Zaterdag 2
October 1909.
No. 7721.
59e Jaargang.
Stadsnieuws.
FI RMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, olïicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Postbus 9.
Telephooo 19.
KENNISGEVINGEN.
Schouw.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gezien art. 22 van het Reglement op het
onderhoud en gebruik der wegen in de provin
cie Utrecht, d.d. 8 Noverber 1853 (Provinciaal
blad no. 102), alsmede art. 1 der Verordening
op de wegen en waterleidingen
Doen te weten, dat de bij voormeld artikel
bedoelde nnjaars-schouw over wegen, slooten en
waterleidingen, aan hun toezicht of beheer
onderworpen, zal gehouden worden op Donder
dag, den 21 October aanstaande en volgende
dagen.
Wordende bij deze de bepalingen van boven
gemelde reglementen aan de belanghebbenden
in herinnering gebracht.
Amersfoort, 2 October 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
op 8 en zoo noodig ook op 9 October a.s. eene
schietoefening zal worden gehouden van het
fort Hoek van Holland.
Er zal gevuurd worden met kanonnen van
licht kaliber (6 c.M.) waarbij onveilig wordt
gemaakt een driehoek, gevormd door het fort,
eene roode vlag benoorden en een bezuiden het
zeegat tot op 3100 M. van het fort.
Op de dagen waarop gevuurd wordt, zal van
bet fort een roode vlag waaien, welke drie uur
vóór het begin der oefening halfstok en éen
uur vóór de oefening geheel voorgeheschen
wordt.
Amersfoort, 2 October 1909.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Ruiters
op
rijwielpaden.
Het Dagelijkscli Bestuur van den
A. N. W. B. ontving vooral in den laat-
sten tijd vele klachten over het vernie
len van rijwielpaden door ruiters.
Het drukt zjjn groot leedwezen hier
over uit in het jongste nummer van
„Ue Kampioen" en meent, dat velen
onwetend zondigen en niet met opzet
de paden bederven.
Want schrijft het reeds op grond
van den eed, dien de officieren bij hun
installatie afleggen en waarin zij, be
halve trouw aan de Koningin, eerbied
voor de wet en onderwerping aan de
krijgstucht zweren, zijn zij o.i. verplicht
te eerbiedigen de Motor- en rij wie! wet
en ook de militaire eer, die toch ridder
lijkheid en hoffelijkheid insluit, zal
een ander optreden der militairen op de
wegen doen verwachten.
In 1 der Inleiding van het Regle
ment van Krijgstucht voor het krijgsvolk
te lande der Vereenigde Nederlanden
lezen wij o. m., dat de krijgstucht bestaat
uit de hoogst mogelijke orde.
Is het berijden der beschermde fiets
paden niet volkomen in strijd met dit
begrip 1
In art. 3 der inleiding wordt ter ken
nis gebracht, dat rechtvaardig
heid (wij spatieeren) het richtsnoer
moet zjju van alle daden, en ieder
moet met genoegen en zonder morren
zijn plicht (wij spatieeren) doen, zich
tot eigene en anderens verbeteriug, en
tot voorkoming van elkanders misstap
pen (wij spatieeren) bevlijtigen; de
ongemakken (wjj spatieereu)gedul
dig verduren.
Weervragen wij: Is het rechtvaardig,
eens anders goed te vernielen, of iets
aan zijn bestemming te onttrekken! Is
het geen plicht, dat de officieren zich
bevlijtigen tot een goed voorbeeld „ter
voorkoming van anderens misstappen" 1
Is het geen plicht, dat de officieren „de
ongemakken geduldig verduren", die een
kei- of klinkerweg somwijlen opleveren
kan 1
Art. 7 van het reglement (Hoofdstuk
I) zegt: „Elk militair, welke zich aan
excessen of baldadigheden schuldig maakt
waardoor aan vreedzame burgers of in-
.gezetenen in hun personen of goederen
eenig nadeel is toegebracht, zal, behalve
de straf hem deswege op te leggen, ge
houden zijn, te vergoeden de schade, door
hem veroorzaakt".
Tot de overtredingen tegen de krijgs
tucht behooren eindelijk nog „en moeten
als zoodanig gestraft worden, de over
tredingen tegen alle voorschriften en
reglementen van politie en inweudigen
dienst, bereids gearresteerd of nog te
arresteeren
Wij zien dus uit het voorgaande, dat,
behalve de Motor- en rijwielwet, het
Reglement van Krijgstucht duidelijk
genoeg aangeeft, dat zij, die te paard
de wielerpaden berijden, handelen tegen
de letter en ook tegen den geest van
wet en reglement.
Hopen wij, dat de officieren, voorzoo
ver zij zich wel eens aan 't vernielen
der fietspaden hebben schuldig gemaakt,
er steeds aan denken, dat de fietspaden
uitsluiten c ten dienste van de
w i el r ij d er s zijn aangelegd. Wanneer
zij het recht van den wielrijder eerbie
digen, zullen hun minderen en cok de niet-
militaire ruiters ougetwijfeldin afzienba-
ren tijd hun voorbeeld volgen.
Wij hebben het vertrouwen, dat dit
beroep op de medewerking der officieren
voldoende zal zijn om hen te doen
breken met een tot dusver gevolgde
gewoonte, welke het wielrijden zoozeer
belemmert.
Uit don regenmeter hier is in September
na 14 regendagen afgetapt 59.4 m.M. neer
slag, hei meest den 5den en wel 11.4 m.M.
Do langste periode van droogte was vier
dagen en wel van 8 tot 11 September.
Aan het postkantoor Amersfoort en de
daaronder ressorteerende hulpkantoren is in
September ingelegd bij de Rjjks Postspaar
bank f42 916.10 en daaruit teruggevraagd
f35280.42.
Het laatste door het kantoor uitgpgeven
boekje draagt het nummer 14 856.
Tot Keurmeester der viseb is met ingang
van 1 Januari benoemd de heer G. Dett-
meijcr.
Ds. G. W. C. Vutuleriuk is beroepen naar
de Ned. Hervormde gemeente te Haarlem.
Maandag 1 November zal het 25 jaar ge
leden Zijn, dat de heer A. Veen, sedert 24
Juni 1903 Hoofd der school aan de Punten
burgerlaan, in functie trad als onderwijzer
aan de school Koningsstraat.
De heer A. van Kalkeo, Irater S. J., ver
trok heden als missionaris naar Oost-Indië.
De heer W. B. Spijkerboer legde aan de
Rijks-universiteit te Utrecht met goed ge
volg af het prop. examen theologiede
heer F. J. Heyligers slaagde aan de Tech-
J. H. W. Aufdem Brinke
Langestraat 48.
Groote sorteer! ng
Engelscho eu Weener
CHAPELLERIE.
nische hoogeschool te Delft -oor het prop.
examen voor werktuigkundig ingenieur.
Luitenant G. L. M. H. Higly, van de Rij
school hier teruggekeerd naar het 3e regi
ment veld-artillerie te Breda, heeft daar Don
derdag het leven gered van een 8-jirig
knaapje, dat in Je inundatie-sluis was gevallen.
Zonder zich te bedenken, sprong luitenant
Higly het geheel gekleed na en mocht het
genoegen smaken, den kleine nog juist in
tijds te grijpen.
Aangaande het Retraite-huis, dat weldra bij
„Birkhoven" zal verrijzen en waarvan de bouw
onder directie van archi eet Herra. Kroes jl.
Maandag werd aanbesteed, schrijft „Het Cen
trum" onder meer:
Het retraitehuis, dat bediend zal worden
door paters van de congregatie der Redempto
risten te Amsterdam, zal een breedte krijgen
van 73 M. Hierbij is begrepen de veranda en
het bijgebouw voor de keukens, enz. Het hoofd
gebouw zal een breedte beslaan van 60 M.
De diepte van het gebouw wordt 32 M., ter
wijl, behalve de zolders, éen verdieping zal
worden aangebracht.
Gelijkvloers komen de kapel, conrersatiezaal,
eetzaal, kamers voor de paters, de kamers voor
de Zusters, de keuken en de bijkeuken en 22
kamertjes voor retraitanten, waarvan 14 uit
zicht geven op de bosscheu van Birkhoven en
de uitgestrekte Vlasakkerheide en 8 op den
tuin en de kapel van het gesticht. Deze kamer
tjes zijn 9 M' groot. Achter de conversatiezaal
komt een ruime veranda. De afmeting der ka
pel svordt 18 M. bii 9 M. met een hoogte van
14.40 M. In bet minden, tus3chen de kapel en
de vestibule, komt de hoofdtrap, die naar de
verdieping voert en vervaardigd wordt van
Tittiinger graniet, terwijl aan beide vleugels
van het gebouw nog een diensttrap wordt aan
gebracht van Amerikaansch grenenhout.
lu het midden van het gebouw worden een
twaalftal closets en urinoirs, spoelkamers en
verdere gemakken aangebracht. In de zich
daaronder bevindende groote kelderruimte zul
len de vuren voor de centrale verwarming aan
gelegd en zal tevens een bewaarplaats voor
brandstoffen opgeslagen worden.
Op de verdieping komen 28 kamertjes, van
de zelfde afmeting als die beueden, voor retrai
tanten, waarvan 18 aan de voorzijde en 10 aan
de achterzijde van het gebouw. In het geheel
zal er dus plaats zijn om 50 retraitanten tege
lijk te ontvangen, die, gegeven de uitstekende
ligging van het gebouw, hier ruimschoots gele
genheid zullen vinden, zich alleen met God en
hun ziel bezig te houden. Immers, niet alleen
de verdeeling van den dag tusschen meditatie,
gebed en het aanhooren van Gods woord, zal
de retraitanten in zich zelf doen keerenook
de omgeving, de onmiddelijke nabijheid van
het schoono bosch van Birkhoven, de reusach
tige heide, die vooral in den bloeitijd zoo aan
grijpend schoon kan zijn, zullen den retraitant
zijn eigen kleinheid tegenover God, Wiens won
derwerken in de natuur zoo groot zijn, nog
meer doen gevoelen.
Waarlijk de paters zouden moeilijk een bete
re plaats kunnen vinden, zóo schoon en eeuzaam
eu toch zoo gemakkelijk uit alle hoeken van
het land te bereiken (onmiddellijk nabij het
station Amersfoort en de halte Vlasakkers van
N. C. S.) dan dit stuk grond in het centrum
van het land.
Het retraitehuis zal niet tevens zijn klooster
voor de paters, m. a. w. de paters, die er de
retraite zullen leiden, zullen niet tevens in het
retraitehuis gevestigd zijn, doch voor iedere
retraite van het Redemptoristenklooster te Am
sterdam overkomen.
Als huisbewaardsters zullen dan ook optreden
de Zusters van de congregatie van St. Jozef,
die naast het retraitehuis hun moederhuis en
noviciaat zullen bouwen, dat thans te Amers
foort in het Liefdegesticht gevestigd is.
Dit gebouw zal met de kapel een breedte krijgen
van 40 M. tegen eeu diepte van 50 M. Ook dit
gebouw zal éen verdieping hebben, ongerekend
de zolders. Boven de kapel komt, evenals bo
ven de kapel van het retraitehuis een sierlijk
torentje van 10 M.
Dat het geheel iets schoons en degelijks zal
worden, behoeft zeker niet gezegd te word n du
ds architectuur daarvan is toevertrouwd aau een
beleend bouwmeester, van wien Amersfoort op
het gebied van monumentale gebouwen reeds
zooveel te zien geeft. Noemen wij slechts zijn
drie laatste prachtwerken het St. Elisabeths-
ziekenhui9, de St. Henricus kerk en vooral het
kolossale St. Pieters- en Bloklandsgasthuis, welk
laatste vooral de bewondering trekt van stadge
noot en vreemde.
Tenslotte nog iets over den bouw der beide
werken. Beide gebouwen moeten op 1 Juli 1910
geheel gereed worden afgeleverd, terwijl zoo
wel hoofd- als onderaannemers zich verplichten
zooveel mogelijk hun arbeidskrachten te nemen
uit de inwoners van Amersfoort. Op R. K. en
algemeene Christelijke feestdagen mag zonder
gebiedende noodzakelijkheid niet gewerkt wor
den, terwijl voor die dagen aan de werklieden
drie-vierde van hun loon moet worden uitbetaald.
Het gebruik of in bezit hebben van sterke drank
op het werk, alsmede het vloeken of uitspreken
van ,uwe of zedelooze taal is ten strengste
verboden en kan verwijdering van het werk
ten gevolge hebben.
Moge, aldu3 besluit het blad, het werk onder Gods
onmisbaren zegen en onder de bekwame leiding
van den architect naar wensch worden afgele
verd, opdat vele katholieken van het Aartsbis
dom Utrecht de heilrijke vruchten kunnen
plu a ken van een driedaagsche geestelijke afzon
dering in hun eigen retraitehuis.
Voor f18000 is «Lusiduna" in eigendom
overgegaan aan liet Leger des Heils, dat er
een Kinderhuis in zal vestigen.
De Donderdagavond onder voorzitting van
den heer G. J. Buijs gehouden najaarsvergade
ring van de vereeniging „Ambachtsschool voor
Amersfoort en omstreken" werd doorslechts
18 leden bijgewoond.
De Voorzitter deed, na zijn welkomst
woord, enkele raededeelingeu omtrent de Be-
grootiug voor 1910. Zij heeft weder ter visie
gelegen, doch het vertrouwen der leden in het
Bestuur was andermaal zóo groot, dat niemand
inzage verlangde.
De voornaamste posten zijn onveranderd.
Eeu toelichting behoefde de post „subsidie
van het Departement Amersfoort der Maat
schappij tot Nut vau 't Algemeen", welke f 350
kleiner is dan in vorige jaren. Het Departement
heeft steeds zeer groote diensten bewezen aan
de A.mbaeatsschool, in zeer verschillende vor
men. Zoo gaf 't het stamkapitaal voor den bouw
der school, een som van f23 000, en maakte het
later de vergrooting mogelijk. De Gemeente
gaf echter voor de vei bouwing f 11 000 als eerste
hvpotheek en hierdoor kwam het Nuts-departe-
ment in een zeer onvoordeelige conditie, vooral
toen de Gemeente prioriteit bedong voor haar
leening en deze het eerst wensebte afgelost te
zien. Het door het Departement verstrekte be
drag kreeg hierdoor feitelijk het karakter vau
een obligatie-leening. Erger nog was, dat het
zijn gelden leende tegen 3'/»pCt.een bespotte
lijk lage rente althans voor een obligatie-leening.
Nu het Departement zelf in moeilijke om
standigheden is gekomen door zijn Fröbelschool,
heeft het gevraagd om een hoogere rente, doch
daarin mocht noch kon het Bestuur der Am
bachtsschool treden immers het zou gelijken
op een daad van royaliteit, welke, ook met het
oog op latere mogelijke verzoeken om verster
king vun middelen, niet kon geschieden.
Beide partijen worden thans gebaat nu het
Departement minder subsidie geeft, een volko
men billijke maatregel, die het Bestuur der
Ambachtsschool voorstelt te accepteeren en
waarbij het verzoekt, daarin geenszins te zien
eenig blijk van mindere belangstelling van de
zijde van het Nuts-departement in de school.
(Applaus.)
Het hierdoor minder ontvangene zal wel
worden gedekt, o.a. uit de tentoonstelling en
verloting.
Het totaal der inkomsten ie geraamd op
f20890.10.
De uitgaven blijven evenzeer vrijwel onver
anderd. Slechts is de post „salarissen" iets ge
stegen door de nieuwe tractements-regelingdat
di-zo post niet hooger is, is een gevolg van het
in dienst treden van drie nieuwe onderwijzers,
die dus het aanvangs-salaris ontvangen. Om-
