Zaterdag 23 fjfjjj November 1912.
No. 8189.
62e Jaargang.
TWEEDE BLAD.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR
y. J. raxsiaiEa
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per postf\. 15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflkieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. p
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. 1 ostbus 9-
BUREAU:
SORTBGXIAOBT 9.
Telefoon 19.
Men verzoekt ons mee te deelen, dat nog
geen bibliothecaris is benoemd voorde R.
K. openbare leeszaal en bibliotheek.
De «Eembode* bevat een oproeping voor
een opzichter bij die instelling. De schrifte
lijke aanmelding wordt 30 dezer gesloten.
De Nuts-avonden kunnen door ongesteld
heid van den heer Van Aaken morgen- en
overmorgenavond niet plaats hebben.
Uitstel is echter geenszins afstel.
De provinciale afdeeling Utrecht der V.
P. N. hield hier verleden Zaterdag onder
voorzitting van den heer C. J. A. A. van
der Linden haar jaarvergadering. Van de
13 onder-afdeelingen waren slechts vertegen
woordigd Amersfoort, Doorn en Utrecht,
doch verschillende verspreide leden woonden
de vergadering bij.
Met algemeene stemmen werd gekozen tot
lid van het Hoofdbestuur de heer Van der
Linden, Onder-voorzitter der onderafdeeling
Amersfoort en omstreken. Tot Bestuursleden
werden herkozen de heeren F. C. C. baron
Van Tuyll van Serooskerken, te Westbroek,
en W. Goedegebuuren, te Zuilen.
De Begrooting voor 1913 werd vastgesteld
op f1170 in ontvangst en uitgaaf. Een flinke
post werd daarbij uitgetrokken voor verbe
tering van den hoenderstapel daar bij de
bestrijding der Klein'sche ziekte is gebleken,
dat wel 30 pCt. der hoenders, vooral van de
landbouwers, dient te worden opgeruimd,
waarna stellig niet minder eieren zullen
geraapt.
Onder meer werd door Doorn verzocht,
het orgaan weer wekelijks te doen verschij
nen.
Maandagavond vergadert de onderafdeeling
Amersfoort en omstreken.
Onder voorzitting van den heer A. M.
Tromp van Holst werd gisteravond
in «De vergulde Zwaan t de tweede Alge
meene vergadering gehouden van de Tuin-
bouw-vereeniging «Amersfoort».
De notulen van 26 April werden gelezen
en ongewijzigd goedgekeurd, met dank aan
den 2e Secretaris, den heer Van der Knoop.
De Voorzitter deelde vervolgens
mede, dat de vereeniging als rechtspersoon
is erkend bij Kon. besluit van 10 Juni 1912.
110. 68dat het ledental, dank zij ook de
medewerking der plaatselijke pers, reeds is
gestegen tot 208dat de subsidiën van Rijk,
Provincie en Gemeente samen bedragen f 1050
dat tot tuinbaas in den proeftuin is benoemd
de heer P. van Straaien dat sedert October
het land bij den Liniedijk in huur is over
gegaan aan de vereeniging en. in bewerking-
is genomen. Het voorste deel is bepootmet
fruitboomen en bessen en zal wellicht wor
den gebezigd voor onderplanten met aard
beien, terwijl het achterste gedeelte wordt
gebruikt voor groententuin. Er is reeds een
schuur voor berging der gereedschappen en
schuilplaats bij regen. Onder 83 eenruiters
worden wortelen, salade en vroege bloem
kool gekweekt, terwijl 20 ramen in 't voor
jaar worden bestemd voor plantgoed. De
producten zullen op de eerste plaats beschik
baar worden gesteld voor de leden. Ook zal
een warenhuis worden gebouwd, meer als
model, omdat een warenhuis hier iets nieuws
is en van niet zóo groot oppervlak als men
zé in het Westland wel vindt. De tuin, door
een bord aangeduid, is kosteloos toeganke
lijk voor de leden wanneer er personeel in
den tuin isniet-leden kunnen zich aanmel
den bij dat personeel en natuurlijk ook bij
het Bestuur, dat hen gaarne zal inschrijven
als lidminimum-contributie f 1Veel is er
in den tuin uit den aard der zaak nog niet
te zien, doch wel kan men nagaan hoezeer
de grond reeds is veranderd.
Spr. herinnerde nog aan de premiën, in
de jongste circulaire vermeld.
De ie Secretaris wekte de tuinders
op, kennis te nemen van hetgeen in den
proeftuin geschiedt en te kweeken onder
glas. Dergelijke eenruiters zijn niet zoo duur;
het glas kost ongeveer f 2 en oud hout is
wel te verkrijgen. De uitgaven worden al
heel spoedig gedekt door de opbrengst.
Een lid heeft van beroepstuinders ge
hoord, dat zij er ernstig bezwaar tegen heb
ben. dat de producten worden verdeeld onder
de leden, m. a. w. dat de vereeniging den
beroepsmenschen ongeoorloofde concurrentie
aandoet.
De Voorzitter: Indien ik heb gezegd
producten, dan heb ik mij versprokenik
bedoelde plantgoed.
Het lid deelde nog mee, dat sommige
leden, die zich inmiddels aanmeldden, geen
circulaire hadden ontvangen.
Een ander lid voegde hieraan toe, dat
een aandeelhouder geen oproeping voor deze
vergadering ontving.
De Voorzitter antwoordde, dat de
circulaire in tweevoud is verzonden aan alle
leden om met het tweede exemplaar leden
te werven. Onderop die circulaire staat de
oproeping voor deze vergadering, welke is
herhaald in de plaatselijke bladen. Mocht
iemand geen circulaire hebben ontvangen,
dan biedt het Bestuur voor deze geheel on
willekeurige omissie zijn verontschuldiging
aan.
Het woord werd nu verleend aan den heer
Van Meerwijk, uit 's-Gravenhage, die in
't kort wilde uiteenzetten hetgeen beoogt de
Tuiubouw-oiiderliiige.
Spr. heeft kennis genomen van de circu
laire welke zooeven een paar malen werd
te borde gebracht en daaruit gezien, dat een
groote en goede beweging te Amersfoort is
gewekt voor den tuinbouw. Dit wettigt de
overtuiging, dat de pogingen zeer mooie
resultaten zullen afwerpen, getuige het
Westland, Delft en destreek rond Den Haag,
waar evenzeer ten gevolge van een goede
organisatie en juiste samenwerking schitte
rende resultaten zijn verkregen. Overal waar
men er voor gevoelt, de handen ineen te
slaan, zijn ook de belangen der T. O. veilig.
Toen in 1903 werd ingevoerd de verplichte
verzekering der industrie rees de vraag
waarom land- en tuinbouw werden uitge
schakeld. Feitelijk bleef de Minister het
antwoord schuldig, want een grondige reden
bestond er niet. Het eenig antwoord was,
dat de industrie niet langer kón wachten en
dat de destijds geenszins rooskleurige toe
stand van land- en tuinbouw een eenvormige
regeling vrijwel onmogelijk maakte. Wel
deed hij toezegging, dat zoo spoedig moge
lijk een wetsontwerp zou worden ingediend.
Dit geschiedde in 1905 in groote trekken
viel het niet uit de lijn der industrie en ook
hier werd geëischt gemiddeld f 30 per mille.
Toen kwamen de voormannen van land
en tuinbouw bijeen. Zij waren het er over
eens, dat een ongevallen-verzekering noodig
was, dat er lasten moesten wezen waar er
lusten waren en dat de werkgever moreel
verplicht was zijn werknemers te verzekeren
tegen ongevallenschade. Men was het er
echter óok over eens, dat, door de centrali
satie, de zaak noodeloos duur en omslachtig
zou worden.
Daarom werden pogingen gedaan om te
ontkomen aan die wet. De vraag werd bestu
deerd door practische menschen op land- en
tuinbouwgebied. Deze practici wisten wel, dat
eigen werk beter is dan anderer arbeid en
ervoeren, dat een onderling systeem ontzet
tend groote voordeelen kan afwerpen. Het
resultaat was, dat men een minder omslach-
tigen en minder kostbaren weg vond, zoodat
in 1909 in werking kon treden de vrijwillige
verzekering voor tuinbouw- en een halfjaar
later ook voor landbouw-ongevallen.
Een andere vraag was deze: welke ver
zekering moeten we aangaan, welke uitkee-
ringen doen, in welke gevallen moet uitkee-
ring toegestaan.
Natuurlijk is het strikt noodig, dat de arbei
ders in land- en tuinbouw de zelfde voor
rechten hebben als die in de industrie, m.a.vv.
dat zij 70 pCt. van hun loon behouden bij
tijdelijke onmacht om te werken, dan wel
bij totale ongeschiktheid.
De verhouding tusschen patroon en werk
man is steeds zeer goed geweestnooit is
een werkman wien een ongeval trof, omge
komen van honger doch het hart is dikwijls
grooter dan de beurs en juist deze verzeke
ring geeft zekerheid, dat een arbeider gevrij
waard is tegen gebrek, ook levenslang, ook
het gezin als de kostwinner overlijdt. Dan
krijgt de vrouw 30 pCt. en elk der kinderen
beneden 16 jaar ook 30 pCt.
Men zou zoo zeggen, dat het in den tuin
bouw niet zoo'n vaart loopt met ernstige
ongevallendoch de practijk wees anders
uit, vooral sedert de oprichting der T. O.
feiten-materiaal is verkregen, dat daar vóór
vrijwel ontbrak. In het Westland zei men, dat
daar nooit een ongeluk gebeurde, maar wel
in Noord-Holland, waar de menschen zich
verwondden met de vlijmscherpe bloemkool
messen in Noord-Holland heette het, dat
daar nooit een ongeval voorkwam, maar wel
in 't Westland, waar de menschen zich ernstig
verwondden aan het vele glas.
Toen de T. O. was opgericht; kreeg zij in
het eerste halfjaar 95 aangiften van onge
vallen met een onkosten-bedrag van f7825.16,
in het tweede halfjaar 268 en in het derde
316 ongevallen. In het eerste halfjaar waren
er 2 dooden, tot nu zijn er 12 doodenbij
éen van deze ernstige ongevallen waren de
gekapitaliseerde onkosten f4100.
Bij de T. O. wordt het risico gezamenlijk
gedragen geen werkgever komt dus voor
verrassingen, welke hij gaarne wil, doch
onmogelijk kan dragen.
Het aantal ongevallen is over het geheele
land vrijwel het zelfde. Ongevallen-epide
mieën kent men niet. Slechts komen er nu
eens hier, dan weer daar meer ongevallen
voor dan in een vorig jaar. Daardoor is het
risico voor de gezamenlijke werkgevers in
het geheele land en dientengevolge de premie
telken jare vrijwel de zelfde.
Ernstige ongevallen werden veroorzaakt
door gewone gereedschappen, fietsen in het
bedrijf, verdrinken door vallen van een
groentenschuit, vallen op den beganen grond,
vallen van een ladder, en bloedvergiftiging
door knellen tusschen twee stilstaande wa
gentjes.
De T. O. is noodig tegenover den wet
gever om in lengte van jaren enorme be
dragen te doen uitsparenmaar óok noodig
voor den werkgever, omdat deze de gerust
stelling heeft, bij elk ongeval gedekt te zijn
tegen de financieele gevolgen.
De quécstie der premie was bij de oprich
ting een groote moeilijkheid, vooral omdat
er geen ongevallen-statistiek bestond. Men
wist alleen, dat in België een onderlinge
bestond, die f 15 per f 1000 loon vroeg. Het
wetsontwerp schatte de premie op f 30 per
f 1000. Men nam nu hier te lande de Bel
gische premie tot maatstaf voor den land
bouw en f 7.50 voor den tuinbouw, die veel
minder gevaarlijk is (geen paarden of vee)
en de ervaring heeft geleerd, dat de maat
staf een goede is geweest.
Tot dusver is men uitgekomen met 75
cent per f 100 loon.
De T. O. is een zuiver onderlinge veree
niging- Zooveel mogelijk zijn de belangheb
benden zei ven belast met de functiën en
wel in plaatselijke ongevallen-commissies,
welke de T. O. propageeren.de ongevallen-
uitkeeringen bepalen, de getroffenen contro
leeren, enz.in éen woord zij zijn de uit
voerders der wettelijke bepalingen.
Van belang is, dat het aantal verzeker
den zoo groot mogelijk zij, óok opdat
bijna geen kosten behoeven gemaakt voor
propaganda, hetgeen iedere premie-maat
schappij moet doen.
Het zeggingsrecht berust geheel en al bij
de belanghebbenden en is niet afhankelijk
bijv. van de Rijks-verzekeringsbank.
Iedere tuinder, die voelt voor zijn volk
en óok voor zijn beurs, zal de T. O. steunen.
De heer Lovinck heeft door de oprichting
der T. O. een van de meest weldadige din
gen bewerkstelligd, welke hij in zijn aan
goede daden zoo rijk leven heeft verricht.
De ervaring van bijna vier jaar heeft ge
leerd, dat de T. O. voorziet in een ernstige
behoefte en dat zij tal van nooden heeft ge
lenigd.
Den 4 November 1912 zijn de Statuten en
reglementen der T. O. herzien en die ver
gadering heeft geleerd, dat de T. O. een nog
grooter toekomst wacht.
Immers men vroeg daar of 't niet mogelijk
is, ook te zorgen voor de werkgevers wien
een ongeval treffen mocht.
De oorspronkelijke idee was, te voMoen
aan de sterk gevoelde moreele verplichting
om den arbeider te verzekeren tegen de
geldelijke gevolgen van een ongeval. Doch
de werkgever bleef buiten een ongeval-ver
zekering. De risico voor den arbeider loopt
10 a 12 uur per etmaaldie voorden werk
gever de volle 24 uur. Daarom stelde men
de premie voor de werkgevers iets hooger,
op f 1 per f 100 loon.
Deze maatregel, voor niemand een be
zwaar, zal 1 Januari 1913 in werkingtreden
en is vooral voor belang voor hen, die pas
aan het begin van hun loopbaan en dus niet
kapitaalkrachtig zijn en geen stoot kunnen
verdragen.
Een andere regeling, die eveneens 1
Januari in werking treedt, is de verzekering
van broeiglas tegen hagelschade.
Toekomstmuziek is het voornemen om de
ziekteverzekering en die tegen invaliditeit
en ouderdom ter hand te nemen, welke thans
wel rusten, doch stellig mettertijd komen.
Het vooruitzicht is zelfs zeer groot, dat de
T.O. deze verzekeringen zal uitvoeren en
daardoor weer een enorm bedrag, zal be
sparen. Komt het plan tot uitvoering dan
zullen velen de T. O. zegenen.
Overal waar de T.O. bekend is geworden,
is zij steeds gewassen. Op 1 Juli 1909 waren
aangesloten 1728 werkgevers voor een ge
zamenlijk loon van f 2 663 680op 31
Decembes 1909 reeds 2086 werkgevers met
f 3 >85 419; op 31 December 1911 washet
verzekerd loon f 4 500 000thans is het
f 4 625 000.
Bij de 10, zijn niet alleen tuinders aan
gesloten, maar ook menig
Gemeentebestuur
o. a. Den Haag voor zijn plantsoenarbeider^
voor een gezamenlijk loon van rond f 80 000.
Ik meen te mogen zeggen, besloot spr.
zijn rede, dat de T.O. in goed drie jaar
kan wijzen op schitterende resultaten,
Alsnu werd gelegenheid gegeven tot het
stellen van vragen.
De ie Secretaris vroeg of, als het
personeel van den proeftuin wordt verzekerd,
ook de losse arbeiders kunnen verzekerd.
De heer Van M e e r w ij kZeker en
zonder den rompslomp van loonlijsten. Werkt
zoo'n man slechts éen uur, dan heeft de T.
O. ook slechts éen uur risico. Men behoeft
slechts het totaal-loon op te geven.
De 2e Secretacis: Kan iemand die
geen beroepstuinder is, doch een tuinman
aan 't werk heeft, dezen verzekeren?
De heer Van Meerwijk: Dit hangt er
van af. Feitelijk is de T. O. voor de werk
gevers in den tuinbouw, doch heeft iemand
een groot park met vaste tuinknechts, en
dan óok de losse, dan kan hij zich aansluiten.
Maar niet kan zich aansluiten wie eens om
de 14 dagen zijn tuin laat opharken. Het
comité ter plaatse beoordeelt al deze zaken.
Allen zijn lid van de T. O. die lid zijn van
een vereeniging welke is aangesloten bij den
Tuinbouwraad, het centrale lichaam voorden
tuinbouw.
Een n i e t-1 i d vroeg of het reserve-fonds
reeds zóo krachtig is, dat de premie van
f7.50 het maximum zal blijven.
