Dinsdag 14
December 19D9.
No. 7752.
59e Jaargang,
Wie zich met
KOSTELOOS.
BLOOKER'S
CACAO,
Stadsnieuws.
UITGAVE
FIRMA A- H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\
franco per post f1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosleloos. Legale, otticieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25 elke regel meer 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseevkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9
P03tbus y.
Telefoon 17
1 Januari wenscht te
doen inschrijven als
abonné, ontvangt de
tot dien datum ver
schijnende nummers
Een lesje.
De kleine Laurens, een jongske van
tien jaar, hoorde, dat zijn moeder reke
ningen betaalde. Toen naai hjj een stuk
papier en schreef daarop
Aan Moeder van Laurens.
Voor dat ik kolen heb gehaald
6 keer 30 ets.
Veel keeren houtjes gehaald uit
de schuur 30 ets.
Twee boodschappen gedaan 20 ets.
Voor dat ik ben een lieve eu brave
jongen 10 ets.
Samen 90 ets.
De moeder nam de rekening en zei
niets. Den volgenden dag vond Laurens
naast zijn bord op tafel liggen 90 cent.
En daarbij een rekening
Aan Laurens van Moeder.
Voor zijn gelukkig tehuis Niets.
Voor al zijn goed en gezond eten Niets.
Voor liefderijke verpleging in ziekte Niets.
Voor reparatie van zijn kleederen Niets.
Voor dat moeder heeft gewaakt,
gebeden en goed voor hem is ge
weest Niets-
SamenNiemendal.
Laurens had al big het geld in den
zak gestoken, zonder nog de rekening
van zijn moeder ingezien te hebben.
Maar toen hij die had gelezen, kreeg hij
een kleur en vervolgens kwamen er
tranen in zijn oogeu. Hij liep naar zijn
moeder, gaf haar het geld, sloeg snikkend
zijn armen om haar hals en zeide»Ik
was zonder gedachten, toen ik die reke
ning schreef. Och moederlief, vergeef het
mij
„Ja, mijn jongenmaar leer nu waar-
deeren wat je hebt en denk niet altijd
om hetgeen er te kort komt. Je hebt
moeders liefde en de goedheid van andere
menschen; maar, taxeer nu je eigeu doen
niet te hoog, want dan ontbreekt de
dankbaarheid en die is het zonnetje van
ons leven".
De uitkomsten van
Zuigelingenvorzorging.
Weissenburg, in Beieren, bezit sedert 1906 een
organisatie, die als voorbeeld kan strekken, hoe
het mogelijk is, althans in beperkten kring, in
vloed te oefenen op de voeding en verzorging
van zuigelingen en daardoor ook op hun levens
kans. Door een aantal andere plaatsen is dan
ook aan deze inrichting om raad en voorlichting
gevraagd, waaronder zelfs een uit Kaïro.
Het jongste Jaarverslag bevat alweder veel
leering voor ieder, die in deze zaken belang
stelt. Het stelsel bestaat hierin, dat voor alle
moeders van zuigelingen in de stad gelegenheid
wordt gegeven om koste'oos geneeskundigen raad
in te winnen aangaande de wijze, hoe zij haar
kind moeten gezond houden en groot brengen
dat aan zoogende moeders premiën worden uit
gekeerd dat tegen den kostenden prijs onbe
rispelijk, doch eenvoudig zuigelingsvoedsel wordt
verstrekt voor kinderen die niet worden gezoogd,
en dat aanhoudend toezicht op alle zuigelingen
wor<U uitgeoefend door bezoeksters.
Een zoodanige inrichting was in het stadje
niet overbodig. Vóór haar ontstaan ontvingen
slechts 29 van de 100 kinderen de natuurlijke j
voeding en deze verhouding steeg in het eerste j
berichtjaar tot 60 per 100 om in het laatste jaar I
weer iets te dalen, nl. tot 113 van de 201 kin-
deren, of *5.7 per 100. Van deze 112 zijn 53
twee maanden of korter natuurlijk gevoed en
14 gedurende 2 tot 3 maanden.
Deze uitkomst is vooral te danken aan de
premiën.
Het is geen verheffend verschijnsel, dat zulk
een middel daartoe noodig is, maar als men van
de maatschappij alleen iets goeds wilde maken,
op voorwanrde dat eerst alle verkeerde verhou
dingen en karakter-eigenschappen de wereld uit
zijn, zou men het precies zoo maken als een
houtsnijder, die van een stuk hout geen voor
werp zou willen maken, "jordat hij alle kwasten
eruit heeft verwijderd. Dan krijgt hij zeker een
onbruikbaar stuk hout, en nu kan hij zijn hout
nog uitzoeken; n iar de menschen, die hun best
doen, iets in de wereld te verbeteren, moeten
maatschappij en menschen nemen zooals zij zijn.
Moeders, die, door hun kind niet te voeden, iets
kunnen verdienen, en die verdienste noodig
hebben, maar op voorwaarde van schadeloos
stelling wel gaan zoogen, zijn zeker steun waard,
en van andere moeders, oie alleen voor winst
hun plicht doen, worden althans de kinderen
geholpen. Op den duur kan men hopen, dat
het milt minder premiën zal gaan, als de ge-
woon'e van te zoogen ouder een groot gedeelte
der bevolking zal zijn teruggekeerd. Maar
voorloopig zullen zij nog zeer noodig zijn. Dit
blijkt wel hieruit, dat in 1906 en 1907 de meeste
moeders het zoogen staakten, zoodra het kind drie
maanden oud was, terwijl de premiëu niet langer
dan drie maanden werden uitgekeerder werd
f6 gegeven voor 2 maanden zoogen en nog f3
voor de derde aftand. In 1908 werd f3 voor
de eerste twee en voor elk der beide volgende
maanden gegeven, en nu werd in de vierde
maand door tweemaal meer moeders dan te
voren gezoogd.
Aan den anderen kant zullen velen hebben
gedacht: als hel kind twee maanden is, moet
ik toch naar de fabriek en voor die twee maan
den krijg ik maar f3, dus ik zal maar in het
geheel niet beginnen; eu daardoor zal het aan
tal zoogende moeders per 100 zijn gedaald tot
55.7. In dit jaar is de premie nog o/er vier
maanden verdeeld, maar als aan het eind van
dit jaar weder mocht blijken, dat er achteruit
gang is dan zal men tot het oude stelsel terug-
keeren. want het is voordeeliger, dat eenige
kinderen, die nu niet worden gezoogd, 2 of 3
maanden de borst kr\j gen dan dat enkele anderen
4 in plaats van 3 maanden worden gezoogd.
Alleen door geheel onbemiddelde moeders is op
zoogpremiën aanspraak gemaakt eu hun aantal
was verleden jaar 19 minder din in 1907, nl.
35, zoodat. het zeer waarschijnlijk wordt, dat de
vermiudering de: premie gedurende de eerste
twee maanden de vrouwen heeft ontmoedigd.
Tastenderwijze moet men te weten kamen
hoe men het geld over de maauden moet ver
deden. Ook zou het misschien doelmatig zijn,
premiën uit te loven voor vrouwen, die al kun
nen zij hun kind niet geheel voeden, toch daar
toe hun best doen naast de fleschvoeding.
Een verdere premie van f0.30 (zegge: dertig
cent 1) werd gegeven aan ieder verpleegster die
kon aantoonen, dat een door haar bijgestane
vrouw vier weken had gezoogd. Deze premie
werd 109 maal verdiend. Voor dit luttele loon
deden de verpleegsters hun best, de vrouwen
tot zoogen te bewegen.
De kostelooze spreekuren voor zuigelingen
werden beurtelings door alle artsen van het
stadje gehouden. Daardoor verviel de zeer be
grijpelijke reden tot misnoegdheid, die zich
overal voordoet, waar een groep artsen onge
vraagd op een of ander gebied zijn goeden raad
aanbiedt aan het geheele publiek, dus aan de
patiënten van andere artsen. In een groote stad
zou zulk een organisatie onmogelijk zijn, tenzij
men een groot aantal buurtbureaux maakte,
waaraan dan alle artsen van de buurt zouden
kunnen deelnemen. Den ontwerper van het
\VeiJ8en burger plan strekt het tot eer, dat hij
al zijn collega's voor de zaak heeft kunnen be
zielen, zoodat geen hunner zich heeft onttrokken
aau het offer van tijd en moeite (ten opzichte
van een deel der patiënten ook een offer aan
geldelijk voordeel) dat van hen werd gevorderd.
Wekelijks werd spreekuur gehouden en ge
middeld kwamen daar 9 of 10 kinderen, voor
een groot deel borstkindertjes, wier moeders
wilden toonen, dat zij de premie hadden ver-
DAALDERS
de prijs ls laag,
de cacao is best,
de verpakking is eenvoudig.
heerscht. In 6 van de 30 sterfgevallen was niet
gezoogd, en was ook alle hulp van de organisatie
en de zuigelingenkeuken afgewezen. Wanneer
men de wettig en de onwettig geboren kinderen
afzonderlijk neemt, was de sterfte onder de
laatste 50 procent hooger dan onder de eerste.
De uitgiven der organisatie bedragen f2450,
waarvan f 1245 aan melk, f 270 aan premiën,
de rest aan huur, verwarming, verlichting, be
diening en administratie. De verkoop van melk
bracht f2031 op.
Met betrekkelijk weinig kosten ongeveer
f 2 per geboorte in het plaatsje is dus veel
nut gesticht. Dit moge ter aanmoediging dienen,
vooral in die plaatsen, waar door fabrieksarbeid,
vooroordeelen uf andere oorzaken, het zoogen
ouder de volksklasse in onbruik is geraakt.
diend. De drie „bezoekdames" woonden al de
zittingen bij
Onlangs is wel gezegd, door den clief van een
groote ziekenhuisafdeel ing, dat 100 procent
moeders kunnen zoogen, maar in zulk een in
richting kan de dokter, geholpen door het ver
plegend personeel, gemakkelijker zijn wil door
zetten dan in de armelijke woning. Daar, in het
ziekenhuis, staat de vrouw alleen tegenover
personen, tegen wie zij opziet.
Bij haar thuis tracht de geneesheer invloed
uit te oefenen, maar al te krachtig kan hij niet
optreden, wegens de omgering, die gereed staat
om, zoodra dokter weg is, alle raadgevingen te
niet te doen. Schoonmoeder en baker vertellen
aan de vrouw, dat zij „te zwak" is; den man
is dikwijls aan het leven van „alweer een kind"
niet veel gelegen, of de schoonmaakhuizen wach
ten bovendien op de jonge moeder, en als al
deze slechte invloeden het toch bij ruim een
vierde deel der moeders afleggen tegen de zocg-
premie en de vertoogen van den dokter, dan
mag men nog zeer blij zijn.
De „bezoekdames" hebben aar geteekend waar
om in het laatste jaar 41 van 129 gecontroleerde
vrouwen niet hebben gezoogd; 13 moesten na
6 weken weer aan 't werk11 hadden geen
voedsel6 kinderen wilden niet zuigen 7 vrou
wen voelden zich te zwak1 „wilde niet"en
van 8 „wiide de man het niet hebben".
Ter ontzenuwing van het fabrieksbezwaar heeft
de organisatie zich gewend tot de fabrikanten,
die allen hebben toegestemd, een vertrek be
schikbaar te stellen voor de bewaring en het
zoogen van dek inderen van arbeidende moeders.
De toekomst zal leeren, of dit he'pt. De „be- j
zoekdames" zoeken ieder kind, tenzij de ouders
wenschen dat zij wegblijft, om de twee weken
op. In IS gevallen werd deze wensch uiigespro
ken in 22 gevallen was hun toezicht overbodig.
Zeer dikwijls konden zij heilzame wenken geven.
Aan 134 kinderen werden 80258 flescbjes
kiudermelk verstrekt van de allereenvoudigste
samenstelling. Voor de eerste maand gaf men
flescbjes van 2 deelen rijsimeelwater eD 1 deel
melk voor de tweede maand „half om half"
voor de derde maand „twee tegen éen"; en
voor de vierde tnaand volle melk. Slechts door
zoo naar een vast lijstje te werken en door geen
bijzondere mengsels voor te schrijven, kon men
de melk in het groot verschaften. Het ging
bijna steeds zeer goed met deze voeding. De
melk kwam uit een stal, die onder veeartse-
nijkundig toezicht stond, werd op zindelijke
wijze gewonnen, terstond na het melken sterk
afgekoeld en na aankomst op het bureau 10
minuten in een waterbad op kookhitte gebracht.
De flescbjes met 120 Gram aangemengde melk
konden voor P/s cent, de flescbjes met 200
Gram volle melk voor 3 cent worden verkocht.
Meer dan C fleschjes per dag werden voor een
zuigeling niet afgegeven. Ten einde te beletten,
dat de zuigelingenkeuken concurrentie zou doen
aan de zoogpremiën, werd uit beginsel alleen
tegen betaling melk geleverd. Voor de armsten
werd echter door weldadige lieden betaald,
waartegen natuurlijk geen bewaar was.
Van de 134 kunstmatig gevoede kinderen
zijn er 7 gestorven, waarvan slechts 4 aan darm
ziekten, welke niet altijd aan slechte eigen
schappen der melk, maar dikwijls ook aan
overvoeding waren te wijten.
In het geheel zijn in het stadje 30 kinderen
beneden het jaar gestorven, of 149 per l'JOO
eu per jaar een nog betrekkelijk hoog cijfer,
maar toch nog slechts ruim de helft van liet
cijfer in de 10 jaren vóór de invoering der zui
gelingenverzorging, toen het niet minder dan
270 bedroeg. In het eerste jaar na de invoering
was de verhouding terstond gedaald tot 120
maar in 1908 heeft een ernstige intuenza ge-
H. M. de Koningin, die morgen een kort
bezoek brengt aan Den Haag, zal mqrgen-
ochtend om 10.56 aan het station hier aan
komen.
Een wetswijziging met betrekking tot het
verleenen van ontslag aau onderwijzeressen
wegens huwelijk is aan het Departement
van Binnenlandsche Zaken in voorbereiding.
Blijkens de Memorie van antwoord van
den Minister van Binuenlandsche Zaken
wordt overwogen de indiening van een
wetsontwerp tot vrijstelling van de koepok
inenting van kinderen, wier gezondheidstoe
stand dit verbiedt.
Van verschillende zijden werd in de af-
deelingen der Tweede Kamer de Regeering
dank en hulde gebracht voor de indiening
van het ontwerp houdende wettrlgke bepa
lingen betreffende het gebruik van trekhon
den. Wel meenden sommige leden, dat, met
strengere toepassing van art. 455 Strafwet
boek, voor een groot deel ware te bereiken
hetgeen dit wetsvoorstel ten doel heeft en
vreesden zij, dat de bepalingen van dat arti
kel in den vervolge minder toepassing zullen
vinden, zoo echter uitgebreider voorschriften
met beter resultaat zouden medehelpen om
het te bestrijden euvel te doen verdwijnen,
althans merkbaar te beperken, wilden zij
hun steun niet onthouden. Audere leden
konden de meening der Regeering niet dee
len, dat geen volstrekt verbod om trekhon
den te gebruiken, behoort te worden gesteld.
Dë provinciale afdeeling Utrecht van den
Ned. Bond van Gemeente-ambtenaren, die
reeds een bloeienden cursus bezit voor op
leiding iu de Gemeente-administratie, beeft
besloten tot oprichting van een nieuwe be
langrijke instelling, een Bureau voor vei be
tering van de Gemeente-administratie en den
Burgerlijken stand.
Dit bureau zal bij invoering van nieuwe
voorschriften zoo noodig eeu beschouwing
daarover ter kennis van de leden der af
deeling brengen; het zal practische modellen
ontwerpen in zake Gemeente-administratie
en Burgerlij keu stand en over genoemde
onderwerpen aan de leden der afdeeling de
door ben gevraagde inlichtingen verstrekken.
Door bet afdeelingsbestuur zullen in het
bureau 5 leden worden benoemd2 voor
algemeene zaken, 1 voor comptabiliteit, 1
voor burgelijken stand, bevolking, militie,
landweer en inkwartiering, 1 voor sociale
wetgeving.
Tot bestuurslid der afdeeling is benoemd
mr. G. Noorman, hoofdcommies ter Ge-
meent e-seereiiirie van Utrecht.
Verschillende Gemeentebesturen hebben
gevolg gegeven aan het verzoek der afdee
ling om verbooging van de jaarwedden der
ambtenaren ter Gemeente-secretarie.
Prof. mr. J. de Louter heeft zich bereid
verklaard, in Februari voor de afdeeling
een voordracht te houden over wenschelijke
wijzigingen vau de Gemeentewet.
