Zaterdag 9
April 1910.
No. 7800.
59e Jaargang.
Stadsnieuws.
UITGAVE:
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ollicieële- en onteigenings-
advertentiën Der regel 15 cent. Reclames 15 regels, f 1.25 elke regel meer 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
KENNISGEVINGEN.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
Brengt ter kennis van de ingezetenen dezer Ge-
nieonte, dat het door den Directeur van 'b RijkR-
direcle belastingen, enz. te Utrecht executoor ver
klaarde kohier No. 3 vau de
Personeele belasting
over het dienstjaar 1910 aan den Ontvanger van
's Rijks directe belastingen alhier is ter hand gesteld
aan wieu ieder verplicht is zgn aanslag op den
by de wet bepaalden voet te voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke plaatsen
aangeplakt te Amersfoort den 8 April 1910.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIER8.
De BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving
van den Commissaris der Koningin in de pro
vincie Utrecht, dd. 5 April 1910, 4e afdeeling
no. 1426/970, ter kennis van belanghebbenden, dat
in de Gemeente Kameerik een geval van
MILTVUUR is voorgekomen
Amersfoort, 7 April 1910.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIKRS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gelet op artikel 37 der Drankwet,
Brengen ter openbare kennis
1. dat bij hen is ingediend een verzoekschrift
om verlof tot verkoop, van alcoholhoudenden
drank, anderen dr .1 sterkedrank, voor gebruik
ter plaatse van verkoop door het Bestuur van
het R. K. I'ATRONAATSGEBOUW in de bo
venzaal en de bestuurskamer van het perceel aan
het Zand no. 17 alhier,
2. dat binnen twee weken na deze bekend
making iéder tegen het verleenen van het ver
lof schriftelijk bezwaren bij Burgemeester en
Wethouders kan inbrengen.
Amersfoort, 8 April 1910.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretarip,
J. G. STENFERT KROESE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT,
Gelet op artikel 37 der Drankwet
Brengen ter openbare kennis:
1. dat bij hen is ingediend een verzoekschrift
om verlof tot verkoop van alcoholhoudenden
drank, anderen dan sterkedrank, voor gebruik
ter plaatse van verkoop, door ABRAHAM VER-
HOEFF in de beneden-lokaliteit van het per
ceel aan deD Hof no. 34 alhier,
2. dat binnen twee weken na deze bekend
making ieder tegen bet verleenen van het verlof
schriftelijk bezwaren bij Burgemeester en Wet
houders kan inbrengen.
Amersfoort, 8 April 1910.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Gisterochtend weid de tijding in de stad
bekend, dat jhr. mr. A. M. C. Sandberg
in den ouderdom van ruim tachtig jaren
na kortstondige ziekte was overledeneen
tgding, die van mond tot mond ging en
met groot leedwezen werd vernomen.
Want niet éen .te Amersfoort, die den
ontslapene niet zeer hoog achite om zijn
eenvoud en zijn hartelijkheid, den edelman
van den goeden, ouden stempel, steeds b> -
rcid mee te deelen van zijn schat van le
venservaring en zijn groote kennis zonder
ooit iemand te kwetsen door vertoon van
geleerdheid.
Toen hy niet meer zoo trouw iederen
middag naar «Amieitia" kon gaan om daar
een poosje te praten over de gebeurtenissen
van den dag, te verhalen van zijn reizen,
of met hartelijke belangstelling teinformee-
ren naar anderer tegenheden, meenden zij,
die dikwijle met hem aan de groote tafel
zaten, zijn SOsten geboortedag niet onopge
merkt te mogen laten voorbijgaan, en tref
fend was het te zien, hoe allen aanstonds
instemden met hot voorstel, deu jarige een
bloemstuk t) zendeD, als klein bewijs van
sympathie.
Steeds zal hy blijven voirtleven in aller
herinnering on zeer velen zullen zich ge
lukkig achten een man als jhr. Sandberg op
bun levenspad te hebben ontmoet.
Den 20 October 1829 te Zwolle geboren,
werd bij aim de Rijks-universiteit te Utrecht
bevorderd lot moester in de rechten en 29
November 1854 benoemd tot surnumerair
bij de registratie. Als ontvanger van dien
tak van dienst ston.l hij achtereenvolgens te
OmmeD, Druten, Rualte, lloogevnen, Kampen
Tiel en sedert 1 Augustus 1880 te Amers-
foor'. Op zijn verzotk werd hem 1 April
1893 eervol ontslag verleend uit dat ambt-
We kunnen dit kort woord aan de nage,
dacbteuis van «Jonker Sandberg" niet beter
besluiten dan met de woorden die hijzelf, nog
niet zoo lang geleden, in dit blad wijdde aan
de nagedachtenis van een vroeger stadgenoot
en die zoo volkomen op hemzelven van toe
passing waren: „Zyn helder verstand, zijn
gelijkmatig humeur, de buitengewone tact
jegens allen met wie hij in aanraking kwam:
zijn beminnelijke eenvoud, zijn milde opvat
tingen en zijn streven om van den blijden
gloed, die hem bezielde, ook anderen te
scheukenio éen woord de hooge opvatting,
die hij van zijn levenstaak ha l, wekte ieders
achting en genegenheid en toonde, dat in
zijn gemoed een hooger adel schuilde dan
door geboorte hem geschonken''.
In den ouderdom van bijna 71 jaar is bier
gister onverwacht overleden de heer S. W.
H. M. Colombijn, oud-Directeur der levens
verzekering-maatschappij «Dordrecht».
De agent van politie 2e klasse H. J. Ros
sen, sedert 1 Januari 1907 hier in dienst,
heeft ontslag gevraagd en zal zich vestigen
als vrachtrijder.
De beer J. B. van Heutsz is aan de Bijka-
universiteit te Utrecht bevorderd tot semi-
arts.
Het R. K. dagblad «De Tijd» deelt mede,
dat op de Algemeene vergadering van afge
vaardigden van de Centrale kiesverenigingen
der Christelyke partijen in do Provincie
Utrecht besloien is, in verband met de aan-
staaude periodieke verkiezing van leden der
Provinciale Staten, om tegenover geen en
kelen der aftredende liberale leden een candi-
daat der reclitsche partijen te stellen. Zells
zal men dit niet doen, wanneer door de
linkerzijde de aftredende leden der rechter
zijde zouden worden bestreden, door tegen
over dezen een tegencandidaat te stellen.
De bettekenis van dit besluit is volgens
genoemd blad deze, dat men de thans
bestaande reclitsche meerderheid in de Pro
vincie naar evenredigheid voldoende acht,
een goed bestuurder te vormen en men
geen strijd wil voeren tot het alleruiterste.
De plaatselijke afdeeling der Vereeniging voor
vrouwenkiesrecht hield Donderdagavond een
druk bezochte openbare vergadering.
Mej. De Holl, die een kort woord tol ope
ning sprak, zeide daarin zich te verheugen over
die talrijke opkomst omdat zij een bewijs was
voor een wakker worden voor vrouwenkiesrecht
on slechts lauwen die beweging in den weg
staan.
Freule Sophie Wichers, uit Huis tec Heide,
die al een paar malen het „Nut" heefi doen
geaieten van haar wonderschoon zeggen, droeg
hierop een vijftal toepasselijke liederen voor,
waarvan „Geleiden", met den slotregel „zoekt
zelf den weg, gij vrouwen", wel het meest pakte.
Mevrouw dr. Aletta Jacobs, uit Amsterdam,
besprak hierna de vraagIs spoedige invoering
van vrouwenkiesrecht wenschclijk en noodza-
zakelijk
Zoo dikwijls wordt gevraagd, aldus spr. onge
veer, waurom daü toch vele vrouwen zoo'n
haast maken met, zoo sterk ijveren voor vrou
wenkiesrecht. De strijd voor vrouwenkiesrecht
is geen kunstmatige, doch een gevolg van den
geest des tijds en wordt dan ook over de geheele
wereld met steeds sterker argumenten gevoerd.
Toen de vrouw, door grooter geestelijke ont
wikkeling, zich eigen kracht meer bewust werd,
ontstond die strijd vanzelf.
Thans leven we in een tijd van overgang
overal is een nieuwe sociale geest bezig, zich
baan te breken; een nieuwe wereld wordt op
gebouwd.
Telkens meer wordt ingezien, dat de eene
helft der menschheid alléén niet in staat is, een
goed geheel saam te stellen, doch dat de andere
helft, de vrouw, moet kunnen deelnemen aan
het maken der wetten, en de vrouw zal beter
werk leveren als ze reeds k .n deelnemen aan
den bouw der wet'en.
Wie zegt, dat wetten maken mannenwerk is
en dat de vrouw thuis behoort, vergeet, dat het
tehuis van heden niet meer is dat van vroeger,
óok door de inkrimping van den huiselijken
arbeid, maar veel meer nog door de steeds meer
ingrijpende controle van Staat of Gemeente op
het maatschappelijk leven (Woningwet, Leer
plichtwet, Vaccine, Arbeidswet, zelfs ontzetten
uit de ouderlijke macht, DU-nsibodenwet, enz).
En zou nu de vrouw, door die controle ontlast
van tal van huiselijke beslommeringen, niet
het recht hebben vanmeespreken in .aken die
zij beter kan overzien dan de mannen
En als we volgen het politieke leven dan
blijkt glashelder, dat de argumenten voor vrou
wenkiesrecht juist de zelfde zijn als die voor
de uitbreiding van het mannen kiesrecht.
Vrouwen zyn vrouwen en kunnen ook daar
om niet worden vertegenwoordigd door mannen,
die hen naar het dichterlijk woord beschouwen
als „ondoorgrondelijke wezens".
Onverstandig en onrechtvaardig is het, de vrouw
geheel versloken te laten van invloed op het
maken der wetten aan welke ook zij hebben te
gehoorzamen.
Voor oningewijden moge dit vreemd schijnen,
doch de zeer groote vooruitgang der vrouwen
beweging is een gevolg van bet verhoogd ge
voel van eigenwuarde der vrouw, zoowel van
de gehuwde, d:e wil opkomen voor haar kin
deren, als van de ongehuwde, die geheel of ten
deele voorziet in de behoeften van een gezin of
arbeidt voor eigen onderhoud. Overal wordt de
vrouw zich bewust, dat haur positie afhankelijk
is van haar positieve inmenging in het kies
recht, dat wel groepen van mannen in de ge
legenheid stelt invloed te oefenen op de volks
vertegenwoordigers, die in iederen man een
kiezer zien.
Dat dit inderdaad van belang is, werd be
wezen in Noorwegen, waar jaren achtereen
vruchteloos aan de Regeering werd verzocht een
Staats-huishoudschool le stichten, doch die
school er kwam zoodra, in October 1909, de
vrouwen voor het eerst hun kiesplicht zouden
uitoefenen en waar toen opeenB de salarissen
der vrouwelijke ambtenaren bij den post- en
telegraafdienst vrijwel werden gelijk gemaakt
met die van hun mannelijke collega's, terwijl
dat verzoek vroeger zelfs onbeantwoord bleef.
En het is noodig, dat de vrouwen mede een
stem krijgen in het kapittel opdat een eind
worde gemaakt aan de bescherming der uiaDnen
ten nadeele van de vrouwen (o.a. in de Wet op
het vaderschap).
De veranderde tijdsomstandigheden hebben
de vrouw gedwongen, als arbeidster op te tre
den, als concurrent van denman. In ons landje
van 6 millioen inwoners werken reeds meer
dan een millioen vrouwen voor loon een nood
wendig gevolg van de ontwikkeling der maat
schappij. Toch zijn ze nog steeds het slechtst
gesalarieerd en aangewezen op de laagste be
trekkingen alw er als gevolg van hun politieke
onmondigheid. En toch eischt het Staatsbelang,
dat elke betrekking goed wordt waargenomen,
niet door een man, doch óok door een vrouw
als deze daarvoor de bekwaamste is. Maar de
vrouw wordt uitgesloten (byv. als klerk aan
het Departement van Koloniën of als lid van
het Dagelijksch Bestuur eener Gemeente).
En dat er vrouwen zijn, die even goed als
een man belangrijke ambten kunnen vervullen,
wordt bewezer. in Colorado, waar sinds 18 jaar
vrouwenkiesrecht is en 12 jaar geleden een
vrouw werd benoemd tot Minister van onder
wijs, welk ambt sedert steeds door een vrouw
werd vervuld, zeer ten bate van het onderwijs.
In Suffolk is een vrouw een betere Burgemees
ter dan menig mannelijk hoofd eener Gemeente.
Als de vrouwea niet zorgen, spoedig kiesrecht
te krijgen, kunnen zij er zeker van zijn, nog
meer te worden uitgesloten van betrekkingen.
Immers het Kamerlid Pastoors heeft al in allen
ernst vrouwenarbeid willen verbieden opdAt er
meer plaatsen zouden komen voor werklooze
mannen en jongens. Alsof de vrouw niet even
veel recht heeft op voedsel, kieeding en dak.
In de Regeering, die de landswetten samen
stelt, waaronder de mannen èn de vrouwen
moeten leven, moeten ook vrouwen zitting hebben
opdat de vrouw niet nóg meer worde zaak dan
persoon en blijve in een toestand, een beschaafde
natie onwaardig.
Men bedenke toch, dat het kind van heden
is de man of de vrouw der toekomst. Veel man
nen komen er eerlijk voor uit, dat zij niets weten
van kinderopvoeding en toch maken zij wetten,
die deze regelen. Hoe deze zijn, blijkt o. a. uit
den maatregel, door de Engelsche regeering
getroffen om, ter voorkoming van het doodliggen
van zuigelingen, leege sinaasappel-kisten beschik
baar te Btellen, zonder kussen of dekentje.
Na een vrij lange pauze werd gelegenheid
gegeven om vragen te stellen.
De heer Basting meende, dat inl. wat zeer
eenzijdig oordeelde over den man. Door alle
eeuwen heen hebben dichters de vrouw geïdeali
seerd (das ewig Weibliche, de vrouw als even
beeld der Moeder Gods, Ehret die Frauen, de
duizend kleinigheden die zoo lief staan in een
vrouw, enz.). Doch daarnaast Eva, de verleidster.
Spr. zou het beter achten indien de vionwen
eerst werden gewezen op betgeen zij moeten
nalaten (modes, enz.) en dienen te weten (zin
delijkheid, verhouding tot man en gezin).
Mevrouw dr. Jacobs beantwoordde deze
opmerkingen met de vrouwen aan te sporen,
lid te worden van de vereeniging en zich dan
zelve te ontwikkelen.
Spr. ontkende de mannen belachelijk te heb
ben gemaakt of als bekrompen wezens te hebben
geschetst. WetteD, alleen door vrouwen gemaakt,
zullen even slecht zijn als wetten, die alleen
door mannen worden bedachtman en vronw
moeten daartoe samenwerken.
Zeker, er zijn dichters, die de vrouw ideali
seerden doch freule Wichers heeft zooeven
andere uitspraken doen hooren. En is het
„cherchez la femme" niet schering en inslag
Als we het Bijbelverhaal omtrent Eva moetan
aannemen als waar, dan blijkt niet veel van
de groote kracht van Adam.
Indien we het stembiljet in handen hebben
kunnen we alle verbeteringen die de heer
Basting aangaf honderdmaal sneller en beter
invoeren dan thans.
Vervolgens beantwoordde inl. drie schriftelijk
ingekomen vrage.
Of vrouwenkiesrecht oneenigheid zal brengen
in bet gezin Integendeelwaar de vrouw
kiesrecht heeft, wordt zij meer gewaardeerd.
Spr. kreeg daarvan te Denver in Colorado
doorslaande bewijzen. Evenals nu vóór het aan
gaan van een huwelijk wordt gelet op gelijken
godsdienst, zal, als vrouwen kiesrecht hebben,
meer worden gelet op gelijkheid van politieke
overtuiging.
Of vrouwenkiesrecht grootere macht zal geven
aan de geestelijkheid? Evenals in alle landen
waar het reeds bestaat, zullen de vrouwen zich,
evenals de mannen, voegen by de verschillende
partijen, die wel worden vergroot, doch geen
bepaalde meerdferheid krijgen.
Of de vereeniging een bepaald politiekeIdenr
heeft? Zij is zoo neutraal mogelijk; vróuwen
van alle kleuren zijn lid. Zij streéft er alleen
naar, zoo gauw mogelijk don vrouwen het kies
recht te geven, liefst gezinshoofden-kiesrecht
omdat dit het meest voor de hand ligt.
Mej. De Holl dankte hierna de inleidster voor
haar even leerzame als interessante voordracht.
Onder ademlooze stilte droeg freule Wichers
nog voor „Een lied van de zee" en „Van een
klein kindje". Het woord van dank, haar door
niej. De Holl gebracht, vond luiden bijval bij
de aanwezigen.
De Vereeniging van de H. Cathariuê van
SeneD, tot steun vau arme zieken en behoef
tige kraamsvrouwen, heeft in het op 30
Maart geëicdige boekjaar verstrekt80 lakens,
77 sloopeD, 76 vrouwebemden, 63 vrouwe
jakken, 8 manshemden en 6 boezeroenen,
93 lakentjes, 60 sloopjes, 60 ponnetjes, 120
hemdjes, 141 witte en 58 wollen luiers.
Secretares is mejuirrouw J. M. de Bruyn,
Utrechtscbestraat 37a.
De 15 Februari 1909 opgerichte N. V.
Amersfoortsche Glasverzekering-maatschap
pij" hield Donderdagavond haar eerste Jaar
vergadering onder voorzitting van den heer
S. J. van Duinen.