Donderdag 16
November 1911.
No. 8031.
61e Jaargang.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR:
J. fredsrzzs.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post 1.15. Advertentüën 16 regels CO cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ollicieëie- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reolames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTE GRACHT 9.
Postbus
Telefoon 19
K B N NISGEVIN GES.
De Burgemeester en Wethouders van Amers
foort doen te weten, dat door den Raad dier
gemeente in zijn vergadering van 31 October
1911 is vastgesteld de volgende verordening
Verordening betreffende openbare vermake
lijkheden.
Artikel 1.
Het is verboden zonder vergunning van den
Burgemeester gelegenheid tot houden van ver
makelijkheden of bijeenkomsten, waartoe aan
het publiek om niet of tegen betaling toegang
wordt verleend.
Onder het houden van vermakelijkheden
wordt ook begrepen het bespelen of laten spelen
van eenig muziekinstrument.
Artikel 2
Overtreding van artikel 1 wordt gestraft met
eene geldboete van ten hoogste f25 - of hechte
nis van ten hoogste zes dagen.
Zijnde deze verordening aan de Gedeputeerde
Staten van Utrecht volgens hun bericht van
der. 6 September 1911. 3e afdeeliug no. 4551
3109, in afschrift medegedeeld.
En is hiervan afkondiging geschied, waar het
behoort, den 14 November 1911.
Burgemeester en Wethouders, voornoemd,
de Burgemeester,
WUIJTIERS
de Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE
De Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
doen te weten, dat door den Raad dier ge-
raeente in ziine vergadering van 31 October 1911
is vastgesteld de volgende verordening
Verordening tot wijziging van de Verordening
op de tapperijen, koffiehuizen en logementen,
vastgesteld bij Raadsbesluit van 22 Juni 1900
en gowijzigd bij Raadsbesluiten van 21 Februari
1905 en 24 November 1908.
Eenig artikel.
Artikel 11 van de „Verordening op de tappe
rijen, koffiehuizen en logementen" vervalt.
Zijnde deze verordening aan de Gedeputeerde
Staten van Utrecht volgens hun bericht van den
6 November 1911 3e afdeeling no. 4551/3109 in
afschrift medegedeeld.
En iB hiervan afkondiging geschied, waar het
behoort, den 14 November 1911.
Burgemeester en Wothouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Nogmaals
visch als volksvoedsel.
Ook het «Hdbld.» had het Dinsdagavond
over dit onderwerp en schreef:
Visch is een zeer gezond, zeer voedzaam,
zeer gomakkelijk te verteeren en zeer
goedkoop voedsel. Hoe oneens de geleerde
heeren het dikwijls mogen zijn, allen zijn tot
het besluit gekomeD, dat vischvoedsel «zeer
aan te bevelen is».
En visch is voor Amsterdam eiken dag in
vodoeude hoeveelheid versch en tegen zeer
lagen prijs te arkrijgen.
Het zich het meest in de gunst verheugende
voedsel is vleesch.
Vergelijken wij eens dat meest geliefde
voedsel met visch.
Een pond rund vleesch kost onge veer bü cent.
Een pond viscn kost
Alle vischsoorton, door de trawlvisscherij
te IJmuiden aangebracht, dooreen gerekend,
dus heilbot, sehelvisch (groot en klein), kabel
jauw, schol (groot en klein), schar, bot, wij
ting, enz. enz. 8.15 cent per pond.
Door de duurdere vischsoorten uit te scha
kelen, krijgt men nog beduidend goedkooper
prijzen, bijvoorbeeld pieterman en poon 2.8j
tl. sehelvisch 4.0 (IJslandsche 2.5). kleine
kabeljauw 5.8, (IJslandsche 1.9), kl. schol 3.5.
schar 8.2 ceut per pond.
Een pond versche haring kost nog geen
tl cent, en om ook de Zuiderzeevisch niet te
vergetoo, een pond apiering 4 cent, bot 12
cent, aal 20 cent. Ik neem de gemiddelde
prijzen over het geheele jaar 1910, onttëeml,
die der Noordzeevisch aan het olficieele ver
slag der Visschershaven, die der Zuiderzee
visch aan de opgaven in de «Visscherij-
Courant».
Toebereide visch is betrekkelijk nog goed-
koopen. Zoo kost een pond gerookte spiering
12 cent, ge-rookte hariug (bokking) 8 cent
per pond.
Nu hebben alle vischsoorten geen gelijk
eiwit en vetgehalte prol'. Muller wees er
op, dat visch meer „verteerbaar" eiwit be
vat dan vleesch. Bokking overtreft in beide
rundvleesch, schol heeft de helft eiwitgehalte
van vet vleesch, en evenveel vetgehalte als
mager vleesch maar gerustelijk kan men
aannemen, dat gemiddeld 2 pond visch even
veel voedsel bevat als 1 pond vleesch.
Men vergete niet, dat bij de waardebere-
kening tegenover bet betrekkelijk groote
verlies aan afval bij visch staat de veel
goedkoopere bereiding. Rundvleesch moet
een paar uur braden eer bet gereed is
visch van 3 tot 10 minuten. Rundvleesch
moet met dure boter of vet worden gebra
den; visch kan smakelijk gebakken worden
in goedkoope olie. Rundvleesch verliest door
het koken en braden een groot deel van
het gewicht; visch slechts zeer weinig.
Een huishouding, welke het voedsel noodig
heeft vao een pond rundvleesch a 60 cent,
kan dit voedsel even smakelijk aan visch-
vleeschvleesch koopen voor 16.3, 12, 8, 24
tot 40 cent en heeft dan de keuze tusschen
verschillende soorten van Noordzeevisch
pieterman, poon, kabeljauw, sehelvisch, schol,
schar, bot, haring, spiering, aal, enz.dit
alles gekookt, gebakken of gerookt.
Voorwaar keuzo genoeg. Men bedenke
eens hoe krachtig de Noordzeevisschers zijn,
welke in hoofdzaak laven van visch.
iloe komt Amsterdam, of beter, hoe ko
men in het algemeen de huisvrouwen nu
aan dit voedsel?
Aan den afslag koopen, gaat niet. Wan
neer de vischhal werd gehouden op het
meest centraal gelegen punt dan zou het
voor een particulier nog niet doenlijk zijn,
mee te mijuen.
Bij de vischkarren koopt men duur of
later op den dag voor een koopje ellendig
slechte qualiteit. Ieder zal begrijpen, dut
visch welke een urenlange marteldood op
een viezen kar gestorven is, visch waarmee
een heelen dag is gesold, welke aan regen
en wind en zonneschijn is blootgesteld ge
weest, geen volkomen »gezond« voedsel lc in
zijn.
De prijzen in de vischwinkels zyn voor
burgermausbeurzen niet te bereiken. Hier kan
het Gemeentebestuur helpen.
In tal van steden, in het buitenland, spe
ciaal in Duitschland, laat het Gemeentebe
stuur, onder den drang van de zelfde
omstandigheden, in groote hoeveelheden
versche visch aanvoeren en stelt deze tegen
inkoopsprijs voor de burgers op centrale
plaatsen verkrijgbaar.
Dit nu kan hier ook geschieden.
Men koope in groote hoeveelheden dage
lijks versche visch en stelle die op bepaalde
plaatsen (er zijn leegstaande winkelhuizen
te veel te Amsterdam) tegen kostprijs be
schikbaar.
De visch wordt eiken dag aangevoerd te
IJmuiden, Volendam, Lemmer enz. en is binnen
enkele uren hier. De verkoop kan hier 's mor
gens beginnen en tot des namiddags worden
voortgezet. De bladen van alle lichtingen
zullen gaarne zorgen voor de noodige publi
citeit; personeel is er helaas te over.
Geld zoude deze zaak de Gemeente niet
behoeven te kostendoor 1 cent boven den
inkoop te nemen, worden de onkosten gedekt
zonder dat de prijs noemenswaardig wordt
opgevoerd.
Inkoopsmoeilykheden bestaan niet. Des
noods stelt men, tegen een kleine percents
vergoeding, welke door de hoeveelheid van
beteekenis wordt, te IJmuiden een of meer
der daar wonende vischhandelaren als inkoo-
per aan. De waters en jauters te Monnikendam
en Lemmer zullen wel zorgen voor dagelijk-
schen aanvoer van diverse bokking, spiering,
enz.
Maar buiten de dadelijke voordeelen levert
deze organisatie winsteD.
Op de eerste plaats leert ons volk visch
eten.
Waar gaat nu hetzeebanket heen? Voor
een groot deel naar het buitenland, door een
and- r groot deel naar de eenden. Te Amster
dam zijn er nog menscben die geen eten
hebbente Landsmeer en De lip vreten de
eondeu kostelijke jonge visch, en de menschen
te Amsterdam, die aan gebakjes toekomen,
krijgen daarin eende- in plaats van hoen
dereieren.
Op de tweede plaats leert ons volk
goede visch eten. Nu krijgt het mearen-
deel langzaam gestikt vischvoedsel. Voor
rundvleesch zorgt men. In het abattoir wor
den de kouen op de vlugste wijze gedood,
houdt men streng toezicht ep de gezondheid
van het vleesch. Zeer juist; maar waarom
dan ook niet bij visch.
Op de derde plaats leert ons volk visch
bereiden. De Gemeente zou aan elk kooper
recepteu voor vischtoebereiding kunnen
geven. Hoevelen zijn er nu, dia weten, d -.t
men visch op tal van manieren smakelijk
kan klaar maken En wie weten, dat het
beter is, schoongemaakte visch, in het ijs
gedaan, te koopen d-tn opgeblazen visch met
bedorven ingewanden
Op de vierde plaats zil het gegeve i voor
beeld gevolgd worden. Arbeidersverenigingen
zullen in uormale tijden contracten sluiten
met handelaren in visch en tegen geredu
ceerde prezen gezarnelijk inslaan ten bate
vun hun gezondheid.
Ten slotte zal de vischhandel profiteeron.
Een nieuw afzetgebied is verworven, want
voorzeker zullen andereplaatsen Amsterdam's
voorbeeld volgen, er zal een afzetgebied
onmiddellijk bij de deur worden verkregen,
met heel wat minder kosten en heel wat
minder risico te bewerken.
In Duischland bleek de gemeeutelijke visch-
verkoop een giout succes. Amsterdam is in
oneindig gunstiger conditie dar. Berlyn
Dusselduif en andere steden.
Dat men hier het goedo voorbeeld volge.
Met instemming namen we dit artikel van
den heer De Gelder over.
Zoowel omdat het zoo goed aanvult het
geen we in het vorige nummer ontleenden
aan het rapport van den hoofd-iuspecteur
der zeevisscherijen, als omdat het zoo rne-
nigen behartenswaardigen wenk bevat.
Voor de huisvrouwen zoowel als voor hot
Gemeentebestuur, dat immers doende is, de
marktplaatsen te verbeteren.
En dat de verkoopplaats der visch hierbij
Wel allereerst aan de beurt ral komeD, be
hoeft wel niet nader betoogd sedert de
Gezondheids-commissie en bet marktrapport
van Handel on Nijverheid» zoo duidelyk
in het licht hebben gesteld, wat hieraan
mangelt.
Voor den Doopsgezinden kring hoopt hier
aanstaanden Zondagochtend voor te gaan ds.
B. P. Plantenga, uit Haarlem.
De wintervergadering van het Bestuur
der classis Amersfoort van de Ned. Hervormde
kerk zal hier worden gehouden op 29 Novem
ber, in de consistorie der Groote kerk.
De tuinbouw te Amersfoort, een zoo hoogst
belnngrijko tuk van bedrijf, is gister een
tlink eind vooruit gebracht.
Na een samenkomst met den heer N. Nobel,
uit Wadenoyen, Rijks-tuinbouw-leeraar in de
Provincie Utrecht, werd besloten tot het
oprichten van de Vereeniging «Tuinbouw-
proefveld Amersfoort».
Reeds zeer lang werd de wenschelykheid
betoogd j thans is deze omgezet in een daad
die ongetwijfeld zeer ver-strekkende gevolgen
zal hebben voor de teelers zoowel als de
ingezetenen,
Mejuffrouw H. M. S. J. de Holl, Directrice
der Industrie- en huishoudschool, zal dezen
winter voor het Nuts-dep»rtement LHdeu
vier voordrachten houden over volksvoeding.
De heer A. J. de Jong, sedert 1 September
1908 leeraar in Nederlandscho taal en letter
kunde aan het Gymnasium en de Huogere
Burgerschool hier, is Dinsdag in gelijke be
trekking benoemd aan de Hoogere Burger
school te Schiedam.
De akts vrije- eri orde-oefeningen der
Gymnastiek werd alsnog behaald door mejuf
frouw A. M. Cox.
Bij de H. IJ. S. M. binnenkort drie zilve
ren dienst-jubile».
Den 19 November van II. Verhoef, ploeg
baas bij weg en werken; d-m '25 van deu
heer H. Oomkes, opzichter-machinist en
sedert 6 jaar depot-chef te Amersfoortden
30sten van den heer H. van Eek, commies
le klasse en hoofd-correspondent van de
coöperatie »Voor Allen».
Mr. P. J. A. van Voorst Vudet, thans
ambtenaar van het Openbaar ministerie bij
het kantongerecht te Leeuwarden, is benoemd
tot griffier bij het kantongerecht te Durdrech».
Bij Kon. besluit is thans non-activiteit
verleend aan luitenant-kolonel W. H. Piepers,
van het le regiment huzaren.
Reserve-sergeant H. Schotman, van het
5e regiment infanterie, is benoemd tot
vaandrig bij het korps.
De Singer-mantschappij is ditmaal de eerste,
dio in de adveitcotie-kolommen er aan
herinnert, dat het St. Nicolaasfeesi weer
voor de deur staat
Zij verzoekt daarbij, er de aandacht, op
te vestigen, dat haar naai-raachines ook ter
wereld-tentoonstelling te Turin de hoogste
onderscheiding verwierven, te welen twee
grand-prix.
De Oud-Katholieke vereeniging Pet rus
Buys» hield hier Zondag haar tweede Alge-
meene vergadering, in hotel - Rellevue.
We lezen daarvan in de »N. Aft. Cita:
De Voorzitter, de heer J. L. van Os, de ver
gadering openend met een hartelijk welkomst
woord aan de talrijke aanwezigen, begroette in
het bjjzonder mgr. G. Gul, Aartsbisschop van
Utrecht, en de professoren F. Kenninck en C.
Wnker.
Tot zijn groot genoegen kon hij verklaren,
dat de Vereeniging zich in een steeds stijgende
belangstelling mag verheugen en dat ook door
vele buitenstaanders sympathie wordt betuigd.
Het afgeloopen jaar is werkzaam en vrucht
baar geweest. Met klem wees spr. er op, dat
„Petrus Buys" bij haar propaganda voor de
Oud-Katholieke beginselen zich steeds laat leiden
dour de gedachte: wj atrijden niet tegen per
son e n, veeleer tegen onwetendheid, dwaling,
leugen en laster.
De notulen door den Secretaris, den heer G.
A. Spit, voorgelezen, werden zonder op- of aan
merking goedgekeurd, onder stevig applaus.
Van mgr. Van Thiel, bisschop van Haarlem,
was een schrijven ingekomen, met de mede-
deeling dat zijn Hoogeerw. verhinderd was de
vergadering bij te wonen, wegens ongesteldheid,
met de beste wenachen voor den groei en bloei
der vereeniging. Eer telegram werd daarna ver
zonden met dankbetuiging en heilwensch.
Wederom krijgt de Secretaris het woord voor
zijn Jaarverslag. Uit dit keurig en omvangrijk
verslag klouk een opgewekte toon. Het tweede
vereenigingsjaar is alleszins gunstig en bevredi
gend te noemen. Thans zijn 44 personen aan de
Vereeniging verbondeD. Twee brochures
itRoomsch-Katholisk Roomsch-Politiek" en
„Het bijgeloof in de Roomsche kerk" werden
in ruimen kring verspreid. Te Nijmegen werd
esn openbare vergadering gehouden waar de