Dinsdag 4 November 1913. No, 8334. 63e Jaargang. BLOOKERS CACAO, Stadsnieuws. AMERSFOORTSCHE Uitgave van de Naamlooze Yennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff". HOOFDREDACTEUR p. j. rassanzzs. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1. franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel- abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, offlcieële- en onteigenings- advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU: ZORT2GRACST 9. Postbus 9. Telefoon 19. Moederpensiocneit. Zoowel in Engeland als in Frankrijk wordt de telkens toenemende vermindering van het aantal geboorten besproken en betreurd maar in Frankrijk geschiedt dit vooral omdat daardoor het aantal toekomstige recrulen wordt geschaad, schrijft Charles Boissevain in het «Handelsblad* en hij vervolgt: Evenals men de pas ontdekte vliegmachi nes voornamelijk gebruikt als voortreflijke middelen om een vijand te beoorlogen en te bombardeeren, bezigt men de krachtige be- weging om de burgerij te overreden, toch niet bang te zijn voor de verantwoordelijk heid voor een gezin van meer dan twee kinderen als in de eerste plaats noodigvoor de landsverdediging. Voorwaar, de wijze waarop het Fransche volk tegenwoordig wordt gedreven om zijn weerbaarheid te versterken, is eerbiedigwaardig, maar te vens een weinig verontrustend. En enkele argumenten er vóór schijnen mij onjuist. Dit geldt, dunkt mij, van de beeldspraak in de redevoering, vYelke de Fransche Mi nister van Oorlog, de heer Etienne, verleden week hield. Gewagend van de ontzaglijke offers en den langen diensttijd, welke nu voor de landsverdediging worden geëischt van de Fransche jongelingen, vergeleek hij die eischen van den Staat bij het snoeien van een tuinier, die, door het mes er in te zetten, groei bevordert. Hij juchte die offers toe »du plus profond de son coeur de patriote et de vieux repu blican* en verklaarde, dat het offer van zeer langen diensttijd ongedwongen en spontaan door de jonge Franschen gebracht wordt. Hij zeide o.a. »La preparation militaire n'a pas été en notre pays de France l'ceuvre des pouvoirs publiés. Non, elle a été l'ceuvre, uniquement l'ceuvre, exclusivement l'ceuvre de génération spontanée de la nation elle-même*. Indien dit juist is waargenomen, kan men niets bedenken, dat meer tot de eer der vaderlandslievende jeugd van la belle France getuigt. Ik wilde, dat de weerplicht, al was het slechts met half zoo veel geestdrift, door onze jonge mannen werd beseft en vervuld. Maar is het lange dienen in het leger wer kelijk de vrucht van génération spontanée? De Minister haalde vier regels aan van den grooten dichter Ronsard, den nationalen dichter van de Fransche renaissance, welke hij een symbolische vertolking achtte van hetgeen de Fransche jongemannen deden Le Gaulois semble au saule verdissant, Plus on le coupe, plus il est naissant, Et rejetonne en branches davantage, Prenant vigueur de son propre dommage (»De Gallier is gelijk den groenen wilgen- tak, die te weliger groeit naarmate men steeds meer hem snoeit, die uitbot in steeds meerder jonge takken, dus krachten puttend uit zijn eigene verminking*). Dat zijn mooie regels; maar de wilgen- takken snoeien zich zeiven niet. Het mes van den tuinier komt er steeds bij te pas. Zou dit gedeeltelijk ook niet het geval zijn met de jongens, die drie jaar moeten dienen? Vrijwillig doen zeker velen het; maar dat een deel van het volk en van de soldaten tegen den langen diensttijd is, weet men. Intusschen is la génération spontanée van aanstaande recruten in Frankrijk nog niet merkbaar, en daarom poogt men het aantal geboorten te doen toenemen door verminde ring van belastingdruk voor vaders van meer dan twee kinderen. En dan wordt er op gewezen, dat vaderlandsliefde moet dwingen tot grooter gezinnen. In Engeland en in Amerika, waar men eveneens de vermindering der geboorten be treurt, doet men geen beroep op de vader landsliefde van hen die nalaten het geboorte cijfer te doen stijgen, maar poogt men, vóór alles, moeders tot steun te zijn en de lasten van een groot gezin voor arme vrouwen en weduwen te verlichten. Men poogt vooral de kinderen, die er reeds zijn, in het leven te houden, door hun moe ders in staat te stellen, voor hen te zorgen. Dit trekt mij zeer aan. En dat ook om het mooie woord, waarmede een geneesheer zijn opwekking tot steun aan moeders in leidde. Hij sprak dén wensch uit «dat vrouwen iar kracht zouden mogen concentreeren tot het aanvaarden van een opgeruimd moeder schap,* hetgeen in 't Engelsch mooier klinkt als: «concentrate their energies to joyous maternity* Een andere dokter, een vrouw, Elisabeth Hoan Chesser, merkte terecht hierbij op, dat er voor duizenden vrouwen geen sprake ooit is van «joyous maternity*. Ongehuwde moe ders, verlaten vrouwen, vrouwen wier man nen ziek, werkloos of in de gevangenis zijn, leeren weinig kennen van de zonnige vreugde van het moederschap, evenmin als jonge weduwen, zonder bestaan achtergelaten, arm en onbeschermd. Want geen grievender smart is er voor een moeder dan die van haar kind niet te kunnen verwarmen, te kleeden, te voeden. En daarom is in Amerika een be weging ontstaan om den Staat te vragen, pensioenen voor moeders in te voeren. Hiervoor is veel te zeggen. De moeder is de bron van het leven. Meer dan iemand ter wereld moet zij beschermt. Een groep Amerikaansche vrouwen heeft voor een uitgewerkt plan tot het verleenen van «Mothers Pension* de goedkeuring ge vraagd van de wetgevende machten der ver schillende Staten. Ze noemen het slechte economie en bijzonder wreed om, als tot nu toe, vaderlooze behoeftige kinderen aan de moeders te ontnemen en in instellingen als weeshuizen en armenhuizen te herbergen. In Californië, Illinois, Missouri en Massachusets heeft deze beweging, welke vooral arm achtergelatene weduwen ten goede komt, reeds de beste gevolgen gehad. De Staat Oregon was de eerste om met bijna alge- meene stemmen de Moeders-pensioenwet aan te nemen. In Mississippi krijgt de moeder nu een uitkeering van tien dollar per maand als zij éen kind heeft, met vijf dollar per maand voor elk kind meer. Dit geld moet dienen om te voorkomen, dat de moeder buitenshuis werk doet. Het voorbeeld van Amerika wekt Engeland tot navolging. Als de Staat geld durft uit geven tot bijstand van nooddruftige moeders, wordt een der oorzaken van blijvend paupe risme in het hart aangetast. En men ver hindert dus, dat moeders en kinderen van elkander gescheiden worden. Geld uitgeven voor gelukkig moederschap is economischer dan geld besteden aan de gevolgen van verwaarloosd moederschap. Mevrouw Schoff, Presidente van «The Mothers Congress of America*, verklaarde onlangs, dat het nu gebleken is, goedkooper te zijn de moeders te pensionneeren in haar eigen tehuis* dan de kinderen op te nemen in een weeshuis. Het geld is welbesteed en strekt ten goede van de gezondheid, de zedelijke welvaart er het geluk der gemeen schap. De slotsom van het Amerikaansche Moe ders-congres was dit «Elk kind heeft recht op een tehuis, elke moeder heeft recht dit te eischen van den vader van het kind of van den Staat en.ös de noodzaak dwingt, onderhoud van haar zelve en haar babies, gedurende de jaren dat zij van haar afhankelijk zijn*. De tijd is rijp, meent het Congres, voor de invoering van weduwen-pensioenen. Sommige andere pensioenen schijnen het gevoel van verantwoordelijkheid voor hun daden bij mannen te verminderen. Maar een vaderloos kind krijgt slechts bescherming van éen persoon en de arme moeder kan niet te gelijk haar brood verdienen buitenshuis en voor haar kinderen zorgen. DAALDERS de prijs is laag, de cacao is best, de verpakking is eenvoudig. Zelfs de moederlijke liefde, welke Bergson terecht «het groote levens-mysterie* noemt, vermag niet het onmogelijke. Waar geen geld en werk binnenshuis is te vinden voor de moeder, moet de helpende hand worden uitgestrekt om de bron van het leven in den Staat ïn stand te houden. En als men behoeftige moeders wil helpen, is bet zeker goed, te beginnen met de we duwen. Welk heerlijk ideaal wordt der menschheid nu voor getooverd door de lieflijke woorden »a joyous motherhood* 1 Voorwaar, ieder die helpen kan om deze te winnen, al is het maar ook voor éen be hoeftige weduwe, éen hongerlijdend moedertje, is een weldoener van zijn volk. En dat is hij niet omdat hij dus een aan staanden recruut wellicht levenskracht geeft, maar omdat hij vreugde brengt in een moe derhart. In «Stct.* 256 is opgenomen het Kon. besluit van 17 October 1913, houdende be palingen ter uitvoering van artikel 49 der Vogel wet 1912. In artikel 1 wordt bepaald, dat tot de in het eerste lid van artikel 49 der Vogelwet 1912 bedoelde Gemeenten, waarin het vangen van lijsters door strikken, niet lager gesteld dan éen Meter boven den grond, en het daarna dooden dier vogels, gedurende vijf jaren na het in werking treden van het eerste lid van artikel 2 der wet geoorloofd blijft mits op gronden van derden niet dan in gezelschap van den eigenaar of recht hebbende of met diens schriftelijke toestem ming o.a. behooren Amersfoort, Ermeloo, Harderwijk en Rhenen. Volgens art. 2 is het in het eerste artikel bedoelde vangen en dooden van lijsters geoorloofdin het eerste jaar van 1 October tot 31 December; in het tweede jaar van 1 October tot 15 Decemberin het derde jaar van i October tot 30 Novemberin het vierde jaar van 15 October tot 30 November; en in het vijfde jaar van 15 October tot 15 November. Oneerlijke concurrentie. Den zelfden dag, waarop H. M. de Ko ningin in de Tweede Kamer de Troonrede uitsprak, wees de «Utr. Crt.« er op, dat de Minister van Justitie daarin te kort schoot omtrent een aankondiging van pogingen om de oneerlijke concurrentie aan banden te De Utrechtsche Leo-vereeniging heeft daarop de verschillende Hanzebonden in Nederland reeds gepoogd mobiel te maken tegen dit voor den middenstand zeer teleur stellend verzuim. Maar behalve deze, krijgt de Minster nu een niet onverdienstelijke wenk uit zijn on- middelijke omgeving, vervolgt het blad. Immers in het «Verslag omtrent handel, nij verheid en scheepvaart van Nederland gedurende 1912*, uitgegeven door de afdee- ling Handel van het Ministerie van Land bouw, luidt het «Meer nog dan de vorige jaren klaagde de kleinhandel ditmaal over het gemis aan behoorlijke wetgeving tegen de oneerlijke concurrentie. Met onbeschaamde driestheid worden, naar bericht werd, door bedrijvers van oneerlijke concurrentie middelen in toe passing gebracht, welke de verontwaardiging wekken van den eerlijken handelevenwel worden op zóo listige wijze de kwade prak tijken aangewend, dat met behulp der be staande wetgeving daartegen niet kan opge treden worden*. Hebt ge 't gehoord, Excellentie? Een der hoofdambenaren van het Depar tement van een uwer collega's-bewindsman nen windt er geen doekjes om «de bestaande wetgeving brengt geen baat*. Conclusie: er is wijziging noodig. Broodnoodig Duizenden en nog eens duizenden mid denstanders wachten er op. Het aantal 70-jarigen, dat op 9 December voor den eersten keer ouderdomsrente zal kunnen ontvangen, wordt thans reeds ge raamd op 90 000. Alleen voor December 1913 heeft Minister Treub ter zake aangevraagd f 840 000, waar van f 250 000 wegens kosten van voorberei ding. Voor 1914 wordt 7.5 millioen noodig geacht. De oorzaak van de groote misrekening ten aanzien van het aantal rentetrekkers, is nergens anders in te vinden dan in het ge mis van betrouwbare gegevens, dat prof. Kluy ver bij de schatting van het aantal rechthebbenden zóo de plank deed misslaan. Gedeputeerde Staten hebben goedgekeurd het Raadsbesluit van 30 September waarbij aan de bouwvereeniging «St. Bonifacius* een voorschot van f 178 218 werd verleend voor het bouwen van werkmanswoningen aan den Soesterstraatweg, bij het politie-posthuis. Hoofdbesteller P. J. Voerman is overge plaatst van het post- en telegraafkantoor hier r.aar dat te Arnhem. H. M. de Koningin-Moeder keert Donder dag van haar buitenlandsche reis terug op Het Loo. De tram vervoerde in October 11 067 be talende passagiers, of 502 meer dan in Wijn maand 1912. De ontvangsten uit vervoer bedroegen f 555.55, of f 29.50 meer de totale ontvang sten beliepen f619.49, of f24.32 meerde dag kilometer-opbrengst was f 11. to, of 44 cent hooger dan in de zelfde maand van verleden jaar. De heer P. Neeven verwierf de Lagere akte Wiskunde. Luitenant-generaal G. A. Buhlman ver trok Zaterdagavond te 8.10 van hier naar 's-Gravenhage om het commando over het veldleger te aanvaarden. Z. Exc. werd aan het station uitgeleid door de officierskorpsen in dit garnizoen en de muziek der 5e infanterie-brigade. Zeer tot ons leedwezen moest Inhetvrig nummer uitgesteld de verwijzing naar de advertentie, in welke de plaatselijke vereeni- ging voor Hooger enderwijs buiten de uni versiteit de hier dezen winter te houden voor drachten aankondigde. Er zullen twee cursussen worden gehou den door prof. dr. K. Kuiper, van de Ge meentelijke universiteit van Amsterdam, op 27 November en op 3, 9 en 15 December over de poëzie van Homerusen door prof. dr. J. H. F. Kohlbrugge, van de Rijks-uni versiteit te Utrecht, op 15, 20 en 27 Januari over de mensch in de ijsperiode en de Hunnebedden en over dierlijk animisme. Beide cursussen zijn toegankelijk voor leden tegen betaling van f 1.50 per cursus, voor niet-leden van f3 per cursus. Aanmeldingen wil nog gaarne in ont-

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1913 | | pagina 1