QuakerOats I
on enkele opmerking te maken.
Toet» spr. Vrijdagavond do uitnoodiging
lot deze vergadering ontving, heeft hij al
dadelijk gemeend, daarvan gebruik te moe
ten maken, óok reeds hierom omdat het
hier niet alle dagen ons overkomt een emi
nent man als prof. Treub te hooren spreken.
Den volgenden dag echter las spr. in het
door de afdeeling verspreide blaadje, dat de
Redactie van »De Eemlander» en het Bestuur
der kiesvereeniging waren uitgenoodigd. Dit
nu stond niet in den vriendschappelijk ge
stelden brief; deze bevatte niet die ietwat
socialistische sommatie.
Het meerendeel van hetgeen prof Treub
heeft gezegd, heeft spr. met groot genoegen
aangehoord en kan spr. onderschrijven maar
prof. Treub heeft gezegd, niet bekend te zijn
met de plaatselijke toestanden en dit blijkt
dan ook ten volle. Immers indien hij die had
gekend, zou hij de uitnoodiging om thans
als spreker op te treden, niet hebben aan
genomen, want dan zou hij hebben geweten,
dat de oprichting der afdeeling van de
V. D. P. rust op den eenigszins twijfelach-
tigen grondslag eener persoonlijke veete.
Prof. Treub zal er vreemd van ophooren,
thans te vernemen, dat die afdeeling is opge
richt tegen de heeren Gerritsen en Rijkens.
De verhouding in den Gemeenteraad is
10 links tegen 9 rechts en er is z e e r veel
beleid noodig om de clericale overheersching
te voorkomen waartegen prof. Treub zoo
terecht waarschuwde. Ik geloof wel niet, dat
de jeugdige afdeeling der V. D. P. zal
wenschen, van de liberale meerderheid weer
een minderheid te maken, doch ik geloof
óok niet, dat het getuigt van wijs beleid,
dat juist thans deze V. D. afdeeling is opge
richt, feitelijk met het doel om den V. D.
Wethouder van onderwijs te bestrijden.
Prof. Treub heeft veel gesproken over
vrij-liberalen, oud-liberalen, enz. en heeft een
ernstige waarschuwing doen hooren tegen
een anti-clericaal mengelmoes. Welnu, in de
kiesvereeniging «Gemeentebelang» zijn wei
nig vrij-liberalen en zjj is volstrekt niet een
anti-clericaal allegaartje, doch heeft een zelfs
zeer democratisch program, hetgeen trouwens
in het courantje wordt erkend, dat echter te
gelijk de vrijzinnige meerderheid tracht ver
dacht te maken door het aan te wrijven, dat
zij heult met de clericalen.
Om 9.30 wordt het woord verleend aan
den heer A. M. Kerk kamp, die zegt:
De opmerking is gemaakt, dat in de Kies
vereeniging »Geneentebelang' weinig vrij
liberalen en oud-liberalen zijn. Dan verbaast
het me te meer, dat in de Bestuurs-vacature
is gekozen de oud-liberaal Bersma.
Mr. Van Schaardenberg: Vóór
zijn verkiezing heeft de heer Bersma ver
klaard ons program ten volle te onderschrij
ven. Ik ben zeer verheugd over dezen be
keerling.
Om 9.35 wordt het woord verleend aan
den heer Hagelen, die ongeveer zegt
De rede van inleider heeft voor ons, als
sociaal-democraten, betrekkelijk zeer weinig
aanleiding gegeven om gebruik te maken
van de gelegenheid tot debat.
De critiek is uitsluitend bedoeld tegen het
blad »De Eemlander», tegen de kiesvereeni
ging «Gemeentebelang» en tegen de poli
tiek, welke hier wordt gevoerd namens de
vrijzinnige partij, daarmee bedoelend, dat de
verschillende vrijzinnige fracties afzonderlijk
moesten zijn georganisoerd, doch saamge-
bracht tot een vrijzinnige concentratie.
De ontvangst van de herleving der afdee
ling van de Vrijzinnig Democratische partij
was minder gunstig. De Eemlander» meende,
dat eerst naderhand daartoe de tijd kon ge
komen zijn als de vrijzinnigen meer zetels
in den Raad zouden hebben dan pas zou
het tijd zijn voor een andere vrijzinnige kies
vereeniging omdat men dan niet meer zou
hehoeven te kijken op een zeteltje meer of
minder.
Doch hierop wil ik wijzen, dat het onder
schrijven van het program van «Gemeente
belang» geen waarde heeft, wegens art. 2.
En dit wordt bewezen uit de houding van
de afgevaardigden der kiesvereeniging zon
der dat die protest uitlokt.
De heeren Gerritsen en Rijkens worden
uitgespeeld als Vrijz.-dcm. Maar behooren ze
ook tot de Vrijz.-dem. verccniging De Alge-
mcene secretaris van den Vrijz.-dem. Bond
zeide in zijn ingezonden stuk zeer terecht,
dat zij zich tooien in een kleeding, die niet
de hunne is.
De heer Treub heeft gezegd, dat hier te
lande zoo'11 ongekende welvaart heerscht.
Daarvan heeft echter de arbeidende klasse,
als zoodanig, niet geprofiteerd des te meer
echter de bezittende klasse, vooral in de
laatste jaren.
De looncn zijn in een reeks van jaren niet
gestegen in verhouding tot de hoogere huren,
de duurdere levensmiddelen, enz. De econo
mische kronieken van partijgenoot Wybaut
wijzen dat zonneklaar uit.
Wat betreft samenwerking met oud-libe
ralen of unie-liberalen geef ik in overweging,
den candidaat eerst eens goed aan de tand
te voelen over algemeen kiesrecht, want in
de jongste openbare vergadering van «Ge
meentebelang» heeft de heer Roodhuijzen
zich verklaard voor samenwerking zelfs met
Tydemaii.
IX' sociale wetgeving licet in 't belang te
zijn van de arbeidende klasse, doch zij is in
't belang van de kapitalistische klasse, die
belang had bij meer ontwikkelde arbeiders.
In Kamer en Raad begint de liefde voor
het onderwijs dan ook geweldig te tanen.
De heer Trenb achtte verwerpelijk de vrij
zinnige concentratie, het vrijzinnig allegaartje.
Dat is toch heel anders dan de Vrijz.-dem.
«Volksstem», die zoo'n samenraapseltje aan
ried voor de verkiezingen te Zaandam.
Het is de eer der kleine club van de s. d.
a. p., dat zij hier kentering heeft gebracht
tegen het doen van de zoogenaamd demo
cratische kiesvereeniging «Gemeentebelang»,
bij wier leiders slechts eigenbelang in hel
spel is. Maar dergelijk politiek spel is niet
vol te houden^Gemeentebelang» en haar
blad «De Eemlander» hebben het nu onder
vonden. Het is dan ook steeds onze kracht
geweest, daarop te wijzen en onze voortdu
rende critiek heeft op de verschillende ele
menten van het Amersfoortsche publiek
indruk gemaakt.
Tot zekere hoogte is het toe te juichen,
dat door de zweep der sociaal-democraten
er thans zuivering is gebracht en als nu de
Vrijzinnig-democraten schoot gaan met deze
kleine winst dan wenscht de s. d. a. p. prijs
te geven die enkele vruchten.
In den strijd, die wordt gevoerd om de
arbeidende klasse vrij te maken van het juk
der kapitalistische overheersching behooren
zij niet thuis bij de Vrijz.-dem. die streven
naar de harmonische verhouding tusschen
kapitaal en arbeid en daarom: sluit u aan bij
de afdeeling der s. d. a. p. en wek anderen
daartoe op, die met u willen deelnemen aan
dien strijd.
De jonge afdeeling der V. D. zal overigens
van ons slechts ondervinden een zuiver theo
retische bestrijding der beginselen.
Mr. r e u b kwam om 9.55 tot zijn repliek
en zeide:
De geachte debaters hebben zich niet ge
keerd tegen mijn rede en dus zou ik me
feitelijk kunnen onthouden van repliek. Mr.
Van Schaardenberg heeft zich vooral gewend
tot het Bestuur der V. D. kiesvereeniging.
Persoonlijk zijn me de zaken en toestanden
ter plaatse niet bekend en ik zal er me ook
niet in verdiepen. Het antwoord wil ik dan
ook gaarne overlaten aan den Voorzitter
dezer kiesvereeniging.
Mr. Van Schaardenburg heeft gezegd, dat
in de kiesvereeniging «Gemeentebelang» oud
liberalen zitten. Als dit zoo is en oud- en
vrij- liberalen zich daar behaaglijk gevoelen
dan pleit dit niet voor de vastheid van poli
tiek der kiesvereeniging.
De heer Hagelen sprak over hetgeen de
«Volksstem» schreef tijdens de verkiezing
te Zaandam. Ik vind, dat dit blad schoon
gelijk had door zoo'n vrijzinnige concentra
tie gewenschl te achten, dat wil zeggen,
dat het voorstond een zelfde politiek als ik
vanavond hier verdedigde. Het is slechts de
vraag aan welke richting van politiek de
kiezers dc voorkeur geven is dit in V. D.
richting dan is dit m. i. in het voordeel van
het district.
De heer Hagelen zeide ook, dat de heer
Roodhuizen zou hebben gesproken over
samenwerking met den heer Tydeman. Daar
over oordeel ik heel anders. Mij is bekend,
dat er in de Liberale unie zijn, die zulke
samenwerking zoekendoch daarmede ga
ik niet steeds mee. Welnu, zij zullen moeten
kiezen tusschen de Vrijliberalen, of tusschen
hen die onomwonden zich verklaren vóór
kiesrechtuitbreiding zonder vergrooting van
rechten der Eerste Kamer.
De heer Hagelen zeide nog, dat de ar
beiders, als zoodanig, niets merken van de
welvaart. Ik noem die uiting zeer sterk
overdreven. In cle laatste jaren zijn de prij
zen van vele artikelen zeer sterk gestegen
hoewel de loonen niet gelijkmatig stegen
maar neem dat eens over een wat langer
tijdperk, bijvoorbeeld over ,50 jaren, dan
blijkt, dat de levensstandaard van den ar
beider wel degelijk is vergroot en dat het
beslist onjuist is, dat de arbeiders niets heb
ben genoten van de grootere welvaart, hoe
wol dit nog niet zóo is als het, althans vol
gens ons, Vrijz.-dem., wezen moet.
Onjuist en zeer overdreven is ook de uit
spraak van den heer Hagelen, dat de Leer
plichtwet werd gemaakt uitsluitend in het
belang der arbeiders en dat hun betere ont
wikkeling slechts ten goede is gekomen aan
het kapitaal.
Het is werkelijk niet alleen de s. d. a. p.
die heeft gewezen op den klassenstrijd en
de klassebelangen. Dat deden óok de Vrijz.-
dem., die uitgaan van do meening, dat de
Staat alleen dan het recht heeft de belan
gen van éen klasse te bevorderen als daar
door tevens het algemeen belang wordt be
vorderd.
Om 10.15 nam dr. K r u i s i n g a het
woord en zeideDoor den heer Van
Schaardenburg ben ik genoopt, enkele op
merkingen te maken. Dc heer Van Schaar
denburg heeft het Bestuur der afdeeling ver
weten, dat deze werd opgericht uit persoon
lijke motieven. Mij is niet bekend op welke
gronden deze ernstige beschuldiging steunt.
Ik heb nooit aanleiding gegeven tot die be
schuldiging, evenmin als een mijner mede
leden ik weet ook in de verste verte niet
op welke feitelijke gronden die zoo ernstige
beschuldiging berust en ik verklaar haar
volmaakt ongemotiveerd.
Evenzeer is onjuist de uitspraak van den
heer Van Schaardenburg, dat de afdeeling
is opgericht om de kiesvereeniging «Gemeen
tebelang» te bestrijden. Om waarlijk vrij
zinnig te zijn, is het niet voldoende, dat men
een vrijzinnig program heeftdoch men
moet handelen naar dat program en daarom
is de afdeeling van den V. D. bond weder
opgericht. Naast de woorden, behooren da
den, die in overeenstemming zijn met die
woorden
Als «Gemeentebelang» werkelijk handelt
naar haar program dan zal ze ons bereid
vinden tot samenwerking.
Zakelijke redenen hebben geleid tot op
richting der afdeeling en ik vertrouw, dat
wij daarvan weldra de bewijzen zullen leveren.
Ik dank voor de opkomstik clank de
debaters; ik dank bovenal mr. Treub, die,
ondanks zijn drukken werkkring, tijd heeft
gemaakt om tot ons te komen en ik verze
ker hem, dat wij door daden zullen toonen,
dat we zijn komst waardig zijn geweest en
waardig zullen blijven.
Na een opwekking om toe te treden tot
de afdeeling werd de vergadering te 10.20
gesloten.
Door den zeer grooten aanvoer van V.
P. N.-eieren heeft het Bestuur der onder-
afdceling zich genoodzaakt gezien, te bepa
len dat die aanvoer voorloopig wordt ver
deeld over Vrijdag, Zaterdag en Maandag.
Daarom is het niet wel mogelijk, heden
den juisten marktprijs aan te geven.
Als bijzonderheid mag wel vermeld, dat
de heer Ph. A. Willigenburg, de bekende
grossier in groenten, reeds Donderdagoch
tend een flinke bezending nieuwe aardappelen
ontving.
Dat is al heel vroeg, i<> Mei.
De lantaarns van auto's en rijwielen be
hooren volgende week uiterlijk vijf minuten
voor half negen, die van de overige voer
tuigen op zijn laatst vijf minuten voor ne
genen te branden.
De politie heeft aangehouden een partij
van 250 Kilo vleesch, dat voor verbruik
totaal ongeschikt bleek en op 't punt was,
van elders te worden binnen gesmokkeld.
Pijnlijke levenservaring leert, dat lieve
meuschen niet de beste zijn.
TTit don Omtrek.
11. M. de Koningin-Moeder is gisteravond
8,26 teruggekeerd uit Heidelberg en heeft
«Soestdijk» betrokken voor het zomerverblijf.
Op zijn verzoek is met ingang van 15
Augustus eervol ontslag verleend aan den
heer A. Gerritsen als Directeur van het
post- en telegraafkantoor te Soest.
HULPBANK TE AMERSFOORT.
Tot het geven van gelden ter leen,
zal een commissie uit het Bestuur op MAAN
DAG 20 MEI aanstaande 's namid
dags ten twee uur, zitting houden ten
Raadhuize, alwaar dc belanghebbenden zich
kunnen aanmelden óok voor het teruggeven
van gelden.
HERMS. P. VAN HASELEN.
Secretaris-Penningmeester
BEU KSO VERZICHT.
van 11 tot en met 18 Mei.
In het algemeen hadden de Beurzen in
deze beriehts-periodo een kalm verloop,
waartoe voor de vasteland-beurzen mede
werkte de in het midden der week vallende
Beursvacantiedag. Te New-Vork ging het
in het eind der vorige week aangevangen
herstel geleidelijk verder voort, terwijl van
de politiek weinig notitie genomen werd.
Later brak echter plotseling een zeer flauwe
stemming door, toen het bekend werd, dat
de stakende kolcnarbeiders alle bemidde
lingsvoorstellen verworpen hadden. Dit
drukte speciaal op kolensporcu, maar ook
de overige waarden lagen gedrukt, omdat,
gelijktijdig met deze berichten, er weer tee
ltenen waren, dat de Regeering haar trust
vervolgingen scherper zou doorvoeren. Ook
deze flauwe stemming is echter van tijdelijke»
aard gebleken en het slot der week geeft
dan ook weer een vastere stemming te zien,
de omzetten hoewel weer sterk zijn terug
gegaan.
De handel werd in hoofdzaak gedreven
tusschen de beroeps-speculanten onderling,
terwijl het publick in zijn afwachtende hou
ding blijft volharden. Dc gang der verkiezin
gen n.l., die zich tot nog toe steeds meer in
het voordeel van Roosevelt ontwikkelt en
op het oogenblik dc ernstige vrees doet
ontstaan, dat ten slotte dc kans, dat hem een
derde prcsidcntieele termijn wordt opgedragen
zeer belangrijk zal zijn, houdt het publiek
op een afstand, omdat men niet weet, hoe
dit door VVallstreet zal worden opgenomen.
IX nederlaag, door Taft in Californië nu weer
geleden en dc betreurenswaardige wijze,
waarop deze, tot het uiterste door zijn tegen
stander geprikkeld, thans van de vefleie-
zingscampagne niet veel meer maakt dan een
scheldpartij, doet met meer dan gewone be
langstelling de vóorverkiezing tegemoet zien,
die de volgende week in Ohio moet plaats
vinden, omdat men wel begrijpt, dat de kan
sen van den tegenwoordige» President daar
niet zoo groot zijn als men gemeend heeft.
Er is echter tot nog toe nog met geen mo
gelijkheid uit te maken, wie van de twee
tegenstanders er het beste vóór staat, want
de cijfers van het verkregen aantal afge
vaardigden, dat telkens wordt gepubliceerd,
loopt zóo sterk uiteen, dat daar met geen
mogelijkheid eenige conclusie uit is te trek
ken. Er schijnen trouwens zooveel afgevaar
digden te zijn die zich nog niet positief voor
den een of den ander hebben uitgesproken,
dat elk cijfer, dat genoemd wordt, onder het
grootste voorbehoud moet worden aanvaard.
Het koers-niveau vergelijkend met dat der
vorige week, vindenwij slechts luttele ver
schillen, behalve voor Canadians, die op
groote speculatieve aankoopen voor Berlijn
en Montreal 10 pCt. in koers opkwamen.
STAATSFONDSEN gaven een vaste
markt te zien voor Ncderl. Werkelijke
Schuldsoortcn, die, speciaal wat de 3 pCts.
betreft, een betrekkelijk groot avans aan
wijzen.
Van de buitenlandsche soorten waren Russen
aanvankelijk wat flauwer, in verband met de
nieuwe Wladikawkas-leening, doch toen
bleek, dat deze zoodanig was overteekend,
dat slechts ri/2 PCt- van de inschrijvingen
kon worden toegewezen, werd de toon veel
vaster. Chineezen meer gevraagd, in ver
band met het uitzicht, dat Ue nieuwe Regee
ring het noodige geld binnenkort zal kunnen
krijgen.
INDUSTRIEELE WAARDEN gaven een
zeer vaste markt voor Steels te zien. De
berichten, dat de toevloed van orders bij de
Maatschappij steeds grooter wordt, gevoegd
bij de verwachting, dat spoedig prijsver-
hooging der producten kon worden tegemoet
gezien, werkten stimuleerend op dit fonds,
zoodat zich dit snel een viertal procenten
kon verheffen. Bij de later op de geheele
Amerikaansche markt intredende reactie
stonden Steels echter weer vooraan,doch
per saldo blijft de koers nog eenige pro
centen boven de vorige week. Koperwaarden
bleven zeer vast, in verband met een ver
dere stijging van het metaal en een gunstige
Engelsche koperstatistiek per 15 dezer. Van
de minder courante soorten waren Cans in
reactie, terwijl ook Beet Sugars, op bericht,
dat de Regeering een proces tegen deze
Maatschappij begon, eenigszins terugliepen.
CULTUUR- en CREDIETWAARDEN
waren iets vaster van toon, hoewel de han
del nog niet omvangrijk is. De meeste soor
ten wijzen eenige procenten koersvooruitgang
aan.
INDISCHE MIJNWAARDEN. De koers
vooruitgang van Redjang Lebong behoort
al weder tot het verleden en de reactie, die
reeds op het einde der vorige week was
ingetreden, is deze week verder voortge
schreden, zoodat deze van 388, als hoogste,
al weder terug is gevallen op 344 pCt. De
teruggang zoowel in de ertsreserve als in
het gehalte van het verwerkte goud moet
hiervoor worden aansprakelijk gesteld. Ook
Ketahoens lagen zwak, naar aanleiding van
het ongunstige jaarverslag en de weinig be
moedigende uitlatingen op de jaarvergadering.
Indien bij deze Maatschappij niet spoedig
een nieuw loonend rif wordt aangetroffen,
dan vreezen wij, dat ook de onderneming
spoedig tot het verleden zal behooren.
PETROLEUM WAARDEN waren voor
dc hoofdsoorten, speciaal Koninklijke, in
den aanvang der week zeer willig. De koers
sprong met procenten tegelijk omhocg en
bereikte wel eens een oogenblik 588 pCt.
Spoedig daarop trad echter, op groot aanbod
voor winstneming, welk aanbod niet meer
zoo vlot door het buitenland werd opgeno
men, een scherpe reactie in, zoodat niet
alleen het geheele behaalde avans verloren
ging. maar de koers zich zelfs nog eenigszins
beneden het niveau der vorige week stelde.
Gecons. Hollandscke hadden een gelijksoor
tig verloop, doch met minder ruime koers-
variaties. Rumeensche soorten prijshoudend.
RUBBERAANDEELEN blijven nog
steeds verlaten, terwijl TABAKSAANDEE-
I.EN, aanvankelijk vast en verder oploopend,
later bloot stonden aan winstnemingen, waar
door een vrij scherpe reactie intrad.
PROLONGATIE is weer wat vaster ge
worden en blijft op 4% pCt. gevraagd.
M. V. L.
k iw MHltliM Ma
M mm M >wi«a>I
