Zaterdag 10
Mei 1913.
No. 8259.
62e Jaargang.
B IJ B L A D.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
Uitgave vaii de Naamloozo Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTF.UR
F. J. 7RESSRZZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.
franco per post f1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon i
Bij dit nummer behoort een
KENNISGEVINGEN.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
maken bekend, dat het Bureau van den
Burgerlijken Stand op den
Tweeden Pinksterdag
voor het publiek geopend zal zijn des voor
middags van half negen tot 9 uur voormid
dags, uitsluitend tot het doen van aangiften
van geboorte of overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet ge
schieden aan het Gemeentehuis, mondeling
of schriftelijk, uiterlijk tusschen acht uur en
kwart over acht des voormiddags van dien
dag.
Amersfoort, ft Mei 1913.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
J. D. WERKMAN.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter openbare kennis, dat gedurende
eene maand, te rekenen van nede;., op de Secre
tarie dezer Gemeente voor belanghebbenden ter
inzage is nedergelegd een ontwerp-besluit van
de Staten der Provincie Utrecht tot vaststelling
van een nieuw bijzonder reglement voor het Wa
terschap ISSEI/Ï', hetwelk gelegen is in de
Gemeente Soest, doch, ingevolge art. 1 van het
ontwerp, zich voor een niet onbelangrijk deel
in deze Gemeente zal uitstrekken, en dat eene
kaart, waarop de nieuwe grenslijn is aangetee-
kend, ter Provinciale Griffie ligt, en dat even
tueel tegen het ontwerp aan de Staten te richten
bezwaarschriften, zooveel mogelijk binnen den
in den aanhef dezes gestelden termijn van eene
maand aan hun collega moeten worden ingediend.
Amersfoort, Mei 1913,
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
J. D. WERKMAN.
De Burgemeester der Gemeente Amersfoort
brengt ter openbare kennis, dat volgens me-
dedeeling van den Minister van Oorlog in de
maanden Mei tot en met October schietoefe
ningen zullen worden gehouden van de forten
Harssens, IJmuiden en Pampus.
Bij de schietoefeningen van het fort Harssens
zal gevuurd worden met kanonnen van licht
kaliber (6 c.M.) waarbij onveilig o n v e i 1 i g
wordt gemaakt de reede van Texel tot op 4500 M.
van het fort.
Op den dag, waarop govuurd wordt, zal van
bet fort eene roode vlag waaien, die drie uur
vóór het begin der oefening halfstok en den
uur v6or de oefening geheel voorgebescben
wordt, alsmede gekleurde vlaggen, aangevende
de ware richtingen, waarin gevuurd zal wor
den.
Bovendien zal op den avond vóór- en op den
dag, dat gevuurd wordt, een waarschuwings
bord geplaatst worden bij bet gebouw van den
vischafelag, aan de buitenhaven, vermeldende
in welke richting dien dag gevuurd zal worden,
terwijl bij het torpedomagazijn en aan den in
gang der haven borden zullon worden geplaatst,
waarop is aangegeven de beteekenis der ge
kleurde vlaggen, als volgtrood-witte vlag be-
teekent Noord, wit-zwarte Noord-Oost, zwarte
vlag OoBt.
Aan de West-grens moeten schepen, om zoo
veel noodig buiten den onveiligen sector te
blijven, niet beoosten de lijn Nieuwediop
OudeBchild komen, tot bij de Noordelijkste mijl-
ton en, in het Malzwin varende, zoo Zuidelijk
mogelijk houden.
Bij de schietoefeningen van het fort IJmui
den zal gevunrd worden met kanonnen van
licht kaliber(6c.M.),waarbij onveilig wordt
gemaakt een sector tot op 15(X) M. van hel
fort en begrensd aan do Oostzijde door een lijn
var. af het fort in de ware richting N.N.W.
en aan de Zuidzijde door het Noorderhoofd en
een lyn in de ware richting W.Z.W. van het
uiteinde daarvan.
De Oostelijke grens van dezen sector zal op
hot fort aangegeven worden door een stel palen,
met rooden driehoek als topteeken.
Op den dag, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort een roode vlag waaien, die drie uur vóór
het begin der oefening halfstok en éen uur vóór
de oefening geheel voorgeheschen wordt.
Bovendien zal op den avond vóór- en op den
dag, dat gevuurd wordt een waarschuwings
bord aan den ingang der visschershaven wor
den geplaatst.
'l'er voorkoming van gevaar en om spoedig
de vrije vaart te kunnen herstellen, wordt ieder
dringend uitgenoodigd, het onveilige zeegedeelte
te vermjjden. Uitvarende schepen moeten daar
toe vanaf den kop der pieren 2 zeemijl W.Z.W.
koersen, of desgewenscht Zuidelijker aanhouden
en eerst daarna om de Noord gaanbinnenko
mende schepen moeten in omgekeerden zin
handelen.
Bij de schietoefeningen van het fort Pampus
zal gevuurd worden met kanonnen van licht
kaliber (6 c.M.), waarbij onveilig wordt
gemaakt een sector, begrensd door de ware
richtingen N.W. door Noord tot Z.O.Z (191
graden) tot op 4500 M. van het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort Pampus een roode vlag waaien, die
drie uur vuor het begin der oefening halfëtok en
(•en uur vóór de oefening voorgeheschen wordt.
Bo vendien zullen te gelijker tijd en op de
zelfdt. wijze roode vlaggen waaien van de bat
terij Diemerdam en Durgerdam, de WeBtbatterij
nabij Muiden en den kerktoren te Muiderberg.
Amersfoort. 8 Mei 1913.
Dl Burgemeester voornoemd,
Van PvANDWIJCK.
Pinksteren.
De vogels zingen, de aarde zingt,
De kruiden en de blomman,
De zomer is de groote zon,
De zomer is gekommen.
Zóo zong Guido Gezelle, en hij heeft ge
lijk; de Pinksterdagen tooveren 0:1s he1- groote
gebeuren voor oogeude komst van den
zomer, het nieuwe leven, dat zijn geest uit
stort in de harten der menschen.
Op haar schoonst is thans de natuur. Van
de welriekende geuren der bloeiende hees
ters en struiken is de lucht thans vervuld;
welk een genot is het, nu te dwalen langs
de beemden, waar de leeuwerik hoog op
stijgt met blijden jubelroep!
Naar buitenHet is feest in de natuur.
Dwaalt nu rond en luistert naar de stem
men vol belofte, die heensuizen door de
dichte takken der boomen, laat nu hart en
ziel zich vullen met blijden levenslust en
antwoorden op het vroolijke lied der kinderen,
die zich reien tot blijden dans en jubelend
gezang.
Heel het menschdom wordt vol van den
geest van dat heerlijk ontwikkelde na
tuurleven het wonder der herleving is thans
geschied en het aardrijk draagt er de schoon
ste vruchten van. De dampkring is gezui
verd, de vruchtbare akkers liggen bereid.
Een adem van levenslust, van levensmoed
is over de aarde gevaren en de geest van
dit wonderbare, dit onbegrijpelijke is op het
Pinksterfeest in huis en hart binnengedron
gen, alles vervullend met zijne rijke volheid.
Pinksteren is het feest van het heilig en-
thusiasme, van een geestdrift die, geboren
uit het geloof aan een ideaal, niet zwijgen
kan, maar spreken moet.
De Pinksterdagen spreken ons van heiligen
geest en bezieling. Van heiligen geest; dat
is die warme geestdrift voor al wat schoon
en goed is, liefde voor wat spreekt van hoog-
menschenleven, het is de band die de men-
schen-van-stof bindt aan een hoogerc, niet-
stoffelijke wereld.
Dier. heiligen geest in zich te hebben, is
des menschen adel, doet hem verheven zijn
boven het alledaagsche, het nuchtere, het
materialistische.
fs die heilige geest, die op velerlei wijze
zich uit, maar overal den zelfden grondtoon
heeft, in ons Of stelt men zich in het leven
tevreden met hetgeen het verhemelte streelt
en de maag vult, met hetgeen de nijverheid
kan leveren tot verhooging van het gemak,
tot vermeerdering der weeldeheeft men
genoeg aan hetgeen klinkt en blinkt? Zoo
zijn erzelfs in die standen der maatschap
pij, waar men ze allerminst verwachten zou.
Arme lieden! Zij verstaan de poëzie van
het menschelijk leven niet. Want deze is
alleen gelegen in die liefde voor het heilige
en goede in gansch het leven, in woord en
daad zich toonend deze is alleen te vinden
bij den mensch die voelt, dat hij behoort tot
een hoogere wereld en zich waardig wil
maken, daartoe te behooren. In zijn oog
blinkt levenslust; blijdschap tintelt in zijn
ziel, want heilige geest leidt hem.
Bluscht den geest niet uitLaat ons trach
ten, onze bewondering te behouden voor al
hetgeen ons leven kan veredelen, en onze
belangstelling in al hetgeen het kan ver
rijken en verheffen.
Vlamme ook in ons op het vuur der geest
drift, gewekt door diep vertrouwen. Roepe
ook dit Pinksterfeest allen, die's leven ernst
verstaan, tot stoeren arbeid, gedreven door
heiligen geest.
Ons Techuicum.
De gisteravond onder voorzitting van den
heer G. J. Buys gehouden buitengewone
vergadering van de vereeniging ïAmbachts-
school voor Amersfoort en omstreken* werd
bijgewoond door de Wethouders Van Dui
nen en Rijkens, den Gemeente-secretaris,
enkele Raadsleden, Bestuursleden van Han
del en Nijverheid en de Hanze-afdeeling, van
de Handelsschool en de Industrie- en huis
houdschool en eenige belangstellenden.
Om 8.20 opende de heer Buys de bijeen
komst, welke ten doel had, iets naders te
vertellen van de plannen, waaromtrent reeds
enkele mededeelingen werden gedaan in de
jongste ledenvergaderingplannen, die nog
niet geheel vasten vorm hebben aangenomen,
doch die, als ze tot uitvoering komen, tot
gevolg zullen hebben, dat de naam der ver
eeniging wordt gewijzigd in >Vereeniging
voor technisch onderwijs voor Amersfoort
en omstreken* plannen waarvan het zeer
wenschelijk is, dat ze worden tot stand ge
bracht in den kortst mogelijken tijd.
De Ambachtsschool is erg bekrompen
gehuisvest en juist is er een zóo groote toe
loop van smeden-bankwerkers, dat reeds een
noodmiddel moest toegepast en wel een toe
gevoegde klasse moest gevormd, hetgeen dit
bezwaar heeft, dat éen leeraar drie klassen
moet onderwijzen en dat bij tijden leerlingen
van drie klassen in éen lokaal onderwijs
ontvangen. Er zal dan ook moeten overge
gaan tot volledige splitsing der 3 smids
klassen, ieJer in 2 afdeelingenéen voor
machinebouw en metaalbewerking en éen
voor electrotechniek.
Ook het sociaal peil der leerlingen stijgt
zeer; terwijl er vroeger 30 kosteloos onder
wijs ontvingen, is dit thans met slechts een
paar het geval.
Er is nog meer, dat uitbreiding noodza
kelijk doet wezen.
Als de jongens de Ambachtsschool heb
ben doorloopen, rijst de vraag, wat ze met
hun diploma moeten doen. Thans is het on
derwijs slechts ingesteld op den toekomsti-
gen ambachtsman, zoodat zelfs de élite niet
verder kan komen dan tot het wel accuraat,
doch gecstdoodend werk in groote fabrieken
en bij groote instellingen.
Het theoretisch onderwijs is aan de Am
bachtsscholen wel wat verwaarloosd en
daarom zijn enkelen er reeds toe overgegaan,
een paar uren per week te benutten voor
Lager onderwijs, het stellen van een brief,
wat boekhouden en dergelijke, voor de
practijk zoo hoogst nuttige en onontbeerlijke
zaken, welke dienen onderwezen door iemand
met een hoofdakte en een akte lagere Wis
kunde.
Ook wordt de behoefte gevoeld aan ver-
volg-cursussen. Na het doorloopen der 3
klassen moeten thans jongens de school ver
laten, terwijl ze veel verder zouden komen
als ze nog éen jaar zoo'n vervolg-cursus
konden bijwonen.
Al het mogelijke is geprobeerd om dit te
verwezenlijken, doch de adviseurs der Re-
gr^ring meenden een anderen weg te moe
ten volgen en op die wijze werden andere
plannen beraamd.
Als deze plannen tot uitvoerig komen, zal
het gebouw te klein zijn. Door de dringend
noodzakelijke splitsing der smidsklassen moet
het toch vergroot, hetgeen op het terrein der
school niet meer kan. In ieder geval moet
dus er een nieuw gebouw komen gelukkig
zeide de Gemeente haar medewerking toe.
Zoo'n nieuw gebouw kost met den grond
zoowat een ton; wordt nu aan de Ambachts
school toegevoegd een
Middelbare Technische school niet3-jarlgen
cnrsaa tooi- werktuigbouwkunde en
electrotechniek
dan worden de kosten weinig verhoogd
zeggen we met 20 mille. We hebben dan
een betrekkelijk goedkoop gebouw voor de
Technische school.
En daarbij hebben we het geluk, dat de
Directeur der Ambachtsschool een zóo be
kwaam en zóo hoogstaand man is, dat het
directoraat der school hem geheel kan toe-
vertouwd, waardoor ook de exploitatie niet
zo o kostbaar zal zijn.
Er zijn nog heel weinig plaatsen in ons
land, die zoo'n school bezittendoch overal
is men zoekende, óok omdat men niet weet,
welke eischen aan de leerlingen te stellen.
Immers deze vorm van onderwijs staat veel
hooger dan de Ambachtsscholen in theore
tisch opzicht geven. Hier juist is de groote
moeilijkheid tusschen het theoretisch en het
practisch onderwijsde ingenieur, die te
Delft uitsluitend theoretisch, naast den am
bachtsman, die aan de Ambachtsscholen uit
sluitend practisch wordt opgeleid.
Overal gevoelt men aan de Ambachtsscho
len, dat de tijden achter den rug zijn, waarin
men daar de onderofficieren van den arbeid
kan kweeken, zóo, dat onze industrie kan
concurreeren met de Engelsche en de Duit-
sche. Men weet te goed, dat de Duitsche
Werkmeister* een veel meer hoogstaand
man is dan onze meesterknecht, onze opzich
ter, enz. Men beseft te goed, dat de industrie
steeds hoogere eischen stelt ook aan theo
retische ontwikkeling en weet sinds lang,
dat de tijd al verre achter ons ligt waarin
een jongen, die in de gewone school niet
meekan, >maar bij een ambacht* moet.
De Middelbare Technische school nu, zooals
die hier is ontworpen, zal den juisten
schakel vormen tusschen theorie en practijk.
Zij stelt zich ten doel, jongelieden op te lei
den tot werktuigbouwkundige en electrotech-
nicus. Zij is bestemd voor hen, die in de
industrie der metalen of bij de electrotech
niek leiding en toezicht aan den arbeid zul
len geven. Terwijl de Technische Hoogeschool
te Delft de wetenschappelijke opleiding geeft
voor den ingenieur, den aanstaanden leider
en organisator van industrieele ondernemin
gen, zal de M. T, S. al degenen opleiden,
die, als rechtstreeksche medewerkers van
den bedrijfsleider optredend, waken voor de
juiste uitvoering van den arbeid, en dus de
onmisbare schakel vormen tusschen den
ingenieur en de werklieden.
Naast zekere mate van wetenschappelijke
kennis en ontwikkeling zooveel als nood
zakelijk is voor het juiste begrip van de
theoretische beginselen, die bij de industrie
toepassing vinden eisebt de bedoelde
werkkring mede het bezit van practische
vaardigheid en kennis, alsook voldoend be
grip van den aard en de eischen van den ar
beid der werklieden, opdat behoorlijk toe
zicht en controle daarop kan worden geoe
fend.
Uit het bovenstaande volgt, dat niet al
leen de Werkmeister* doch ook de pa-