Zaterdag 19 Juli 1913.
No. 8289.
62e Jaargang.
Op reis.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsehe Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR
P. J. FHIDERZZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fx.
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elko regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleëlc- en onteigening»-
advertentiën per regel 15 cent ReolameB x—5 regels ƒ1.23. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummer; 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten In rekening gebracht.
KORTXQXt&OST 9.
Postbus 9, Telefoon 19.
Aan onze abonné's die tydelgk elders,
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven,
wordt op aanvrage, en met cUlidel^lso
opgave van adres, de courant eiken ver
schijndag tegen vergoeding van porto
toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van
de „Amersfoortsehe Courant" tpdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
KENNISGEVINGEN.
Do Gedeputeerde Staten van de Provincie
Utrecht,
Gelet op artikel 162 der Provinciale wet,
Brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
dat het uitvoerig en beredeneerd Verelag ovor
den toestand der Provincie UTRECHT in 1912,
tegen betaling van fl ter Provinciale griffie
algemeen verkrijgbaar is gesteld.
Utrecht, 14 Juli 1913.
Gedeputeerde Staten voornoemd,
F. D. SCHIMMELPENNINCK, Voorzitter.
A. van DOORN1NCK, Griffier.
De Burgemeester en Wethouders van Ainers
foort,
Gelet op art. 264 der Gemeentewet,
Doen te weten, dat het le aanvullings-kohier
der
Inkomstenbelasting
over het dienstjaar 1913, goedgekeurd door Ge
deputeerde Staten van Utrecht, in afschrift
gedurende vijf maanden op de Secretarie der
Gemeente voor een ieder ter lezing ligt.
Amersfoort, 18 Juli 1913.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
loco-Secr.
De reorganisatie van liet
Lager onderwijs te Amers
foort, en nog wat.
(INGEZONDEN.)
Nu het lijvige artikel van den heer
Wolterbeek (10 Juli) in de Amersfoortsehe
Courant* (15 Juli) nader wordt besproken,
wil ik ook het een en ander in het midden
brengen, al is het pompeuse motto Pope's
zedespreuk door den heer Wolterbeek
boven zijn artikel geplaatst, en vooral de
strekking, daaraan reeds bij voorbaat ge
geven, mij niet sympathiek geweest. Wie
op deze wijze en zonder aanleiding optreedt
als zedenmeester tegenover anderen, stekc.
de hand óok eens in eigen boezennog
steeds zou ik dus, volgens het motto, te
wachten hebben op een »erkenning«, dat de
heer Wolterbeek »een wijzer man* geworden
is, in zake het verband tusschen bevolkings
statistiek en financieelc draagkracht der Ge
meente, door mijn critiek (4 Maart) op zijn
conclusies (15 Februari) dienaangaande. Ik
bewees immers, dat die conclusies, uitsluitend
afgeleid uit cijfergroepeering, onjuist waren
niet alleen dit kan den beste overkomen
doch óok onlogischen dit is erger.
Overigens maakte het laatste artikel van
den heer Wolterbeek op mij een indruk
dien ik door een Fransch spreekwoord
(beaucoup de bruit et peu de besogne) moet
weergeven, omdat ik het Hollandsche spreek
woord van de zelfde strekking niet in druk
onder de oogen durf te brengen van uw
lezers althans van uwe lezeressen.
De heer Wolterbeek zocht thans weer zijn
kracht in een cijfertabel edoch daarin
ontbreekt de kolom »niet-geslaagde leer
lingen*, onmisbaar om met eenige juistheid
tot een oordeel te geraken.
De heer Wolterbeek, dit gebrek bevroe
dende, deelt wel mede (liefst cursief gedrukt),
>dat slechts vijf leerlingen, die van de 6e
klasse examen deden, in die elf jaren wer
den afgewezen*, doch niet, dat verleden
jaar vijf leerlingen werden afgewezen een
aantal, groot genoeg om van «teleurgestelde
ouders* te kunnen spreken, zooals de heer
Gerritsen gedaan heeft.
Terloops zij opgemerkt, dat een leerplan
dat zoowel in kl. 6 als in kl. 7 «opleidt*
voor het zelfde toelatings-examen, mijn be-
grip te boven gaat.
Doch hierover later want daarin schuilt
m. i. de hoofdzaak.
Eerst wil ik in het licht stellen, dat het
optreden van den heer Wolterbeek tegen
ons Raadslid Gerritsen gezonden zin mist,
mede tengevolge van een misverstand van
de zijde des heeren Wolterbeek, die door
kennisneming van het officieel stenographisch
Raadsverslag wellicht voor z ij n vergissing*
behoed zou zijn geweest.
Want zijn citaat wijkt op dit punt van dit
verslag uf. De heer Gerritsen sprak over
school A, en het citaat laat hem spreken
over school B*. Geen blaam werd geworpen
op school A, allerminst op haar Hoofd of
op het onderwijzend personeel, en bij ervaring
is mij bekend, dat de school goede leer
lingen aan de Hoogere Burgerschool heeft
geleverd.
Het citaat laat den heer Gerritsen zeggen
»hoe dikwijls ouders verbazend werden
teleurgesteld omdat hun meisjes niet tot die
school (school B)* konden worden toegelaten,
en daardoor niet konden worden voorbereid
voor Middelbaar of Hooger onderwijs*.
Volgens het stenographisch verslag heeft
de heer G. gezegd«hoe dikwijls ouders
eigenlijk verbazend teleurgesteld zijn, omdat
zij meenden, dat naar deze school ook meisjes
konden gebracht worden, om voor Hooger
en Middelbaar onderwijs te worden opgeleid*.
In het kort gezegdHet leerplan der
Meisjesschool is nooit uitsluitend gericht
geweest m.i. zéér terecht! op de op
leiding* voor Gymnasium en Hoogere Bur
gerschool, terwijl er vele ouders blijken
geweest te zijn, die meenden, dat dit wèl
het geval was.
Het verschil is zeer principieel, want de
school die opleidt voor Gymnasium en Hoo
gere Burgerschool is een Lagere school >met
uitgebreid leerplan*, terwijl een M. U. L. O.-
school volgens de wet iseen gewone
Lagere 6-jarige school met vervolgklassen
voor M. U. L. O.
Eerstgenoemde school behoort 7-jarig te
zijn, zooals tegenwoordig bijna overal het
geval is (behalve te Amersfoortdit is éen
van de fouten der jongste reorganisatie van
ons Lager onderwijs) omdat de eisch voor
de Fransche taal, bij een 6-jarigen cursus, te
veel beslag legt op tijd en werkkracht der
leerlingen, reeds zóo hoog noodig om de
gewone vakken van het Lager onderwijs tot
hun recht te doen komen, die van niet min
der gewicht zijn voor de voortgezette studie.
Waarom heeft men te Amersfoort voor de
jongens deze beide scholen, die tot dusver
vereenigd waren, thans van elkander geschei
den als toch de school B niet tot haar
recht gebracht werd?
En zal men thans de Meisjesschool alhier,
die tot dusver haar eigen logisch leerplan
had, gaan noodzaken om, zooals de Wethou
der van Onderwijs verklaard heeft, de heer
Wolterbeek wenscht, en dezer dagen per
advertentie openbaar is gemaakt, deze school
A voor alles en nog wat op het gebied van
examens te doen »opleiden«.
Logisch gedacht, behoort dan óok aan de
school van den heer Spelberg opgedragen
De hior tusschen bankjes geplaatste tvree woor
den komen niet voor in mijn Raadsverslag in de
„Amersfoortsehe .Courant" vnn 1 Juli. Zij werden
door den heer Wolterbeek, in diens artikel in het
nummer van 10 Juli, govoogd in het citaat, en juist
tuischen haakjes goplaatat. oin aan te duiden, dat
ze niet voorkwamen in rajje veralag, dat natuurlijk
beknopter is dan het stenogram, omdat het moest
verschijnen den dag na do Raadsvergadering van 30
Juni, terwijl het stenographisch verslag den 7 Juli
werd uitgegeven. Verslaggever.
te worden sop te leiden* voor Hoogere
Burgerschool, Gymnasium, Kweekschool en
voor diploma M.U.L.O.De hiervoor noo-
dige wijziging in het leerplan zijner gewone
Lagere school zou zeker aan zijn MÜJ.L.O.-
resultaten ten goede komen. School B kan
dan opgeheven worden, en haar prachtig ge
bouw met weinig kosten ingericht voor de
Hoogere Burgerschool I
Scherts ter zijde echter I
In vollen ernst zij er tegen gewaarschuwd,
de bestaande Meisjesschool, dlc haar eigen
karakter heeft, voor alles on nog wat to
doen »opleiden«. In onzo Gemeente bestaut
hoe democratisch-gezind men ook moge
zijn behoefte aan een >standcnschool< voor
meisjes, met hoog schoolgeld, en een, in be
doelden zin, zéér verzorgd leerplan. Het gaat
niet aan, dat ouders uit zekere kringen hun
meisjes naar andere Gemeenten zenden om
dat alhier niet bestaat wat zij nu eenmaal
wenschen.
Meisjes die ter wille van haar toekomst
bestemd zijn voor voortgezette studie aan
Gymnasium of Hoogere Burgerschool behoo-
ren aan schooi B, afgezien van de voor
deden der' co-educatie, en deze schooi-zelve
worde op 7 leerjaren gebracht.
Een derde fout van de jongste reorganisatie
onzer Lagere scholen is m.i., dat daarbij geen
rekening is gehouden met de oprichting der
Middelbare Handelsschool alhier, een inrich
ting die grootc subsidie en steun van de Ge
meente geniet, en die gevoeglijk had kun
nen bijdragen om de reorganisatie meer
occonomisch voor de Gemeentekas tc doen
zijn. Het spreekt immers van zelf, dat, sedert
men aan sommige Lagere scholen «vervolg-
cursussen* ging verbinden, ieder ambitieus
schoolhoofd zijn best gaat doen om zijn goede
leerlingen daarvoor te behouden, welken
naam dat voortgezet onder wijsook mogo dragen
Ouders volgen In den regel het advies
van het schoolhoofd on zien niet gaarne hun
kind van school veranderen. Het gevolg is
dan ook geweest, dat de Handelsschool
thans haar leerlingen m c e r c n d c c 1 s uit
de omstreken betrekt, terwijl toch vooral
de ingezetenen het meest van deze vak
school behoorden te profiteeren.
Deze opmerking zij hier gemaakt zonder
eenige bijgedachte, die men mij, als Be
stuurslid der Handelsschool, allicht zou kun
nen toeschrijven. De levensvatbaarheid der
school staat buiten twijfel, want na het
eerste jaar van haar bestaan tolt zij in drie
klassen reeds 60 a 70 leerlingen.
Ten slotte bestaat er, voor wie democra
tisch denkt, een vierde fout in onze ondcr-
wijs-regelingen, namelijk het ontbreken van
het verband tusschen de Hoogere Burger
school en de gewono volksschool.
Wat baat het of men in het Regloment
der Hoogere Burgerschool voorschriften
opneemt omtrent vrijstelling van schoolgeld
en kosteloos verstrekken van boeken, indien
den veelbelovenden leerling coner volks
school de toelatings-eisch van het Fransch
tóch als een stok tusschen de beenen wordt
geworpen
Tc Utrecht wordt op alle Lagere scholen
onderwijs in het Fransch gogcvcn. Ik zal
niet beweren, dat die maatregel hier wen-
schelijk zou zijn. Doch het verbinden van
een éerijarige voorbereidingsklasse* aan de
Hoogere Burgerschool, om de volksschool
te doen aansluiten aan het Middelbaar onder
wijs, zou een maatregel zijn, die niet alleen
wenschelijk, doch ook uitvoerbaar en op an
dere gronden aanbevelenswaardig is.
G. BUIJS.
Amersfoort, 16 Juli 1913.
Bij Kon. besluit is bepaald, dat het tot
dusver geheven tarief voor geabonneerden
binnen het voormalig telefoonnet der Ned.
Bell-Telephoon Maatschappij te Amersfoort
van kracht blijft tot 31 December 1915.
Van den Directeur-generaal dor posterijen
en telegrafie heeft de Kamor van Koop
handel en Fabrieken thans bericht ontvan
gen, dat het met do II. IJ. S. M. gepleogdo
overleg om van Rijkswege te geraken tot
de vestiging In het ipoorwegstation te
Amersfoort van een openbare spreekcel, uit
sluitend voor interlocale gesprekken, tot een
gunstig resultaat heeft geleid.
De opening der spreekcel met telefoon
automaat kan nu weldra worden tegemoet
gezien.
De heer G;« L. M. Plas, commies-titulair
der posterijen en telegrafie, wordt 1 Augus
tus overgeplaatst van hier naar Amsterdam.
Ten vervolge op vroogerc modedeelingen
verzoekt het Comité voor de op 9 en 10
September hier te houden Onafhankclijk-
hcidsfccstcn ons, nog bot volgende commu
niqué op to nemen.
Ondanks den tegenspoed, welke het comité
ondervond door overplaatsing zoowel van
zijn Voorzitter als van zijn Onder-Voorzitter,
is hot cr ten slotte in geslaagd, heeren te
vinden, dio jhr. Van de Poll en den heer
Van dor Moer wilden vervangen. Hot Dage-
lijksch Bestuur is thans saamgesteld uit do
heeren: mr. A. van Traa, Voorzitter; H. D.
S. Hatselman, Onder-Voorzitter; P. J. Fre
ds riks, ic Secretaris; T. J. Cohen, je Secre
taris; L. A. baron Van Ittcrsum, Penning
meester.
Het is aan hot comité ook gelukt, een
definitief programma vast te stellenhet
comité hoopt, dat de onverkorte uitvoering
daarvan alsnog mogelijk zal blijken.
De feesten zullen worden ingezet door oen
bidstond, zoo mogelijk in allo kerken.
Het programma luidt voor den eersten
dagmuzikale rovoille, koraalmuziek van den
St. Joris-kcrktorcn, zang van Volwusscnon op
het terras van «Amicitia*, schoolfeesten in
alle I.agere scholen, historische optocht, en
muziek uitvoeringenen voor den tweeden
dag: volksspelen en vuurwerk.
Het behoeft geen betoog, dat voor de uit
voering van dit programma veel geld noodig
is; in het bijzonder voor de schoolfeesten,
waaraan rond 4000 kinderen zullen deel
nemen.
De inzameling van geld heeft intusschen
niet voldaan aan do verwachting vhn het
comité, dat, rekening houdend met do bodra
gen door de burgerij beschikbaar gesteld
voor vorige feesten en afgaand op de animo,
overal elders in den lande getoond, heeft
gehoopt op een ruimer vloeien der bijdragen.
Het eerste gevolg hiervan is geweest, dat
geheel moest afgezien van het stichten van
een blijvend gedenktecken.
Nog veel zal moeten verzameld, wil Amors-
foort het Eouwfoost van hot herstel van
Neeriands onafhankelijkheid op waardige
wijze kunnen vieren. Bereids is een subsidie
gevraagd uit de Gemeentekas, doch het is
noodig, dat alsnog worde getcekend op de
lijsten, die volgende week aan de hulzen der
ingezetenen worden aangeboden. Het comité
vertrouwt, dat het den steun heeft van de
gchccle burgerij cn dat deze het zal in staat
stellen, het gohecle programma ten uitvoer
te brengen.
Meer in 't bijzonder hoopt hot comité op
de krachtigo persoonlijlce medewerking
uit ALLE kringen der bevolking bij de
samenstelling van den Historischcn optocht,
welke een der mooiste momeofhn van de
feestviering kan worden. Deze optocht zal
weergeven enkele belangrijke gebeurtenissen,
welke zich omstreeks 1813 te Amersfoort
hebben afgespeeld.
Overal waar de feesten reeds zijn gpvierd,
mochten vooral do optochten uitnemend sla
gen juist door de groote en eendrachtige
medewerking van alle kringen om daaraan
deel te nemen.
Het comité meent te mogen verwachten,
dat ook Amersfoort in deze niet zal willen
achterblijven bij andcro Gemeenten.
Reeds zijn de oproepingen voor deelne-
