Augustus 1911.
No.
60e Jaargang.
Beleefd verzoek
terugkeer,
Ingezonden.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR
F. J. FREESRIKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdagen Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvriag kosteloos. Legale, oflicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kostenevenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten «1© stad worden de incasseer koeten in rekening gebracht.
KORTSGRACHT 9.
Postbus 9,
Telefoon 19
aan hen, die uitstedig waren
en zich de „Amersfoortsche
Courant" lieten nazenden,
doch geen datum opgaven,
ons bericht te geven van het
opdat de courant niet langer
naar buiten worde gezonden.
KENNISGEVING.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
de te houden gewone Rijks-kenring Tan tot
dekking bestemde hengsten, voor zooveel de
Provincie Utrecht betreft, is vastgesteld op 20
September 1911 te Utrecht.
De regelings-coramiBsie zal, tot het aannemen
van inschrijvingen voor bedoelde keuring, zitting
houden op Zaterdag 9 September a.s. van des
voonniddags 11 tot des namiddags 12'/, uur, in
het Haagsche Koffiehuis (boven) ts Utrecht.
De aanvragen om inschrijvings-biljetten moeten
schriftelijk gericht worden aan den Secretaris
dier commissie, den heer M. L. H. Thissen
(adres: Landbouwbank, te Utrecht) en daarbij
moet opgegeven worden:
n. naam en woonplaats van den eigenaar en
houder
b. naam, ouderdom, ras, kleur en bijzondere
kenteekenen van den hengst, benevens, indien
deze in een paarden-atamboek is ingeschreven,
stamboek en stamboeknummer
e. zoo mogelijk afstamming van den hengst,
zoowel van vaders- als van moederszijde, en
naam en woonplaats van den lokker.
De keuring zal plaats hebben des morgens
om 9 nur op het Vk ourg te Utrecht.
Amersfoort, 25 Augustus 1911.
Burgemeester en Wethouders, voornoemd,
De Burgemeester,
W. H. KAM.
Wetb., 1. B.
De Secretarie,
J. G. STENFERT KROESE.
Buiten verantwoordelijkheid drr Redactie.
Kopy van Ingezonden stukken, al dan niet ge
plaatst, wordt nimmer terug gegeven.
De uitgebreidheid ditmaal van deze rubriek
is oorzaak, dat moet worden afgeweken van de
volgorde waarin de rubrieken in deze courant
plegen geplaatst te worden.
Red.
NIMMERDOR.
Het voorstel van Burgemeester en Wethou
ders tot aankoop van het landgoed „Nimmer-
dor" is door de ingezetenen alles behalve met
onverdeelde instemming begroet, hetgeen uit de
verschillende Ingezonden stukken in de plaatse
lijke bladen voldoende is gebleken.
Deze Ingezonden stukkeu waren haast alle
van tegenstanders van den aankoop en hot was
daarom, dat schrijver dezes met groote belang
stelling de vergadering van Maandagavond 21
dezer tegemoet zag, omdat deze was belegd door
voorstanders van den aunkoop. Beslist voorstan
der van een Gemeentelijk grondbedrijf, als ik
ben, had ik hoop diiar te worden overtuigd,
dat „Niminerdor" daarvoor geschikt ras, doch
helaas is dit niet bet geval geweest.
Over het verloop dier vergadering kan ik kort
zijn. Zjj heeft niet to. «enig resultaat geleid en
velen zullen het me. mij betreuren dat de w e 1
ter zake dienende inleiding van den heer Van
der Wal aan sommigen tot motief diende om
niet ter zake dienende politieke beschouwingen
te houden.
Ondanks de loffelijke pogingen van den Voor
zitter om de sprekers tot het onderwerp te be
palen, ontaardde de vergadering dan ook spoedig
in een door elkaar schreeuwenue menigte, waar
door van een zakelijk debat al heel weinig
terecht, kwam.
In die samenkomst is door een der sprekers
gezegd, dat de geheele kwestie eigenlijk neer
kwam op een geloof, een vertrouwen, dat het
wel goed zou gaan en dat, al naar gelang men
dit vertrouwen bad of niet had, men voor- dan
wel tegenstander was van den aankoop.
Ik deel die opinie niet en meen wel dsgelijk,
dat de kwestie „Nimmerdor" tot een zuiver
zakelijke is terug te brengen; hetgeen ik hier
onder zal trachten te doem
De bezwaren die, evenals door de minderheid
in het College van B. en W., door de tegen
standers algemeen worden gevoeld, zijn
lo. de verre ligging van „Nimmerdor",
2o. de vrees, dat door den aankoop de finan
ciën der Gemeente in de klem zullen komen.
Ook ik onderschrijf die bezwaren ten volleen
naar mijne meening zijn zij noch door de min
derheid in het C oliegevan B. en W. noch door
de voorstanders in de vergadering van 21 dezer
bjj monde van den heer Van der Wal, voldoende
weerlegd.
Ter weerlegging van het eerste bezwaar is er
door den heer Van der Wal op gewezen, dut het
begin van het landgoed niet verder van het
Juliana-ploin verwijderd ligt dan dit laatste van
het station. Dit is al zéér zwakke argumentatie
in den mond van «en voorstander. Het begin
van het landgoed eens zoover van het station
als het Juliana pleinhet aan die zijde der Ge
meente haast verst bebouwde deelHoever ligt
dan wel het centrum van „Nimmerdor" van het
station af, om van de uiterste grens niet eens
te BprekenWie zullen zóo ver van het station
willen wonen tenzij er een geschikt middel van
vervoer is? Toch zeker niet de forensen, op wie
de voorstanders hun hoop hebben gevestigd.
Dit bezwaar zal moeten ondervangen worden
door een tram, hetzij met of zonder rails, zooals
de heer Van der Wal ook aangaf. Maar wie zal
voor dit vervoermiddel zorgen De ondervinding,
opgedaan met de Arnersfoorische tram (en die
loopt nog wel midden door de stad) zal elke
particuliere Maatschappij er van afschrikken,
naar Nimmerdor" een train te gaan expioiteeren.
Het zal dus ten slotte de Gemeente zelve moe
ten zijn, die daarin zal voorzien, zoodat het
waarschijnlijk logisch gevolg van den aankoop
van „Niminerdor" zal zijneen gemeentelijk
trambedrijf. Want komt er geen behoorlijk ver
voermiddel dan is „Nimmerdor" alleeu bewoon
baar voor de weinigen die zich de luxe kunnen
permitteeren van, hetzij zelve rijtuig of auto te
houden, hetzg een groote stalhouders-rekening
te maken.
Maar er is nog een grooter bezwaar verbon
den aan de ligging van „Nimmerdor". Ook hierop
is gewezen, doch dit is in het geheel niet weer
legd. Tusschen „Nimmerdor" en de grens der
bebouwing van Amersfoort ligt nog een groot
complex gronden, thans in particuliere handen.
Wat is het nut van den eigendom van bet land
goed voor onze Gemeente, wanneer zij niet de
beschikking heeft over denj tusschenliggenden
gronden
Aan elk goed geordend gemeentelijk grond
bedrijf toch moet ten grondslag liggen de mo-
gelgkheid om de uitbreiding en vooral de grond
prijzen in de na a s te omgeving der stad la
kunnen regelen zooals 't gemeentebelang dat mede
brengt, in strijd, zoo noodig, met de belangen
der grond-speculanten.
Hoe wil nu de Gemeente een afdoende con
trole over de de uitbreiding verkrijgen, en voor
al hoe wil zij eeuigen invloed oefenen op de
grondprijzen, wanneer tusschen haar bezit en
de grens der bebouwing een complex gronden
ligt. in handen van particulieren en groot ge
noeg om voor de eerste 25 jaar in de uitbreiding
der Gemeente le voorzien
Men zal mij tegenwerpen, dat een goede Bouw
verordening veel kwaad kan voorkomen, en dit
is volkomen juist. Maar even juist is, dat do
Gemeente ten opzicht van de prijsregeling der
gronden, waarom dan toch een grondbedrijf
wordt begonnen, absoluut machteloos is, tenzij
zij zelve de gronden in handen heeft. Ook in
dit opzicht zal de aankoop van „Nimmerdor",
als liggende te ver afgescheiden van de grens
der bebouwing, niet tot het beoogde doel kun
nen leiden.
Wat nu betrsft het tweede bezwaar de
financieele lasten voor Amersfoort van den
aankoop te wachten dit bezwaar is door den
heer Van der Wal in geen enkel opzicht weg
genomen. De door Z. fid. gemaakte berekenin
gen klinken heel verleidelijk, maar hebben de
principieele fout, dat Amersfoort vergeh ken
wordt met steden als Rotterdam en Den Haag,
waar een sterke aanwas der bevolking bestaat,
terwijl Amersfoort slechts uiterst langzaam
vooruitgaat. Het moge waar zijn, dat wanneer
slechts de trek naar een Gemeente is, de aanwas
der bevolking geschiedt in een meetkundige
reeks, doch naar Amersfoort is de trek nog niet.
En door het beschikbaar stellen van billijke ter
reinen op verren afstand van het centrum kan
men geen trek kweeken naar een plaats als de
onze, die nog in zoovele opzichten dringend
verbetering behoeft.
De heer Van der Wal wenscht, dat alle
onkosten, op „Nimmerdor" vallende, alle renten
eD aflossingen op de daarvoor aan te gane lee
ningen ten laste van het gemeentelijk grondbe
drijf zullen worden geboekt en de prijzen der
gronden daarmede verhoogd. Heel mooi voor
steden als Rotterdam en Den Haag, die een
grondbedrijf hebben aan de grens der bebouwing
en die uit den jaarlijkschen aanwas der bevol
king met bijna mathematische zekerheid kunnen
nagaan, dat de waardestijging van het bezit
gelijken tred houdt met de bijbotkingen. Maar
daarom zijn deze methoden nog geen vaste
regelen, die overal lot goede uitkomst zulleu
leiden. „Niminerdor" ligt niet tegen de grens
der bebouwing en de aanwas der bevolking le
Amersfoort is uiterst gering. Van 1905 tot 1909,
dus in 5 jaar lijds, bedroeg die aanwas slechts
689 zielen (23 021 inwoners in 1005 23 710 in
190J). Wat Rotterdam en Den Huag met volle
gerustheid kunnen doen, zou voor Amersfoort
wel eens een bedenkelijke financieele politiek
kunnen blijken.
Waar hier dus de, zeke- niet denkbeeldige,
mogelijkheid bestaat, dat, bij toepassing der
grootc-stads-metboden de boekwaarde der
pro n, bij de 5- of 10-jarige balans-opmaking,
de werkelijke waarde niet onbelangrijk zou kun
nen overtreffen, in welk geval het verschil, ten
laste der gewone uitgaven overgeboekt, de ge
meente-rekening leelijk zou kunnon bezwaren,
verdient het alle aanbeveling voor onze Gemeente
een voorzichtiger financieele politiek te volgen
en althans een flink gedeelte van de onkosten,
rente en aflossingen ten laste der gewone jaar-
lgksche uilgaven te brengen.
Het voorstel van B. en W. berekent alleeu
voor rente en nfiossing een benoodigd bedrag van
110000.Dit bedrag is te laag. Ik geloof niet,
dat Amersfoort een leening zal kunnen sluiten
met slechts 1 pCt aflossing en meen, dat dit be
drag veilig op 2 pCt kan worden gebracht. Men
komt dan op f12 000 (4 pet rente van f200 000
en 2 pet aflossing) per jaar, welk bedrag slechts
zéér langzaam daalt door de jaarlijks vrijval
lende rente der aflossingen.
Dit zijn de d i r e c t e kosten van den aankoop;
de indirecte zal ik, als zelfs niet bij gissing
vast te stellen, buiten rekening laten. Wanneer
hiervan slechts 50pCt ten laste der gewone uit
gaven wordt gebracht, beteekent dit f 6000.
per jaar. Kan onze Begrooting deze kosten dragen,
nu tot den aauleg van een gemeentelijke drink
waterleiding is besloten en het stichten van een
nieuw gebouw voor de Hoogere Burgerschool
moeilijk nog veel langer kan worden uitgesteld?
Deze beide uitgaven eischen eenige tonnen gouds,
waarvoor rente en aflossing moet worden be
taald en tegenover welke kosten eerst na eenige
jaren voldoende inkomsten uit de Waterleiding
zijn te wachten. Echter deze uitgaven zijn n od-
zakelijkmaar wanneer daar de niet-dringend
vereischte uitgaven voor „Nimmerdor" bij
komen, dan zou de verhooging van het percentage
der Inkomstenbelasting wel eens noodzakelijk
kunnen worden,
In 1905 bedroeg het totaal der Gemeeutelijke
belastingen (opcenten op de Rijks-belastingen,
Inkomstenbelasting, Hondenbela.-ting, Slruatbe-
lasting en Vergunningsrecht) f130 600.70, in
1909 f155 057.41', een vermeerdering dus van
ruim f 24 400.— Daartegenover stegen de uit
gaven voor rente en aflossing op de Gemeente
lijke leeningen van f60694.37' in 1905 tot
f75 598.11 in 1909, alzoo met f 14 903.73'. Eer
wij een jaar verder zijn, zal echter een leening
zijn aangegaan van minstens 3 t\ 4 ton, waar
door het te betalen bedrag, zonder met de af
lossingen rekening te houden, met 12 af 16 000
zal stijgen. Wanneer daar nog een vrij belang-
ryk bedrag voor „Nimmerdor" bijkomt, dan
vraag ik mg af waar, zonder belastingverhoo-
ging, de noodzakelijke vermeerdering van in
komsten vandaan moet komen, indien de trek
van bemiddelde personen naar onze Gemeente
hardnekkig uitblijft.
Ter wegneming van de financieele bezwaren
heeft de heer Van der Wal nog gezegd„Ver
ondersteld, dat van „Nimmerdor" geen rtuk
grond wordt verkocht, dan ndg zal na 23 jaar
met alle bijboekingen de prijs zoodanig zijn,
dat de grond ook als bouwland zijn rente zal
kunnen opbrengen."
Hiertegen heb ik dtze bezwaren
lo. dat een gezond gemeentelijk grondbedrijf
zco lanig moet zyn, dat de mogelijkheid om aan
te koopeu gronden later uit nood als bouwgrond
te moeten verkoopen, zelfs niet geopperd moet
kunnen worden. De ligging van de gronden
moet dergelijke mogelijkheid tot een absurditeit
maken; wat hier blijkbaar niet het geval is.
2o. dat, behalve de mogelijkheid, dat er in
het geheel geen grond wordt verkocht, ook
nog de mogelijkheid bestaat, dat slechts aan
enkelen grond wordt verkocht. Is dit laatste
het geval dan is de Gemeente er erger aan toe
dati wanneer zij in het geheel geen grond ver
koopt.
\Vant ook voor die enkelen zal zij moeten
zorgen voor behoorlijke verlichting, rioleering,
bestrating, bewaking, enz., welke kosten de
overige gronden zwaar zullen beiasten. Het
schgnhaar voordeel van grond verkoop wordt dan
ten slotte een financieele nadeel.
Ik ben aan het einde van mijn beschouwing
gekomen en wil deze besluiten met de conclu
sie, dat, hoewel teu volle erkennend het groot
nut van een gemeentelijk grondbedrijf, de aan
koop van „Niinmerdot" naar mijne meening
niet gerechtvaardigd is
lo. omdat door de ligging van het landgoed,
ver van de grens der bebouwing en daarvan
gescheiden door particulier grondbezit, het doel,
dat aan een gemeentelijk grondbedrijf moet ten
grondslag liggen (n.l. de maent tot regeling van
de uitbreiding en de prijsregeling van gronden
in de onmiddellijke nabijheid der Gemeente)
niet kan worden bereikt,
2o. omdat voor de Gemeente het belang van
den eigendom van „Nimmerdor" wanneer dit
Delang althans bestaat nog in een te ver
verwijderde toekomst ligt, dan dat voor het
oogenblik de risico van de verstoring van het
financieel evenwicht mag worden aanvaard.
Door de grondpolitiek onzer voorgangers is
Amersfoort in eene impasse geraaktdoch de
uitgang ligt niet in de richting van een aan
koop van „Nimmerdor"'
PRUDENCE.
Amersfoort, 24 Augustus 1911.
Geachte Redactie,
Z.u ik eens mogen herbalen de vraag door mij
gedaan in h t nummer van 19 Augustus„Waarom
toch wordt hier niet voor iedereen zichtbaar
ncrrgeDaugeu de kaart van „Nimmerdor" 1
Zóo, d*t iedereen, voor- dan wel tegenstander,
eens prtcics kan zien welk gedeelte van bet land
goed de Gemeente thans in koop kan brijgen en
welk gedeelte het later bijkoopen moet, wil de
Gemeente in den waren en eeuig juiaten zin over
gaan tot grond-politiek.
Die kaart bestaatzij is stellig aan de Raadsleden
voorgelegd in de gebeime zittingen en zal onge
twijfeld te borde komen in de openbare zitting op
Vrijdag 1 September aanstaande.
Welnu, laat, wie daar.oe bevoegd is, die kaart
dan ook eens een pnar dagen voorhangen, hetzg bij
den neer Fontein, hetzij by den heer Veenendaal
dat is op bet Wel door uder belang-tellende meest
gepasseerde punt van de stad.
Ik weet wol, dat het „een doodgewone zaak" is;
maar ik weet óok, dat ik als inidddemtauder wijzer
doe, nnur niet te teekenen met vullen naam. Ik ga
dus niet in op de uitnoodizing van den beer Van
der Wal, al betreur ik het met hem, dal men hier
ter stede zóo kleinzielig is om verschil van inzicht
„doodgewoon" betaald te zetten met benadeeling in
nering of bedrijf.
Mi t dank voor uw ga.tvrijheid en verzekering van
hoogachting, teekeu ik dus maar. net als den vorieeu
keer
Amersfoort, 25 Augustus 1911.
Geachte Redactie,
Beleefd verzoek ik plaatsing van nevenstaande
regelen, waarvoor bij voorbaat mijn dank.
Hoogachteud
UEd. diecstw. dienaar
3. W. EGGINK.
In de vergadering ter bespreking van het voor
en tegen van den aankoop van „Nimmerdor", jongst
leden Maaudagavond gehouden, bleek het duidelijk,
dat men een goed mensch en knap zakenman kan
wezen zonder daarom »og altijd een geschikt Voor
zitter te z\jn, die een vergadering beuoorljjk kan
leiden.
Hoewel niet te ontkeunen valt, dat door een enkel*
of wel meerdere sprekers propaganda is gemaakt
voor hun politieke partij, of wel over zaken is ge
sproken, welke mei den atnkoop van het landgoed
niets te makeu hadden waartegen met recht door
den Voor/u ler wurd geprot.-teerd moet tevens
erkend, dat da Vo"rzt er niet stri t onpartijdig was,
daar de heer Van der Wal eveneens veel zaken
P. K.
