenieur A. J. Krieger schrijft:
De verwachting, uitgedrukt in mijn U
begin December gezonden circulaire, met
kaart, schijnt te zullen wordeu verwezen
lijkt.
In de zitting der Tweede Kamer van 19
December verklaarde de heer Van Idsinva
van de Regeuring bevredigende inlichtingen
verkregen te bobben omtrent de lijn Gouda
Schoonhoven. De beer Do Ridder gaf toen in
overweging die lijn door te trekken tot Utrecht
daar hij Schoonhoven geen geschikt eind
punt vond. De Minister antwoordde, dat,
wanneer een ernstig plan tot doortrekking
dier lyn naar Utrecht zal inkomen, dit door
hem zal worden onderzocht.
Terwijl ik de vrijheid neem U hierop
attent te makeD, kan ik U ook meedeelen,
dat het ontwerp der lyn Utrecht Har-
melen dubbel bewerkt, als gewone paarde-
tram. met bovenbouw en tracé air stoom
tram vau Utrecht tot De Meern aan den
Minister en aan Gedeputeerde Staten van
Utrecht werd overgemaakt.
Luitenant P. A. van Bavel, van het 5e
regiment infanterie, wordt van 25 Januari
tot 14 Februari gedetacheerd hij do werk
plaatsen voor draagbare wapenen aan de
Hcuibrug.
Luitenant D. Ritman, van het Instructie
bataljon te Kampen overgeplaatst naar het
5e regiment infanterie, is hier in garnizoen
aangekomen.
Ritmeester M. Grondhout, instructeur bij
de Rijschool, is benoemd tot plaatsvervan-
gend-Directeur van het remonte-depot te
Millingen.
By Koninklijk besluit is bepaald, dat de
duur der eerste oefening voor railitieplich-
ttigen, die in 1909 tot dat einde bij de on
derscheidene korpsen van het leger in wer-
kelyken dienst worden gesteld, zal zijn
1e. voor de ingelijfden ter volledige oe
fening! OU
a. by de onbereden korpsen op 072
maand
b. by de bereden korpsen op 18 maan
den;
2e. voor de ingelijfden tot korte oefe
ning, op vier maanden.
•Echtscheiding", het tooneelspel van Paul
Bourget en And ré Cury, dat Donderdag
avond door het „Rotterdarasch Tooueelge-
zelschap" ouder directie van den heer
P, D. van Eijsden in de derde en laatste
abounemenlsvoorstelling in dit seizoen hier zal
worden gegeven, is niet het bekende »l)i-
vorpons", dat door helsNederlandsch Tooueel'
hier werd opgevoerd, maar „Un divorce".
Het heeft ook een gansch andere strek
king dan »Divor<jons" waarin met Franscho
lichtzinnigheid het ecbtscheiden met Ameri-
kaansche haast, nu ja, niet wordt aanbe
volen, doch wel wat aanneemlijk gemaakt.
lu «Echtscheiding" echter voert de boven
toon het woord van den jongen geestelijke
in Heijerman's uZevende gebod" tegen zijn
zuster: »Een huwelijk ia nooit uit".
Echtscheiding" is een tendenz-stuk tegen
het hand over hand in Frankryk toenemend
lichtvaardig ontbinden van het huwelijk.
Een stuk dat vooral in de Katholieke deelen
des lands verbazenden opgang maakt en dat
door ieder mag worden gezien wat niet
van alle nieuwe en nieuwste tooneelstuk-
ken kan gezegd.
„In plaats vant egenover eenzijdige levens
beschouwingen, onwaarheid en schijn, staat
men hier tegenover de werkelijkheid, tegen
over het leven. In plaats van nollen en toe
standen, zien we hier levende wezens voor
ods, onze gelijkenmaar de edelste, slacht
offers van omstandigheden, warin wij zelf
konden verkeeren. We zien ze worstelen
tegen moeilijkheden, die we struks opeigen
weg kunnen ontmoeten. Hoe ze ook spre
ken de taal van 't gezond verstand, dan wel
door hun woorden bewijs geven van oner
varenheid of ze verstandige dan wel harts
tochtelijke woorden gebruiken, of ze vol
genegenheid zijn dan wel uiting geven aan
hun drift, altijd herkent men in hun toon
de waarheid. Dat is een onvergelijkelijk ge
not".
Aldus Reüé Doumic in de «Revéte des
doux mondes".
Debusher schreef in de »Presse"
Het hoogst ernstig probleem, dat in dit
stuk behandeld wordt, brengt op de hevigste
manier gevoelens en hartstochten in beroe
ring. Zijn ernstige, moreele en sociale strek
king wekt in een verdeelde maatschappij
hier goedkeuring, ginds critiekmaar ieder
moet erkennen, dat het werk volkomen loyaal
is. Al is Bourget een verklaard tegenstander
van de echtscheiding, hy maakt zijn tegen
standers niet af, maar bestrijdt ze hoffelijk".
Catulle Meodès schreef in het »Journal"
„Als dit succes zoo voortgaat, zal bet even
vereerend zijn voor het publiek als voor de
auteurs. Parijs zal dan voor de zooveelste
maal getoond hebben, dat, al kan het zich
soms amuseeren met nietigheden, het ook
belangstelt in hooger kuustgenot, meege
sleept kan worden door edele gevoeleus."
Dat do vertolking niet te wensehen over
laat, waarborgen ons de Rotterdammers.
Mevrouw H. Macintosh- Van lterson zal
wellicht begin Februari nier weer een con
cert geven met den heer VV. Watter, neef
van Jos. Orelio en gediplomeerd van het
conservatorium te Leipzig, met wien zij on
langs te 's-Gravenhage optrad op denCura-
pao-avond en de eer had H. M. de Koningin-
Moeder en Z. K. H. den Prins der Neder
landen onder haar gehoor te hebben.
In het jongste nummer van „De Kampioen"
geeft een Bondslid een zeer eenvoudig mid
del om by hot wielrijden geen natte knieën
te krijgen, al regent of sneeuwt het nóg
zoo hard.
Het toestelletje bestaat uit twee vleugels,
die onder een hoek van iets meer dau 90® aan
elkaar verbonden zijn.
Iedere vleugel is saamgesteld uit een
yzeren geraamte in den vorm vao een tra
pezium, dat overtrokken wordt met een voor
water ondoordringbare stof, bijv. zeildoek of
zwartgemaakt Bielrott battist. Aan het voor
beide vleugels gemeenschappelijke verbin
dingsstuk is een inrichting gemaakt, voor
zien van een scharnier, waardoor het ge
heel met èen enkele schroef aan de voorste
staaf van het frame onder de lantaarn-
haak wordt bevestigd. De vleugels moeten
zóo geplaats» zijn, dat zij de knieën in hun be
weging niet beleramureu, terwijl door do
bevestiging aan het frame het draaien van
