No. 7662
58e Jaargang
HEMELVAARTSDAG
firma a h van cleeff
u- AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht e
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
kortegracht 9
jtbus 9. Telephoon 19.
In vol band mot den
verschijnt het eerstvolgend
nummer van de „Amers-
foortsche Courant"
ZATERDAG.
KUIISBïT IH«I.
Van kracht geworden Kiezerslijst.
De BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT,
Biengt ter openbare kennis, dat de op den
23 Maart door het GeineenUbeahiur vastge-
stelde Kiezerslijst, zooals die door zijne beslis
singen van den 29 April gewijzigd is. vari 15
Mei van dit jaar tot 15 Mei van het volgende
jaar van klacht blijft, behoudens de wijzigin en,
daarin tengevolge van rechterlijke uitsprak' n te
brengen en de aanteekeningen omtrent schor
sing, daarin te maken overeenkomstig de bepa
lingen der wet.
De Kiezerslijst blijft voor een ieder op de
Secretarie der Gemeente ter inzage mdergelegd
en is in afdruk tegen betaling der kosten ver
krijgbaar.
Amersfoort, 17 Mei i909.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT
maken bekend, dat liet Bureau van den Burger
lijken stand op Hemelvaartsdag voor het pir
bliek geopend zal zijn van des vóormiddngs 8',,
tot 9 uur uitsluitend tot het doen van aangiften
van geboorten of overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet geschie
den aan het Gemeentehuis, mondeling of schrif
telijk, uiterlijk tusschen S en 8',uur des vóór-
middags van dien dag.
Amersfoort, 18 Mei 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris.
J. G. STENFEUT KROESE.
Nogmaals do kleuren
onzer vlag.
(Ingezonden.)
Mug ik nog eens bij TJ aankloppen
ten einde eenige ruimte te vragen in
uw blad om eene onjuistheid te bestrij
den een onjuistheid, die wijl ze
telkens wordt herhaald daardoor
schijn va» recht van bestaan zou erlan-
gen 1
In het artikel in „Eigen Ilaard" over
„Ons vlaggen en onze vlaggen" is be
weerd „dat de kleuren van bet Stam-
wapen der Oranjes warenles couleurs
do Mons. Ie Prince d'Orange".
Ik ben er toen niet op iugegaan, maar
nu ik in uw blad van Dinsdag j.l. in
een artikel: „Het geslacht Oranje-Nas
sau", overgenomen uit „De Wereldkro
niek" een nog stoutere bewering vind
opgeteekend, nu wordt het mij te mach
tig en wil ik deze historische onjuistheid
niet laten voorbijgaan, zonder een enkel
woord van weerlegging.
In 't begin van dit laatste artikel
vind ik twee zinnen, heide betrekking
hebbende op den oorsprong van de kleu
ren onzer vlag n.l.
1. „In 793 werd Willem met den
Hoorn, zoo genaamd naar den jachthoorn
die hij in zijn wapenschild voerde
enz.en
2. „En ook de vlag het oranje hlanje,
bleu, waaraan voor de Nederlanden zoo-
Spatieering van mij. V. D.
veel schoone herinneringen zijn verbon
den, zij het ook niet geheel ongewijzigd,
in hoofdzaak gebleven wat ze
reeds was tijdens den eersten
Prins van Oranje, Willem met
den Hoorn".
Hier worden twee feiten als vaststaande
aangenomen, die niet juist kunnen
zijn.
Ie. In 793 toch is er nog nergens
sprake van het voeren van familie
wapens en dus evenmin van w a-
p e nschildeu.
Van deze kan niet eerder gesproken
worden dan vroegstens einde der
10e eeuw, dus ongeveer tweehonderd
jaren later dan Willem met den Hoorn
leefde. Vóór dezen tijd wordt ner
gens bepaald aangewezen, dat wapens
gesteld, dat zij reeds in gebruik wa
ren een karakter van o r f e 1 ij k-
h e id bezaten, en juist in die erfe-
1 ij k h e i d is het criterium van een
familiewapen gelegen.
't Is mogelijk, dat Wi'ilem met den
Hoorn, de onversaagde krijgsman, wiens j
heldendaden later zijn bezongeu, waar- i
door hij werd verbeven „tot een epi-
scheu halfgod", zijn k r ij g sschild sierde
niet de afbeelding van een hoorn. Het i
is bekend, dat op de schilden derkrijgs
lieden in de oudheid figuren ter versie
ring zijn aangebrachtzoo bijv. bij de
Romeinsche legioenen.
Maar deze figuren of zinnebeelden
waren dan ook voor 't gansche legioen
gelijk, om dit van andere te onderscheiden.
Eveueens zijn er voorbeelden, dat
volken zich van een zelfde zinnebeeld
bedienden als ondescheidingsteekeu bijv.
de Egypteuaren, de Romeinen, de Sak-
sers, enz. Maar deze zinnebeelden waren
niet aan vaste regelen onderworpen en
't outbrak veelal aan die symboleu kleur.
't Ligt voor de hand, de stelling te
aanvaarden, dat machtigen uit die dagen
zich hebben bediend van een teelten ter
herkenning, zoo voor zich zelf als voor
hunne ouderhoorigen.
Aanneemlijk is 't, dat de Wapenkunde,
zooals die in de Middeleeuwen heeft be
staan, zich uit die teekenen heeft ont
wikkeld.
Als van zelf komen wij nu tot de ge
volgtrekking, dat te. wille van de
groote vermaardheid die Willem met
den Hoorn heeft verkregen, als te zijn
een der dapperste paladijnen van Karei
den Groote de Hoorn door zijne na
komelingen overgenomen en later er
felijk als f a m i 1 i e-w apen gevoerd is.
Dij gebrek aan eenigen regel in zake
het voeren van een onderscheidingstee-
ken kan in 793 er geen sprake geweest
zijn van bepaalde kleuren, en hiermede
komen wij op het onjuiste van het on
der 2 beweerde, nl. dat oranje, blanje,
bleu waren de kleuren van Willem met
den Hoorn.
Niet alleen onbewezen, maar zelfs zeer
onaanueemlijk is de bewering, dat het
rood-wit-blauw afkomstig is van Oranje.
Voorzoover naspeurbaar heeft vóór
Prins Willem I geen der Oranjes het
blauw en evenmin het wit geveerd. Van
de laatste twee Prinsen uit het Huis van
Oranje, vóór dat bet Prinsdom enz.
OV' rging op Prins Willem I, nl. Phili-
bert en Uené van Chalon, is 't niet
heleend, dat zjj andere kleuren voerden
dan rood en geel, de kleuren van
Oranje.
Reeds vroeger heb ik beweerd, dat het
niet is aan te nemen, dat de huiskleu
ren van Willem den Zwijger zouden zijn
ontleend aan het stamwapen van Oranje.
Zoude een, toen reeds zóo oud, zóo be
roemd en bekend geslacht als dat der
Nassau's en welks blazoen de Prins in
zijn geslachtswapen als eerste kwartier
voerde, geheel zijn buitengesloten in zake
het voeren der huiskleuren
Redelijkerwijs is dit niet te veronder
stellen. Maar ook gegevens pleiten hier
tegen.
Van Oranje zijn, voor zooverre mij
bekend, geene aanwijzingen in de Mid
deleeuwen, dat de kleuren anders waren
dan rood en geel.
De kleuren van Nassau schijnen niet
zoo vast te staan. Zoo komt het wapen
van Nassau voor in een leenhoek
van Keurvorst Ludwig V van de Paltz,
met z i 1 v e r(wit)-zwarte dekkleeden, de
kleuren van het helmteeken (Ottonische
linie).
Een afbeelding van dit wapen is te
vinden in den „Münchener Kalender" van
1896.
In een wapenboek (Wappencodex") uit
het begin der 15e eeuw in 't bezit
van Freiherr Von Scheibier-Hölhoven,
komt dit wapen voor met zilver
blauwe dekkleeden. Hiervan is eene
reproducae naar liet origineel opgenomen
in «Geschichte des Nassauischen Wap-
pens van jhr. H. van Goeckingk, uit-
gege'en in 1880. Bij beide voorstellingen
is zilver (wit) een der kleurenhjj de
tweede voegt zich het blauw. Vooral de
laatstgenoemde voorstelling geeft te den-
keu. Want hier is een bewys, dat Nas
sau destijds voerde wit en blauw.
Waar wij dus aanwijzing hebben, dat
wit en blauw gevoerd zijn door Nassau,
en dal Oranje zich bediende van rood en
geel, daar is het, dunkt mij, aan te ne
men, dat het rood in onze vlag af
komstig is van het Huis Oranje, maar
dat de witte en de blauwe baan
hun ontstaan te danken hebben aan het
Huis Nassau.
Hoewel ik in erkenniug van- en
waardeering voor Oranje bij niemand
wensch achter te staan, vind ik toch,
dat Nassau te veel op den achtergrond
wordt gehouden.
Voor Nederland zijn Oranje en Nassau
tot éen geheel vast te samen gegroeid
en vinden wij dit, plastisch voorgesteld,
terug in de kleuren onzer vlag.
S. J. van DUINEN.
Amersfoort, 12 Mei 1909.
De Middenstandstentoonstelling.
Na de tentoonstelling voor ambachtswerk-
tuigeD, welke de Maatschappij van Nijverheid
voor eenige jaren organiseerde en die zich
uit den aard der zaak geheel op Midden-
slandsgebied bewoog, zal de ixpositie welke
thans in het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam in voorbereiding is en over een
goede maand zal worden geopend, in haar
wezen veel gelijkenis toonen met bovenbe
doelde voorgangster. Wederom zullen we in
de gelegenheid zyD, veelal de zelfde bedrij
ven in werking te zien en het modernisee-
ringsproces te volgen, dat ze in den loop
der eeuwen, maar vooral in de laatste tien
tallen van jaren bij de enorme vlucht der
techniek, hebben doorgemaakt.
Zoo zal daar weer een tapijtfabriek ons
de geheele ontwikkelingsgeschiedenis der ta
pijtindustrie demonstreereuvan de echt
ouderwetsche weefstoelen en weefspoelen tot
de zeer saamgestelde machinerieën, die te
genwoordig met oorverdoovend lawaai en
verbijsterende snelheid het vroeger schaar-
sche product verhonderdvoudigen. Voor de
machinale houtbewerking is ook nu weer
een geheele zual ingeruimd, waarin 15 ma
chines rusteloos zullen gonzen. De beban-
gerspatroons zullen hun bedrijf op zijn ou
der- en op zijn nieuwerwets in werking
toonende zelfde firma als voor twee jaar
het machinale kunstnaaldwerk doen vervaar
digen.
Maar ook zal deze tentoonstelling weer
veel nieuws brengen. Zoo bijv. een echt
oudervvetsch pothuis, van eeuwen trrug,
waarin de lapper onder 'n sloep zoo onver
schillig voor al het straat, (nu tentoonstel-
I lings)rumoer, met de beenen over elkaar ge-
S kruist de els hanteert, en daarrmst twee
l moderne werkplaatsen in de éene blijfi het
nog bij handwerk, in de andere snorren de
i machines in oogelouflijk korten tijd het
I schoenwerk kaat en klaar.
I 't Komt ons wel wat voorbarig voor, nu
reeds melding te maken van alle inzendin
gen, waarvan het comité is verzekerd. Dit
kunnen we echter wel constateeren, dat de
algemeene aanblik van deze tentoonstelling
en haar aankleediog een zeer fraaie zal zijn.
Hoewel iedere inzender bij de inrichting
van zijn staud vrij blijft, is aan allen toch
van den architect, den heer Jacot, een ont
werp toegekomen met het verzoek van het
comité om dit te volgeD, teneinde zoodoende
alle stands zooveel mogelijk in een zelfden
styl en een zelfde karakter te houden.
De algemeene decoratie zal gehouden wor
den in de harmonische kleuren wit, oraDje,
groen en lichtblauw, de kleuren ook van de
Middenstandsvlag, die zal prijken in do mo
numentale, door geschoren palmboomen ge
flankeerde decoratie tegen den achterwand
der Paleiszaal. Deze decoratie is van een
zeer artistiek ontwerp en zal in verschillende
groote vakken de namen vermelden van de
verschillende deelnemende organisaties, voor-
zoover er ruimte voor is. De andere zullen,
met de wapens der vertegenwoordigde ver-
eenigingen, pi ijken op velums, die aihangen
van de galerijen.
Een vooral uit statistisch oogpunt belang
wekkende inzending, waaraan al deze licha
men deelnemen, wordt een reusachtig deco
ratief tableau met een graphische voorstel
ling van de middenstands-organisaties, samen
gesteld uit kaarten, waarop nauwkeurige
gegevens voorkomen omtrent ledental, in
komsten en uitgaven, enz. van nagenoeg alle
middensiaDdsvereenigiugen in den lande.
Deze inzending gaal het volgende jaar naar
de wereldtentoonstelling te Brussel.
De deelnemiug der Regetring bestaat uit
een inzending van de afdeelmg Handel cn
van het scheikundig onderzoekingsbureau te
Leiden.
Nog willen we nu reeds meldiug raakeu
van eeu van teekening zeer fraaie pyramide
van gloeilampjes, welke door een firma voor
electrische installatiën wordt opgericht in de