Donderdag 26
Mei 1910.
No. 7819.
59e Jaargany.
Stadsnieuws.
FIRMA A H VAN CLEEFF
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.15. Advortentiön 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reolames 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
BUREAU
KORTEGRACHT 9
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
breimt ter kennis van belanghebbenden, dat, vol
gens mededeeling van den Commissaris der Koningin
in deZ'» Provincie, d.d. 23 Mei 1910, 4e afdeeliüg
no. 2392/1621, do Davolgeude schietoefeoiugen-
zullen plaats hebben
Op 24 en 200 noodig ook op 25 Mei a.s. zal van
bet fort Hartens gevuurd worden met kanonnen
vau zwsar kaliber (80 c.M.) waarbij onveilig wordt
gemaakt de reede van Texcel tot op 9000 M. van
het fort.
Op de dagen, dat gevuurd wordt, zal van het fort
eeue roode vlag naaien, die 8 uur vóór bet begin
der oefening half?tok en óun uur vóór de oefening
geheel voorgehescheu wordt, alsmede gekleurde vlug
gen, aangevende du ware richtingen, waarin gevuurd
zal wordèu. Bovendien zal op den avond vóór en op
den dag der schietoefening een waarschuwingsbord
geplaatst worden bjj bet gebouw van den vischufslag
aan de buitenhaven, vermeldende ia welke richting
dien dag gevuurd zal worden, terwijl bij bettorpedo-
magaziju en aau den ing mg der haven borden zullen
geplaatst worden, waarop is aangegeven de betee
kenis der gekleurde vlaggen, als volgt: rood-witte
vlag beteekent Noord, wit-zwaite vlag N.O., zwarte
Vlag Oost.
Op 28 Mei 1910 van bet fort IJmuiden.
Er zal gevuurd worden met kanonnen van licht
kaliber (6 c.M.), waarbij onveilig wordt gemaakt een
sector tot op 4500 M. van het lort en begrensd aan
de N.zijde door eene lijn van af het fort in de ware
richtingen N.N.W. en aan de Z.zijde door bet Noor
derboofd en eene ljjn in de ware richting W. Z. W.
van het uiteinde daarvan.
De N.ljjke grens van dezen sector zal op het fort
aangegeven worden door een stel palen met rooden
driehoek als topteeken.
Op de dagen, dat gevuurd wordt, zal van hetfott
een roode vlag waaien, die 3 uur vóór het begin der
oefeningen halfstok en éen uur vóór de oefening
geheel voorgebeBchen wordt. Bovendien zal op den
avond vóór en op den dag, dat gevuurd wordt, een
waarschuwingsbord worden geplaatst bij deniogaog
van de viesohersbaven.
Op 2 Juni a.s. van het fort Hoek van Holland.
Er zal gevuurd worden met kanonnen van licht
kaliber (6 c M.), waarbij onveilig wordt gemaakt een
driehoek, gevormd door het fort, eeu roode vlag
beN. en etn beZ. bet zeegat, tot op 3100 M. van
het fort.
Op de dagen, dat gevuurd wordt, zal van bet fort
een roode vlag waaieu, die 3 uur vóór bet begin
der oefening halfstok en ét n uuv vóór de oefening
geheel voorgeheschen wordt.
Amersfoort, 24 Mei 1910.
De Eedsquaestio.
De Hooge Raad heeft thans uitspraak
gedaan in een quaes'ie, waarover nu sinds
eeu jaar bijna de geheele rechtsgeleerde
wereld, en een goed deel der wereld
daarbuiten, in de weer is geweest. Het
vraugstuk is dus uitgemaakt.
Of het daarmee ook geheel uit de
wereld ie
Wie niet „tot eenig kerkgenootschap
behoort", kan [niet gedwongen worden,
als getuige den eed af te leggen. Ziedaar
wat de Hooge Raad heeft gedecreteerd.
Hij zegt niet wie niet gelooft, kan
niet tot den eed gedwongen worden. Die
quaestie wordt hier niet behandeld daar
over zal 0D3 hocgst rechtscollege zich
waarschynljjk pas na eenigen tijd uit
spreken nu gaat het alleen over hen, die
niet tot een kerkgenootschap behooren,
d. w. z. niet aangenomen zijn, of, wèl
aangenomen zijnde, als lidmaat bedankt
hebben. Zij zullen, voor den rechter ge
roepen, mogen weigeren den eed af te
ljjke godsdienstige gezindheid heeft ge
tuige buitendien óok niet, daar hij zelf
verklaarde, niet in God te gelooven. Dus
geen eed of belofte.
Men had daarom aldus het Openbaar
Ministerie den getuige alleen buiten
eede moeten hooren tot het geven van
inlichtingen. De rechter had niet de be
voegdheid, de Strafwet uitbreidend uit
te leggendit zou leiden tot zuivere
willekeur. Waar er zooveel verschillende
vormen van eedsaflegging bestaan, Kan
alleen de wetgever, niet de rechter, voor
schrijven, in welken vorm iemand den
eed moest afleggen, die niet tot een
kerkgenootschap behoort. Dit nu is niet
gebeurd.
De Hooge Raad was van het zelfde
gevoelen.
Allereerst legde ook hij de beteekenis
van de uitdrukking „godsdienstige ge
zindheid' uit als: „gezindte' of „kerk
genootschap". Daarmede was beslist niet
bedoeld hetgeen wij in het dagelijksch
leven verstaan onder „gezindheid", nl.
individueele overtuiging. De wetgever
van 1814 heeft de uitzondering alleen
gemaakt om rekening te houden met
de gemoedsbezwaren der Doopsgezinden,
die hun weigering om deu eed at te
leggen baseeren op het woord van Jezus
„Ik zeg u: zweert ganschelijk niet. Maar
laat zijn uw woord ja, ja neen, neen. Wat
boven deze is, dat is uit den booze''.
Zoowel in de Grondwet van 1814 als
in art. 161 van het Wetboek van Straf
vordering moet dus de uitdrukkiug
„godsdienstige gezindheid" opgevat wor
dèu als: „kerkgenootschap". Waar nu
de getuige tot geen kerkgenootschap be
hoort, is er voor hem geen wyze van
eedsaflegging voorgeschreven en ontslaat
de Hooge Raad hein, met verwerping van
het hooger beroep en handhaving van
het ontslag van rechtsvervolging, door
Rechtbank eu Hof uil gesproken van alle
rechtvervolging.
Heeft het arrest niet een nög verdere
strekking 1 Maakt het niet, dat de niet
tot een kerkgenootschap behoorende niet
onder eede gehoord kan worden, óok
al is hjf, daartoe bereid 1 Immers de wet
schrijft hem geen formule voor volgens
welke hij den eed moet afleggen.
Is dit inderdaad de bedoeling, dan
liggen de verstrekkende gevolgen voor
de hand zij die tot geen kerkgenoot
schap behooren, zouden niet als beëedigd
getuige in strafzaken gehoord kunnen
worden.
Hiermee is de „eedsquaestie" aller
minst uit de wereld. De wetgever zal
dienen in te grijpen.
Hol lijkt er op, of we onze linkerhand
alleen hebben gekregen, omdat het zoo
onsymmetrisch zou staan, wanneer we
alleen maar een rechter hadden zooiets
als een mandje, dat toch twee ooren
hebben moetEn ik zelf, die dit schrijf
en door een ongeval in myu jeugd mij
met een gebrekkigen arm en een uiterst
zwakke rechterhand behelpen moet, heb
zelfs niet met de linker leeren schrijven.
Mtjn brave onderwijzer heeft er wel
eenige moeite voor gedaan, maar toen
ik mij instinctmatig tegen die linksche
schrijfles verzette (een kind is al tevre
den, wanneer het eenzijdig aan de eischen
kan voldoen) heeft hjj het er ook bij ge
laten en r' n wij samen het pad der
minachting .oor linkshandigheid verder
opgegaan.
Nu en dan gaau er stemmen op, d'.e
de linkerhand uit haar vernedering wil
len opheffen. Dr. Cb. lilts, de frissche
redacteur van het weekblad voor gezond
heidsleer en populaire geneeskunde „Mo-
lesehot", brak in de Amsterdamsche
school-corn missie een lans voor het links
leeren schrijven en nu, enkele weken
g.leden, is in dat zelfde tijdschrift een
artikel over „het oefenen der linkerhand"
opgenomen, geschreveu door den beer
Jan de Quack, architect en ltijksbouw-
kundige in Den Haag.
Wat dr. Bles wilde, ook door de lin
kerhand schrijfoefeningen laten doen,
vindt de heer De Quack uitstekend, maar
als begin voor de ontwikkeling van de
linkerhand. Eu hij geeft een aantal
voorbeelden om aau te toonen hetgeen
nu reeds, terwijl toch algemeen het ge
bruik van de linkerhand verwaarloosd
wordt, sommige personen bereiken, wan
neer hun vak tot oefeningen van die
linkerhand noodzaakt.
Zoo moet, volgens den heer De Quack
saamvoegen,
vademeu.
neerhouden, heffen en om-
Zich voorstellende, dat over vijftig
jaar iedereen de linkerhand even vaar
dig -tot zijn beschikking zal hebben als
de rechter, betoogt de heer De Quack,
dat de scholen anders zullen kunnen
worden, dan ze nu zijn. Het zal dan
onverschillig wezen, of de lichtwand van
een schoollokaal rechts dan wel links
onder 90 graden op den werkwand staat.
Koppeling der lokalen, ligging van gan
gen, trappen, portalen, bergplaatsen, pri
vaten, alles heeft men meer in de hand
om bij 't ontwerpen te geraken tot een
voudiger oplossingen, kleiner grondvlak
van 't geheel en goedkooper bouwsom.
En nn moet uiemand zeggen, dat het
ons onverschillig kan laten, of ons nage
slacht over een halve eeuw goedkooper
scholen bouwt. Zóo is inderdaad veler
redeneering hij bespreking van nieuwig-
hedeumaar zoo zou er ook nooit iets
nieuws tot stand kuunen komen.
Wordt er over een halve eeuw nog
wel met de hand geschreven Zal dan
niet iedereen een zak-schrijfmachine be
zitten
Zulke dubia hebben geen beteekenis.
Om het beginsel is bet te doen. En wan
neer ik lees, dat niet enkel in scholen,
maar ook in laboratoria, fabrieken, ate
liers, kortom overal waar gewerkt wordt,
gereeder inschikking van plaatsen, pret
tiger disposities, kleiner grondvlakken
en goedkooper inriebtingsmethoden mo
gelijk zullen wezeu bij gelijkwaardigheid
van de twee handen dan lijkt het me
toch de moeite waard, de zaak eens tt
overwegen.
We d weepen in den tegen woordigec
lijd met harmonische lichaams-ontwikke-
ling en laten eeu van onze nuttigste
ledematen in een ondergeschikte positie
een beeldhouwer zijn twee handen ge- yet js inderdaad onlogisch en onver-
bruikeu bij liet boetseeren bij het bei- klaarbaar, dat dit voortduren kan, teu
telen komt het telkens voor, dat „creux spijt van gymnastiek, sport en deu Bond
(holten) zoodanig in bladornament of
draperie gelegen zijn. dat de rechterhand
Ous allor stief kind.
De conclusie van het Openbaar Minis
terie bij den Hoogen Raad is gegrond op
de volgende overwegingen.
De getuige behoort tot geen kerkge
nootschap op hem is dus niet van toe
passing, hetzij aflegging van eed, hetzij
belofte. Waar de wet zegt, dat de eed
of de belofte moet worden afgelegd „naar
da wjjze zijner (des getuigen) godsdien
stige geziudheid" vervalt dit, waar er
geeu godsdienstige gezindheid is (gezind
heid genotnen in de beteekenis vange
zindte of kerkgenootschap). Een persoon-
Ons aller stiefkind is de linkerhand.
Eer we kannen loopen of praten, wordt
ons de minderwaardigheid van de lin
kerhand ingeprent. Het bevel „geef eens
eeu handje!" slaat op het rechter; als
't wicht het andere reikt, wordt dat uit
gemaakt voor het „leelijke" handje. In
die zelfde richting gaat onze opvoedin]
voort. Eten met de linkerhand is een
gruwelprobeeren te teekenen met de
linkerhand een misdaad. Als het kind
naderhand eens wat onhandig doet, krijgt
het. te hooren „foei, wat beu je linksch
en wanneer iemand voor buiteugewoon
onbruikbaar moet worden uitgemaakt,
dan heet het „dat is er óok eeu met
twee linkerhanden".
ze bijna onmogelijk kan bewerken.
De timmerman, die zijn vak „in de
puntjes" verstaat, zaagt, schaaft, boort,
disselt en steekt eveugoed met de linker
als met de rechterhand.
Zelfs moet de metselaar ton opzichte
van het „omgooien" van den steen meer
geoefend wezen in de linker-, dan in de
rechterhandde violist verricht voorna
mer functie met de linker, dan met de
rechterhand.
Wordt, zoo vraagt de heer De Quack, het
schietgeweer niet gesteund en hoofdza
kelijk gericht door linkerarm eu linker
hand 1 Beduidt bij pianospel de linker
hand minder dan de rechter
Dit laatste is inderdaad een eigenaar
dig punt. Ieder, die pianoles geeft, weet
hoe moeilijk het is, den leerlingen bij
te brengen, dat de partij van de lin
kerhand in den regel ondergeschikt is
aan die van de rechter, omdat deze laat
ste bijua altijd de melodie heeft, die bo
ven de begeleiding door de linker dient
uit te klinken. Alleen by laugdurige
oefening wordt de noodzakelijke beschei
denheid in de linkerhand bereikt, wat
ook zeer wel een gevolg kan wezen,
niet van gebrek aan kracht integendeel)
maar aan onvoldoende beheersching van
de linkerband in de jeugd.
De heer De Quack haalt nog aan de
beteekenis van de linkerhand bij zwem
men, roeien, worstelen, turnen, in 't al
gemeen bij duwen, trekken, rekken,
voor lichameljjlce opvoeding.
Zou inderdaad niet juist deze Bond het
lichaam zijn, waaraan het verkrijgen van
de gelijkwaardigheid der linkerhand kon
worden opgedragen
Zij toch heeft ten doel om door het
lichaam ook de karaktereigenschappen
tot groei te brengen. Door ontwikkeling
van de linkerhaud moet het zelfvertrou
wen bij de menschen niet weinig worden
versterkt. Dat is wel wat inspanning
waard 1
Iq de Lutbersche kerk hier hoopt aan
staanden Zondagochtend voor te gaan dr.
H. J. Toxopeus, Evang. Luthersch predikant
uit H^rlingen.
H. M. de Koningin passeerde hedenoch
tend te 9.17 Amersfoort op Haar reis van
Het Loo naar Haarlem.
Prinses Juliana kwam hedenmiddag om
4.35 door.
Beide treinen hadden hier geen oponthoud.
De Tweede Kamer heeft Dinsdag met 58 te
gen 11 stemmen aangenomen het wetsontwerp
houdende wettelijke bepalingen op do trek
honden. V
Het rapport der Staatscommissie voor de
reorganisatie van het onderwijs, dat reels
geruimea tyd geleden werd vastgesteld, is
thans geheel gedrukt en zal waarschijulijk
nog deze week aan H. M. de Koningin wor
den aangeboden. Het bestaat uit twee deeleD,
samen ongeveer 1800 pagina's groot. Met deu