Donderdag 2
November 1911.
No. 8025.
61e Jaargang.
Stadsnieuws
AMERSFOORTSGHE COURANT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „Do Aniersfoortsche Courant, voorheen firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR
P. J. 7REDEHZZS.
AMERSFOORT
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.—
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvrjutg kosteloos. Legale, otïicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening «bracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de inr»s«eerko-oen in rekeoin? gehraehr
KORTSGBACHT 9.
Pn*.bu< 0.
Telefoon 10
KENNISGEVING.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Amersfoort
beeft ontvangen van den Directeur-Generaal
van den Arbeid, te 's-Gravenhage, een missive
dd. October 1911, No. 1924. waarbij wordt toe
gezonden een lijst vair bedrijven waarin geheel
of ten deele vrijstelling wordt verleend van het
invullen van de uren op de arbeidslijst en zulks
in verband met art. 13 der Arbeidswet
waarin wordt voorgeschreven, dat in fabriekeu
en werkplaatsen waar éen of meer jeugdige
personen, éen of meer vrouwen, of wel meer
dan 9 mannelijke personen van 17 jaar of ouder
arbeid verrichten, op de arbeidslijst niet alleen,
zooals tot dusverre, voor jeugdige personen en
vrouwen, doch ook voor mannen van 17 jaar
en ouder, moeten worden vermeld het uur van
aanvang en dat van einde van den dagelijkschen
werktijd en van alle daartusschen gelegen rust
tijden.
Door mannelijke personen van 17 jaar en
ouder mag echter ook op andere uren gewerkt
worden, dan de lij-t aangeeft, mits van de af
wijking boek gehouden en ieder kwartaal daar
van een opgave gezonden wordt aan het districts
hoofd der Arbeids-inspectie.
Van die lijst kunnen meerdere exemplaren
worden aangevraagd bij d« Directie van den
Arbeid, Nieuwe Uitleg 12 te '.--Gravenhage.
Belanghebbenden worden uitgecoodigd kennis
te nemen van die lijst, terwijl hen gelegenheid
wordt gegeven, voorzoover zij wensch.-n uitbrei
ding of wijziging der lijst, dit aan de Kamer
kenbaar te maken vóór 15 November e.k.
De Kamer voornoemd
J. Ger. KLEBER, Voorzitter.
Herm. P. van HASELEN, Secr.
Amersfoort, 1 Nov. 1911.
Iu du Remonstrant-che kerk wordt aan
staanden Zondagochtend half tien weer een
godsdienstoefening gehouden voor jongelieden
van 10 tot 16 j >ar en om elf uur de ge
wone dienst voor de gemeente, beide onder
voorgaan van ds. Houykaas.
Voor den Doopsgezinden kring hier hoopt
voor te gaan ds. Ten Cute.
Aan het Postkantoor Amersfoort en do
daaronder ressorteerende hulpkantoren is in
October ingelegd bij de Rijkspostspaarbank
f48ft()5.48 en daaruit terug gevraagd
f49 948.10.
Het laatste duor dut kantoor uitgegeven
boekje draagt bet nummer 16 567.
Uit den regenmeter hier is in October na
11 regendagen afgetapt 106.2 m.M. neerslag.
Uit den aard dor zaak konden we in het vorig
nummer slechts de resultaten meedeeleu van do
Dinsdag gehouden Raadsvergadering.
Hier volgen de discussiën.
Bij de Ingekomen stukki n was een adres van
de plaatselijke afdeelingen van den R. K. Bond
van Gemeente-werklieden en van den Ned. Bond
van Gemeente-werkliedun, houdend verzoek om
toeslag op het gewone loon.
Do Voorzit ter deelde mede, dat B. en VV.
voorstelden een Raads-commissie van vijf leden
te benoemen om te onderzoeken of, en zoo ju
welke, maatregelen dienen genomen met het
oog op de duurte.
Dit voorstel werd aangenomen z. d. of h. st.,
waarna de Voorzitter aanwees de heeren Gerrit
sen, Vols Heyn, Van Kalken en Oosterveeu met
Wethouder Van Esveld als Voorzitter.
De heer Gerritsen: Ik kan mij volkomen
vereenigen met dit voorstel; slechts zou ik wil
len aandringen op groolen spoed. Het onder
zoek kan afloopen met een puar vergaderingen.
Zoodra de commissie gereed is, zou ik gaarne
zien, dat desnoods een afzonderlijke vergadering
werd belegd ter behandeling van het rapport.
Punt 8, stenografisch Raadsverlag.
De heer Jorivaen: Ik vraag in stemming
te brengen het subsidiair artikel 2, waarbij wordt
bedongen, dat de Raadsleden het stenogram
kunnen corrigeeren.
De heer Veis Heyn: Aanvankelijk hen ik
niet voor dergelijke correctie omdat hei dan toch
geen stenografisch verBlag wordt. Doch als't eens
niet mocht bevallen, zou dan nog met contrac
tante een wijziging zijn te maken?
De Voorzitter: Ik meen, dat zij daartoe
we*- bereid zal wezen.
Het voorstel wordt hierop aangenomen z. h. st.
Punt 9, openbare vermakelijkheden.
De heer Van der Wal: Ik zou gaarne
vragen wat B. en W heelt geb-id tot een zóo
belangrijke verscherping, waardoor inen voort
aan voor alle bijeenkomen permissie moet vra
gen tan den Burgemeester.
Stel eens, dat Handel en Nijverheid een spreker
laat komen voor een vergadering ook voor
niet-leden, dan zou ook permissie moeten ge
vraagd van den Burgemeester.
Ik zou wel wenschen, dat dit uit de verorde
ning werd gelicht.
De Voorzitter: De toepassing zal zóo ge
schieden, dat de bestaande vereeuiguigen, als de
heer Van der Wal bedoelt, niet nader verlof
benoeven te vragen. De bepaling werd alleen
gemaakt met het oog op enkele inrichtingen,
strijdig met goede zeden.
De heer Jorissen: In art. 1 zou kunnen
weggelaten of bijeenkomsten. Vergaderingen als
van H. N. zijn"toch geen oj.-onbare vermak
lykheden.
De Voorzitter: Art. 1 ia met heel veel
zorg geredigeerd met het oog op toestanden, die
worden verwacht. Ik moet den hesreu verzoeken,
er niet al te zeer er aan te tor ui, anders wordt
het doel gemist.
De heer J o r i a s e n; Ik wil er geenszins aan
tornen, mits ;k slechts de zekerheid krijg, dat
ver-enigirgen als door den heer Van der Wal
bedoeld geen in ifiilijkhedon ondervinden.
De Voorzitter: Dat is geenszins de be
doeling.
De heer Van Duinen: Ja maar, aan een
verordening moet men de hand houden of er
niet aan houden éen van tweëen.
l)e Voorzitter: Aan bestaandevereenigin-
pen kan een doorloopenJe vergunning worden
gegeven, evenals aan sociëteiten, als Amicitia,
De Vereaniging, enz.
De heer Jorissen: Is 'tdan niet het best,
voor ééns een dergelijke vergunning aan te vragen.
Ik wensch intusschen hiervan geen voorstel
te maken, omdat gezegd istorn er niet aan. I
Ik ben tevreden met de verklaring, dat be-
staande vereenigingen, als door den heer Van
der Wal aangeduid, geen moeilijkheden zullen
ondervinden.
De Voorzitter: De heeren kunnen er acte
vau nemen.
Het voorstel wordt hierop aangenomen met
algemeene stemmen.
Evenzeer met algemeene stemmen wordt art.
11 der Verordeningen op tappergen ingetrokken.
Punt 14 Heiligenbergerweg.
De heer Gerritsen: Ik breng hulde aan
B. en W. voor hun voorstel waardoor eindelijk
deze toegangsweg naar de stad wordt vrijge
maakt en verbeterd.
De Voorzitter: Ik dank voor dit bewijs
van ingenomenheid.
Het voorstel wordt aangenomen z. h. st.
Punt 15. Verlichting Krommestraat.
De heer O o s t e r v e e n Bij de eerste toe-
pissing van het hangend licht, in de Uirecht-
sohesiraat, werd gezegd, dat dit niet vel duurder
zou zijn. B. en W. wijzen thans het verzoek
der Krommesiraat-bew nerB af o.a. met liet
motief, da de straatverlichting in 1912 een
hoogere uitgaat van f1050 zal eischen, verge
leken bij 1911. Dat valt me niet tegen.
l)e Kromuiestraat,die middenin de stad ligt,
is echter ook een toegangsweg en wel naar het
Noorden der stad en ik stel dus voor, ook daar
hanglicht aan te brengen.
Da heer Koning: B. en W. ontraden in
bun voorstel, ook in zijstraten hangend licht
aan te brengen; de Krommestraat heeft echter
veel winkels en is daarom niet gelijk te stellen
aan zijstraten als de singels.
De beer Kam, Wethouder van Open
bare werken: Het komt me voor, dat han
gend licht in de Krommestraat niet noodzake
lijk is. Die straat is niet slechter verlicht dan
do Nieuwstraat en voorul niet slechter dan de
Bergstraat, welke nog veel meer een verkeersweg
is.
Als we dien weg opgaan, zullen weldra alle
bewoners van allezijstraten vragen om inveri-licht
en dit kan niet toegestaan met het oog op den
fin incieelen toestand der Gemeente.
De heer Van Kalken: De proef is geno
men met de Utrecbtschestraal su duur volkomen
gelukt; toen volgden de L«ng>-8iraat, de Arn-
heinschestraat en de Kampstraat en het idee
was, van lieverlede de geneele oude stad te
voorz en van hanglicht.
Op het moment kun dit de fiuancieele krach-
Cet^é^er-
VLtut&tr
-S-
e**
ten der Gemeente te boven gaan, doch het prin
cipe zal op den duur toch dienen uitgevoerd.
De Voorzitter: Toen de Kimpstra.t-be-
woners vroegen om hanglicht heeft do heer
Van Duinen dit verzook verdedigd omdat de
Kampstraat is een deel van een groeten ver-
k eersweg.
Dit is dan ook bet denkbeeld ge veest en
geenzins om in het geheole centrum der stad
of de zijstraten invert-licht aan te brengen.
De heer Van Duinen: Ik stel voor om,
als de Krommestraat niet zoo goed verlicht ie,
er meer gewone lantaarns aun t-i brengen.
Verleden week ben ik er eens heen geweest
en ik moet zeggen, dat het verkeer me niet
is meegevallen, al was het toen zelfs kermis.
Vóór in de straat zijn wel eenige winkels, maar
de Krommestraat is toch niet wat men kan
noemen een winkelstraat en ik meen dan ook
niet, dat zij in aanmerking kan komen voor
hangend licht.
Wethouder Kam: Dat idee is niet on
mogelijk, en de verlichting der straat kan ver
beterd hetzij door dubuele branders, hetzij door
meer lantaarns.
Het afwijzend voorstel van B. en W. wordt
hierop aangenomen met 16 tegen 3 stemmen,
die van de heeren Oosterveen, Koning en Van
Kalken.
Punt 19, janrwedde Commissaris van politi».
De heer Van Duinen: Ik geloof, dat B.
en W. in hun Memorie van ant voord op de
Begrooting een zeer juist woord hebtien gebruikt
namelijk: het meereudeel der afdoeling berust
in deze verhooging.
I^et baat tóch niet of we ons «I verzetten.
Het salaris wordt betaald d-ior de Gemeente,
doch vastgesteld door het Rijk, waarvoor de
Commissaris een massa werk doet.
Ik zal dus óok maar berueten.
De Voorzitter; Dit ia niet geheel juist
art. 191 G'-meentenwet schryft voor„deu Raad
gehoord". Indien de Raad hel voorstel niet mocht
goedkeuren, zou de Koningin misschien weigeren.
De heer Van Duinen: Ja, ja.
Het voorstel wordt hierop aangei om»D z. h.st.
Punt 20, jaarwedde Havenmeester.
De heer VauDuinen:Ik vraag hoofdelijke
stemming. In de afdeelingsvergadering heb ik
mijn gronden tegen de verhoogitig uitvoerig uit
eengezet zij zijn niet weerlegd.
Wethouder K a mIk moet er even op
wijzen, dat de betrekking niet zoo eenvoudig is
al9 zij wel lijkt. Sommige dagen heeft deze
ambtenaar het heel druk en steeds is hij erg
gebonden. In z-iveu jaar heeft hij slechts twee
dagen verlof kunnen uemen.
De heer Gerritsen: Zijn er dan geen win
ters geweest waarin de Eem dichtgevroren zat?
Wethouder Kam: We moeten de stoffe
lijke belangen ook van dezen ambtenaar behur-
tigen.
Het verhoogde salaris wordt hierop toegestaan
met 14 tegen 5 stemmen die van de heereu
KroeB, Tromp van Holst, Van der Wal, Houbaer
en Van Duinen.
Punt 21 salarissen geldophaler gasfabriek en
looper schoolgeld.
De heer Koning: Zooeven is een commis
sie benoemd o u de loon -n der Ge neente-werk-
lieden zy 't ook tijdelyk te erhoogen. Ik zou
wenschen, dat deze beambten óok niet tot Januari
behoefden te wuchten.
Wethouder R ij k e n s B. en W. zullen
gnurne dezen wensch overbrengen aan de com
missie verder kunnen zij niet gaan.
Do heer Veis Heyn: Ofschoon het door
den heer Koning gosp-okene mij zeer sympathiek
is, moet ik vragen of wel mogelijk is hetgeen
hij wensent.
De Voorzitter: De commissie kan toch
het voorstel doen.
De lieer Veis Heyn: Rest mij nog, als lid
der Gas-commissie dank te brengen aan B. en
W. voor dit voorstel.
Het wordt hierop aangenomen z. h. st.
Om 2.5') kwam aan de orde de Gemeente-
begrootiug, punt 26 der agenda.
Algemeene beschouwingen.
De heer Veil Heyn: Ik zal geen algemeene
beschouwingen houden, doch wil, als in mijn
afdeeling, een woord van bijzonderen dank spre
ken tot B. en W. en vooral tot den Gemeente
secretaris voor de wijze waarop deze Begrooting
is voorbereid, als gevolg waarvan zij zoo spoe
dig kon afgedaan in de afdeelingen. Ik meen
de tolk van velen te zijn als ik daarvoor nog
maals dank breng (iusiemming).
De Voorzitter: Daük u.
De heer Van Kalken: Niet zoozeer om
algemeene beschouwingen te bonden als wel
naar aanleiding van de Memorie van antwoord
van II. en W. vraag ik het woord.
Op de eerste plaats over heigeen B. en W.
schreven omtrent het Burgerlijk Armbestuur.
Als B. en \V. dieper hadden nagedacht over
deze zaak, dan zouden zij tot hot inzicht zijn
geksmen, dat hier niets anders is dan een natuur
lijke gang van zaken. Iu de laatste 5 of 6 jaar
is het subsidie voor het Burgerlijk Armbestuur
ge-tegen van 12 tot 17 mille en dus slechts
met f 5000.
De woningnood dwingt de armen meer huur
te betalen, gemiddeld 50 cent per week meer;
voor 200 hoofden van gezinnen is dit reeds
f 5000 meer.
Ik spreek niet over de dure tijden en niet
over het uitbesteden van kindereu en ouden
van «lagen vroeger ging dit voor f 1, thans
vraagt men f 2.50 per we^k.
Ik hoop, dat B. en W. meer zullen voorzien
in den woningnood en zullen zorgen voor be
hoorlijke woningen, zoodat het Armbestuur de
bedeelden niet behoeft op te bergen in krotten.
En zij kunnen dit, want de Regeering maakt
het den Gemeentebesturen gemakkelijk genoeg.
Een tweede punt is het voornemen van den
Burgemeester om alle politie-ronden te doen ge
schieden per fiets.
ik acht het gewenscht, dat enkele agenten
surveilleeren per fiets, maar er moeten er ook
op uiikyk staan en niet voorbijrijden ik denk
uau d- scholen, enz. Ik heb dan ook met vol
doening gezieD, dut de Commissaris van politie
er zóo over denkt.
Op de derde plaats beeft mg grootelijks ver
baasd wat B. en W. schreven over het presen-
tie-geld en zij daarbij een beroep doen op den fi-
nancieelen toestand der Gemeente.
In 1911 gaf de heer Gerritsen dit reeds in
overweging „voor het volgend jaar".
En het gaat niet om f750, zooals B. en W.
berekenen, doch om ten hoogste f600 ale alle
Riadsleden alle 14 vergadering-m bijwonen en
ook uilen de f2.50 presente-g. ld aannemen.
Algeim-en woidt ingezien, dal het onbillijk is,
dat Raadsleden bun tijd geven om niet en, als
eldeis, moet uieu ook bier de Riadszanl open
zetten voor de verschillende rangen en standen.
Ik kan me eenigszins voorstellen, dat de
Voorzitter zoo dacht, doch niet van de drie voor-
ui'Strevende We'houders, zelfs niet van den
ietwat-cnn8ervatieven heer Vau Esveld, die on
langs voorstelden „Nimmerdor" aan te koopen
en thans schrijven, dat Amersfoort opeens zoo
arm is geworden.
Het doet denken aan den man, die eeu villa
bouwde, doch geen geld had om zijn personeel
te bezoldigen.
De beer Gerritsen: Ik had straks reeds het
woord willen vngen, bij het voorstel omtrent het
Burgorlij* Ambestuur (punt 13). Ik hoorde nu reeds
veel van de vorige sp'oxers, doch hoop mettertijd
ook te woid-n voorg.-lio >t door den nisuwen Wet
houder van het armwezen.
Wethouder Vau Esveld: Zoo straks.
De heer Gerritsen: Ik wensch tec.msmteeren,
dat B. en W. een beambte ontsloegen, die dit ten
volle verdi nde en wil dit eveu releveeren omdat ik
hoop, d*t het een voorbeeld zal zjja voor hen die
luieren en zien zoo vat omtrekken *sa hun dienst.
Waar wg hun hel ing n steeds in 'toog houden en
hun reo ten voorrt an, hoop ik, dat zij ook hun
plichten zullen uak -in-o en niet alleen m>ar profi-
t eren zullen v.n de Gemeente, en ook eens zullen
waardeeren hetgeen dc Gemeente voor hen doet.