Stadsnieuws.
van de temperatuurs-wisseling, en sedert lang
heeft de ervaring geleerd, dat deze omstandig
heid te gevaarlijker is naarmate de overgang
van warmte tot koude grooter cn sneller is.
Het staat vast, dat in alle jaargetijden en in
alle landen der aarde plotselinge en belang
rijke overgangen in de temperatuur het schade
lijkst op de gezondhe.d werken. Want steeds
gaat daarmede gepaard een omzetting of stoor
nis in de gewiehiigste functiën van het lichaam,
die, wel is waar, bij gezonde, sterke personen
spoedig weer kunnen herstellen, doch ook dik
wijls tot blijvende ernstige stoornissen, d. w. z.
tot ziekte, aanleiding geven.
Over het algemeen is het meer het feit, of
het tijdperk der temperatuurswisseling, dat den
mensch aangrijpt, dan de later heersehende
temperatuur zelve, bijvoorbeeld het dalen der
temperatuur, meer dan de daarop volgende
bestendige koude, en in niet mindere mate het
rijzen dier warmte meer dan de latere hooge
temperatuur. Nergens is de mensch meer aan
kouvatten onderhevig dan in de warme lauden;
want hier is hij ten gevolge van de voortdu
rende hitte dubbel gevoelig voor elke daling
van de temperatuur, die bijv. bij koude winden
en steeds tegen den avond intreedt, Hoe dichter
bij de Keerkringen, des te sneller geschiedt ook
de overgang ran den dag in den nacht, omdat
de zon altijd meer loodrecht naar beneden daalt.
Hiermede nu hangt een daling der temperatuur
samen, die ten gevolge van haar grootte en het
plotselinge er van, tot de gevaarlijkste afkoe
ling kan leiden en nog te meer, indien de kort
te voren nog gloeiend heete atmosfeer met
waterdamp is verzadigd.
Een enkele nacht, een korte wandeling in den
avond ban hier tot de zwaarste koortsen, zelfs
tot vrij plotseliugen dood, aanleiding geven, in
het bijzonder bij vreeroden en nog niet geaccli-
matiseerden. Vooral aan kuststreken en oevers
van rivieren, in wouden, prairieén, kortom op
iederen onbebouwden en vochtigen bodem bren
gen hier de nachten, evenals andere af koelingen
in de lucht, dubbel gevaar mede, omdat de
lucht hier overal tevens het vochtigst is. Van
daar, dat men in Italië reeds van oudsher vrees
koesterde voqr de nachten en de deze verge
zellende afkoeling, die de inboorlingen aldaar
met de naam van „malaria" (d.w.z. slechte
lucht) bestempelen. De pbantasie heeft hiervan
een formeel vergif onder den naam van miasma
of moerasgif gemaakt, en toch is die lucht niet
slecht of bedorven, doch eenvoudig, in voor
komende omstandigheden, te koud en vooral te
vochtig.
Ook plegen koude winden des te eer afkoe
lend op het lichaam in te werken omdat daar
mede voortdurend nieuwe koude luchtmassa's
met de huid in aanraking komen en daaraan
de lichaamswarmte onttrekken. Daarom kan
reeds een matig koude wind van 0 gr. even
afkoelend op ons lichaam inwerken als een
koude van 5 gr. tot S gr. R. bij rustige atmos
feer, terwijl omgekeerd hitte bij gelijktijdigen
wind om de zeifde reden ons minder onaange
naam is. Doch juist zal steeds een lucht, die
in heftige beweging is kouder zijn dan een rus
tige lucht van den zelfden warmte- of koude-
graad. Zoo is het bekend, dat onderscheiden
poolreizigers bij temperaturen van minus '22 gr.
bij gelijktijdigen wind meer hebben geleden dan
vroeger bij min '32 gr. en tevens rustige lucht,
en op deze wijze zijn er tal van voorbeelden
uit onderscheidene koude en warme landstreken
aan te halen.
Vooral op gevoelige en ziekelijke personen
kunnen de winden nadeeligen invloed oefenen,
hoofdzakelijk op lijder.- aan borstziekten. Der
gelijke menscheu zullen daarom hun best moeten
doen, zien daarvoor steeds en vooral in acht te
nemendoch vooral zullen zij zich noch in dalen,
noch aan rivieren en nog minder op hooggelegen
plaatsen langen tijd mogen ophouden. We mogen
ona derhalve gelukteig rekenen, dat in onze
streken het gebeele jaar door Weste- en Zuid
westewinden gemiddeld het veelvuldigst heer-
schen want, aangezien deze over den Atlan-
tischen Oceaan tot ons komen, zijn zij altijd
veel warnier en tevens vochtiger dan Oo.-te- of
Noordewinden.
Uit al het aangevoerde volgt, dat voor onze
gezondheid het best past een zekere middelmaat,
van warmte en vocht, benevens een bepaalde
gelijkvormigheid van het weer, zonder te snelle
en te groote temperatuurs scOomm'lingen.
Dit alles nu vinden wij in de gematigde
luchtstreek en in hel bijzonder in de warme
deelen daarvan als doorgaanden toestand. Een
atider voordeel van dat gematigde en behoorlijk
afwisselende klimaat is de voldoening aan de
met onze natuur en aard zoozeer overeenstem
mende zucht naar verandering en afwisseling.
Immers, het Bchoonste weer wordt op den duur
vermoc.end en put ons tot op zekere hoogte
uit. Bekend is het feit, dat in warme landen,
bijvoorbeeld in Indië, de Nederlander dikwijls
gebukt gaat onder de eeuwige gelijkvormigheid
der warmte, zelfs meer dan de bewoners van
het Noorden, die een gelijkmatig koud weer
gedurende zes tot acht maanden hebben te
doorleven,
In zekoreD zin reikhalzen wij daarom instinct
matig naar afwisseling en mogen we in ons
klimaat dus volstrekt niet klagen over de ver
anderingen in het weer. Ze zijn, zooale uit het
aangevoerde blijkt, een weldaad voor ons, meer
dan het omgekeerde.
Uit dit oogpunt beschouwd, moet reedB de
wisseling van dag en nacht als een zaak van
hooge beteekenis worden beschouwd, en ook niet
minder al die weersveranderingen, zooils zij in
ons klimaat haast spreekwoordelijk zijn gewor
den. Het is zelfs niet aan twijfel onderhevig,
dat die weersveranderingen grooteudeels slechts
daarom de meest pussende voor ons schijnen te
zijn, daar ze bet veelvuldigs! en het meest con
stant voorkomen. Dergelijke veranderingen laten
zich bij ons gewoonlijk niet lang wachten men
kan gerust aannemen, dat zij wekelijkB voor
komen, en ik geloof niet, dat bet weer zelfs in
twee jaargetijden ooit het zelfde is geweest.
We leeren hieruit, dat het weer zich nooit
naar den mensch zal schikken, en daaruit volgt,
dat op ons de laak rust, ons naar het weer te
richten. Wij moeten ons daarom niet alleen
door kleeding en woning, doch vooral ook door
haidverpleging, voedzsmen kost en versterking
van het lichaam tegen alle weersverwisselingen
eu in het bijzonder tegen het kouvatten vreten
te beschutten.
Vóór alles kan hiertoe zekere harding sedert
de prilste jeugd dienen, waaronder het verkeer
en verblijf in de vrije lucht een der hoofdmo
menten is. Jaar in jaar uit moetea wij ons in
alle weer en wind met de lucht eigen en ver
trouwd maken. Men bedenke steeds, dat slechts
zij het meest door lucht en weer hebben te lij
den, die het minst er mee in aanraking komen.
De lucht kan men beschouwen als een macht
die niet duldt, dat ïpen zich aan haar onttrekt.
Vroeg of laat wreekt zij zich op hem of haar,
die haar ontrouw wordt, en haar straf laat zich
geducht gevoelen. M.
KENNISGEVINGEN.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gelet op artt. 6 en 7 der HINDERWET,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een door
H. NIEUWLAND, alhier, iugedieud verzoek, met
bijlagen, om V6rgunninit tot het uitbreiden van
zijne stoomwasch- en etrijkinriebting door bijbouw
Tm eene strijk kamer, in bet perceel alhier gelegen
ann de Kleine Nachtegaalsteeg. No. 5, hij het Ka
daster bekend onder Sectie B. No. 8084, op de
Secret trie der Gemeente ter visie ligt, en dat op
Donderdag, den 23 December aaost-.ande, des voor
middags te half elf uren, gelegenheid ten Rml-
huize wordt gegeven om, ten overstaan van het
Gemeentebestuur of van een of meer zijner leden,
bezwaren tegen het oprichten van de inrichting in
te brengen.
Tot het bproep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hinderwet, z;jn volgens de besta inde jurisprudentie
alleen z<j gerechtigd, die overeenkomstig otikel 7
der Hinderwet voor het Gemeentebestuur of een of
meer zijner leden zijn verschenen, teneinde bunnn
bezwaren mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 9 December 1909.
Bu'ge neesier en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester
WUIJTIEBS.
De Secret lis,
J. G. STENFEET KROESE.
Kostelooze inenting.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSEOORT,
Gelet op artikel IS der Wet van 4 December
1872 (Staatsblad No. 134)
breugen ter kennis van belanghebbenden.dat
voor een ieder de gelegenheid tot kostelooze
inenting wordt gegeven op den eersten en
den tweeden Maandag van de maanden
JANUARI, APRIL, JULI en OCTOBER,
telkens des namiddags te drie ure, in de
daartoe bestemde lokaliteit van het voormalig
schoolgebouw wijk A, Koestraat no. 9.
Amersfoort, 9 December 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Door ongesteldheid van den predikant,
die zou voorgaan, wordt aanstaanden Zon
dag geen godsdienstoefening gehouden duur
den Doopsgezinden kring.
Kapelaan M. Th. van Harten, van de pa- i
rochie van L. Vrouwe hier, is benoemd
tot pastoor te Bergum Ousterveld (Drente).
Voor velen mag de volgende medetlealing
der Tiend-commts-ie in de Provincie Utrecht
van oelaug wezen.
Herhaaldelijk worden bij die Commissie
memoriën vari bezwaren ingediend uit hooide
dat een aangegeven perceel geen tiend heelt
gegeven omdat het is heide, bosch, weiland,
enz., of wel, dat de aard van het perceel
anders is dan in het uittreksel, bedoeld in
art. 33 der wet is vermeld, bijv. dat het is
weiland, terwijl het in dat uittreksel als
bouwland bekend staat. Zoodanige to.-tno-
riën van bezwaren betreffen niet de geldig
heid, den aard en den omvang van het tiend
recht, waaromtrent de Tiend-commissie inge
volge art. 39 der wet een besluit moet nemen
en kunnen dus niet als memoriën van be
zwaren, bedoeld in art. 35 der wet, worden
aangemerkt. Zulks blijkt te meer uit art. 35,
1ste lid, der wet in verband met bet formu
lier voor de aangifte, dat hij algemenieD
maatregel van bestuur is vastgesteld, en met
het formulier voorde memorie van bezwaren.
In de laatste twee stukken toch behaoren
aard, grootte en belastbare opbrengst der
pereeclen niet voor tn komen en het is niet
wel aan te nemen, dat men zou kunnen
opkomen tegen iets, dat niet in de aangifte
is vermeld. Bovendien zou het onderzoek
der bezwaren thans geen zin nebben omdat
de vraag, van welkeo aard een perceel is
en welke waarde aan den slapenden tiend
moet worden toegekend alléén door de schat
ters bij bun plaatselijke opneming kau wor
den uitgemrakt.
Zulke stukken zullen door de Tieud-com-
mtssie derhalve niet als memoriën van be
zwaren word'-n beschouwd.
De herziene Boterwet za. hoogst vermoe
delijk 1 Januari in werking treden.
T«n einde het Rijks-lei vfoon verkeer te be
spoedigen, zullen tien nieuwe lijnen worden
aangelegd.
De firma Enschede deelt thaDS in de „Opr.
Haarl. Crt." mede, dat tie nieuwe spoor
wegtarieven eerst op 1 October 1910 zullen
worden ingevoerd, dus me' den winterdienst.
DeR. K. jongenscüool voor Meeruitgebreid
Lager onderwijs, aan de Schiminelpenninck-
kade, zal na de Kerst-vacnntie worden ge
opend.
Aanvangkulijk worden vier van de zeven
lokalen iu gebruik genoinen.
Voordracht vin het college van Curatoren
van het Gymnasium te Amersfoort voor de
benoeming van een tijdelijk leeraac in de
llebret-uwsche taal (vacature-Van ltallie):
dr. T. P. öevensma, doctor in de theologie
te Amsterdam; en C. G. VVagenaar, docto
randus inde theologie te Utrecht, die beide t
ook zijn voorgedragen ter benoeming au.t
het Gymnasium te Utrecht.
De heer P. J. F. van Voorst Vader legde
aan de Rijks- universiteit te Utrecht met
gunsti gevolg af het kerkelijk voorbereidend
examen.
Dr. W. H. Chr. van Esveld. thaus te Hil
versum, staat op de voordracht ter benoe
ming tot tijdelijk leeraar in de Uude talen
aan het Gymnasium te Alkmaar.
Ook uit dit garnizoen zullen aanstaanden
Zaterdag detachementen der verschillende
wapens deelnemen aan den wedstrijd op
degen, uitgeschreven door den Kon. nflicie-
ren-schermbond en te U'recht ie houden.
Tot reserve- 2e luitenant bij het 18de
landweer-district is benoemd de reserve-
sergeant-majoor P. de Jong, van het 5e
regiment infanterie.
In sToonkunstnieuwa" wordt meegedeeld,
dat de orkestklasse der Muziekschool van
de plaatselijke afdeeling van Toonkunst op
10 December den zang zal begeleiden eu
vóór de Mis in c-dur van Beethoven ter
eere van nu wijlen mr. J. Heyligers zal ten
gehoore brengen den treurmarsoh uit Han
del's «Samson" en na Andersen's sKreuz-
fuhrer" een orkestwerk van Niels W. Gade.
Als solisten treden in de zangnummers
op mej. H. Trusting (sopraan), mevrouw
J M. L. Gude-Petri (mezzo-sopraan), de
heer R. de Bruyn (tenor) en de heer J. P.
Caro (bas).
Nogmaals vestigen we de aandacht op de
advertentiën in dit nummer betreffende de
tentoonstelling van teekeningen van Albert
Hahn, door Kunstbeschouwing" en op die
der bioscoop-voorstellingen Jin de sociëteit
»Vereeniging", waarby de bekende tooneel-
speleb L. Hatllooper als explicateur zal op
treden.
De tentoonstelling der «Protestantsche
annen-loterij" wordt aanstaanden Dinsdag
en Woensdag gehouden.
Dames-directrices deelen bij advertentie
bierneven mede, dat zij nog gaarne enkele
loteu plaatsen.
Naar men ons mededeelt, bestaan er bij
het Bestuur van de üranje-vereeniging nu
reeds plannen om den eersten verjaardag
van H. K. II. Prinses Juliana alhier feeste*
lijk te herdenken.
Het voornemen bestaat, feesten in zalen
te organiseeren, welke uitsluitend toeganke
lijk zullen zijn V"or de leden der vereeni-
ging. Deze plantten zullen zeker door de
leden met genoegen worden vernomen en
hen, die nog geen lid zijn, aansporen om
zich zoo spoedig mogelijk als lid aan te
melden, opdat het Bestuur daardoi r in tijds
in de mogelijkheid wordt gesteld, aan zijn
voornemen gevolg te kunnen geven.
Volgens besluit van de Algemeene verga
dering heeft zich een propaganda-commissie
geformeerd, die door persoonlijk huisbezoek
zal trachten het ledental, dat thans 534 be
draagt, aanmerkelijk te vermeerderen.
Niet minder dan 02 slijters, hotelliers,
koffiehuishouders, kasteleins en tappers,
zoowel uit Amersfoort als uit Leusden,
Huraersv-dd, Stouter burg, Baant ?u Hilver
sum, hebben gisteravond gehoor gegeven
aan den oproep van het Bestuur der Ver-
eeniging «Vergunning" om de onderlinge
belangen te bespreken en ie overleggen,
hoe zich to vrijwaren voor de schade door
de nieuwe verhooging van den accijns op
het gedistilleerd, aan hun beroep toe te
brengen.
De heer Joh. N. Sc huilenburg opende
goed kwart over achten de vergadering en
gaf het woord aan don heer Boekstal, Se
cretaris der gelijknamige vereeniging te
Utrecht en oprichter der vereeniging te
Amersfoort, welke als rechtspersoon is er
kend bij Kon. besluit van 28 November 11)07,
no. 279.
De heer Boekstal zeide, dat niemand heeft
verwacht, dat deze nieuwe verhooging van
den accijns zóo spoedig tn werking zou tre
den en er zóo onverwacht weer een nieuwe
belasting op het bedryf zou worden gelegd.
Zelfs de Ontvangers dor accijnzen vermoed
de dit niet; niemand heeft cenig officieel
bericht ontvangen en slechts du Pers heelt,
gansch onverwacht, meegedeeld, dat de ver-
tioogiug reeds Vrijdag 10 December in wer
king treedteen rneededeeltttg, die groote
ontsteltenis wekte.
Spr. zette de wet kort uiteeu, waarschuwde,
dat de boete op overtreding f400.—kan
bedragen en maande daarom allen aan,
vooral een juiste opgave te doen van den
voorraad. Een vergunninghouder mag vijf
percent meer in voorraad hebben dan hij
aangeeft; een partucilier mag niet meer
dan 25 Idler sterkedrank in huis hebben
anders moet ook hij aangifte doen van zijn
geheelen voorraad bij den Ontvanger.
Spr. ontried zijn hoorders ook ten sterkste,
eeu deel van den voorraad zoolang te ber
gen bij een familielid of ander particulier,
omdat de ambtenaren nu óok het recht
hebben, bij particulieren huiszoeking te doen.
De opgave van den voorraad moet geschie
den den eersten dag na het in werking
treden van de wet, dus uiterlijk op Zaterdag
11 December de ambtenaren hebben veer
tien dagen den tijd voor hun controle. Met
het oog hierop moeten de gelei-biljetten en
de vervoer-biljetteu zorgvuldig worden be
waard.
Het baart verwondering, vervolgde spr.,
dat de rechterzijde, die zich beroept op
hooge beginselen, deze wet doordreef en het
is te betreuren, dat de voorstanders der
onthouding zic.'t niet hebben gekeerd tegen
deze verhooging van den drankaccyns.
Immers de Regeering kant zich togen het
drankgebruik en wil eeu volksgewoonte, die
zij afkeurt, bestrijden, doch strijkt met wel
gevallen de hoogere ontvangst op, welke ont
staat uit dit euvel.
De plagerijen der Drankwet zijn vele. En
welke straf wordt toegepast op een vergun
ninghouder, die in goed vertrouwen, want
controle is niet mogelijk, sterkedrank ver
koopt aan een persoon buneden 16 jaar of
tu zijn lokaal een mindejarige tueliat, die
niet ts vergezeld van een meerderjarige Dat
men hem zijn bedryf ontneemt, dat onmid
dellijk dooreen ander wordt overgenomen. De
wet bestrijdt dan ook niet het euvel, heeft
niet den minsten invloed op het bezoek aan
de inrichtingen waar sterkedrank wordt
verkocht.
Er is een tekort in 's Rijks schatkist van
12 milliuen en nu moet er 6 mtllioen meer
komen uit den drankhandel, of in 't geheel
6 gulden per hoofd der bevolking.
Dat geld zil er komen, doch er zal niet
minder om wordeu gedronken. Dit bewijzen
de statistieken. In 1883 was het percentage
van den accijns ruim 19, in 1907 was het
14, een verschil dus van 5 pCt. De uitgaven
voor justitie, politie, krankzinnigen wezen, enz.
zijn echter niet gedaald, doch juist gestegen
met 00 pCt. De verwachting, van de nieuwe
Drankwet gekoesterd, is dus heelemaal
niet uitgekomen; de misbruikers zijn in
diepere ellende gestort.
Du vergunninghouder ziet den misbruiker
noode omdai door dezen anderen zijn loka
liteit mijden en óok omdat hij veel minder
verdient op sterkedrank dan op andere con
sumptie.
Ook deze verhooging vau den accijns zal niet
geven, hetgeen in Memorie van toelichting
en Memorie van antwoord en in de Kamer
debatten er van is verwachtdoch zal slechts
brengen nieuwe lasten voor de vergunning
houders.
Het drankgebruik wordt niet gekeerd
door een wet wat verboden is, smaakt
lekker doch wel doordien men den smaak
der mmschen in andere banen leidt, ais
daar zijn beoefening dar sport, 's zomers
met geheel het gezin naar buiten gaan, enz.
Hoofddoel der bijeenkomst is, zich te dek
ken tegen verlies in het bedrijf en dit kan
door 6f kleiner glazen te geven en den zelfden
prijs te behouden, óf door den prijs te ver-
hoogen. De clientèle is er echter aan gewend
5 cent te betalen en dus is het taeer aan
te raden, ook hier, evenals olders, kleiner
glaasjes te gevtn.
Thans tapt mct> uit een Liter van 05 cent
22 glaasjes van 45 Gramna 10 December
moet men uit eiken Liter, die dan 87 cent
inkoop kost, 28 glaasjes van 36 Gram schen
ken, wil men de zelfde verdiensten behou
den.
Besloten werd, na 10 December kleiner
glazen te verkoopen voor 5 cent en de
bestaande glaasjes voor 7 cent.
De kleintjes cognac worden afgeschaft.
Voor particuliere afnemers zullen de vol
gende prijzen gelden
jenever per flesch 90 cent, per
Liter fl.10, per halven
Liter 55cent, per maatje
12 cent, pe»' kommetje
(2 maatjes) 24 cent.
brandewijn por llesch fl.00, per
Liter f 1.20, per hal ven
Liter 00 cent, per maatje
13 cent, per kommetje
26 cent.
gewone likeuren (annisette, curagao, enz.)
20 eet meer per Liter
dan thans.
De prijzen der dranken, d.o niet belast
worden met den hongeren accyns worden
niet verhoogd. Later zul worden meegedeeld,
hoe te handelen met bnitenkindsche likeuren
en mot fabricate!) als van Wijnand Fockiok,
Bols, Hulskamp, enz.
De grossiers en de slyters zullen onder-
li Dg de prijzen voor wodervorkoopers bcp
