Dinsdag 3
October 1911.
No 8012.
61e Jaargang.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naauilooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR:
F. J. FRESERZZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdagen Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden /T.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels CO cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Rij adverten'iën var buiten de stad worden de inra.aaeerkntten in rekening gebracht
KOHTSGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
Aan het postkantoor Amersfoort en de
daaronder ressurteerende hulpkantoren is in
September ingelegd bij de Rijks-postspaar
bank f53594.65 en daaruit terug gevraagd
f 41336.50.
H«t laatstp door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt bet nummer f10305.
Uit den regenmeter hier werd in Septem
ber na slechts 10 regendagen afgetaDi 63
m.M. neerslag.
De grootste hoeveelheid viel natuurlijk deD
28>teu, namelijk 23 m.M.
Heden werd de eersla wekeljjksche vee
markt hier weer gehouden.
Mr. L. J. Rietberg, Griffier der Staten
van Utrecht, heeft, in verband met zijn weldra
te verwachten benoeming tot Gouveruements-
«ecretaris van Suriname, ontslag gevraagd
uit zjjn tegenwooudig ambt.
De heer A Nljlioff heeft, nu de exaraeus
voor het politie-diplnma zijn afgeloopep,
zijn luDCtiëu van Cummissaris van politie
hervat.
Van de 578 candidaten slaagden 321 en
wei den afgewezeu 55p-. t. Het gewone diploma
vewierveu 205, dat mei aanteekening 116.
Sedert het examen is ingesteld, weiden
thans in 't geheel 1821 diploma's uitgereikt.
Dit jaar deden geen agenten uil Amersfoort
examen.
De heer H. P. Hopman, commies bij de
S'. C. S., is van hier overgeplaatst naar
Barneveld.
Burgemeester en Wethouders van Zeist
stelden aan den Raad di-r Gemeente voor,
aan den heer R. L. E. de Bruiju voorloopige
concessie te verbenen, voor den tijd ëen
jaar, voor den aanleg en de exploitatie eeper
electrischfl tram van Ameistoort naar Zeist.
De heer W. Croockewit W. Azn. heeftin
de „N. Rolt. Ci t." het volgeude gea iiwnord
op het verweer van den heer H. Kroes, die
daarin schreef, dat hij niet van weder
antwoord zou dienen.
ïï#t was nanvankelijk niet mijn voornemen het
opgeivo1 di>n prozi van d«n heer Horrn. Kroi-a, over
bovt'i.ilaa'd o-terwerp n-.g ie in-antwoord-m. De
drift Hit vau deu auteur pleit'e al te zeer tegen
hMn- j
Sedert ontving ik echter een ech-yven van dan
Secretaris van het G-nootechap „Arcnilectura et
Amicitia" te Amaterdaro, rog vorzoekende, in het
orgaan van het Geuooischp nader "p de zaak te
willen ingaan. Nu hei b'ijkt, dat me in architect en-
kringen vooral Dtlaug s-e-t in »*et geval, wil ik
gaarne mgn mecniog nog eena toeiicluei', uiaar dau
ook bij voorkeur voO" net publiek, dat tot nedeu
getuige waa van den strijd, en dua verzoek ik, nog
eenige ruimte in uw blad.
M-t opzet heb ik i-i mijn eerste stuk geen namen
genoemd om te voo komen, dat eon pri cipieal ver-
»Ci,il tot een personenkw«S'ia zou ontaarden. Da
zoo persoonlijke a«nv*l van d<-n heer Kro 'a uo«pl
mg thana, tot mijn leedwezen, te beginnen nut in
te gnau op dingen, die van geheel bijkomstige» aard
Vrijdag 15 September j.l. kwam de heer A. van
Daal Tm., uitvoerder van het roeiselwerk bij de
restauratie vau 'tSi.-Piet «-en Bl-ckUndta-gaethuis.
alhier, injj verzoeken den volgenden dag op het
werk te willen kom«n, ona daar de hoeren Ad.
Muider en Kroes te ontmoeten, die mg zouden a*u-
toonen, dat het verwijderen der cementlaag van de
oude kapeimuren niet andere had kunnen geschie
den dan op de ruwe wijze, dio ik gispie.
Ik bad weinig lust in h.-t door mgn t<»e«>pa'tg
geprepareerde bezoek, o.a. omdat de verknoeiing
van het metselwerk reed» een voldongen feit was
an de vroeit.re toeatmd loch i iet meer te coosta-
teoren viel. Belet fthridahdvi- stemde ik echter toe,
doch onder liet uitdru«kelijk beding, dat li t onder
houd bet Karakter zou dragen van «eu welwillende
bespreking en d»t van het daarbij verhandelde geen
gebruik zou worden gemaakt voorpublicatie in dag
bladen, enz. om do beg'ijptlijke reden, dat ik da
opcnhaarma- int van h-tgem in een particulier ge-
aprek door mg zou zijo gezegd, niet w. nach'e over
te laten aan mijn tig-matan-iers. Ik vo-gde hieraan
toe, dat ik in geen gevai kwam om mij te verant
woorden. en dat de neeren, indien deze voorwaarden
bun niet a-namnden, mij in een dagblad ter ver
antwoording konden roepen.
De lezer kon reed» zien hoe men zich aan deze
afspraak heeft gehouden I.... Daar ik onmiddellijk na
bet onderheud, voorzichtigheidshalve het gebeurde
opschreef, ben ik voor mij in itaat, een nauwkeurig
verslag er van te geven.
Bij mijn komst op h»t werk werd ik door den
den heer Ad. Mulder begroet met de woorden (ik,
die daar toch op bun verzoek verscheen): „Er is
voor u hepa»!d moed toe noodig om toch te durven
verschijnen".
Na een korte beapreking werd mij vervolgons door
den heer Mulder verweten, dat ik in de krant had
durven schrijven (aio), zonder eeret bij hem om in
lichtingen te zijn g> komen, en de heer Mulder ver
oorloofde zich toen een mijn inziens Zo»'u ong-pas-
ten toon, dat ik niet berei.l wa«, mij langer aldus
te laten t^eBprekm en aan bet ondemoud een einde
maakte met de opmerki g, dat ik niet gekomen was
om verantwoording af to leggen en zoo de heeren,
indien zij meenden grieven te kunnen weerleggen,
dat in de courant konden doen, waarop ik dan wel
zou antwoorden.
Na deze uiiwriding, door de tendeotieuse voorstel
lingen van d«n h- er Kroes noodig geworden, kan
ik eindelijk lot de zaak zelf overgaan.
Ook hierover geeft de heer Kroes een geheel ver
keerde vooretelling, gelijk reeds de aanhef van zijn
stak, wasriu hij mg deskundigheid ontzegt, doet
zien, dat hij zeil gevoeld heeft hoevele argumenten
hem ontbreken. In een feitelijk geschil zich beroe
pen op zijn gezag, geeft wel blgk van bedenkelijke
zwakie.
Door mg werd beioogd, dat de Zuidmuur van de
kapel en de aangrenzende vrouwenzaal noodeloos
waren vernield en ik .beriep mij, om dit te bewijzmi,
op esnige ga»f on Ier de cementlaag bloot gekomen
lagen. De he«r Kroes beweert, dai drze lagen van
lateren, barderen steen »ijn dsn de rast van den
muurmaar hij geeft daarmede moedwillig een
keerde interpretatie van mijn argumentwant het
is iiutdeljjk, dat ik niet deze nieuwe Ugen in de
Oostelijke traveeën op het Ong had, doch de oude in
de Westelijke traven der vrouwenzaal. Indien de
heer Kro-s ook deze voor nieuw wil verklareu, ?sl
hg van gijn deskundigheid moeten afstand doen.
Ook des lieeren Kr .es bewering, dat de wat>rlij«t
„bijna geheel woggrslagen was", lu.udt «een «teek.
Nivt alleen heb ik belangrijke stukken van deze lijst,
nadcit de sloopora reeds duoniig badd-n huisgehou
den, nog a«uwi"Z:g gezien, maar ook is op foto's, vóór
het bagin der „restauratie" gemaakt, deze lijst zient-
baar.
Het zal wel geen bet''Og behoeven, dat juist do
sacnter» s}een van deu Zuidelijken muur der kapel
tot bijzonder voorzictuige beoandeling had moeten
leiden. Kiel met een „scherp schildersmes" (gelijk
de beer Kroes mij ten onrechte laat zegge-z». men
hier te werk moeten gaandat geloof ik gaarne.
Doch men zal, in stede van bet cem-nt met ruwe
slagen af te beuken moeten trachten een daa-t-e
geëigend Werktuig zooveel mogelijk vertikaal tu--
schen cement en baksteen te brengen, opdat v»n
het buitenvlak der laatste zoomin mogelijk worde
meegenomen. Waar de muur dus vroeger reeds be
schadigd en met pan- eu legelalukken was opgelapt,
zal men enkoln nieuw# steenon moeten invoegen.
Dit raadde ik in mgn vorig stukje reeds aan.
Alleen wie tn volle voelt de eigenaardig# beko
ring vau oud-motaolwerk, wie de mooie kleurscna-
kveringeu van den warmrooden ouden baksteen
liefbeelt, wie ong heeft voor d# charme v»n bet
altijd «enigszins onregelmatige in voegen en vcr-
bar.d van een ouden muur, alleen bij zal lust heb
ben, zorg te dr.gen, dat de verwijd-ring van do
cmei.t!a*g met zóo'n groote zorg geschiedt, als in
dit ge va noodzak el uk was.
De heer Kroe-, die voldaan komt varblaren, dat
VOO' passenden nieuwen handvormsteen is gezorgd,
voelt blijkbaar niets voor dit alles eu net zou dus
vruchteioo« zijn, daarover langer met hem te rede
twisten. H laas zijn er nog hl te veel architecten,
ook onder de z.g. „deskuudigen" dio te kwader uro
m> t re»t«U'aiiewerk wordm belast, dio uie-men, dut
alles goed is, indien een oud profiel netjes is i
gemaakt, ook al is geheel do toon, de stemming
van eet oude verloren gegaan,
Behalve dez# materieelo is er nog esn ethische
Wanneer men. zooa's hier 'tplan is, een nieuwen
muur tegen het overgebleven oude muurwerk gaat
aan metselen, ziet men van buiten bet ondegpboiiw
niet mi#-; men blikt niet mé«r on een oud m muu
maar op #eu namaaksel, een surr»*» t, van wat
•r eens stond; m neta.tdan voor het, terecht zoo
zeer verafschuwde vienx-neuf.
Do bekoring die van een oud bouwwerk om
zoo to zeggen uitstraalt, vindt daa-'i' hoofdzake
lijk haar oorsprong, dat mon voelt c getuige van
vervloden eeuwen voor zich tn heuben. Zulk een
emotie kan enu spiksplinternieuwe gevel, al neemt
die oude allures a.n, nooit to-ve-g brengen.
Het is dvaroin de plicht der oudneulkundigon.
tegen deze scheuuis van de oude gebouwen op t"
k°Iköhérhaal dan ook, dat ik hoop, met de aandacht
te vesiigen op dit speciale geval, er toe te hebbeu
bijgedragen, dat ook van overheidswege voortaan
nauwlettend op resrau'a iewerken worde toegezien.
Dn hfipr P. J. Dammers, sadert 17 Juli
1894 CommisRari», vau politin te Ut'-echt.
hoopt 14 October den dag te heidenken
waarop hij 25 jaar geleden werd benoemd tot
Commissi'ris, destijds te Amersfoort.
Ritmeester P. H. A. Loopuyt, van het 1e
regiment huzaren, heeft nou activiteit aange
vraagd.
Met ingang van 1 November wordt de
administrateur H. Verschoor van het Militair
hospitaal te Kampen overgeplaatst naar dat
te Amersfoort.
Alle hoofd- en veel subalterne officieren
vau de verschillende wapens in dit garnizoen
waren gisterochtend aan het station um over
ste A. Holland, die zich metterwoon in Den
Haag ging v-st'gen, uitgeleide te doen.
Door eenige dames werden aan mevrouw
Holland bloemen aar geboden.
Bij de rijschool zijn thans gedetacheerd
vom éen jaar de le luitenants E. A. F. barou
Creutz eu K. G. van der Mandele, van het
1e regiment huzarenK. G. VV. baron Van
Wassenaer en R. van LutterveH, van het
2e regiment; jhr. L. C. de Villeneuve en
jhr. P. J. Boogaert, van het 3e r<-gimont;
en A. P. H. Boellaard en jhr. F. de Ville-
ueuve, van het 4e regiment huzaren.
Aan den heer F. J. VVillenhorg (Kromme-
straat) is bij onderhaudsche besteding gegund
de levering van versch varkensvl^esch voor
de soldaten-menages van het 5e regiment
infanterie.
Wel huis aan huis is thans verspreid het
programma met de uit den aard der zaak
hoogst gunstige Pers-beoordeelingen vau de
gemengde zangver-eniging Jacob Kwast,
meer bekend als »De Wogiiummersc.
Aanstaanden Vrijdagavond zingeu ze hier
in de Groote kerk, waar hetzij nogmaals
gizegd geen toegangskaarten verkrijgb.iai
zijn, die men dus moet kooppn uf hij den
heet Borends, Varkenmarkt, of bj) deu heer
G. van Dorssen, hoek Langegracht.
Pathé, de wereldberoemde phonograaf-
maatschappij, heeft ben verzocht, naar Pai ijs
te komen.
Half October gaan zo naar Emmerik,
Wesd en Minister einde Octonar zingen ze
voor de verpleegdeii d"f Held. ing-ge.-tichten
tn Zetten en ten bate van de vereeuiging
>Toi steun« te Kussum.
Misschien gaan ze in Januari ook naar
Zwitjeiland.
In de »Graphic« zijn vier interessante
kiekjes van hen op.euoraen tnst een vleiend
bijschrilt.
Nadat Quick eerst de toesch >uwers had
doen gemeten van een groote overwinning,
Werd Zondag eeu goede wedstrijd, vol span
ning, to zieu gegeven.
Dadelijk na het begin wordt een vlug,
vurig spel gespeeld, waarin beid i pai tijen
elkaar wenig toegeven. De Nijmegenaurs
zit'en goed op den bal en spelen een stevige
pai tij; Amersfoort daarentegen speelt een
kalm, kort passeereud-simonspel. Het is nu
eens voor het eene, dau voor hot andere
doel gevaailijk. Dau echter valt al spoedig
op, dat de Amer.-foorische mi ldellinie onvol
doende is. De achterhoede krjjgt het daar
door vrij zwaar te verantwoorden en als
Ke teil é«n keer gepasseerd wordt, verliezen
.lien het hoofd eu is N. E. C. mei 10 voor.
De ronde voorhoed-: /it echter ook ni«t stil
en na eenige ve,r»eefscbe pogingen weet Valck
m>-t een mooi, maar gelukkig schot gelijk te
maken.
Na de rust neemt Quick dad«lyk het spel
lit handen. De mitidHIinie geeft echter z -er
slecht aan en in 'Ie voorhoed.) wordt veel
te>l adig overgegeven. De vleugelspelers ttlen
bovendien vrij geregeld bij hun pogingen o a
ilen bal Voor te zetten en zoo verstrykt de
tijd, z n Ier dat Quick zijn meerderheid in
doelpunten weet uit te drukken. Dan komt
een doorbraak var N. E. C., de achterhoede
Int zich ovi-rompelen de Nijmegenaars
zij<i met 21 voor. W<d blijit Q rck nog aan
vallen, maar sommige spelers ziju vermoeid
en het geluk wil dit keer zijn diensten niet
verleenenKeetell gaat nog naar voreo, 't
geeft alles niets. Als het einde komt, heeft
Quick, tot groofu teleurstelling van het kleine,
maar geestdritige publiek, vrij onverdiend,
met 2—1 verloren.
Kees.
H. V. C. ontving Zondag O. D. O. uit
Arnhem, een kwade portuur die al een paar
maal in aanmerking is gekomen voor pro
motie le klasse en mooi samenspel en zeer
goede verdediging »e zien gaf.
De thuisclub was daarenboven niet in haar
gewomm doen en had g> weldig pechzoo
gingen een strafschop en een voor open doel
tegen (le lat.
De rust ging in met 1—1 het eind kwam
mei 1—3 voor de Arnhemmers.
Ondanks den storm was er veei belang
stelling.
Donderdag houdt de Kon. militaire sport-
vereeniging een nationalen rit over 123 K.
M. van Arnhem via EdeLuoterenBar
neveldPuttenAmersfoort Soes'erberg
W oudenberg— RenswoudaEdeArnhem.
In fie jonaste vernedering van het Amersfoortsoh
Drank-v«-er Comité werd door den Voorzitter, prof.
Kenninck, in dankhare en opwekkende bewoordin-
een het 5-j irig bestna i van het comité herdacht.
Spr. releve- rde in 't kort wat in dit 5-j»rig bsitaan
is v-rricit, op welke aangename wij*- door do
comi'é-lede i i» siamrewerkt en hoe te allen tijd#
de actie ti-gcn drankgebruik werd gevoerd op kalm#,
tactische wijze en ook doorgaans op den juist«n
tgd.
Met zeer voel genoegen mocht spr. con»t#teer#n,
dai ook daardoor het A. D. C. (1e achting en steun
Verwierf van het weldenkende deel der Amers
foortsche burgerij en niet het minst van het
Bestuur der Gemeente, dat het werk op prijs
stul -e en dit loonde door het verstrekken vau
een jaarlgkschn toelage voor de to voeren actie.
Dit laatste vo.irsl moet het A. D. O. tot dank
baorneid stemmen, dat het Gemeentebestuur,
de overhrid, zien schaart aan de si; de der
strijders teicei) den grootsleu vijand der maat-cnappij
het alcoholisme. Moge die steun het comité steeds
veileeud worden.
Ten slotte bracht de Voorzilter een woord van
hulde aan den oprichter vau h#t A. D. C., den
t-uenwoordigeu Secretaris, den heer Tn. J. H.
Bi-nchi, d e nog steeds het loru»enaan>ieel in de
we-kzaam -eden h eft mi zien tot dank mag reke
nen, dat, na de oprichting van h-t A. D. C. in
zoovele G'-moenteu van gelijksoortige draokweer
werd opgericht.
Bestond het comité voor 5 jaren uit leden van A
vereenigingen, thans zijn er 6 vereeaigingen die
in hel comité vertegenwoordigd zgn, als volgt: de
Volkshond teg«-n drankmisbruik prof. F. Kenninck,
Voorzitter, en de heer T. J. H.Bia-icni, 3ecr«taria; het
Krnisverbond St. Bernardue, de heer P. Dieges de
Christ, nat. geh. ooth. ver., de heer«-n C. Ruitenberg
eu P-i. Van der Polda Maria-vereeniging, mejuffr.
A. Sunders o - ra"j. C. Welters; de Ned. V*r. tot
asc .affiiig van alcoli. dranken, de heer«n R. Groen
veld en H. Tamminga; en de Ned.g«h. onth. bond,
de heeren A. 3 aal en 11. J. van den Hengel.
H t A. D. C. gaat thar.s zjjn tweede lustrum in
en blijlt steunen op de medewerking van de Amers-
foorteche burgerij om daardoor gezamelijk te werken
in het algemeen moreel en financieel belang van
de Amersfoortsche inwoners.
Begunstigd door schoon weder verkocht verleden
week Maandag brt 56-tal jongedames ook hier de
SobriëUs-hloem. We-willend «n vol toewijding
namen zij de ongewone en vermoeiende taak op
zichde belouning voor hun werk bleef niet uit,
reeds vroeg in den ochtend waren de ingeslagen
bloemen verkocht. Geen nood, men wist raad door
de welwillendheid van bloemist en dam»s-modiste
werd hierin gratis voorzien, terwijl aan eo' ige jonge
dames, -lie huiten de stad hun "ijk hadden, bloe
men w-r-ien aangeboden uit den tuin van eendaar
wonende; gr-tig w-rd ook van dit aanbod gebruik
gemaakt Zon neeft ieder geijverd en kon Amers
foort netto f337.81 aau hi t Diocesaau-bloemen-co-
niité ter hand stellen.
Hulde aan allen, die hebben medegewerkt om
steentjes aan te dragon voor het eerlang verrijzende
Sanatorium voor drankzuc -tigen.
Bijna overal waren veel te weinig bloempjes
voorhanden. Te Amsterdam bijvoorbeeld had men
er slechts 37 000 in;cslag#n, die om elf uur reeds
alle verkoent waren. Men moest ook daar van den
nood een deugd maken en lerende bloemen ver-
koopen. Verschillende bloemenwinkels stonden
gratis een Hinken vuorraad af.
De drankbestrijder» mogen ook hieruit leereD, dat
huu beweging alom sympathie neeft.
On-ler vnoizdlin# van den heer H. J.
Wolter hield de v reeniging «Ambachtsschool
