Zaterdag 14
Augustus
1909.
No. ?700.
58e Jaargang,
AMERSFOOHTSGQE COURAIT.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.—
franco per post f 1.45. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
stbus 9. Telephoon 19.
OP REIS.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven
wordt op aanvrage en met
opgave van adres, de courant eiken ver
schijndag tegen vergoeding van het
porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van
de „Araersfoortsche Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
kennisgevingen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT
brengen ter algemeene kennis, dat bij hun
jesluit van heden, ingevolge art. 8 der Hin
derwet, aan de firma HAMERS Van BEEK
en hare rechtverkrijgenden, wonende alhier,
vergunning is verleend tot het plaatsen van
eenen stoomketel met een verwarmend opper
vlak van 7 M* in het perceel gelegen aan de
Koningsstraai wijk D., No. 76—78, kadas'.raal
bekend Gemeente Amersfoort, Sectie E. No. 4532,
onder voorwaardedat daar, waar den ketel
staat, de houten scheidingeviand tusschen de
ververij en het garen magazijn tot een hoogte
van minstens een Meter en tot een breedte ter
weerszijden a. minstens 0.75 M. buiten de dia
meter vac den ketel reikende, met stevig plaat
ijzer wordt bekleedb. dat de schoorsteen boven
den ketel wordt opgetrokken tot een hoogte
van minstens 8 Meter boven den beganen grond.
Amersfoort, 10 Augustus 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUMTIERS.
De Secretaris,
J. K. H. db BEAUFORT,
loco-Secr.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT.
brengen ter algemeene kennis, dat bij hun
besluit van heden, ingevolge art. 8 der Hin-
hinder, aan het Bestuur van de Nederland-
sche cacao, chocolade en suikerbewerkersgroep,
te Wormerveer, en zijne rechtverkrijgenden, ver
gunning is verleend tot het plaatsen van eenen
benzinemotor van 6 P.K. voor het in beweging
brengen van eene mengmachine, twee molens,
twee roffeltafels, twee klop machines en een snij
machine, zoomede tot het maken van een droog-
kast, een dubbel kookfornuis eD een benzine-be-
waarplaats voor eene hoeveelheid van hoogstens
200 Liter, in het perceel gelegen aan den Arn-
hemachen weg wijk I. No. 104'5, kadastraal be
kend Gemeente Amersfoort, Sectie D. No. 2732,
onder voorwaarde: dat het dubbelkookfornuis
wordt ondervangen door eene voldoend sterko
brandvrije constructie, welke onmiddellijk op de
muren rust en in geenerlei verband staat met
de houten balklaag dat de benzine, welke eene
hoeveelheid vau 200 Liter nimmer te boven mag
gaan, wordt béwaard in een of meer onontplot-
bare ijzeren bussen of vaten, geconstrueerd ten
genoegen van Burgemeester en Wethouders
dat de bergplaats voor de benzine geheel in
plaatijzer wordt geconstrueerd, aan drie zijden
geheel is gesloten, van boven eveneens afgedekt
met plaatijzer en aan de voorzijde voorzien van
rasterwerk, waarin een draaibaar gedeelte, dat,
behalve bij gebruik van de bergplaats, steeds
gesloten is met een goed slotdat de bergplaats
voor de benziue en het motorlokaal nimmer met
vuur, licht of een brandend voorwerp, hoe of
wat dit ook zij, mag worden betreden dat de
fundamenten van den motor en verdere machi
nes worden uitgevoerd in metselwerk of beton,
en geheel vrij van de opgaande muren opgetrok
ken dat het lokaal waarin de motor wordt
geplaatst van éen of meer met Davys-gaas be-
kleede luchtroosters wordt voorzien ter geza
menlijke oppervlakte van minstens 6 M1 en
onmiddellijk aan den vloer in de buitenmuren
aan te brengen; dat de afvoerbuis voor de ver-
brandingaproducten ia van voldoende wijdte,
zonder korte bochten, wordt geleid tot een
hoogte van minstens 1.50 boven het dak
dor inrichting en wordt voorzien van een knal-
pot van voldoende afmetingen, zoodat de afvoer
der gassen zonder hinderlyk geraas plaats heeft.
Amersfoort, 10 Augustus 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Secretaris,
J. K. H. de BEAUFORT,
loco-Secr.
HONDENBELASTING,
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT
herinneren belanghebbenden aan de navol
gende bepalingen vaD de Verordening op de
invordering der belasting op de honden
Zij, die eerst na het verstrijken der maand
Januari eën belastbaren hond aanschaffen of
het getal hunner belastbare honden vermeer
deren, doen daarvan dadelijk aangifte ten kan
tore van den Gemeente-ontvanger, door invul
ling en onderteekening van een gedrukt beschry-
vingsbiljet, dat aldaar kosteloos wordt ver
strekt.
Tot gelijke aangifte zyn ook verplicht
zij. die ua het voormeld tijdstip zich iu de
Gemeente komen vestigen, en wel binnen
vier weken na die vestiging.
Ontduiking of overtreding dezer bepalingen
zal worden gestraft volgens de bepalingen der
Gemeentewet.
Amersfoort, 11 Augustus 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Iets over familie-wapens.
(INGEZONDEN.)
Nadat ik reeds meermalen blijken van
uw welwillendheid mocht ontvaDgen, door
iets van mijn hand, handelende over Heral
diek te plaatsen, geeft mij dit vrijmoedigheid,
mij nogmaals tot U te wenden, met het
vriendelijk verzoek een plaatsje te mogen
erlangen voor het volgende, waarvoor ik U
bij voorbaat dank aaubied.
Naar aanleiding van bet feit, dat onlangs
verschillende bladen mededeelden, dat een
nieuw Kon. besluit was verschenen regelende
«Koninklijke wapens", werd mij de vraag
gedaan of het wapen van H. M. de Koningin
of dat v.an het Rijk weer veranderingen
hadden ondergaan, 't Is mogelijk, dat een
zelfde gedachte bij anderen is opgekomen
en daarom geef ik graag een antwoord in 't
publiek. En dit luidtneen noch het wa
pen der Koningin, noch dat van het Rijk
is bel rokken in de jongste regeling. Deze
zijn gebleven zooals zij zijn vastgesteld bij
Kon. besluit van 10 Juli 1907 (Staatsblad
no 181).
Het betreffende Kou. besluit van 13 Juli
j.l. regelt feitelijk de wapens van perso
nen, die er nog niet zijn. In dit Kon. besluit
wordt oepaald »Ooze mannelijke opvolgers,
Koningen der Nederlanden, de Prins van
Oranje en diens oudste zoon zullen in
plaats van met de Koninklijke kroon hun
wapenschild mogeD dekken met een helm",
enz. Dan volgt dn beschrijving van bet
helmteeken van den Uttoniscben stam van
het geslacht Nassau, echter met afwijking
vau de historische lijn voor de kleur
der lindebladeren. Deze afwijking wordt niet
alleen aangegeven ia het jongste betrekke
lijke Kon. besluit, maar in alle desbetreffende
der laatste jiren, wyl daarin steeds gespro
ken wordt van den gewelfden schuiubaik,
beladeu mei drie lindebladeren van s i n o-
p e I (groen), waar vrocgor de lindebladeren
werden gevoerd van goud.
't Is-mij bekend, dat Jan ter Gouw in
zijn Studiën over wapen- en zegelkunde,
(1865) de lindebladeren een groene kleur
geeft, maar dit is strijdig met verschillende
opgaven, als
I. de teekening in Grünenberg's Wap-
penbucb (1483) zes g o u d e n lindebladeren
II. de nieuwe uitgave, door O. T. von
Heffner, van J. Siebmacher «Grosses und
allgemeines Wappenbuch" (1855), waar wordt
opgegeven drie of meer gouden linde
bladeren
III. J. B. Rietstap, Armorial général (1887)
drie gouden lindebladeren
IV. de Münchener Kalender, jaargang
1896, teekeDingen van Otto Hüpp, die het
helmteeken geeft van den ültonischen stam
naar den codex Scheible, met tekst van Gus-
tav A. Seiler, Kgl. .Kanzleiratb in Berlin.
Het aantal wordt niet opgegeven, maar de
Meur is ook daar goud; en vooral
V. het standaardwerk van jhr. H. von
Goeckingk «Geschichte des Nassauischen
Wappens" (1880) waar we op pag. 3 lezen
»So ist seitdem (Ü96 en 1505) der
Helmscbmuck ïm ganzen Starame geführt
worden und zwar der Flug schwarz, der
Balken oder Reif weiss, die Blatter gelb."
Hieruit blijkt, dat het aantal verschilt,
maar dat de kleur steeds go ud is.
Men voere mij hier niet tegen, dat de
kleur er weinig toe doet. In de Wapenkunde
is de aanduiding der kleur even kenmerkend
als die van de wapenfiguur. Ja, nog ster
ker Er zijn wapens zonder figuur, waarin
alleen de kleur het wapen aangeeft, bijvoor
beeld de stad Utrecht, geschuind van zilver
en rood.
Uit alle Europeesche landen zijn voorbeel
den aan te halen, waar het wapen uit niets
anders bestaat dan een elfen rood, blauw
enfin, een gekleurd schild.
En ook verdeelingen van enkel kleur. Het
geslacht Hohenzollern, gekwartilleerd van zil
ver en zwart; de Gemeente De Lier (Z. H.)
gedeeld van rood en zilver; de Gemeenteu
Hemelumer üldephaert en Noordwolde door
sneden in drieën van groen, blauw en zwart
(zoowel naam als wapen zijn curiosa), enz.
Amersfoort voert in zilver een rood kruis;
Zwolle in blauw een zilver waar is
tusschen die twee verschil zonder kleuren?
Een sterk bewijs, dat verwisseling van
kleur als 't ware een ander wapen geeft, is
het wapen van.Heusden: in een rood veld
een gouden wagenrsd, bij heraldici bekend
als't wiel van Heusden. Verschillende fami
lies en Gemeenten voeren dit wapen doch
telkens met verwisseling van kleur,1) nl.de fa
milies Buseriog goud in groen, Heesbeen
goud in iood,Spieriok goud in zwart, Ro-
sendael zwart id zilver, Craaiestein zilver
in zwart. Sluyse zilver in rood, terwijl de
Gemeenten Urongelen en Hedickhuizen óok
het wiel voeren, resp. zilver in blauw en goud
in blauw en de heerlijkheid Elshout de zelfde
wapenfiguur zwart iu goud voert.
De genoemde wapens zijn alle eenvoudig,
doch over bet algemeen zijn oude vrapeos
eenvoudig.
Een mooi voorbeeld hiervan is het wapen
der familie Benlinck, dezer dagen door het
Keizerlijk bezoek zoo ruimschoots in woord
en beeld herdacht. Deze familie voert een zil
veren ankerkruis op een blauw veld. Sinds
eeuwen zijn het kruis en het anker symbo
len van gelool en hoop. In deze wapenfiguur
zijn die beide vereenigd. En in het helmtee
ken huwt zich zelfbewuste kracht aan beval
lige teerheid: twee geharnaste armen, hou
dende iu elke met ijzer gehandschoende hand
een zilveren struisveer De Korte doch
krachtige wapenspreuk scraignez honte" doet
de gehesle voorstelling de grens der htral-
diekc volmaaktheid naderen.
Inderdaad een wapen vol zin en bij plas
tische uitvoering behaaglijk, zoowel door
vorm als kleur.
Als wij hiermede vergelijken de prentjes,
Hier zij in herinnering gebracht, dat de
gezonde heraldiek slechts vier kleuren be
zigt en twee metalen: rood, blauw, zwart, groen;
goud en zilver.
5) Rietstap's Handboek geeft aan t twee rood-
bekleede, goud gehandschoende armen, elke
hand houdende eeu naar buiten gebogen zilveren
BtruiBveder.
zonder eenige symboliek, waaruit de wapens
der Amerikaansche Staten bestaan, voort
brengselen van den nieuwen tijd en gespro
ten uit het brein van personen, totaal on
kundig met het wezen der Heraldiek, dan
is bet voor een oningewijde zelfs merkbaar,
dat de symboliek der Wapenkunde iets an
ders is, dan wal de uitbeelding der laatste
eeuwen ons heeft gebracht, 't Is tegenwoor
dig vrijwel een algemeene gedachte, dat
een wapenfiguur moet zijn ontleend aan
den naam, of de naam aan het wapen, ten
minste aan iets, daartoe behoorende.
Maar deze gedachte is er een van de
laatste eeuwen en heeft geen grond.
Verbeeld u den sehranderen bol graaf Voa
Zeppelin vereenzelvigd met zijn wapenin
blauw een zilveren ezelskop Hier zou beter
zijn «les extiémes se touchent".
ZekerEr zijn sprekende wapens, d. w. z,
wapeDS, waarvan eenig onderdeel een over
eenkomst vertoont met den naam.
Zoo voert bijv. de familie De Beaufort
een burcht (kasteel) waaruit een jonkvrouw
oprijst, houdende in haar hand een spiegel,
met de wapenspreuk «la vertu est un beau
fort".
Of bijv. do familie Elout, hebbende in
haar wapen een palmboom edelhout
(eêlhout). Of ie Provincie Overijsel, waarin
de oude grafelijke leeuw van Holland (rood
in goud) over een blauwen golvenden dwars
balk. Deze laatste is de voorstelling van den
IJselenz.
De sprekende wapens zijn echter gering
in aantal ia verhouding tot de overige.
Maar ik zal het uitgangspunt van mijn
betoog weer aankauopen, nt het Kon. besluit
vau 13 Juli jl.
Ik zeide reeds, dat de bepalingen, daaria
opgenomen, gemr.aktzjjn voor de toekomst.
Daarin wordt nl. bepaald, dat leden van
het Koninklijke Huis, gesproten uit het
tegenwoordig huwelijk, uitgezonderd de Ko
ning, de Kroooprins en diens oudste zoon,
het wapea zullen voerengekwartilleerd
1 en 4 Nederland, 2 en 3 OranjeMecklen
burg tot bartschild.
Van deze nakomelingen zullen de man
nelijke leden hun wapenschild mogen dek
ken, in plaats van met de Koninklijke kroon,
met drie helmen1 met het helmteeken
van Mecklenburg, 2 met dat van Nassau, als
bovengenoemd, en 3 met dat van Oranje.
Mogelijk is iemaDd 't niet met myn be
schouwing eens, dat het genoemde in het
Kon. besluit alleen van mogelijke toepassing
in de toekomst zoude zijn, en zou aan
voeren, dat hel wapen van Prinses Juliana de
zoo juist opgegeven blazoeneering moet vol
gen. 't ls mogelijk daidelyk is 't my ech
ter niet, wijl ik van deze redeneering uitga
het wapen van den aangewezen opvolger
der Kroon de Kroonprins is vastge
steld bij Kon. besluit van 10 Juli 1907 (Stbl.
No. 181).
Aangezien by onstentenis van een manne-
lijken opvolger, eene vrouwelijke in zijn
rechten treedt, vermeen ik, dat ook.zoolaog
er geen Prins geboren is, Prinses Juliana
is: Prinses van Oranje (Prins van Oranje is
de titel van den Kroonprins, bij de Grondwet
bepaald), en dat zij bij gevolg voert bet
wapen van den Kroonprins.
Maar, na do geboorte van Prinses Juliana
hebben beschouwingeu en bestrijdingen over
het al dan niet gerechtigd zijn van het voe-
reD van den titel Priuses van OraDje gestaan
in verschillende bladen, en dikmaals zóo in
gewikkeld, dat ik er lieuscb geen touw aan
kan vastknoopen.
Vraagt men mij duswelk is het wapen van
H. K. H. Prinses Juliana, dan moet ik daar
op het antwoord schuldig blyven.
Weet iemand 't mij te geven? Dan zal
die tevens velen met mij verplichten.
S. J. van DUINEN.
Amersfoort, Augustus 4909.
