Zaterdag 5
Februari
1910.
No. 7773.
59e Jaargang
Stadsnieuws.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdaj Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.45. Advertentiën 1—6 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 4.25 elke regel meer f 0.25. Qroote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT9
Postbus 9.
Telefoon 49
KENNISGEVING.
De GEZONDHEIDS-COMMISSIE voor de
Gemeente AMERSFOORT
br«Dgt ter kennis van belanghebbenden, dat
zij hare Openbare vergadering, bsdoeld bij art.
27 der Gezondheidswet, zal houdsn op Vrijdag
11 Februari 1910, des avonds te 8'/» uur, in hst
Raadhuis.
Amersfoort, 5 Februari 1910.
D# Gezondheids-Commissie
voornoemd,
De Voorzitter,
H. W. SCHREUDER,
De Secretarie,
Des TOMBE.
Wanneer hier?
De liefhebbers van rooverromans kun
nen zich voortaan niet meer aan de
Zwitsersche spoorwegstations voorzien
van hun lievelings-lectuui;. Het Bestuur
der Zwitsersche Bondsspoorwegen heeft
namelijk den verkoop der boeken van
Sir Athur Conau Doyle en andere de
tective-romans aan de stations verboden.
Dat verbod is uitgevaardigd naar aan
leiding van den vijfvoudigen moord, on
langs op een hoeve in Frankrijk gepleegd
door twee Zwitsersche knapen, die door
het lezen van detective romans op het
denkbeeld van de misdaad gebracht zijn.
Wanneer zal men hier te lande óok
eens zoo wijs worden 1
Militie-luitenants.
Over enkele weken zal weder een groot
aantal jongelieden als recruut in het leger
treden om opgeleid te worden tot ge
oefend soldaat.
Velen meenen, als zij dat geworden zijn,
zich voldoende van hun plicht tegenover
het vaderland te hebben gekweten.
Waar echter de aanwezigheid van een
voldoend aantal goed geoefende aan
voerders voor het leger een levens
vraag is, ligt het voor de band, dat de
meer ontwikkelde zich niet mag tevreden
stellen met de positie van eenvoudig
soldaat, zoolang een groot aantal plaatsen
in den korporaals- en onderofficiersrang
nog ter vervulling open is.
Gelukkig is tot nu toe de aanmelding
ter opleiding voor die rangen, niettegen
staande de uitbreiding van ons leger als
gevolg van de vergrooting der jaarlyk-
sche lichtingen, vrjj bevredigend.
Door die uitbreiding zal onze weermacht
slechts dan evenredig in kracht toene
men, als alle aanvoerdersplaatsen, dus óok
die in officiersrangen, regelmatig kunnen
worden bezet. En nu heeft juist de leger-
uitbreiding een bepaalde behoefte doen
ontstaan aan luitenants-aanvoerders.
Het mag als bekend worden aange
nomen, dat het met mogelijk, doch ook
niet noodzakelijk is, daarin te voorzien,
uitsluitend door z. g. beroeps-officieren.
Reeds sedert lang vormen de reserve
officieren een veelal zeer gewaardeerde
versterking van het officiers-korps.
In de laatste jaren zjjn (fcac de mili
tie-officieren bijgekomen. Blijft de opge
wekte geest tot weerbaarmaking van
ons volk levendig, dan mag met grond
worden verwacht, dat in het tekort aan
luitenants-aanvoerders binnen niet al te
langen tijd zal zjjn voorzien.
Daarvoor is het echter beslist noodig,
dat elk jaar een voldoend aantal ont
wikkelde miliciens zich ter opleiding tot
militie-officier aanmeldt.
Die opleiding duurt ongeveer eem jaar.
Zjj legt verplichtingen op, doch natuur
lijk zijn er ook voordeelen aan verbonden.
Wie vermeent of kan vermoeden de
bekwaamheden te bezitten, vereischt om
de opleiding tot militie-officier te vol
gen, onderzoeke niet angstvallig of die
voordeelen wel opwegen tegen de ver
plichtingen, maar vrage zich ernstig af
of hij tegenover het vaderland wel ten
volle zijn plicht vervult, wanneer hij zich
tevreden stelt met een positie of rang
in het leger, die hem belet, dat leger
ten volle datgene te geven, waartoe hij
door aanleg en geestvermogens maar
óok door zijn positie in de burger-maat
schappij in staat is.
Reeds nu is er een niet onbelangrijk
aantal miliciens tot officier opgeleid en
als militie-luitenant in het officierskorps
opgenomen.
Moge ook dit jaar de deelneming aan
die opleiding zóo belangrijk en ernstig
zijn, dat het officierskorps in het vol
gende jaar met een groot aantal militie
luitenants wordt versterkt.
De opleiding geschiedt by de Militaire
school-compagnie te Amersfoort.
Hoe die plaats heeft, hopen we in een
volgend nummer uiteen te zetten.
Woningbouw.
De Maatschappij tot bevordering der bouw
kunst schreef in Januari 1908 een prijsvraag
uit voor éeugezins-werkmansworiingen
Zy kwam tot die prijvraag doordien in de
laatste 30 of meer jaren onze architecten
geheel en al voeling verloren hebben met
den eigenlijken woningbouw. Wie een wan
deling maakt door de nieuwere en nieuwste
wijken onzen steden zal niueihjk durven vol
houden, dat de doodsche en eentonige stra
len met hun huizen, waarin ook niet het
geringste spoor van bouwkunst te ontdek
ken is, hun ontstaan te danken hebben aan
de medewerking van architecten. De woning
bouw is tegenwoordig ontaard in een be
drijf, dat slechts dient cm aan grosden een
hoogere productiviteit te geven, door ze als
bouwterrein te exploiteeren. De tegenwoor
dige woningbouw is voor een groot deel
in handen van eigeubouwers en bouwspecu-
lanten, waaronder men zelden geschoolde
bouwkundigen, dikwijls niet eens vaklieden
aantreft, wier doel meestal niet is het bou
wen van woniDgen waarbij de gezondheid
en liet comfort der bewoners en de goede
constructie der woningen op den voorgrond
staan, doch die zooveel mogelijk bergplaatsen
voor menschen optrekken op het kleinst
mogelijke terrein.
Het programma voor de prijsvraag was
zeer algemeen gesteld. Gevraagd werd plan
en opstand voor een blok van vier aanetn-
gebouwde werkmanswoningen, zonder ver
dieping, van een huur van f2.25 a f2.75
per week of naar gelang vau de plaats in
ons land iels meer of minder.
Elke woning, hoogte 2.75 M van bovenkant
vloer tot onderkant plafond, moest bevatten
een woonvertrek van 16 M2, een kleiner
vertrek van 5.50 M2 en een keukentje in
verhouding verder drie afgescheiden slaap
plaatsen, waarvan éen op den begaueD grond
en twee op den beschoten zolder, waarvan
een deel moet afgeschoten voor berging.
Verder de uoodige stookplaatsen, kasten, een
keldertje of andere vorstvryo bergruimte en
een privaat. Licht en lucht aan de vóur- en
de achterzijdein de eindgevels van het
blok geen deuren of ramen.
Er kwamen 230 ontwerpen in, waarvan
al dadelijk 162 ter zijde werden gelegdbij
een volgende schilting werden er nog 51
uitgeschoteo, zoodat er 17 overbleven, vau
welke er ten slotte 7 werden bekroonddrie
met f 100 (waarvan twee bovendien met de
medaille der Maatschappij), twee met f75
eu twee met f50.
in de jury hadden o. a. zitting de bier
zeer bekende heeren D. E. Wentink en W.
-Z,
van Boven, beiden architect en beiden Inspec
teur van de volksgezondheid.
De Maatschappij heelt thans 40 uitgeko
zen ontwerpen in een album vereenigd, dat
voor deu prijs van slechts éen gulden in
den boekhandel veikrijgbaar ts en voor
eigenbouwers zoowel als vuor vereenigingen
die verbetering vau den wooingbouw beoo
gen, zeer zeker van waarde is.
Mits vooral de raad wordt behartigd, aan
het slot der Inleiding: «Daar ieder huis iu
de werkelijkheid zijn eigen eiscbeo heeft,
schuilt in het onoordeelkundig overnemen
van de plattegronden nf het verhaspelen der
architectuur uit dit boekje een groot gevaar,
dat zoo het onder de oogen wordt gezieQ
door hen die werkmanshuizen wenschen te
doen bouwen het boekje meer kwaad dan
goed zullen stichten".
Ons exemplaar ligt ter beschikking voor
belangstellenden, die niet dadelijk'ten album
zich willen aanschaffen.
Nogmaals „Zandbergen".
Het is geon ongewoon verscbijosel al
dus het «Maandblad in het belang der op
voeding van weezen" dat onder de min
derjarige wezen in het algemeen, en onder
die welke aan de verzorging van verschil
lende corporatiën en inrichtingen in 't
bijzonder, zijn toevertrouwd, meer tuber
culose» voorkomen dan psrcentsgewijze on
der de minderjarigen, wier ouders nog in
leven zijn.
Zoo ook is bet aantal dezer zieken bij de
weezen van de Maatschappij «Zandbergen"
betrekkelijk hoog, eu reeds geruimen tjjd
zag het Bestuur uit naar een gelegenheid
om door opzettelijke en afzonderlijke ver-
plegiug van die kinderen nog Zoovelen mo
gelijk voor vroegtijdigen ondergang te be
waren.
Het Tehuis „Zandbergen", waar al de
weezen bij hun komst tijdelijk verblijf vin
den, is uit den aard der zaak niet geschikt
voor ziekenverzorging, en om de tuberculosen
in een sanatorium te plaatsen, waar het ver-
pleeggeld een 12 per dag en per patiënt
?ou bedrageo, eiscbt een uitgave, welke bo
ven de krachten der Maatschappij gelegen
is. Waar in de laatste jaren bij herhaling
het grond kapitaal moest worden aangespro
ken, acht bet Bestuur zich niet verantwoord,
m deze richting voort te gaan, te meer
omdat het Tehuis «Zandbergen" zelf nood
zakelijk moet worden verbouwd, waarvoor
i 80JU noodig is, en nog slechts f 1400 is
ingekomen.
Groot was dan ook de vreugde over het
liefderijk aanbod vau iemand, die by Nun-
speet een buitenhuis heeft, toen hy dit huis
met eeu halveu bunder grond kosteloos tot
vry gebruik aan de Maatschappij afstond,
met uitzicht, dat bet door aankoop in eigen
dom kan worden genomen, zoodra daarvoor
de noodige gelden zouden zijn bijeengebracht.
Het eerste werk is nu maar, het meubilair
te verkrijgen en de lighallen te maken, voor-
loopig voor vier patiënten.
Waar het Bestuur een beroep doet op de
hulp en medewerking van ben, die iets voor
het plan gevoelen, zij herinnerd, dat bet
meubilair niet nieuw behoeft te zyo. Wie
tot bereiking van bet doel een geldelijke bij
drage schenkt, stelt bet Bestuur in de gele
genheid, aan te schaffen betgeen niet op
andere wijze ontvangen wordt.
Naar een zeer geschikte en vertrouwde
verpleegster wordt uitgezien. De behandeling
der patiënten zal door haar geschieden, onder
toezicht van dr. Schut Jr., die daarvoor ge
heel belangloos zyn hulp aanbood, zooals
dr. Van Gorkom bereids zijn welwillende
medewerking heeft toegezegd voor aanwij
zingen, hoe het best het huis in te richten.
Wanneer bij de inrichting voor tuberculosen
tevens een plaatsje kan gevonden worden
om afgescheiden van deze ook enkele
andere kinderen, die wat rust en frisscbe
lucht noodig hebben, tijdalijk op te nemen
zou het plan een niet ongewenschte uit
breiding verkrijgen.
De directeur van „Zandbergen", jhr. W.
A. Ortt, te Amersfoort, ziet met verlangen
uit naar de' vervulling van deze wenscbeu
en goede verwachtingen. Dat vele grootere
en kleinere gaven in natura en in geld mogen
toestroomen.
Een dringend weezenbelang is hier aan
de orde.
Wie spoedig helpt, helpt dubbel.
Dit laatste hebben de dames begrepen,
die deze week den bazar voor «Zandbergen"
bier inrichtten en de heeren, die hen daarby
bijstonden.
De bazar beeft een netto opbrengst gehad
van ongeveer f1900; voorwaar een verras
send boog bedrag waarvoor de dames har
telijk dank zeggen aan ben, die voorwerpen
afstonden voor den verkoop, aan het Bestuur
der sociëteit „Vereeniginv,1, dat de zaal ter
beschikking stelde, en aan alien, die op eenige
wijze meewerkten.
We meenen in veler naam te spreken als
we wederkeerig hulde brengen aan mevrouw
Van Reigersberg Versluys, die het initiatief
nam voor dit weldadigheidsfeest, en aan de
dames aie haar behulpzaam waren om een
zoo schitterend resultaat te bereiken.
Gelijk we reeds met een enkel woord
meldden, zal aanstaanden Dinsdag aan de ver
loting een Ueberbrettl-avcnd worden verbon
den, terwijl de bate daarvan wordt bestemd
voor de lighallen en de meubileering van
het huis te Nunspeet.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft in de zitting der Eerste Kamer mee
gedeeld, dat het wetsontwerp betreffende de
ziekteverzekering binnenkort het Departe
ment van Landbouw zal verlaten.
Het Kon. besluit van 5 Januari 1884 tot
regeling de verg ieding van reis- en verblijf
kosten wordt herzien.
De Staatcommissie voor de werkloosheid
beeft besloten, een onderzoek iu te stellen
naar den omvang en den aard der werkloos-
beid in verschillende vakken en in verschil
lende streken van ons land gedurende de
jaren van 1905 tot 1910.
Tot dat doel beeft zy aan de Kamers van
Koophandel verzocht, haar de gegevens te
verschaffen waarover die Kamers beschikken
of welke zy kunnen bijeenbrengen.
De commissie heeft als bandleiding voor
haar onderzoek een vragenlyst vastgesteld
en daarvan een aantal aan de Kamers toe
gezonden. Elke vragenlyst is bedoeld voor
éen enkel vak en éen Gemeente, omdat het
er op aankomt de vormen der werkloosheid
na te gaan, zoowel onderscheiden naar de
vakken, als naar de landstreken.
De Kamers ontvingen het verzoek vóór
15 April te antwoorden.
Tot Directeur-generaal van den landbouw
is benoemd de heer P. van Hoek, tbans
Inspecteur van bet landbouwonderwijs.