was in do sonate van St. Saens) bij dc Suite d moll van Bach werd meer glocd gegeven, hetgeen in het Adagio, en de Tempo di menuetto van Haydn's sonate het laatste stuk vóór de pauze was overgegaan in een gloedrijk, heerlijk spel. En de Andante funèbre, met het tweede gedeelte, Ritornel!, van Sinding, 11a de pauze, was gewoonweg verrukkelijk. Hieruit sprak volkomen de ziel van den jongen artist, terwijl hij in de Variationen van Tschaïkowski zijn techniek van den meest volmaakten kant liet hooren. Nogmaals jammer, dat de zaal voor zulke artisten zóo slecht bezet was! Even 10 uur was 't concert afgeloopen. Tot commissarissen van de R. K. bouw- vereeniging >St. Bonifacius» werden, naar »De Eembodct bericht, Maandagavond ge kozen de heeren J. Bunnik, T. T. Calon en F. M. Houbaer en tot Bestuurslid, in de vacature-Noorman, de heer J. Vos. Tevens werd besloten, een obligatie-leening uit te schrijven van f 10000. Ook werd meegedeeld, dat de grond aan den Soesterwcg vóór de Algemecnc be graafplaats voorwaardelijk is gekocht. De Dinsdag 111 «Amicitia» gehouden open bare vergadering van de Vereeniging voor vrouwenkiesrecht was flink bezocht. Mejuffrouw De II oil, Voorzitster van de plaatselijke afdeeling der Vereeniging, zeide in haar oneningswoord, dat de bijeen komst is belegd op verzoek van het Hoofd bestuur en heette welkom de drie spreeksters en vooral de kiezers. Steeds apprecieeren we het wanneer dezen zich naast ons scharen. Hetgeen we verlangen, venangen we voor de maatschappij, de gemeenschap, het ge zin, het individu. In onzen strijd om vrou wenkiesrecht beschikken we slechts over óen krachthet aantal. Als dit groeit, zullen w worden erkend als een macht, die meehelpt aan de evolutie van onzen tijd. Wie zal voor ons het verlossende woord spreken over art. 80 GrondwetVan rechts hebben wij niet veel te hopen. Van lin' dan Zelfs de uiterste linkerzijde is niet zoo voor toekennen van het kiesrecht aan de vrouw. Immers Troelstra zeide nog 4 No vember, te Leiden: »alleen dan wanneer allen toegang hebben tot de stembus (zoo mogelijk óok de vrouw)De overigen links laten het een blanco-artikel. Dit zij ons een aansporing te meer oin ons aan te sluiten, ten bate van de maat schappij, van het gezin en van onszelven. Mevrouw Van Balen Klaar, 1 's-Gravenhage. die vervolgens aan het woord kwam, zeide, dat haar de wensch bekroop, toen zij de Presidente hoorde, dat deze heel den avond zóo uitmuntend goed mocht door spreken. Een vergadering als deze wordt door het gansche land gehouden en dit vindt zijn oor zaak in den ernst der tijden, maar óok in de eenigszins veranderde opvattingen no pens het vrouwenkiesrecht. In de laatste jaren is de belangstelling voor vrouwenkieseecht ook hier te lande zeer toegenomeneensdeels is dit toe te schrijven aan den onverpoosden arbeid van Vereeniging en Bond voor vrouwenkiesrecht, doch anderdeels ook aan den wensch, dat de vrouwen ook hier te lande niet langer zullen gelijk gesteld met minderjarigen, idioten en dergeiijken. Vooral in den laatsten tijd hebben twee oorzaken het vraagstuk van het vrouwen kiesrecht meer naar voren doen treden. Op de eerste plaats het rapport der Staats commissie, dat door ons met groote teleur stelling is ontvangen Ondanks de teekenen der tijden heeft die commissie gemeend, het kiesrecht nog aan de vrouwen te moeten onthouden. Op de tweede plaats, de komende perio dieke verkiezingen. Thans dringt het, dat dit vraagstuk opnieuw onder de oogen worde gezien. Velen staan nog verre van ons, omdat zij van het begrip «politiek» nog geen juist beeld zich vormden. Stellig wordt er in naam van de politiek veel gemeens bedreven doch daarom juist is het goed, dat allen die er belang bij hebben en dat zijn óok de vrouwen in de goede richting helpen leiden al hetgeen regeering en wetgeving betreft. Niet om naar de stembus tc loopen, niet uit «Rechthaberei», doch om politiek-mondig te worden verklaard en daardoor invloed te kunnen oefenen op wetgeving en regeering, wenschen we medezeggenschap. Vooral worden deze vergaderingen overal in den lande belegd om de aandacht te vragen van de kiezers. Want de Regeering moge trachten, de eene of andere leuze in gang te doen vindenzij zal daarin niet slagen tenzij velen achter haar staan. Daar om wenden we ons tot de kiezers, yooral tot de onverschilligen en dc ons vijandig gezinden. Als het ons mag gelukken, hun duidelijk te maken hetgeen we wenschen, worden ze beslist gewonnen voor hetgeen niets meer is dan ons goed recht. Reeds sedert tal van jaren hebben de ver schillende politieke partijen iets omtrent vrouwenkiesrecht in hun.programs, doch pas sedert dc laatste jaren is dat >icts« gewor den tot iets meer. In de laatste wekifn is tot stand gekomen de vrijzinnige concentratie, welke óok vrou wenkiesrecht in haar program heeft, doch zich niet beslist uitspreekt hoever zij wil gaan. Zij wil alleen de beletselen wegnemen uit de Grondwet. Van de rechtsche partijen is niet veel te verwachtendoch vele rechtsche kiezers voelen veel voor vrouwenkiesrecht. Qua partij is echter nog geen uitspraak gedaan. In vrouwenkiesrecht-kringen verheugt men er zich over, dat de vrijzinnige concentratie openlijk zich uitsprak vóór vrouwenkiesrecht: doch al is men dankbaar, daarom is men nog niet voldaanwant men weet óok, dat het niet mogelijk is, vrouwenkiesrecht in te voeren zonder dat de Grondwet wordt her zien. Immers het zou dan mogelijk wezen, dat men de mogelijkheid stilletjes liet bestaan, doch toch alle vrouwen nog uitsloot van de stembus. Daarom wenschen we, overal waar de gelegenheid daartoe zich aanbiedt, er den nadruk op te leggen, dat bij een mogelijke Grondwetsherziening wel degelijk wordt vastgelegd het principe van vrouwenkies recht. l.aat het artikel een blanco-artikel zijn doch het principe worde vastgesteld. Ook in onze Vereeniging zijn voorstandsters van uitgebreid- cn voorstandsters van be- beperkt vrouwenkiesrechtde Regeering make nu uit, welk kiesrecht de vrouwen zullen krijgen. Om hiertoe te komen, moeten de kiezers ons steunenzij toch hebben te beslissen welke candidaten worden gekozen. En daarom ons dringend verzoekvraagt aan de candidaten, op den man af, of ze ai dan niet zijn vóór invoering van actief dan wel passief vrouwenkiesrecht. E11 laat van het antwoord uw stern afhangen. Drie spreeksters zullen hedenavond voor U optreden en ten einde niet in herhalingen te vervallen, hebben zij de zeer rijke stof onderling verdeeld en werd mij als taak toegewezen, U uit te leggen waarom vrou wenkiesrecht moet gegeven ook aan de ge huwde vronvv. Gewoonlijk meent het publiek, dat alleen de ongehuwde vrouw kiesrecht moet heb ben doch ik wil in het licht stellen, dat ook de gehuwde vrouw recht heeft op kies recht en dat de gemeenschap er wel bij zal vuren als de gehuwde vrouw kiesrecht heeft. Man en vrouw zijn niet altijd éenhun belangen zijn niet altijd de zelfde, al loopen ze parallel. Spr. wees nu op het overbe kende vliegend blaadje, dat de wetsartikelen vermeldt waarbij de vrouw steeds in het nadeel is en vervolgde Aan dien onhoudbaren toestand zal geen einde worden gemaakt voor en aleer de vrouw zelve meewerkt aan de samenstelling der landswetten. Geen man kan gevoelen het vernederende, onwaardige en slechte, dat zijn vrouw gevoelt. Er is nog meer. Menig Kon. besluit is Als (oen in de Kamer vrouwen hadden gezeten, zou er stellig verzet zijn aangetee- kend tegen een dergelijke wijze van bestrij ding van het voorstel. Nog een kleine aanwijzing, dat vrouwen kiesrecht niet alleen is in het belang der gehuwde vrouw, maar van de geheele ge meenschap en wel door de opvoedende kracht van het stembiljet. Vroeger interesseerde ook de man zien niet zoo voor de publieke zaak als thans, en als nu ook de vrouw stemrecht krijgt, zal ze daardoor, evenals dit met den man ge schiedde, worden gedwongen, kennis te nemen van hetgeen voorvalt buiten hun gezichtskring, buiten het gezin, buiten den engen familiekring en dit zal oneindig ten goede komen aan het komend geslacht, dat immers voor het leeuwendeel wordt opge voed door de vrouw, die ook daarom niet langer onmondig mag blijven. Spr., die zich wegens den tijd zeer moest be korten, hoopte haar gehoor tot nadenken te hebben gestemd. De heer Van M echel en verklaarde vervolgens, dat de spreekster tot zekere hoogte zijn volle sympathie had, doch ver zuimde een consequentie te trekken en niet opeischte algemeen kisrecht, óok voor de vrouw. De Voorzitter: Dat gaat U thans niet verdedigen. De heer Van Mechelen: Het be vreemdt me, dat de Vereeniging voor vrou wenkiesrecht een deel der vrouwen van zich stoot door inconsequent te handelen. Dc strijd van deze Vereeniging kan daardoor uitloopen op een ondemocratische samenstel ling der Regeering. Mevrouw Van B a 1 e n 1 iierop heb ik niet te antwoorden. Ik sprak me niet uit over eenigen vorm van vrouwenkiesrecht, doch bepleitte slechts het opheffen van den sekse-slagboom. Komt er vrouwenkiesrecht, dan pas is de vraag te overwegen of het al dan niet moet uitgebreid. De Vereeniging is thans neutraal en voor noch tegen welken vorm ook. Alsnu verkreeg het woord mevrouw G o u d s m i t G 0 u d s m i t, uit Amster dam, die volgaarne voldeed aan den wensch van het Hoofdbestuur om te spreken over een onderwerp, dat haar, naast haar gezin, het meest aan 't hart gaat. Spr. acht niets zóo noodig voor de geheele gemeenschap als de invoering van vrouwenkiesrecht. De maatschappij in wij welke leven, is geheel ingericht voor den man, wordt bestuurd door den man, die de wetten maakt uit welke alles voortvloeit, en wordt geheel bc- heerscht uit mannelijk inzicht; alles zeer ten nadeele van de arbeidende vrouw. Vroeger, toen dc vrouw uitsluitend huis arbeid verrichtte, stootte de vrouw zich niet zoozeer daaraan door de veranderde eco nomische toestanden cn de geheel andere productie-wijze moest de vrouw zich echter een plaats veroveren op de arbeidsmarkt en De jongste wijziging tl«r Arbeidswet is weer ccii bewijs, flat Ac vrouw haar met heeft helpen samenstellen. In 15 bedrijven neen verdreven zeer ten nadeele van de gehuwde vrouw, r speelt iedere vrouw thans een geheel an- die genoodzaakt is, het dagelijksch brood te dcre rol in de samenleving dan voorheen. helpen mcdcverdicnen zeer velen zijn ge noodzaakt, naast hun man een beroep of betrekking uit te oefenen. Met Kon. besluit van 1904, van het Ka- binet-Kuyper, dwong de gehuwde ambte nares hij posterijen en telegrafie ontslag te vragenin 1907 werd het teruggenomen door het Kabinet-Kraus, doch sedert wordt voortdurend de gehuwde vrouw bedreigd in haar broodwinning en dit niet alleen de amhtenares, maar ook de onderwijzeres. Voortdurend wordt zij bedreigd in haar bestaanszekerheid en gebracht in een toe stand van onzekerheid, welke alles behalve aangenaam is en de beroepskeuze ernstig bemoeilijkt. Ilnddcn de vrouwen kiesrecht dan konden ze zorgen, dat mensehen in de Kamer komen, die haar verdedigen. De wetten, welke ten doel hebben, de rouwen te beschermen, zijn niet steeds in haar voordeel omdat ze zoo eenzijdig zijn, hetgeen leidt tot arbcidsbclemmering, waar van het gezin op de eerste plaats de dupe wordt. Dat het niet in het belang is van het gezin, dat de vrouw wordt gedwongen, daarin te blijven, bewijst Engeland, waar de kinder sterfte door ondervoeding, ten gevolge van te geringe inkomsten het sterkst is, waar de vrouw niet in de fabriek werkt. Er is haast geen enkele wet, bij welke de gehuwde vrouw geen belang heeft. Zóo, de Tariefwetwant de gewone huismoeder heeft te rekenen met elke verhooging der nood zakelijke levensbehoeften, opdat haar budget in evenwicht blijve. Een paar jaar geleden werd voorgesteld, de salarissen te verhoogen met het oog op de duurte. Minister Heemskerk was hiervoor niet te vinden en voerde aan, dat tusschen 1870 en 1880 de prijzen der levensbehoeften hooger waren dan thansdoch Z.Exc. hield geen rekening hiermee, dat de levens standaard inmiddels zooveel hooger werd. De Minister las prijzen voor, die de huis moeders deden duizelenhet blijken prijzen te zijn van aanbestedingen voor gevange nissen. Toch zijn de wetten niet aangepast aan de zoozeer veranderde levensomstandigheden. Niet uit onwil, doch uit kortzichtigheid heb ben de mannen dit nagelaten maar het is bovendien hoogst moeilijk voor den man, geheel te denken als dc vrouw, zich vol komen te verplaatsen in dc positie der vrouw. De inrichting der wetten, enz. is thans even eenzijdig als ze zou wezen in dien ze werden gemaakt uitsluitend door vrouwen. En toch is meer dan de helft der bevol king van ons land vrouwelijk. De vrouw is te impulsief, te zwak, te weinig belangstellend, zegt menmaar dan f moest om precies de zelfde redenon ook aan I menigen man het kiesrecht worden onthou- I den. De vrouw behoort in het gezin, zegt men maar de ongehuwde clan. En de gehuwde vrouw zal haar huiselijke plichten evenmin verzaken, wanneer ze naar de stembus kan gaan, als de man zijn jilichten als huisvader. De vrouw is intellectueel niet de gelijke van den man, zegt men een stelling, die nog geenszins is bewezen. Doch indien dit waar is, bewijzen dan de mannen, dat ze zoo intellectueel ontwikkeld zijn I Iet tal loos aantal ongeldige stembiljetten wijst wel anders uit. Men moet in de Regoeringslichamen de beste en de sterkste brengen, zegt men. Maar er zijn heel wat vrouwen die beter zijn dan menige man cn de vrouwelijke li chaamskracht is waarlijk niet zóo gering, dat ze niet even haar biljet naar dc stem bus kan brengendaarvoor behoeft ze toch waarlijk niet zoo sterk te wezen als do worstelaars in een specialiteiten-theater. Niet alle vrouwen stellen belang in hun kiesrecht, zegt men, In 1909 zijn alleen te Amsterdam slechts 71 pCt. der kiezers op- gekomen, trots overreding, intimidatie, be loften, rijtuigen en auto's. En waar vrouwen kiesrecht is ingevoerd, bewijzen de feiten dat de vrouwen er wel degelijk belang in stellen, ook daar waar het nieuwtje er reeds lang af is. Overal komen de vrouwen goed op en sleepen ze zelfs dc mans mee. door mannen. Dc bedoeling ran fa. wet- „ever moge goed zijn geweest, de resultaten §jn in flagranten strijd met die bedoeling, Seen te moer klemt nu dc vrouw 'ch een plaats veroverde op de Wil men éen bewijs.' Een bjoemeubind ster moest haar betrekking verlaten omdat haar arbeidstijd te zeer werd verkort. had het geluk, door voorspraak, te worden benoemd tot bewaakster van een W. C. in een station, waar ze ongestoord van den vroegen ochtend tot middernacht mag ver- Het vrouwelijk inzicht ontbreekt en dit brengt zóo veel ontoerekenbaar kwaad, dat het niet langer mag ontbreken en de vrouw moet meehelpen aan het samenstellen van alle sociale wetten. Denken we aan de ouderdoms-verzekenng, die aan een weduwe met éen kind toelegt f i ,o, aan een weduwe met twee kinderen eveneens f 1.5c. maar aan een weduwe met 10 of 12 kinderen evenzeer t 1.50. Denken we aan de Auteurswet, welke terug- neemt het beheer over eigen ontvangsten, dat de Arbeidswet reeds aan de vrouw toe stond. Denken we aan het ontwerp-Hcems- kerk, dat de ambtenares, die in het huwe lijk treedt, tevens haar ontslag bezorgt en wellicht ons land zal brengen tot een ontvol king als Frankrijk. liet stembiljet nu is liet machtsmiddel 0111 paal en perk tc stellen aan al deze dingen. Wanneer ook aan dc Neflerlandsche vrou wen kiesrecht wordt gegeven, zal men hier zien gebeuren hetgeen in Noorwegen ge schiedde, waar men geen geld en geen tijd kon vinden om huishoudscholen op het plat teland te stichten, doch waar ze in éen jaar tijds waren gesticht nadat vrouwenkiesrecht was ingevoerdtoen werd èn tijd én geld in ruimte gevonden. Wij eischen dan ook het stembiljet ter veredeling van het menschenras. Spr. moest zich, wegens den tijd, beper ken en besloot: steunt bij de komende ver kiezingen geen andere candidaten dan hen, die eischcn, dat vrouwenkiesrecht wordt nedergelegd in de Grondwet. Mejuffrouw Scheltema verzocht haar. de rede in druk te doen uitgaan, waartegen mevrouw Goudsmit geen bezwaar had. Mejuffrouw C. S. Groot, uit Rotterdam, de ook hier zoo goed bekende propagandiste der Vereeniging, kreeg lo kwart vóo tienen het ivoord en herinnerde, dat wij, Hollanders een erg voorzichtig ras zijn, die ons niet wa gen op ijs van een nacht, steeds den kat uit den boom kijken, geen sprong in 't duister wagen en zweren bij het leeringen wekken, voorbeelden trekken. Welnu, er zijn landen le over die vrou wenkiesrecht hebben cn waar de gruwelen, die de mannen verwachten van vrouwen kiesrecht als het ongestopt blijven van alle kousen, enz.. niet plaats vindon. Amerika, Australia, Noorwegen, Zweden, Finland, Bosnië en de I ferzegowina en Sile- zië hebben vrouwenkiesrecht, hetzij dan meer dan wel minder uitgebreid. Zelfs China heeft het. sedert de jongste revolutie, zoodat ons niet eens meer de naam toekomt van Chincez.en van Europa en men ons welhaast Hottcntotten zal moeten noemen. Door de invoering van vrouwenkiesrecht in Noorwegen is de vrouw daar te lande de gelijkwaardige op de arbeidsmarkt ge worden van den man en dus niet langer diens oneerlijke eoncu.rente. Dit is hier tc linde nog niet het geval; zelfs bij de jongste sala ris-regeling te Amsterdam kreeg de onder wijzeres voor gelijken arbeid niet gelijk loon als de onderwijzer. In Engeland, waar een heel. heel klein deeltje der, vrouwen zich ernstig misdraagt (nog geen 300 op de paar mihoen voor standers van vrouwenkiesrecht) is dc strijd reeds in dit stadium gekomen, dat de be slissing nog deze week of in het begin der volgende week valt. Zal Nederland nog lang achterblijven? Dat hangt óok veel af van de kiezers, wien spr. toeroept: ga niet naar de stembus zonder nadenken. Alle hens aan dek, opdat ook de Xederlandsche vrouw zoo spoedtg mogelijk kiesrecht krijge. Toen niemand meer hot woord verlangde, wendde ten slotte de Voorzitster zich tot den heer Van Mechelen wiens partij de Vereeniging beschuldigt, dat zij een soort dames-kiesrecht voorstaatgeheel ten on rechte, gelijk spr. voor de zoovcelste maal uiteenzette. Met dc gewone plichtplegingen werd hierna omstreeks kwart over tien de verga dering gesloten, iu d, d< f gisterochtend omstrei u in zijn hoofd pardoeJft'de Kern te hollon. Nel Zw< houtvverf van den hl r 0< het werd opgevangl en de eigenaar het kvvajteruj Als men geloo77llaan dan zou de Soestc vaarlijke weg zijn. Kort na Nieuwja: besteller zijn aangi te bewijzen. Verleden week rijders er zouden zJfefg, geschiedde nergens 0«iffe Nu kwam weer a wie dat hij Dinsdagavondoor 1 zijn flets was getrokken'l De politie er onmiklliik slechts een ledige pjfton een bandschoen, die 4n de waren. Zij ondervro# hen En jawel, de man ha maai bedacht. Ilem wacht nu e, flinl doen van valsche aaifte. Waar arbeid de acht armoede zich nestelef De oud-notaris S. Jmbi, Zaterdag in den ouldon Baarn overleden. Hij was, na te 5 weest, van 1884 tc. en werd in Juli varifL-. zijn verzoek eervol ofclagt De Commissie-uitjen i den gcmeenschappelijli v< tc Barneveld, bestaaïuit G. van der Top, ijde Manen en H. van DÏfcen. Men hoopt nog dïooi met het verzenden, C De Gemeenteraad E- stand koming zoowc ,van de Gclderschc vallei s va tram luie-Amersfoort^ tc bevorderen. Wc deelden in h-3 uitslag mede van <l(DÈnc sum gehouden aanbeedlnj van ecu Gymnasium. De totaal-opgave eeft loopeiule cijfers te zin* Voor het grond-, rcjj houwerswerk waren j'c f,34 450. laagste f31;! Voor het stukadoofl hoogste T3 >00, laagst® Voor het lood» 1 en de geleidingen sc hoogste f5349, laagst:f4 1 Voor het glas-, iff- e waren 19 inschrijvenihoo ste f 178?. Als gegund wordtaan laagste inschrijvers d». ia het gebouw kosten 43 1 kwart ton minder 'TiMF vers samen bcsomdcn.B De gunning is nog ft b I11 1912 is de bevojuig verminderd met éen i(ron den laatsten Deccmbf ui 497 vrouwen, totaal i|é>. Bij dc gister tc NijBk steding voor het bouwn e voor het metsel- en bt t voor het verfwerk 1 ggai Voor het metselen a t de hoogste f5720, dik inschrijvingen voor hctvei v'™ f' 33.5 tQt f 'yS. Van de Vcluwe shr Arnh. Crt.< Nu 't sneeuwkleed dat de winterrogge nits de gure Oostewinden. C gunstig te velde. Deijh; reeds te bloeien en ju komen al fraaie katjtff stcldbeid nog een:- »er tij de sneeuwklokjes bloeit*1 hebben tot lieden hun joe Bij .Staatscourant» no. 17 zHn gevoegd de Statuten der Naamlooze Vennootschap bioscopc-maatschannii »I)a •bioscopc-maatschappij ,J)e Arend», geves tigd te Amersfoort. Alsof 't al heelemaal voorjaar was -- viervoet heeft stellig niet kunnen vermoeden t net heden weer zou sneeuwen kreeg 11 hun |oe Te Soest overleed fat wacht, na ongesteldheid dagen, op 49-jarigeiule C'. Pompe, directrice voor meisjes «LindenM De «Luchtvaart- Daar liet eenig brpk Soestcrberg, de doorVT tweedekker, onlangs bij broken, bestaat er voorjo geniers voorloopig gc«ji bekwaamheid in het vli|g Zij zijn thans naar 1» gekeerd om gewonen De bevolking van Zt nomen niet 195 mant samen 483 personen, e 1913 uit 6371 mannen, 13 933 inwoners.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1913 | | pagina 2