Stadsnieuws.
irroa Van Heek Co., te EnschedeJ. N.
Hendrix, lid van den Gemeenteraad to Am
sterdam H. G. M. Hermans, Secretaris van
den arbeid, te Maastricht; rar. dr. D. Hudig
Jr., Directeur van hot Centraal-bureau vcor
sociale adviezen, to Amsterdammr. G. Jan-
nink, lid van de Tweede Kamer, te 's-Gra
venhage; I. G. Keesing, lid van het Hoofd
bestuur van den Alg. Nederl. Diamantbe
werkers Rond te Amsterdam dr. P. A. Klop,
predikant by de Nod. Hervormde gemeente
te Amsterdam; E. W. Klyberg Peruot,
Voorzitter van den Bond van Ned. Schoen
fabrikanten, te Waalwyk dr. C. Lely, li 1
van de Tweede Kamer, te 's-Gravenhage;
F. B. Löhnis, Inspecteur van den landbouw,
te 's-Gravenhagemr. H. W. Methorst, Di
recteur van tiet Centraal-bureau voor de
statistiek, te 's-Gravenhage P. A. J. Mulder,
Voorzitter van het Houtbowerkersgilde «Ge
loof en Arbeid" der afd. 's-Gravenhage
van den Ned. R.-K. Volksbond, to 's-Graven
hage A. van Muyden, Secretaris van den
Chr. Mesaalbewerkersbond in Nederland, te
Amsterdam H. J. Nederhorst Sr., aannemer
en Wethouder, te Gouda; A. Plate, lid van de
Tweede Kamer, te Rotterdam; L. J. J. M.
Poell, kapelaan, geestelijk adviseur van don
Diocesanen Textiel-Arbeidors-Bond, te Til
burg C. Posthuroa, lid der commissie van
onderzoek voor liet havenbedrijf, te Amster
dam J. Quispel, Secretaris der Chr. Boot-
werkcrsverecniging «Toenadering", te Rot
terdam H. Reinders, hoofd der openbare
school, te Vries; mr. J. Schokking, lid van
de Tweede Kamer, te DordrechtJ. Smid,
hoofdcommies by de directie van den land
bouw. te 's-Gravenhage; C. A. den Tex, lid
der commissie van onaerzoek voor hut haven
bedrijf, te Amsterdam; mr. P. J. Troelstra,
lid vun de Tweede Kamer, te 's-Gravenhage
mr. C. J. baron Van Tuyll van Serooskerken,
rentmeester van het Kroondomein, lid van
den Gemeenteraad, le ArnhemP. M. Ver
dorst, lid van den Raad van Toe/.icht op de
Rijks Verzekeringsbank, te AmsterdamH.
Verveld, Voorzitter van den Chr. Textielar-
beidersbond sUnitas", te Enschededr. J.
Tb. de Visser, lid van de Tweede Kamer, te
AmsterdamP. van Vliet Jr., lid van de
Tweede Kamer, te Rijswyk (Z.-IL); C. D.
Wesseling, lid van den Gemeenteraad, te
's-GraveuhageH. de Wilde, Wethouder, te
's-Gravenhage; H. A. van IJsselsteyn, Direc
teur-generaal van den arbeid, te 's-Graven-
hage;
tot Secretaris is benoemd mr. 1. P. de Vooys,
lospecteur van den arbeid in de 8ste inspec
tie, te Deventer.
De Minister van BinDenlandsche Zaken
heelt tot de Gedeputeerde Staten der onder
scheidene Provinciën het volgend schrijven
gericht
Ingevolge bet bepaalde by bet 2de lid
van art. 26 der Wet op het Lager onderwys
ontslaat de aanspraak op verhooging der
jaarwedde der onderwijzers a. wegens dienst
tijd, met den eersten dag der maand, vol
gende op die, waarin een dienst van 5, 10,
15 en 20 jaren is volbracht; b. wegens het
bezit der akte voor hooldonderwijzer, voor
onderwyzers, die bij hun benoeming niet in
bet bezit z|jn van genoemde akte, met den
eersten dag der maand, volgende op die
waarin bedoelde onderwijzers die akte ver
krijgen.
De vraag is gerezen met ingang van wol
ken datum de verhoogde bijdrage ex. art.
48 der wet kan worden berekend iugeval
een onderwijzer is aangesteld met ingang,
van den eersten dag eener maand, zoomede
wanneer bij op den eersten dag eener maand
de hoofdakte behaalde.
Hoewel een letterlijke toepassing van deze
bepaltDgen, althans van die sub b. genoemd,
in zoodanige gevallen er toe kan leiden om
de verhoogde bydrage eerst met ingaog van
de volgende maand ie berekenen, bestaat er
echter ook ruimte voor een andere meening,
n.i. om alsdan de verhuogde bijdrage te be
rekenen met dagrekouing van do infunctie
treding ot van het verkrygen van de akte
van bekwaamheid als hooldonderwijzer.
Ten einde een uniforme toepassing te be-
voraeren, heb ik de eer U mede te deolen,
dat in gevallen als bovenbedoeld de ver-
boogde bydrage ex. art. 48 der wet, om bil
lijkheidsredenen, in rekening kan worden
gebracht vanaf den eersten dag der maand,
waarin een onderwijzer in eender genoemde
gevallen komt te verkeeron, mits aan den
onderwijzer de verhoogde wedde vanaf dien
dag wordt uitbetaald, hetzij door het Gemeen
tebestuur, hetzij door het Bestuur eener
byzondere school.
Ook in de Augustus-afleveriDg van r-Het
huis, oud en nieuw maandelijks prenten
boek, gewyd aan huisinrichting, bouw- en
sierkunst" wydt overste H. M. Wernur een
tiental pagina's aan Amersfoort cn wel aan
de waterpoorten, van welke de Koppel poort
zells driemaal is afgebeeU, terwyl Monni
kendam is genomen van de Bcckzyde.
De als a!i|jd keurig uitgevoerde afleve
ring bevat overigens een opstel over het
WalewecBhuis te Amsterdam, met evenzeer
heel mooie photo's, en eenige détails van
een woonhuis aan do Heerengracht te
Amsterdam.
De Zaterdagavond ouder voorzitting van den
heer J. Ger. Kleber gehouden 153ste open
bare vergadering de Kamer van Koophan
del en Fabrieken werd slechts bijgewoond
door de heeren H. vin Haselen, S. van Vol
lenhoven, A. Eysink en don Secretaris, den
heer H. P. van Huselen.
Afwezig waren de heeren II. Meursing,
met kennisgeving, en J. Sinnige.
De notulen van 22 Juli werden gelezen
en ongewijzigd vastgesteld.
De Voorzitter zeide, dat bij de leden
niet heeft willen storen in den vueantietyd,
doch dat onder dagteekening van 29 Juli van
hetJDagelijksch bestuur,der Gemeente is inge
komen een schrijven, begeleidend een missi
ve vun den Comniisaris der Koningin in de
Provincie Utrecht van 7 Juli, houdend ver
zoek om bericht, consideratie en advies no
pens een request van den Stichtsen ijsbond,
gevestigd te Utrecht, welke verzoekt, bij door
gaande vorst de scheepvaart op de kanalen
en watereu in de Provincie te verbieden,
indien althuns het belang der voortgezette
scheepvaart niet domineert. Antwoord wordt
vei zocht vóór 15 September.
De Secretaris leest het adres van 12
Mei 1909.
Dauruit blijkt o. a. dat deze ysbond in 13
Gemeenten ufdeelingen heeft met samen 1500
leden; dat enkele schippers, die later toch
in het ys blijven steken, met opzet de ijs
banen stuk varen dat by behoorlijke exploi
tatie der banen door den Bond honderden
werkloozen zijn gebaatdat, in samenwer
king met den Zuid-Hollandschen ijsbond
duizenden vreemdelingen over bet ijs de Ge
meenten in Utrecht komen bezoeken, enz.
De V o o r z i 11 e r herinnerde, dat de stukken
hebben gecirculeerd by de leden en vroeg nu
hun meening.
De heer li. van Haselen was het Ge
meentebestuur dankbaar, dat dit het udvies
der Kamer vroeg. Er is evenwel groote tegen-
trijdigheid van belangen voor de schippers
en de beoefenaars der yssport; maar boven
al zijn de belangen voor Amersfoort ganscb
anders dan voor andere plaatsen in de Pro-
vincie-Amersfoort toch moet zoolang moge
lijk langs den waterweg kunnen ontvangen
en het gebeurt bovendien slechts vrij zelden,
dut de Eem dicht zit. Iudien hier schepen
uit zee in aantocht zijn, wordt al het moge
lijke gedaan om ze nog binnen te brengen.
Een schautsenbuun op de Eem is dan ook
alleen mogelijk hij zeer plotseling invallende
strenge vorst.
In Groningen en Friesland is het anders;
daar ziju kanalen metsluizen, die op aller
verzoek worden gesloten zoodra de vorst
invalt; alle schipperij ligt dan dus stil. De
Eem is echter een open water, dat slechts
hoogst zelden geschikt is voor de yssport.
De belangen van den handel gaan dan ook
hier boven die van de sport en uit dien hoofde
kan spr. zijn stem niet geven aan het ver
zoek tot stuiting der scheepvaart.
De heer Van Vollen hoven: Bestaat
er :e Amersfoort óok een afdeeling van de
zen ysbond
De Voorzitter: Ik vermoed van niet
althans het bestaaD er van is mij niet be
kend.
De heer Van Vollen hoven: Ik ver-
eenig mij volkomen met het door den heer
Vun Huselen gesprokene, dr.t bier <le sche
pen zoo lang mogelijk moeten binnenvallen
uit zee. In October wordt een nieuwe roo-
tordiensl Ingesteld, ju>st met bet doel om als
er ys is zoolang mogelijk te kunnen varen.
De heer Eysink: Het gaat inderdaad
niet aan, do Eem te vergelyken»met ijsbanen
elders in de Provincie. Geen sportliefhebber
zal vergen, dat de schippers buitengaats blij
ven. De Eem is ook veel later dicht dan de
zoetwaterkanalen elders in de Provincie.
De heer Van Haselen: Heeft men het
recht, de scheepvaart te stuiten ter wille van
de ijssport?
De Voorzitter: Dit ligt tpr beoordee-
iing by de Provinciale Staten. Onze Kamer
heeft zich slechts te bepalen tot het prae-
advies, haar gevraagd door B. en W. en in
casu dus tot de Eem. Ik meen óok, dat de
Eem niet zoo belangryk is voor de beoefe
naars der yssportslechts hoogst zelden in
het ijs betrouwbaar.
Het Bestuur van den ysbond verzoekt
stuitiug der scheepvaart bij doorgaand vrie
zend weer, dus in een tijd waarin toch geen
enkel schip meer door kan varen. Er ligt
dus niets onbillyks in dit verzoek.
Anders is het gesteld voor de Eem, waar
de schepen zoolang mogelijk trachten uit
zco binnen te komen.
Ik meen dan ook de conclusie te mogen
trekken, dat de Kamer niet het belang er
van inziet, de vaart op de Eetn te verbieden
en dit ook niet gewenscht acht. Omtrent de
vaari en en kanalen elders in de Provincie
zijn wo niet voldoende op de hoogte. Ik
moen, dat we in dezer voege moesten ant
woorden.
Waartoe wordt besloten met algemeene
stemmen, met machtiging aan het Dage-
lyksch bestuur der Kamer, zonder nader
ontwerp-advies aldus aan Burgemeester en
Wethouders ie adviseeren.
Hierna werd de vergadering, die om 8.20
word gei pend, te 8.45 gesloten.
De maandvergadering van „Handel en Nij
verheid", gisteravond onder voorzitting van den
heer 8. J. van Duinen gehouden, was ongewoon
druk bezocht 33 leden en werd ook bij
gewoond door den heer P. baron Lewe van
Middelstum, den leider der Middenstands-en
quête hier.
Alvorens de vergadering te openen, verhief d6
Voorzitter zich van zijn zetel en sprak bij eenige
hartelijke woorden aan de nagedachtenis van
een der leden, die sedert de vorigo vergadering
de vereeniging door den dood ontviel, den heer
Gijsb. van Valkenhoef, den enthusiast voor het
Kunstambacht en vooral voor het snijwerk der
16e en 17e eeuw. Ook in do vereeniging was
hij ei u zeer gewaarderd lid. die vroeger trouw
tor vergadering kwam en niet hart en ziel deel
nam aan de zaken der vereeniging ook buiten
de vergaderingen, een der zeer weinigen die
steeds een stenografisch verslag van de midden-
8tandscongre8sen vragen. Spr. wilde niet ver
helen hoe druet zijn verscheiden is voor zijn
groot gezin, doch hij heeft den ontslapene lee ren
kennen on waardeeron en het is hem een be
hoefte Gijs Valkenhoef hier een laatston groet
te brengen en van hem te getuigen, dat de
vereeniging een groot verlies leed door z|jn
heengaan op nng zoo jeugdigen leefijd.
De notulen van de vergadering vun 12 Juli
werden vervolgens gelezen en ongewijzigd vast
gesteld.
De Voorzitter complimenteerde denbeer
Lewe van Middelstum, die deze maandvergade
ring bijwoonde (applaus).
Aan de orde was de agenda.
1. verslag middenstands-congres.
Op verzoek van zijn mede-afgevaardigde, den
heer Bems, deed de heer Van Duinen verslag
over het 6e congres, van 14 tot 16 Juli te Am
sterdam gehouden en deelde o.a. mede, dat de
voormiddag van den eersten dag geheel werd in
beslag genomen door huishoudelijke bezigheden,
terwijl 's middags drie voorbeeldige redevoerin
gen werden gehoudende tweede dag was ge
heel gewijd aan éen punt: het crediet-vrnagstuk.
liet daarover gehoorde wilde spr. saamvatten
in het volgende laat ieder middenstander daarop
aanstaren, dat zoowel voor crediteuren als voor
debiteuren contante betaling worde ingevoerd
en goed onder de oogen worde gezien of crediet-
instellingen nuttig en noodig zijn en, zoo ja,
welke.Al het gesprokene vinden belanghebbenden
in hot stenografisch verslag, dat slechts vijf
tig cent kost en de bestudeering overwaard is.
Gelijk bekend, worden op congressen nooit be
sluiten genomen en wordt slechts de wenschel ijk-
heid van eenen of anderen maatregel uitge
sproken.
Zoodra het stenographisch verslag zal zijn ver
schenen, hoopt spr. in een of meer winterverga
deringen terug te komen op enkele onderdee-
len.
De heer E g g i n k bracht hulde aan den
verslaggever en aan dr. Nouwens en den heer
Kikkert.
Aan de orde was het tramplan-Krieger voor
de puardetram Stationsplein-nieuwen weg-Birk-
hoven-Soest.
De Voorzitter: Ik moet een verzuim her
stellen. Reeds de vorige maal had ik mededee-
ling kunnen doen van dit schrijven van den hi-er
Krieger. Ik ontving zoo'n exemplaar als Raads
lid en lette er niet op, dat mij later een tweed e
exemplaar werd tc.'gezonden voor H. N..
Eerst ua de vorige vergadering werd ik attent
gemaakt op het andere adres op de enveloppe.
Ik geloof, dat het wenschelijk zou zijn als de
vergadering benoemde een commissie van onder
zoek van drie leden, welke dan advies kan uit
brengen. Ook aan den Gemuentoruad is verzocht
om ujoreeleneu fiuttneieeien ateun; ik meen, dat
de Raad eerBt zijn meening moet uitspreken
daar is echter, voorzoover my bekend, genu
bespreking in zicht.
Do heer Mors in k: Bedoelt U, datH. N.
eerst het advies van den Gemeenteraad zal
afwachten? Het is toch zeker uw weDSch, dat
H. N. een zelfstandig verslag uitbrengt.
De Voorzitter: Ja juist; de commissie
kan aanstonds haar gang gaan, geheel onaf
hankelijk van den Gemeenteruad.
De hoer E g g i n kIk ben niet tegen onder
zoek, muur wel tegen steun. De uitbreiding is
m. i. volstrekt niet in het belang van Amers
foort, wel in het belang van Soest.
De Voorzitter: Mag ik de heeren Lau
rens J. Luycx en Joh. G. F. Achterbergh
uituoodigen, met den Onder-voorzitter, den heer
Joh. H. van der Meiden, een commissie te
vormen.
De heer Luycx kan de benoeming niet
aannemen.
De heer Van Achterbergh: Ik wenscb,
dat de commissie rapport uilbrenge alvorens
Burgemeester en Wethouders reeds hebben
uitgemaakt hoe het gebeuren zal. Het zou dan
weer heeten jelui bont te iaat, jelui handelt
niet in 't publiek belung. En ik wil ook niet
weer lastig gevallen door den „Eemlander";
anders hooren we weer van deze, dat H. N.
zich blameert.
Indien de commissie bet plan goed en
eerlijk kan bekijken, bon ik bereid zitting te
nemen.
De Voorzitter: Er wordt slechts gevraagd
of IJ. N. het plan moreel zal steunen. Het
doet er m. i. weinig toe of B- en W. er al dan
niet voor zijn.
De heer Eggink: Als het voor en het tegen
hier thans kon besproken worden, dan had ik
ook meer gezegd, aooh ik geloof niet, dat dit
thans aan de orde is.
De heer M o r e i n k Ik hoor met genoegen,
dut de heer Van Achterbergh gelijk denkt met
mij en evenals ik wenscbircen zelfstandig Op
port.
De heer Van Achterbergh: Er wordt
thans gevraagd of de commissie het plan-Krie-
ger kun steunen. Maar als zij nu eens een
gezonde gedachte kreeg en zeide, dat het plan-
Kriegcr niet goed is, óok omdat de tram op
den nieuwen weg in de rook zal komen, en
misschien eens komt met een plan. dat tegelijk
opheft het vraagstuk van den Kamporbinnen-
poort en de engte bij de Varkenmarkt en
metoen bet plan-Krieger, wat dan Do moge
lijkheid is niet uitgesloten, dat de commissie
komt met een goed plan. Mag de commissie,
zoo noodig, komen met een ander plan of moot
zij zich houden geheel bij de beoordeeling van
het plan-Krieger?
De Voorzitter: Als de commissie het
plan-Krieger heeft onderzocht en niet doeltref
fend oordeelt, dan kan zij vrijelijk een ander
voorstel indienendoch dit staat buiten de
vraag of de heer Van Achterbergh de benoe
ming aanneemt.
De beer Van Achterbergh neemt de
benoeming aan (applaus).
De heer Luycx persisteert bij zijn weigering.
Ken stem: Kan de heer Luycx niet vervan
gen door den heer P. H. van Haselen, den
makelaar
De Voorzitter: Deze is helaas geen lid
van II. N. Doch de commissie kan zich des-
gewenscht dezen deskundige assumoeren.
Do hoer Van Zalingen: De Voorzitter
wenscht een commissie uit de leden; welnu,
de heer Van der Wal is toch óok lid, al is bij
tevens Bestuurslid.
Deheer Van der Wal neemtde benoeming
aan (applaus).
Aan de orde komt te 9.25 bespreking der
middenstands-enquête.
De Voorzitter: Zooals de heeren nu wel
allen zullen weten, heeft het Rijk een com
missie ingesteld, welke deze enquête zal houden.
Van den beginne dat de Middenstandsbond
werd geconstitueerd, is geroepen om wettelijke
bescherming. Tot dusver heeft de landsregeering
terecht zich gehouden buiten muutregelen,
vooral omdat van belgeen te borde werd gebracht,
slechts weinig de algemeene belangen van den
middenstand raakte.
Thans zal een ernstig onderzoek worden inge
steld en als daarbij inderdaad miestanden aan
het licht komen, zal zeker worden getracht, die
te verbeteren.
De tweede afdeeling dier commissie zal de
Provincie Utrecht bewerken, in welk onderzoek
aan de Gemeente Amersfoort een zeer bijzondere
plaats is toegekend. Den 27 Juli is door den
Voorzitter dier 2e commissie, baron Van Wijn
bergen, als leider der enquóte te Amersfoort
geïnstalleerd baron L9we van Middelstum
twee personen, die geheel buiten den midden
stand staan en ook dit zij een aansporing om to
trachten alle vragen zoo goed en volledig te
beantwoorden.
Wil de enquóte slagen dan moeten alle vragen
zoo goed en zoo nauwkeurig mogelijk worden
beantwoord. Alles is strikt geheimmen kan
daar gerust op gaan.
Wie niet antwoordt, mishaagt niet de Regee
ring ot de enquêie commissie, dooh zichzelven.
De Regeering wil trachten te weten te komen
hoe groot het kwaad is en waar de kern van
het kwaad schuilt.
Bij de vragen is er een over de boekhouding.
Dit acht ik een zeer, zeer belangrijk punt. Laat
toch niemand zich geneeren, deze vraag eerlijk
te beantwoorden. Waar was vroeger gelegenheid
om iels van Boekhouden gewaar te worden dan
tegen grof geld Dat hot bijhouden der boeken
niet zóo goed geschiedt als wel gewenscht is,
kan dus aen ouderen middenstanders niet zoo
kwalijk worden genomen.
Ieder is een menech van den oogenblik en
als op zeker onverwacht moment moeilijke om
standigheden zich voordoen, maakt men zich
uezorgd zonder dikwijls daartoe reden te hebben,
gelijk weer anderen onbezorgd zijn terwijl hun
boeken, werden ze goed bijgehouden, zouden
uitwijzen, dat bun zaak niet floreert.,
Op dit oogenblik is aan de orde het crodiet-
vroagstuk, doch geen enkele Bank zal geld ge
ven als de boeken niet juist zijn.
Voor handelsonderwijs ik bedoel hier niet
de handels-hoogescbolen moet iets gedaan.
Dit is m.i. een eerste voorwaarde voor onszelven
en onze nakomelingen.
Als nu de vragen goed worden beantwoord,
zal bet Rijk zeker hulp bieden.
Daarom bind ik allen nogmaals op het hart,
de vragen goed te beantwoorden en ik verzoek
dit over te brengen aan de medeleden en de
standgenooten-niet leden.
Mocht iemand verlegen zitten met de beant
woording dan is de lieer Lewe te allen tijde be
reid tot voorlichting.
De heer Lewe van Middelstum: Ik
stel er prijs op, U op de eerste plaats te dunken
voor uw welkomstwoord. Op do tweede plaats
wil ik trachten een verzuim goed temaken. Ik
diuikte 27 Juli Diet toen U zich als Voorzit
ter van H. N. bereid verklaarde, mij krach
tig ten z|jde te staan bij het onderzoek. Laat
mij thans U daarvoor mogen dank zeggen (ap
plaus).
Na de woorden van uw Voorzitter zou ik
slechts in herhalingen kunnen treden en daar
mee verzwakken de kracht van zijn betoog.
Ik meen, dat ieder thans de vragen lijsten
heeft ontvangen. (Verschillenden: ik ont
ving er geen). Mocht dit niet het geval zijn, dan
ligt de schuld daarvan bij hen, die m|j de op
gave hebben gedaan en verzoek ik alsnog beleefd
opgave van nee, die het pakket nog niet ont
vingen.
B:j die vragenlijsten voegde ik een woordelijk
getrouw verslag der vergadering van 27 Juli,
waaruit zoo uitstekend bl|jkt de bedoeling van
het onderzoek. Wie dat verslag heeft gelezen,
zal niet in onzekerheid verkeeren over het doel
der enquête en zal, daarvan ben ik zeker, naar
zijn beste vermogen meewerken om de enquête
te doen slagen.
Voor een vlotten gang van zaken is het zee
