Stadsnieuws.
zou blijken te zijn; of toch niet altoos een
gebrek aan tact, aan goed beleid en mati
ging, ook het op zichzelf loffelijkste streven
doet mislukken, en of dus niet de al te
volhardende aanhouder, zelfs met de aller
beste bedoelingen, die zich als huisvlieg
zou gedragen, in den regel het lot der huis-
vlieg deelen moethonderdmaal verwenscht,
honderdmaal verjaagd en ten slotte toch
nog doodgeslagen te worden. Liever, dan
in deze kwestie door te dringen, herinneren
wij ons een verhaaltje uit een leesboek
onzer jeugd.
Er waren namelijk eens een kluizenaar
en een beer; die sloten, beiden in hun een
zaamheid zich vervelend, vriendschap met
elkaar. De kluizenaar noodde gastvrij den
beer in zijn tuin en onthaalde hem op sap
pig ooft. De beer, erkentelijk voor dit ont
haal en verlangend om een wederdienst te
bewijzen, verjoeg volijverig de vliegen die
den kluizenaar sarden, toen deze een mid
dagslaapje genieten wilde. Eén vlieg bleek
zóo onverdrijfbaar, dat het te erg werd,
zelfs voor een berengeduld. In gramschap
ontstoken, pakte eindelijk Meester Bruin
een zwaren steen en slingerde dien uit alle
macht naar het drieste insect, dat op des
kluizenaars voorhoofd aasde. Hij trof en
trof maar al te goed. Niet alleen de vlieg
vermorzelde hij, maar ook des kluizenaars
hersenpan.
De oude La Fontaine, die ons deze fabel
vertelt, distilleert daaruit de les, dat een ver
standige vijand minder gevaarlijk is dan een
onhandige vriend. Met even goed recht had
hij het geval kunnen laten dienen tot illu
stratie van de welbekende waarheid, dat
menschen niet zelden tegen een klein euvel
te keer gaan met een veel grooter een boom
omhakken tot verdelging van een rupsennest,
of een been afzetten tot verwijdering van
een likdoorn.
De huisvlieg is ons menschen niet alleen
onaangenaam, maar zij is óok gevaarlijk
omdat zij, als overbrengster van smetstoften,
dood en verderf zaait, vooral als er een be
smettelijke ziekte heerscht. Maar steeds
stoort en plaagt, ergert en prikkelt zij, onop
houdelijk en onverdrijfbaar, waar men ook
gaat of zich nederzet. Snorrend en sarrend
herhalen ze telkens hun aanval en ze spotten
wat met uw boosheid en ontwijken uw slagen
en vallen u weer aan en doen u uw kalmte
verliezen.
Want er is minder levenskunde noodig om
zichzelven meester te blijven b" de ontmoe
ting met een brieschende. "?euw een boozen
olifant of andere grootmacht uit het dieren
rijk dan onder de eindelooze aanvallen van
een vlieg.
De moraal
Och, zoo men wil, is het dezeFu' wer
kelijke gevaren, groote rampen, of de drei
ging daarvan, ons dikwijls kalm en moedig
vinden terwijl de nietige onaangenaam
heden van dag tot dag, de kleine hinder
nissen en ergernissen, teleurstellingen en
tegenheden, haspelarijen en kibbelarijen, na-
ijverigheden en prikkelbaarheden ons eerst
recht het leven kunnen verbitteren en de
stemming bederven. Dit zijn de buis- of
kamervliegen van onze ziel en zij kwellen
en sarren en vermoeien ons, onophoudelijk
en onverdrijfbaar, waar wij ook gaan of ons
nederzetten, en zij zijn legio, legio, in alle
maanden van het jaar, als de musea domes-
tica, die gelukkig slechts in Augustus ons
maltraiteert.
Iets over
het 8t Pieters- en Blokhudsgasthais.
Toen een mijner kennissen was benoemd
tot lid van een wetenschappelijk genootschap
en hij plichtmatig den Voorzitter ging dan
ken voor de hem ten deel gevallen onder
scheiding, wees deze hem op de verplichting,
in de maandelijksche winterbijeenkomsten,
over een of ander historisch onderwerp te
komen lezen.
Waarover, professor?* vroeg hij.
>Wel, vertel maar eens wat over Herman
de Ruyter op Loevestein».
»Maar daarover hebt U toch geschreven,
professor, en het onderwerp geheel uitgeput».
»Zóo, denk je dat? En geloof je ook, dat
anderen zich nog herinneren, dat ik er over
schreef of zelfs weten, dat er over is ge
schreven».
Deze dialoog kwam me Zaterdag in de
gedachte bij de bezichtiging van het zoo
uitnemend gerestaureerde Gasthuiskerkje en
den mannendeel van het St. Pieters- en
Bloklandsgasthuis. Er waren er zelfs zeer
velen, die met groote belangstelling het thans
weer zoo fraaie geheel gadesloegen, alles in
de puntjes opnamen, allerlei inlichtingen
vroegen, doch blijkbaar niet wisten, dat mr.
Jan van der Leeuw reeds in 1894 een mono
grafie wijdde aan dit gasthuis.
Blijkbaar, omdat zij er zich over verwon
derden, dat sommigen in kapel en mannen-
deel thuis waren en niet alleen de onderdee-
len maar ook het huisraad en het tafelgerei
herkenden.
Bij een zóo vlottende bevolking als die
van onze goede stad mag het zijn nut heb
ben, hier een en ander te ontleenen aan de
werkelijk doorwrochte studie van nu wijlen
mr. Van der Leeuw, welke .-«4 pagina's
druks beslaat en een inderdaad zeer belang
rijke bijdrage is tot de geschiedenis der lief
dadige instellingen in ons land.
Het huidige gasthuis is in 1804 gevormd
uit de samensmelting van het St. Pieters
gasthuis en het Bloklands-gasthuis.
Het St. Pieters-gasthuis is gesticht vóór
1390, waarschijnlijk omtrent i379.en heette
aanvankelijk het >Nye gasthuse by der
Spoyen»bij het Spui dus en buiten de
toenmalige omrnanteling der stad, de zooge
naamde Muurhuizen. Het dankt zijn stichting
aan eenige voorname burgers »met meede-
doogen aengedaen synde over die arme
luyden die daer elendig ende arm lagen,
jae grooten honger ende kommer hadden
ende niemant toesigt daer over nam, alsoo
in die tyden een groote noot onder die
schamele gemeente was» en kwam tot stand
onder invloed der prediking van Geert Groote,
die hier in 1379 verblijf hield. Als voor
naamste en meest werkzame onder die mensch-
lievende burgers noemt mr. Van der Leeuw,
Rutger van den Doem, een groot vereerder
van Geert Groote.
Aanvankelijk werden er zieken verpleegd,
doch geen kinderen, ki ankzinnigen of me-
laatschen later werd het een toevlucht voor
ouden van dagen, gelijk het heden ten dage
nog is. Zekere leeftijd en het burgerschap van
Amersfoort waren enkele der redenen waar
om men kon worden opgenomen als gaste-
üng.
Het sedert 1490 zelfstandige Bestuur van
Regenten en Regentir..zn [aldus] eindigde
9 Februari 1796, toen de revolutionaire
stadsregeering het opperbestuur aan zich trok,
de Regenten ontsloeg en 3 nieuwe Regenten
en 4 Regentessen aanstelde, die aanbleven
tot den 6den Februari 1804 het St. Pieters
gasthuis werd vereenigd met het Bloklands
gasthuis.
Dit laatste, aanvankelijk ook Heilige
Sacraments-gasthuis genaamd, werd 3 Sep
tember 1573, dus twee eeuwen na het eerst
genoemde, gesticht door Wouter Heer van
Bloclant en zijn vrouw Johanna Pyec en
was tot 1804 gevestigd in het perceel op
den hoek van Langestraat en Stoovestraat,
thans bewoond door den lieer R. de Haas.
In den gerestaureerden mannendeel van
het thans gecombineerde St. Pieters- en Blok
lands-gasthuis bevinden zich, zooals we in
het vorige nummer vermeldden, nogde3öin
1722 aangekochte zilveren vorken ende 34 in
1726 aangeschafte zilveren lepels benevens de
reusachtige zilveren groentcnlepels, die wer
den gebruikt bij de maaltijden van heeren
Regenten. Ondanks hun bijna 200 jaren zijn
ze nog klokgaaf en heel wat steviger dan
menig stel tafelzilver van een huishouden
van onze dagen.
Deze maaltijden werden, behalve bij de
visitatiën, tweemaal 's jaars gehouden en wel
op 10 October en omtrent Paschen. Den 12
April 1736 werden zij officieus afgeschaft en
vervangen door een samenkomst »op een
glas wijn»; officieel echter bleven ze in stand.
Althans mr. Van der Leeuw vond stevige
rekeningen voor oesters, kreeften, enz. »het-
geen wel niet geweest zal zijn voor de ver
pleegden of de zieken» teekent hij er on
deugend bij aan.
De zwaar vergulde Empire-pendule, die in
deze omgeving wel wat vloekt, is in 1873
aan het St. Pieters-gasthuis geschonken door
dr. A. van der Leeuw Cz. en diens echtge-
noote E. de Louter, destijds Regent en
Regentes van het gesticht.
Het reeds vermelde familie-portret der
Vaneveld's, door Paulus Bor in 1628 geschil
derd, werd in 1668 door joffer Marie van
Vaneveld aan het St. Pieters-gasthuis gele
gateerd.
Omtrent de herkomst der fraaie glazen
bekers, veelal getooid met het wapenschild
der Bloclant's en der Pieck's, doet mr. Van
der Leeuw geen meedeeling.
De monografie van mr. Van der Leeuw
is uit den aard der zaak grootendeels een
reeks dorre citaten uit de resolutieboeken
en de rekeningen, die juist zóo veel kijk
geven op het doen en laten in de stichtingen
als de regeerders goed vonden.
Eigenaardig en leerrijk is de toevallig
juist laatste aanteekening in het eerste reso
lutie-boek, van 12 Januari 1742.
Blijkens dc rekeningen kocht men tot 1723
het voor de gastelingen van het St. Pieters
gasthuis benoodigde bier uit een der tallooze
destijds bier bestaande brouwerijen volgens
de rekening van 17 21 evenwel kochc men
zelf mout en blijkens resolutie van 4 Maart
1723 brouwde men voortaan zelf zijn bier.
Dat brouwsel schijnt niet al te zeer in den
smaak gevallen te zijn van de oudjes, die
bewezen, dat stakingen geen uitvindingen
zijn van de laatste paar jaren. Zij weigerden
categorisch het eigen gebrouwen bier te
drinken, waarop Regenten resolveerden op
den boven vermelden 12 Jaruarii
Op d' ftigekome klagte, dat de gaste
lingen van desen huyse buyten den minste
schijn van reden sig soo verre vergeten van
de Regente te laken in de resolutie die sy
hebben genomen van tot meerder voordeel
en steun van desen huysen zelfs te brouwen,
weygerende het bier te drinken, hebben de
Regenten eenparig geresolveert, om dier-
gelycke vuyligheid en sottigheden
in 't vervolg voor te komen, alle diegenen,
tsy kostkooper of aalmoesenier, die sig
daarinne in 't vervolg soude komen te buyten
te gaan, aanstonds uyt desen huyse sal wor
den geset, sonder daer oyt weder in te koo-
men. En is hiervan kennis gegeven».
Waarlijk, geen halve maatregel.
Overigens blijkt, dat de verpleegden het
lang niet slecht hadden. Velen werden ver
in de 90; den 3 Januari 1673 stierf er een
op bijna 100-jarigen, den 12 September 1675
eer. op ruim 99-jarigen leeftijd.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden kwam
Zondagmiddag per auto door deze Gemeente.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft vastgesteld een merk voor vol
vette kaas, bestaande uit een met blauwe
inkt op een doorzichtig plaatje kaasstof aan-
gebrachten stempelafdruk van het Neder-
landsche wapen, waaronder het woord vol
vet» en de aanwijzing >45 pct.«, terwijl als
randschrift, in hoofdletters, zijn geplaatst de
woorden >Nederlandsche kaascontrole onder
Rijkstoezicht».
Men behoeft dus geen afgeroomde kaas
meer te koopen als men niet wil.
De heer M. van der Horst, klerk der
posterijen en telegrafie, wordt x Augustus
overgeplaatst van het postkantoor te Amster
dam naar het post- en telegraafkantoor te
Amersfoort.
Nu de tijd van reizen weer komt, is het
stellig niet onnut, er eens aan te herinneren,
dat het goed is, alvorens van huis te gaan,
het klepje van de brievenbus vast te zetten
middels een houtje.
Na te zenden poststukken kunnen dan
niet in de bus worden gedaan en worden
stellig mee terug genomen naar het kantoor
en ook werkelijk nagezonden.
Aan den Burgemeester is verlof verleend
om zich van 2 tot 30 Augustus buiten de
Gemeente te begeven.
Burgemeester en Wethouders schreven
onder dagteekening van Zaterdag aan den
Raad
Naar aanleiding van het adres van het
Dagelijksch Bestuur van het Comité voor de
viering der Onafhankelijkheidsfeesten te
Amersfoort aan uwe vergadering, houdende
verzoek om een bijdrage uit de Gemeente
kas, Lebben wij de eer U voor te ste'len,
aan genoemd Comité een subsidie groot
f1000 toe te kennen.
Nu de inwoners blijk hebben gegeven, dit
bij uitstek nationale feest te willen vieren,
meenen wij, dat. de Gemeente zich niet on
betuigd mag laten.
Maar gezien het bijeengebrachte bedrag
en gelet op de financiën der Gemeente, komt
het ons voor, dat een bedrag van f 1000 vol
doende is te achten.
Ook het Havik heeft thans zijn buurt-
comité, met den heer K. van der Burg als
Eere-voorzitter.
De heer W. Ruitenberg is Voorzitter, de
heer S. H. Massa Secretaris en de heer B.
Th. Meijer Penningmeester.
Ook tracht men de ruiterclub te doen her
leven.
Gedurende het verlof van 31 Juli tot 11
Augustus verleend aan den Commissaris van
politie is de hoofd-inspecteur van politie, de
heer S. Posthuma, belast met de waarneming
der functiën van Commissaris.
De heer K. Duizendstra is benoemd tot
leeraar in Gymnastiek aan de gemeentelijke
Hoogere Burgerschool te Terneuzen.
Mejuffrouw A. Kok, uit Utrecht, aanbe
volen ter benoeming tot tijdelijk leerares in
Gymnastiek aan de Hoogere Burgerschool
hier, is benoemd tot onderwijzeres in dat
leervak aan de Mulo-school te Baarn.
De jongedames M. L. Buys en H. M.
Groenewegen behaalden de hoofdacte.
De heer P. W. Menalda van Schouwen
burg, thans Inspecteur der registratie en
domeinen te Groningen, is benoemd tot be
waarder der hypotheken te Middelburg.
Kapitein G. T. M. Ongerboer, van de Kon.
Militaire Academie te Breda, is bevorderd
tot majoor bij het 16e regiment infanterie,
hier.
De militaire apotheker ie klasse L. J.
Rühner wordt van 1 tot 22 September ge
detacheerd van het militair hospitaal hier
naar dat te 's-Gravenhage.
Bij de nationale zwemwedstrijden, Zondag
te Gouda gehouden, won Kees Beem den
isten prijs in den wedstrijd borstzwemmen
over 600 M. in 10 minuten 45!/6 seconden.
De A. Z. P. C. won daar den waterpolo-
wedstrijd van de Goudsche polo-club met 42.
De H. V. C.-combinatie sloeg hier Zondag
de voetbal-club Maarssen met 42.
Haar tweede elftal kwam met een 5
overwinning op Groen-Rood terug uit Zeist.
Bij de te Bussum gehouden tentoonstelling
der club van Gooische rashonden liefhebbers
verwierf de Dagos-boxer van den heer E. A.
Muijs den 3den prijs open klasse en »Jacot»,
de Belgische herdershond van den heer J.
Cattie, den 2den prijs.
Majoor M. Grondhout is benoemd tot lid
der jury voor de afdeeling rijpaarden bij het
concours-hippique te Utrecht.
Dr. H. Koppeschaar, die Vrijdagmiddag
hier zulke belangrijke mededeelingen deed
over zijn ervaringen als Roode Kruis-arts in
Montenegro, is reeds Zondagmiddag naar
Belgrade; vertrokken om op verzoek van de
Servische Regeering leniging te brengen
aan de meer dan 20 000 gewonden.
Mevrouw Koppeschaar, die te Cettinje haar
man zoo kloek ter zijde stond, zal zoo spoedig
mogelijk naar Servië vertrekkei
Morgen wordt op >Birkhoven« de Bonds
dag gehouden van den Ned. Meisjes Bond.
Slechts zeer weinig hebben geweten
zelfs de kantleden ontbraken dat Zondag
avond op het terras van »Amicitia«, vol
gens den rooster een concert werd gegeven
door de stafmuziek van het 5e regiment
infanterie.
Weder dienende, zal de staf morgenavond
een concert inhalen en daarbij het volgende
programma ten gehoore brengen
1. Sans reproche, marche Mi net.
2. Ouverture »Das goldene Kreuz» Brüll.
3. Weaner Miidel, Walzer Ziehrer.
4. Grande fantaisie sur des motifs
de l'opéra »IIérodiade« Massenet.
5. Unigarische Lustspiel Ouverture
Keler-Bela.
6. Drei spanische Tiinze Moskowski.
7. Rhapsodie hongroise II Liszt.
8. Potpourri sur »La Fille de
Madame Angot» Lecocq.
Bij het Hoofdbestuur der posterijen en
telegrafie berust een adresboek naar de stra
ten in heel het land. Een kippenhouder, die
het legpoeder wil bestellen, waarvan men de
alle denkbare records slaande uitwerking
dagelijks kan gadeslaan in de bioscoop >De
Arend», kan dus gerustelijk zijn briefkaart
adresseeren aan den apotheker Kuikelenburg,
Hanenstraat. De post brengt die briefkaart
dan wel aan haar juist adres. En waarom
zou de man geen Kuikelenburg heeten sedert
nog dezer dagen de heer Kruidenier zijn
radicaal als apotheker verwierf.
Er worden in de vakbladen velerlei leg-
poeders aangeprezen. Van het legpoeder des
heeren Kuikelenburg kan men met eigen
oogen de elke belofte en iedere verwachting
verre overtreffende werking constateeren.
Binnen éen etmaal heeft de heer, die na
tuurlijk bij vergissing een ideetje van dit
poeder inneemt een hoenderstapel om er
jaloersch van te worden, prachtdieren in alle
variëteiten.
Gaat dat zien, kippenhouders en doe er
uw voordeel mee. De Cines-maatschappij heeft
wel een zeer goed werk gedaan toen zij het
resultaat van dit poeder langs photografischen
weg in beeld bracht. Geen fantasie van een
teekenaar dus, geen humbug van den menger
van dit kostelijke middel, doch het zuivere
beeld zóo als het voor de lens van het toe
stel kwam. Wat wilt ge meer.
Een heel aardige film is die, welke de
kool uitbeeldt die een Amerikaansche student
zijn makkers en contubernalen stooft ten
einde een universiteits-roeiwedstrijd tc kun
nen bijwonen. Door een goed gevonden
combinatie beleent hij eerst zijn beste pak
en lost dit door de kleeren van zijn beide
studiemakkers te verpanden, waarna onze
businesman in den dop zijn sportief hart op
haalt en als grand seigneur met een jonge
dame gaat dineeren. De thuiskomst, waarvan
hij lichtelijk een voorgevoel heeft, is minder
aangenaam.
»De vrouw van den anarchist» is een
werkelijk zeer spannende dramatische film
met goeden opzet en van warm Italiaansch
spel. Uit dankbaarheid dat een princes haar
dochtertje redde op den eigen oogenblikdat
het door een auto zou worden overreden,
weet de moeder op het laatste oogenblik
den aanslag der anarchisten te verijdelen,
die het meiske bezigen om de prinses te
treffen.
Eer. geweldig spannende beeldenreeks is
»Irma, of de gevaarlijke vlucht». De opzet
is nogal zonderling en komt hierop neer, dat
een impresario, die met alle geweld een
damesnummer voor een variété-gezelschap
wil hebben en, nu ze weigert omdat ze een
goed emplooi heeft, haar maar eventjes
schaakt wel een averechtsche methode
om een nnmmer te bezetten.
De impresario weet een koopvaardij
kapitein te bewegen, hem even te helpen
bij de schaking. Het tweetal kloutert in de
slaapkamer der jongedame, waar de kapi
tein zijn zeilboekje verliest, en brengt haar
in een auto en zoo aan boord van een
schip.
De verloofde de»
danser, die met B
narooken, hoort
van de schaking, „ij"
boekje, weet aan L
te komen, slaagt er
te vinden en redt
kunst.
Na haar aan dd
klimt hij met haar
gooit een lijn uit, i
mast van een in de
lend schip. Hij ]aaj
brengt haar, over d
van het andere schi
Telkens en telker
ten van de geva«
scherm geprojecteer
zucht van verlichtic
houden is aangeko;
van het schip, daZ
brengen.
Natuurlijk krijgen
Het Pathé-journj
week-programma
aan de Langestraat
het teeken der vlie
Kamerleden toertj
maken.
Een nieuw soon
mont is die der Ij
kenster snoezige dii
»Kok of keukem
film. Een Amerika
een betrekking krij
raad, zich als kok
maat van ramp b,
waarvan de twee
weldig het hof v
paar vrienden, die e
gesticht, dat de b
hebben voor den ié
erger wordt het
woordigheid der n
schillen zich in den
gezicht van het
flauw valt, waarde
dat liet knappe ke
Zij bewaren plecht
ontdekking, maken
jaloersch, zóo zelfs,
met het kokje
komt, waarbij ook
ontsluierd.
»De verraderlijk;S
spannend drama
geschaakt en dooriu
detective te langen w
het spel der hoofdp^
aan de aankleedit;'!
steed.
Ook hier gaat dfa
zeer met onbedaarlfcj
Grappig is ook i3|
vervaarlijke revolrlnp
zijn revolvertasch ruil
tement in te bergia
koopen wil de hefojj
brengt.
»Geduld ovenvii
onmogelijk veel e
van haar aanbidder!;
komen, dat de VitajÉ
alléén kan vinden iij
onmogelijkheden,
zou zich zóo latend
Een gezelschap dj
hield hier gister n
aldaar.
In twee zeer giSj j
voorste waarvan eefltti
kwistig versierd rafoe
gers, reed de vro.e 1
en gevetlaarsd, de .om
door Amersfoort.
Te oordeelen na:3. v
die op den rit wP
pot wel geheel e zij
grijze Bisschopsstad er
Van visch gespijfcdj
gisteravond een Hslc
90 pond, 45 Kilo.
De kolos had
leiding tot heel wBi°
de jeugd, die no$fr 1
een visch had geWjÖf
Ter gister geh«|
aangevoerd 21 waMffl
De p:;is liep var. tot
De handel
groothandelaren ui:mc
tegenwoordig ware^j
De velen, die
van .8 uur naar «jg
pontificale mis 1
door kardinaal Va|
gedragen, zijn v
Door een gebfl
reeds bij Nijkerk tl
niet kon brengen»
sneltrein in plaats!
uur te Zwolle aan.!
een machine, die
was gezonden.
Door de polititl
aangehouden tw^j
