Stadsnieuws.
De noem deze beide stroomingen naast
elkaar, omdat in middenstandskringen menig
maal is gewezen op het voorbeeld der arbei
ders, die door aansluiting hun wenschen
meermalen hebben verwezenlijkt gezien.
En inderdaad er waren zooveel punten
van overeenkomst in beider positie ten op
zichte van hun toestand. Beide groepen be
klaagden zich over den druk der belastingen,
en over langen arbeidsduur. De groote over
eenstemming in arbeidskringen en de daar
door ontwikkelde kracht leidde er toe, dat
de regeling der belastingen billijker werd
voor de arbeiders en dat de arbeidsduur
aanmerkelijk word verminderd.
En \At deed dc middenstand? Zij pleegt
overleg, verdeelt zich in groepen in den
treurc en vergadert óok in den treure
betaalt belastingen en ploetert van den
vroegen ochtend tot den laten avond.
De arbeider heeft het begrepen, dat ver
korting van arbeidsduur hem en zijn gezin
♦cn goede komt, zijn gezondheid bevordert
cn een krachtiger geslacht doet ontstaan.
Hij beklaagt zich waarlijk niet, dat zijn vrij
heid aan banden wordt gelegd en zegent
den wetgever, die het heeit bewerkt, dat de
maatschappij hem een menschwaardig bestaan
gunt.
Een deel van de middenstanders begrijpt
niet, of wil niet begrijpen, dat verkorting
van arbeidsduur hem, zijn gezin en daardoor
ook de maatschappij ten goede komt. Hij
kan er zich niet in denken, dat de totaal
consumptie niet noemenswaard vermindert,
wanneer <k distributie (verdeeling) der waren
binnen een beperkter tijdruimte plaatsvindt.
Hij stopt zijn ooren dicht, wanneer men
hem voorrekent, dat zijn onkosten voorlicht
minder worden, wanneer men betoogt, dat
zijn arbeidskracht grooter wordt bij langer
rusttijd, dat die arbeid meer intensief wordt
door beperking van den arbeidsduur.
Dat alles begreep de arbeider; maar de
middenstander begrijpt het niet.
Hij staart zich blind op de enkele guldens,
die hij vroeger na 9 uur ontving en vraagt
zich dan af, wanneer hij, nu de zomer min
der gunstig is, iets minder ontvangt, of dit
ook daaraan ligt.
En zoo zien wij het gebeuren, dat, nadat
de organisatie der middenstanders, bijgestaan
door een commissie, waarin uiteenloopende
richtingen waren vereenigd, de wenschelijk-
heid der vervroegde winkelsluiting in een
daad zag omgezet, een deel der middenstan
ders zich keerde tegen, wat men noemde de
dwingelandij*.
Dc «dwingelandij*, die hen tegen henzelf
beschermt, die hen terug zal geven aan hun
gezin de dwingelandij, die de straten min
der gezellig maakt, een gezelligheid, waar
van zij nooit konden profiteeren.
In plaats van zich eenige jaren in den
nieuwen toestand in te werken en eerst
daarna te zien of hun ontvangsten werkelijk
minder zijn, wordt elk gemeentebelang, waar
voor zij vroeger gestreden hebben, terzijde
gesteld, en weigeren zij |hun stem aan de
meest bekwame Gemeenteraadsleden, die vóór
de verordening stemden, die ook in hun be
lang gemaakt werd.
Minder kortzichtig waren de Katholieke
middenstanders, die hun candidaten, hoewel
tij vóór de verordening hadden gestemd, met
groote meerderheid zagen gekozen. Hulde
aan die mannen, die het algemeen belang
hooger stelden dan het enge standpunt om
zich blind te staren op een verkeerd begrip
van vrijheid.
Wie de vrijheid van anderen lief heeft, is
zelf de vrijheid waard,
Hoe lang zal het nog duren eer de mid
denstand het voorbeeld van de arbeiders
volgt, om zijn toestand te verbeteren?
Aan de organisatie moge het gegeven zijn,
door steeds meerdere voorlichting den mid
denstander te overtuigen van zijn verkeerd
inzicht.
Ds. K. F. Sparnaay, uit 's-Gravenhage,
hoopt aanstaanden Zondagochtend voor te
gaan in de Remonstrantsche kerk hier.
In het «Staatsblad* 330 vinden belang
hebbenden opgenomen een Kon. besluit van
19 Juli 1913 ter uitvoering van art. 375 ie
lid van de Invaliditeitswet, voorzoover die
bepaling betrekking heeft op renten, als be
doeld in de artikelen 369 en 370 dier wet.
Ook is uitgevaardigd een Kon. besluit,
houdende nieuwe bepalingen omtrent het
geen bij den dienst der posterijen als druk
werk wordt beschouwd en hetgeen in zulk
drukwerk mag worden veranderd, bijge
voegd, enz.
Bij de Tweede Kamer zijn ingekomen
het verslag van de commissie van voorbe
reiding voor het nader gewijzigd wetsont
werp tot wijziging der Gemeentewet, be
nevens nota's en voorstellen ter zake van
leden dier commissie.
Kennelijk na voorlichting van een accoun
tant boden heden Burgemeester cn Wet
houders den Raad aan een nieuwe Verorde
ning op het beheer van de gasfabriek en de
waterleiding.
De vigeerende verordening gaat uit van
een onjuist beginsel betreffende dc verhou
ding tusschen de Gemeente en haar bedrij
ven, terwijl de administratie op te zeer om
slachtige wijze wordt gevoerd, waardoor de
Directeur te veel wordt gebonden door
administratieve werkzaamheden, hetgeen niet
ten goede komt aan den bloei der bedrijven.
Terwijl aan de fabriek de commercieele
boekhouding wordt gevoerd volgens het
rapport van den accountant op zeer ordelijke
en regelmatige wijze is tot heden niet op
voldoende wijze rekening gehouden mot de
afscheiding tusschen de financien der Ge
meente-huishouding en die der bedrijven.
De uitkomsten van het bedrijf en het
storten van winst in de Gemeentekas wer
den niet bepaald door de cijfers van dc
winst- en verliesrekening, maar, evenals in
de Gemeentehuishouding, door het verschil
tusschen de ontvangsten en de uitgaven.
Deze onjuiste handelwijze is dan ook oor
zaak, dat de Gemeente sedert September
1900, de opening der gasfabriek, een bedrag
van f 2530.50 (op 1 Januari 1912) heeft ge
noten en verbruikt, waarvoor zij in de boe
ken der bedrijven staat gedebiteerd. Onder
dc ontvangsten kwamen voor de waarborg
sommen van de muntgasverbruikers, In plaats
van deze te reserveeren zooals aan de
fabriek in de boeken ook werkelijk werd
gedaan nam de Gemeente zc tot zich,
terwijl zij aan het bedrijf schier elk jaar een
deel van de zuivere winst liet behouden,
waardoor een eigen kapitaal is geformeerd
van f 27 589.23. Niet dus ter wille van de
gelden werd deze onjuiste methode gevolgd
zij moet enkel worden toegeschreven aan
een minder juist inzicht in de verhouding,
die er bestaat tusschen de bedrijven en de
Gemeente.
Behalve het zooeven genoemde bedrag
van f 27 589.23, dat dus bij toeval is afge
zonderd, is niets gereserveerd. Een mogelijke
maar dan toch onzichtbare waarde
vermeerdering van de terreinen kan als-
zoodanig geen dienst doen. E11 nu schijrtt
het ons waarlijk geen voorzichtig beleid, alle
winst te verbruiken. Verschillende gevallen
zijn denkbaar waardoor de winst kan dalen,
en dan dient reserve aanwezig te zijn om te
voorkomen óf een plotselinge verhooging
van prijs óf de vermindering van de uit-
keering aan de Gemeente.
Doordat de eigenlijke boekhouding aan de
bedrijven wordt gevoerd en het geldelijk
beheer bij den Gemeente-ontvanger berust
volgens een regeling, waarvan de wettig
heid in twijfel kan worden getrokken is
de administratie noodeloos omslachtig ge
maakt daargelaten nog, of het wel gewenscht
is, dat de gelder. van de bedrijven in de
Gemeentekas worden gestort. Een juist inzicht
in de Gemeente-financiën wordt daardoor
zeker niet bevorderd. Doordat alle betalings
stukken ten kantore van den Ontvanger
berusten, moet de administratie aan de be
drijven meer uitgebreid worden uitgevoerd,
terwijl aan de Secretarie veel arbeid moet
worden verricht, die daar niet behoort.
Bij de nieuwe regeling is zoowel de boek
houding als het kasbeheer gedacht bij éen
administrateur. Deze functionaris is wel
ondergeschikt aan den Directeur, wijl bij
dezen de hoofdleiding berust, maar hij staat
verder meer naast den Directeur; d. w. z. hij
heeft eigen verantwoordelijkheid te dragen.
Deze scheiding kan in meer dan éen opzicht
heilzaam werken.
Het kasbeheer zou aan een derden functio
naris kunnen worden opgedragen maar dit
komt B. en W., ook om financieele reden,
onnoodig voor.
De gelden van de bedrijven zullen geheel
gescheiden blijven van die der Gemeente.
Wel zal de administrateur der bedrijven zijn
overtollig kasgeld bij den Gemeente-ontvanger
storten, maar hiervan wordt rekening-courant
gehouden buiten de eigenlijke administratie
van den Ontvanger om.
Renteverrekening komt B. en W. voorals
nog niet noodig voor.
Het ontwerp vraagt verder overlegging
van een driemaandelijksche proefbalans.
Wordt dus eenerzijds door de afschaffing
van de begrooting de administratie vereen
voudigd, anderzijds wordt het toezicht zeer
verscherpt, en kan het verantwoordelijk col
lege zich gemakkelijker op de hoogte hou
den van den gang van zaken.
De afschrijvingen op de bezittingen der
Gasfabriek zijn verhoogddie voor de Wa
terleiding zijn zóo gesteld, dat zij verband hou
den met de te maken winst en de verplichte
aflossing. Deze regeling is vobral de eerste
jaren gewenscht, omdat het bedrag van
aflossing in 1915 aanvangt met f 1000.en
geleidelijk klimt.
De voorgestelde winstverdeeling biedt twee
voodeelen door een vast bedrag te stellen,
dat aan de Gemeente zal worden uitgekeerd,
Xde Gemeente-financiën niet meer zoo
nkelijk van de bedrijven; en bij de Be
grooting weet men precies op hoeveel valt
te rekenenverder wordt geleidelijk een
reserve gevormd.
Hoogere uitgaven ozal deze regeling niet
vorderen, als men in acht neemt, dat aan
vankelijk het voornemen bestond, voor de
controle op de geheele financieele admini
stratie der Gemeente een accountant aan te
stellen, waarvoor f 1200 op de loopende Be
grooting werd uitgetrokken. B. en W. ach
ten het thans zeer wel mogelijk, aan eigen
krachten die controle over te laten. Wordt
hiervoor en voor de groote verantwoordelijk
heid die de boekhouder krijgt te dragen, een
bedrag van f 500 uitgetrokken, dan wordt nog
f700 bespaard.
Omtrent dit punt en omtrent de aanstel
ling van personeel voor controle, waarover
de accountant rapporteert, zullen B. en W.
te zijner tijd nadere voorstellen aanbieden.
Vooralsnog gelooven zij niet, dat aanstelling
van een magazijnmeester en een portier
dringend noodig is. In ieder geval zouden
zij de werking der nieuwe verordening wen
schen af to wachten, omdat deze zeer zeker
minder arbeid zal vereischen. waardoor het
niet onmogelijk is, dat met de bestaande
krachten een goede controle is in te voeren.
Ook de Krommestraat heeft thans haar
buurt-commissie dank zij het initiatief van
de heeren Th. P. A. Klaassen en A. J. Ka-
genaar, die echter niet te bewegen waren,
zitting te nemen in het Bestuur.
Dit is saamgesteld uit de heeren A. van
Daal, VoorzitterM. Hoogevest, Onder-voor
zitter J. van der Veer, Secretaris; G. Ko
ning, Penningmeester; en D. F. van den
Brink, 'Commissaris.
Ook hier is groote belangstelling.
Aan den heer F. Rauh is thans Rijks
pensioen toegelegd als oud-leeraar aan de
Rijks-normaalinrichting.
De heer C. Everaars, onderwijzer aan de
Chr. school Blankenheymstraat, verwierf de
hoofdakte.
Van de derde groep leerlingen der Hoo
gere Burgerscholen met 5-jarigen cursus in
deze Provincie zijn er 20 van de 23 ge
slaagd bij het eind-examen, van welke uit
Amersfoort; W. W. E. von Hemert, Geer-
truida R. de Vries, Catharina R. Winter en
M. de Vries.
Mejuffrouw M. Schröder behaalde het
eind-diploma der bijzondere Hoogere Bur
gerschool met 5-jarigen cursus voor meisjes,
te Baarn.
Tot de Middelbare Koloniale Landbouw
school te Deventer is toegelaten zonder
examen P. Bonk, leerling van de Hoogere
Burgerschool hier.
Onder hoofdleiding van architect H. Kroes
wordt de Lieve Vrouwekerk te Kampen
gerestaureerd.
Het «Centrum* prijst zeer de wijze
waarop, ofschoon moest gewoekerd met be
perkte middelen, het inwendige dezer kerk
restauratie reeds is voltooid en de monu
mentale schoonheid van het kerkgebonw is
herleefd.
Thans is ook het uitwendige aanmerkelijk
verfraaid, doordat twee van de bestaande
ijzeren kazerneramen plaats maakten voor
zandsteenen ramen met kunstvolle tracee
ringen, volgens ontwerp van architect Kroes.
De beglazing, in kleurrijke, zachte tinten
uitgevoerd, sluit geheel aan bij die der an
dere nieuwe ramen, en legt voor het atelier
van den glasschilder H. de Vos, te Utrecht,
een gunstig getuigenis af.
Van den heer H. M. G. Verkerk is in
ValkhofFs kunst-vitrine een heel knap stads
gezicht geëxposeerd.
De kunstschilder J. Doojewaard, thar.s
te Nunspeet, is op de vierjaarlijksche ten
toonstelling te Arnhem bekroond met een
zilveren medaille, uitgeloofd door de Ge
meente Arnhem.
De heer A. Smeytink is gister gekozen
tot lid van het Hoofdbestuur van den Ned.
Slagers Bond.
Aan sergeant-ziekenverpleger J. Ch. de
Groote, van het Militair hospitaal hier, die
met de Ambulance van het Nederlandsche
Roode Kruis te Constantinopel was en des
wege de Roode Kruis-medaille ontving, is
thans ook uitgereikt de medaille van de
Turksche Roode Halvemaan.
De lezing met lichtbeelden, welke dr. H.
Koppeschaar hier morgenmiddag in «De
Arend* zal houden over zijn ervaringen op
het Balkan-schiereiland, vangt precies om
drie uur aan.
De Dinsdagavond onder voorzitting van
den heer G. W. F. R e y c k e r s gehouden
vergadering van de Oranje-vereeniging was
ongewoon druk bezocht. Met het voltallige
Bestuur waren 38 leden aanwezig.
De notulen van 2 December werden gele
zen en ongewijzigd vastgesteld.
De Voorzitter deelde vervolgens mede,
dat het Bestuur heeft gemeend, ditmaal op
Koninginnedag geen feesten te moeten voor
bereiden, op de eerste plaats omdat de ver
jaardag van H. M. thans valt op een Zondag
en dus volgens Haar wensch de feesten toch
moesten uitgesteld tot den volgenden dag,
op de tweede plaats omdat een week later
de Onafhankelijksfeesten hier worden gevierd.
De vergadering vereenigde zich zonder
eenige discussie met de zienswijze van het
Bestuur.
De Voorzitter deelde vervolgens in
groote trekken mede het programma der
feestelijkheden ter herdenking van het herstel
van Neerland's onafhankelijkheid en ver
volgde: De leden der Oranje-vereeniging
hebben steeds vrij toegang tot de feestelijk
heden. Dit jaar zouden ze dat niet hebben.
Daarom heeft het Bestuur het voornemen,
van de algemeene commissie kaarten te
koopen en deze kosteloos ter beschikking
van de leden te stellen (applaus).
De Secretaris, de heer I. J. Cohen,
voegde hieraan toe, dat de leden op vertoon
van hun diploma twee bewijzen van toegang
tot het feestterrein kunnen ontvangen, éen
voor een dame en éen voor een heer. De
kaarten worden niet thuis gestuurd, doch
aan het feestterrein wordt een afzonderlijke
ingang gemaakt voor de leden der Oranje-
vereeniging en daar kunnen de kaarten in
ontvangst worden genomen zonder dat er
opstopping ontstaat. De diploma s worden
zoowel voor de middag- als voor de avond
feesten gestempeld, zoodat niemand in de
verleiding kan komen, te smokkelen.
Brengt men meer huisgenooten mee dan
moeten hiervoor aan de loketten voor niet-
leden eerst kaarten worden genomen. Wie,
behalve zijn echtgenoote, bijvoorbeeld twee
kinderen meebrengt, doet beter éen kind lid
te laten worden. Hij ontvangt dan tweemaal
twee kostelooze toegangskaarten.
Zoo mogelijk zullen voor niet-leden toe
gangskaarten te koop zijn in de stad, zoodat
er van gedrang geen sprake behoeft te wezen.
De Voorzitter deed vervolgens mede-
deeling, dat ook de Oranje-vereeniging een
uitnoodiging ontving van het sub-comité
voor den historischen optocht om hieraan
deel te nemen en spoorde de aanwezigen
aan, zich vóór 25 Juli aan te melden bij een
der leden van dat sub-comité.
Een der leden speet het, dat de ter
mijn van aangifte reeds 25 Juli wordt ge
sloten. Feitelijk eerst heden, den 22sten,
krijgt men kennis van het verzoek om zich
aan te geyen.
De heer F rederiks deed eenige mede-
deelingen omtrent den optocht, die heel be
langrijk belooft te worden en zeer uitvoerig
zal worden beschreven in den feestgids. Spr.
herinnerde, dat de zeer groote biljetten reeds
den i8den in de geheele stad zijn aangeplakt
of voorgehangen en dat het sub-comité den
zelfden dag aan 33 vereenigingen het zelfde
verzoek om persoonlijke medewerking deed.
Wie gevolg wil geven aan dit verzoek, weet
dit nu reeds en behoeft dus niet tot den
25sten te wachten. Er is zoo heel veel te
regelen door het optochts-comité en hoe
vlugger dit weet wie een rol willen vervul
len, des te geregelder en dus beter kan het
afwerken.
Velen leden zou het zeer aangenaam
zijn als hun vereeniging als groep kon deel
nemen aan den optocht.
Dit zal worden meegedeeld aan de op-
tochts-commissie.
Hierna werden benoemd tot leden der
commissie, welke het beheer van den Pen
ningmeester zal nazien, de heeren Douma,
Nieweg en Noppen.
Een der leden verzocht ten slotte het
Bestuur der Oranje-vereeniging een energieke
opwekking te richten tot de burgerij om op
Koninginnedag, desnoods Zaterdagavond te
voren, de vlag uit te steken.
Het Bestuur zal voldoen aan dit verzoek.
De vergadering, te half negen aangevan
gen, werd hierop te kwart vóór tienen ge
sloten.
De Kon. Militaire Sport-vereeniging heeft
voor haar leden een vijf kamp uitgeschreven,
in September te Utrecht te houden.
Die vijfkamp bestaat uit schieten met
revolver op 25 M., zwemmen over 300 M.,
schermen op duel-degen, marcheeren over
4 K. M., en paardrijden over 5 K. M.
Van 14 tot 17 Augustus houdt de Ned.
Bond voor lichamelijke opvoeding weer
afstandsritten over 100 K. M. geen rennen,
doch rijden langs met zorg uitgezochte goede
wegen.
Den róden van Deventer over Raalte,
Hattem, Vierhouten en Putten naar Amersfoort
en den 17 den van Amersfoort over Doorn,
Culemborg, Geldermalsen en Gorinchem naar
Breda.
De verkoop der vier huizen van het Bur
gerweeshuis, aan den Zuidsingel nos. 40 tot
43, aan het R. K. pensionaat gaat niet door.
Toen gister tegen den middag vier huzaren
terugkeerden van de Leusderheide sloegen
op den Arnhemscheweg hun paarden op hol.
Twee werden afgeworpen, twee kwamen in
razenden ren bij de Arnhemschestraat. Daar
trachtte een der berijders zijn paard het
Plantsoen in te krijgen, doch het kwam
daarbij te vallen en wierp zijn berijder tegen
het hek.
De huzaar werd liefderijk verzorgd ten
huize van den heer N. Prins en later naar
de kazerne geleid.
Hoe het met de drie paarden en hun rui
ters afliep, vermeldt de occasional niet.
