Prima P
vangst nemen dr. Ph. H. Peyrot, Paulus
Buyslaan 7.
Is 't nog noodig, te herinneren aan het
concert, aanstaanden Vrijdagavond in de
Groote kerk te geven door de Wognummers,
van wie een uit den aard der zaak zóo
verwend muziek-recensent als die van het
«Handelsblad* onder meer schreef: ...men
kan niet genoeg krijgen van het koortje, dat
zoo eenvoudig en zoo lieflijk in vier stemmen
zonder begeleiding zingt, met zoo zuiver
muzikaal gevoel*.
In het jongste nummer van «Toonkunst-
nieuws*, dat allen leden der Maatschappij
tot bevordering der Toonkunst gedurende
het concert-seizoen wordt toegezonden, wordt
gewezen op de uitvoering, welke de afdeeling
Utrecht den iS dezer geeft.
Onder begeleiding van zeer uitgebreid
orkest worden door het versterkte koor ten
gehoore gebracht Mahler's 4e symphonie in
g en Franck's Redemption.
Leden van de afdeeling Amersfoort, die
deze uitvoering willen bijwonen, moeten vóór
14 dezer plaats bespreken; want anders heb
ben zij alle kans op een vruchtelooze reis.
Mr. R. P. van der Marck, Vlasakkerweg
3S, Secretaris van de Amersfoortsche afdee
ling. is als steeds gaarne bereid, alsnog
nieuwe leden in te schrijven.
Orelio zal met de besten van het Neder-
landsch opera-ensemble aanstaanden Maan
dagavond in «Amicitia* hier optreden.
Zie de advertentie.
Het groote nummer van het bioscoop
theater aan de Langestraat is een zeer goed
in scène gezette verfilming van Alexandre
Dumas' »De graaf de Monte Christo*.
Onnoodig te zeggen, dat zij geweldigen
indruk maakt.
Ook de overige nummers geven, als ge
woonlijk, elk wat wils.
De firma Ferwerda Tietnan, te Amster
dam, heeft ook voor 1914 de bekende en
terecht veelbegeerde Hoytema-kalender ter
beschikking gesteld van haar afnemers.
Hoytema heeft ook voor dezen nieuwen
kunst-kalender weer superbe teekeningen
van dieren en randversieringen gemaakt en
door een juiste kleuren-combinatie een dozijn
bladen gegeven, die 't een lust is te bekijken.
Men zie de voorwaarden waardoor men
de gelukkige bezitter van zoo'n kalender kan
worden, hierneven.
Een echtpaar uit Utrecht deelde gister
avond in «Amicitia* aan een tachtigtal hoor
deressen en hoorders hun persoonlijke spiri-
tische ervaringen mee.
Hetgeen werd gegeven, was noch mooi
van vorm, noch nieuw, noch interessanthier
en daar zelfs vrij banaal.
De vereeniging «Handel en Nijverheid*
houdt Dinsdagavond haar maandvergadering.
Onder meer komt daarin aan de orde het
plan-Krook.
Ter kaasmarkt werden gister aangevoerd
14 wagens met 13 360 pond kaas.
De prijs liep van 31 tot 321/2 cent.
De handel was vlug.
De herinneringen zijn de ziel van het leven
zij slechts overleven den dood en den ramp
spoed.
XTit den Omtrek.
De Minister van Waterstaat heeft een
commissie ingesteld om te onderzoeken welke
wijzigingen zijn aan te brengen in de Be
grootingen in het verslag der Staatscom
missie in zake de droogmaking en afsluiting
der Zuiderzee van 17 April 1894, ten gevolge
van de stijging der arbeidsloonen en van de
prijzen der materialen, alsmede van de toe
passing der nieuwe werkwijze bij de uitvoe
ring dier werken.
Voorzitter der commissie is de heer H.
Wortman, hoofdingenieur-directeur van den
Rijks-Waterstaat ie klasse, te Haarlem;
Secretaris, de heer V. J. P. de Blocq van
KuffeJer, ingenieur van den Rijks-Waterstaat
ie klasse, te Hoorn.
Ter inleiding van een door hem te Hoog
land te geven cursus in pluimveeteelt sprak
de heer F. W. Roelofsen, landbouw-onder-
wijzer te Houten, Zaterdagavond in het café-
Van den Berg, aan den Ham te Hoogland.
Ondanks Allerheiligen, aan welken kerke-
lijken feestdag men bij het uitschrijven der
bijeenkomst niet bad gedacht, was de groote
gelagkamer geheel vol belangstellenden, ook
niet-leden van de V. P. N.
Inleider wilde ditmaal niet alleen spreken
over pluimvee, doch over de voedering van
v?e in het algemeen.
Voederen is niet wat voer voor gooien,
doch moet met beleid geschieden. Uit de
boerderij moet gehaald, hetgeen er uit te
halen is. De boer staat voor hooge loonen
zijner arbeidskrachten en een hooge pacht
dan wel hooge koopsom. Hij mag dus geen
geld wegsmijten, doch moet ook op 't voor-
deeligst voederen en daartoe moet hij ken
nen de behoeften van zijn vee en den inhoud
van het voedsel en moet hij vergelijking kun
nen maken tusschen de verschillende voeder
artikelen, die hem worden aangeboden, zoo
wel aangepraat door reizigers als aanbevo
len door verlokkende advertentiën.
Laatst vroeg een zijner leerlingen van een
landbouw-cursusmeester, iemand bood me
Bibby-koeken aan voor f 10moet ik die
nemen?
Spr. antwoordde: wat is de prijs, wat zit
er in Laten we samen het sommetje eens
maken.
Bibby is krachtvoer, evenals lijnkoek. In
Bibby zit 20 pCt. eiwit, 10 pCt. vet en 34
pCt. koolhydraten in lijnkoek 30 pCt. eiwit,
io pCt. vet en 28 pCt. koolhydraten. Eiwit en
vet zijn veel duurder dan koolhydraten. De
proefstations nemen voor eiwit en voor vet
3 waarde-eenheden aan en voor koolhydra
ten 1 waarde-eenheid. In Bibbykoek zitten
dus 20 X 3 of 60 en 10 X 3 of 30 en 34
X 1 of 34, samen dus 124 waarde-eenhe
den en in lijnkoek 3 X 3° of 90 en 3 X
10 of 30 en 28 X 1 °f 28, samen 148 waar
de-eenheden.
De 148 waarde-eenheden van lijnkoek
kosten f u.75 éen waarde-eenheid kost dus
ongeveer 8 centBibbykoek moest dus
124 X 8 of f 9.92 kosten en is dus met
f 10 te duur betaald. Op 100 koeken scheelt
het juist f 8.
Bovendien weet je, dat, als je 's winters
lijnkoek hebt gevoerd, je vee in 't voorjaar
goed gezond is, want lijnkoek geeft beste
doorstraling.
Alle voeder-artikelen zijn op die manier
met elkaar te vergelijken.
Bijvoorbeeld maïs en rogge.
Een zandboer heeft rogge en voert dus rog
ge. Doet hij daar wijs aan Wie rogge voert
aan varkens, in de laatste periode vlak vóór
't mesten, krijgt hard spekwie rogge voert
aan drachtige varkens, zal ervaren, dat zij
de keuen verwerpen, omdat er in rogge
veelal het zoo vergiftige moederkoren zit
wie rogge voert aan dieren, die veel opstal
staan, zal bemerken, dat zij gaan lijden aan dik
bloedigheid, stijve hielen en zelfs hersenaan-
doeningen. Maar voer gerust aan paarden,
die veel aan den reep staan, roggemeel en
paardeboonen doch geef het brood, daarvan
gebakken, nooit versch.
Toch zegt menigeen: ik. heb volop rogge;
waarom zou ik dan maïs koopen?
Maar laten we weer eens het sommetje
maken.
In rog zit 9.5 pCt. eiwit, 1.6 pCt. vet en
63.9 pCt. koolhydraten, samen 93 voeder
eenheden in maïs zit 7.5 pCt. eiwit, 4 pCt.
vet en 68 pCt. koolhydraten, samen 102
waarde-eenheden. Maïs kost f 5.05, dus
schraal 5 cent; rogge zou dus tegen maïs-
prijs mogen kosten 93 X 5 of f 4-65 per
150 pond. Wordt de rogge duurder dan
f 4.65 verkoop haar dan en voer maïs.
Willen we rationeel voederen, werkelijk
duiten kloppen uit het bedrijf, dan moeten
we steeds de waarde niet alleen den
prijs der voeder-artikelen vergelijken.
Wat zit er nu in het voeder? Wat we
geven, zijn, behalve een beetje vleeschmeel,
planten. En wat zit er in planten Water,
veel water. In 100 pond gewone herfst-
knolletjes zelfs 92 pond water, in harde lijn
koek 13 it 14 pCt., in hooi 15 pCt, in beende
ren nog 10 pCt. Er moet zooveel water in
de planten zijn opdat zij het water kunnen
verdampen en daardoor, bij het opzuigen van
nieuw water uit den bodem, mest kunnen
meezuigen.
En ook dieren hebben veel water noodig.
Wie zijn koeien veel te drinken geeft, krijgt
veel melkeen geit, die goed drinkt, is een
beste melkgeit Zoodra de boer wortelgewas
sen voedert, neemt de melk-productie toe,
want het dier neemt geen water uit een
emmer, omdat het bang is, zich inwendig te
veel te verkoelen, maar dolgraag uit pulp,
bieten, enz.
Naast water zit er in elke plant drooge
stof en deze drooge stof is weer onderver
deelbaar in stikstofhoudende of brandbare
stof (koolstof, zuurstof, stikstof, waterstof en
zwavel samen vormend, «iwit en amiden)
en stikstofvrije stof of onbrandbare stof
(koolstof, zuurstof, waterstof, vet, suiker, zet
meel en ruwvezel). Als nu de plant stikstof-
houdende stof (de eerste 5) krijgt, groeit ze
vanzelf. Je kunt dus je land bemesten met
eierenevenwel is Chili-salpeter heel wat
goedkooper.
Eiwit is heel slecht oplosbaar in water,
doch in de plant zit een stof, die eiwit moet
worden, en wel amidevooral in jonge
planten, jong gras, jonge twijgjes; de dieren
weten dat best en zijn er dol op.
Ruwvezel is de stof, die de wanden der
cellen, de deeltjes der plant, vormt. Hoe
ouder de plant, des te meer ruwvezel heeft
zij, des te harder is zij.
In de plant zit ook asch en daarin koli,
kalk, phosphorzuur, magnesia, enz. Kalk en
phosphorzuur vormen voornamelijk de beende
ren kali hoort thuis in de spieren en de
nieren halen het uit het bloed, ten minste
wanneer het dier behoorlijk wordt gevoed.
In het bloed moet zout zijn, gewoon keuken
zout. Krijgt het dier geen zout, dan houdt
het de kali in. In een heel nat jaar, als het
zout uit het land regent en de dieren de
salpeter van de muren likken, sterven er
vele aan ka'.i-vergiftiging. Een paard heeft
10 Gram, een koe 40 Gram keukenzout per
dag noodig. Een liksteen doet daarvoor
wonderen.
Worden dus kali-rijke gewassen gevoe
derd, dan moet flink keukenzout nagegeven.
De huidige boer weet dat wel en strooit 5
Kilo zout op elke 1000 Kilo hooi, hetgeen
het broeien tegenhoudt en tevens het hooi
beter verteerbaar maakt.
Wil de boer weten wat het dier moet
hebben, dan dient hij te weten waaruit het
dierenlichaam bestaat. Elk dier nu bestaat
uit water en drooge stof. Zoo heeft een pas
geboren kalf op 100 pond vleesch 80 pond
wateris het gemest dan heeft het nog
slechts 40 pond water en zijn de overige 40
pond omgezet in vet.
De drooge stof bestaat uit een brandbaar
deelvleesch, zenuwen en lijmgevende stof
fen, samen eiwit; en een onbrandbaar deel,
weer stikstofvrij, en wel asch en een
ideetje suiker.
Als men een dier alleen aardappelmeel
(suiker) voert, eet het veel, doch wordt slap
en valt eindelijk neerde machine kan dan
niet behoorlijk aan den gang blijven. Het
moet óok eiwit hebben en daarom voert men
een jong dier vooral veel melk.
Het vet wordt opgebouwd uit zetmeel en
suiker. Het dier zet dan vet uit op de toe
komst en beheert het als een spaarpot, een
reserve-kapitaaltje. Men denke aan den beer,
die in den winter slaapt, of aan de broedsche
kip, die bij ongeluk in den hooiberg wordt
bedolven onder het hooi en soms maanden
lang teert op haar vet.
Het spreekt vanzelf, dat men hetzij van
de eene, hetzij van de andere vbederstof niet
te veel moet geven. Er is een grens aan het
verterings-proceshet teveel gaat in den
mest en men kac dus evengoed 1000 lijn
koeken koopen er ze zóo in den mest bak
werpen de'dieren behoeven dan tevens geen
noodeloozen arbeid te doen.
Er moet óok warmte gemaakt. Bij een
gezond dier is de temperatuur voor een
paard 39, een varken 40, een kip 40, een
koe 38 graden Celsius. De dieren weten
even goed als de mensch, dat zij warmte
moeten hebben en hoe zij die moeten maken.
In den warmen hooitijd smaakt koude kost,
wrongele melk, sla, het best, en blieft geen
boer spek; thans, bij het knollen trekken,
hapt hij wat graag in snijboonen met spek
en worst.
Als thans de koeien op stal ruim schut-
stroo krijgen, zoeken ze het beste er uit.
Zoodra het vriest, is 's morgens alles schoon
op. De boer klaagt dan, dat de beesten hem
de ooren van 't hoofd eten en schreeuwt den
heelen dag «deur dicht*in Overijsel wor
den de beesten zelfs afgedekt achter zakken
of schotten van strooeen zeer yerkeerde
methode, waarbij de zuinigheid de wijsheid
bedriegt, want 's morgens is de huid nat en
al gauw komen er zieke dieren. Laat de
dieren er zelf voor zorgen geef ze volop
strooi.
Wie veel warmte noodig heeft, haalt veel
en diep adem, want daardoor bevordert hij
het verbrandings-proces. Het dier gebruikt
daarvoor de stikstofvrije stoften (koolstof en
een beetje zwavel) en sals 'tdus koud is,
moet men wat vet voeren (zonnebloempitten,
hennepzaak, vetkanen)maar vooral een
beetje, want anders worden de dieren even
onlekker als iemand, die zich diarrhee op
den hals heeft gehaald.
Moet een paard den heelen dag voor den
reep, geef het dan wat meer zetmeelachtige
stoffen dan gewoonlijk.
We moeten steeds bedenken, dat we geen
dieren houden voor ons genoegen, doch om
er iets aan te verdienen en. dat we ze dus
zóo moeten voeden, dat ze ook kunnen
produceeren.
Vele er. groote eieren krijgt men, behalve
door goede verpleging, door juiste en goede
voederingeen kip moet een flink ei, een
koe moet goede melk kunnen maken;
Bij de voedering van elk dier moet het
eiwit tegenover.de rest (suiker, zetmeel, vet,
amiden) staan als 1 tot 5 men moet dus
1 pond eiwit geven, tegen 5 pond rest.
Voeren we zóo, dan gaat er niets verloren
en komt alles tot zijn recht.
Verhit men water van 15 graden door «en
pond aardappelmeel onder het keteltje te
verbranden, dan wordt het water 10 graden
warmverbrandt men er een pond vet on
der dan wordt het 27.5 graad warm. Een
pond vet is dus evenveel waard als 2.5 pond
van een andere stof. Bij de voeding-verhou-
ding moet vet dus worden vermenigvuldigd
met 2.5.
In maïs®it 7.5 pCt. eiwit, 5 pCt. vet en
68 pCt. koolhydraten. Wie uitsluitend maïs
voert aan zijn kippen, kan dus vooruit na
gaan, dat hij wel vette dieren krijgt, maar
geen eieren, om de doodeenvoudige reden,
dat zij te weinig eiwit krijgen en dus even
min eiwit kunnen maken als de allerknapste
timmerman een kast kan maken als h'j cl-
leen een hamer en spijkers, doch geen hcjt
krijgt.
Wie melkkoeien heeft, voert ze lijnkoek,
waarin 30 pCt. eiwit, 10 pCt. vet en 28 pCt.
koolhydraten. Hij doet veel beter, hun katoen-
zaadmeel te voeren, waarin 40.7 pCt. eiwit,
9.9 pCt. vet en 44 pCt. koolhydraten, en dat
bovendien dc helft goedkooper is. Voert er
dan aardappels of maïsmeel naast, of, wilt
ge harde boter hebben, gerstemeel.
Spr. bemerkte hier tot zijn schrik, dat het
reeds meer dan tijd voor hem was om per
fiets naar Amersfoort terug te keeren, wilde
hij den trein naar Utrecht nog halen.
Hij stapte dus van zijn onderwerp af en
deelde mede, bereid te zijn 8 of 9 voordrach
ten te houden over pluimveeteelt, ook voor
niet-leden der V. P. N. Zulk een cursus,
waarvan de kosten geheel worden bestreden
door het Rijk, is kosteloos. Het eenig noo-
dige isminstens 12 deelnemers en trouw
komen.
Al dadelijk gaven 15 belangstellenden zich
op, die nog anderen zullen meebrengen. Om
den kerkdag wordt de eerste voordracht mor
gen (Woensdagavond) gegeven de overige
's Zaterdagsavonds van iedere week in No
vember en Decemberden laatsten avond
generale repetitie, met lichtbeelden.
De heer K r o o k, Voorzitter der onder-
afdeeling Amersfoort en omstreken van de
V. P. N,, dankte den heer Roelofsen voor
zijn heldere en bevattelijke uiteenzetting en
de ongedacht talrijke aanwezigen voor hun
aandachtig luisteren en zette het nut, dat de
V. P. N. sticht, in enkele woorden uiteen.
Zooals we reeds meedeelden, worden ook
te Soest, Doorn en Zeist dergelijke pluim
vee-cursussen gehouden.
Mogen de kippenhouders toonen, dat zij
prijs stellen op deze voorlichting.
Bunschoten krijgt een hulp-postkantoor en
een nieuw Gemeentehuis.
De Prins der Nederlanden heeft voor
f6° 000 van de Gemeente Ermeloo aange
kocht 210 H. A. van de zoogenaamde El-
speeter struiken, met het doel ook deze heide,
enz. te doen ontginnen.
Het Gemeentebestuur van Utrecht heeft
volgens het «Hdbld.* besloten een proef te
nemen met het vegetarisme voor schoolkin
dervoeding.
In het geheel wordt te Utrecht aan een
1300 kinderen schoolvoeding verstrekt; voor
400 van deze kinderen zullen nu in den
komenden winter de spijzen volgens de ve
getarische voedingsleer worden bereid.
Burgemeester en Wethouders hebben be
sloten, de zorg hiervoot1 op te* dragen aan
de plaatselijke afdeeling van den Nederland-
schen Vegetariërsbond, die het den kleinen
zeker zoo goed en smakelijk mogelijk zal
maken.
VOETBAL.
Ondanks het slechte weer is het tamelijk
uitgebreid voetbal-programma Zondag toch
geheel afgewerkt.
Quick II speelde 's morgens om 11 uur op
het terrein vóór de kazerne tegen het Vijfde
II. De harde wind maakte het plaatsen van
den bal vrijwel onmogelijk, zoodat er weinig
goed spel vertoond werd. De Quick-reserves
bleken veel sterker en wonnen met 5—0.
's Middags bleek men van den wal in de
sloot geraaktde wind was vervangen door
regen. Quick I speelde op Birkhoven tegen
Daventria, uit Deventer. Het elftal der vlug-
menschen bleek een verandering ondergaan
te hebben. Keetell had omgeruild met De
Bruyn, terwijl Briët Sr. in de iniddenlinie was
opgenomen. Laatstgenoemde speler speelde
den geheelen wedstrijd uitstekend en is on
getwijfeld een groote aanwinst voor Quick,
Vóór de rust werd niet gedoelpunt; het
spel was verdeeldbeurtelings waron beide
doelen in gevaar, doch de doelverdedigers
hielden hun heiligdom schoon. Na de doel-
verwisseling trad Quick meer op den voor-
grond en het duurde dan ook niet lang of 1
Keetell bezorgde Quick de leiding.
Dit voorbeeld werkt aanstekelijk op dc
Daventria-voorhoede. Maar Quick's verdeF-
ging zit goed in elkaar. Van Rhijn en j
Warnaer spelen hun bekende soliedc partij
ook De Bruyn en Briët spelen verdienstelijk. 1
Quick's voorhoede vindt nog tweemaal het j
vijandelijke net. De menschen uit de koek-
stad zien geen kans, een tegenpuntje te 1
maken, zoodat Quick wint met 3o.
Achter «Rustoord* wist H. V. C. II na j
een zwaren strijd Presto II, uit Utrecht, te
kloppen. Ondanks de gladheid werd er goed j
gespeeld. Bij H. V. C. was Caljee weer goed
op dreefbij Presto was de rechtsbinnen de
beste. Het einde leverde een kleine over-
winning (21) op voor de Rustoorders.
De H. V. C.-reserves, hebben, indien ze
goed volhouden en ook buiten de stad zoo-
veel mogelijk volledig opkomen, een goede
kans op het kampioenschap.
Van de buitenwedstrijden valt weinig goeds 1
te vertellen. II. V. C. I verloor met 4 2 te
Enschede tegen de Tubanters, terwijl het
Vijfde te Rhenen met 2o tegen Rhenen
het onderspit moest delven.
Wanneer 't sltiïe)
telt vau naastcrJöt
kan gaan bij deS:er
er dan niet toe, t t
leer, en wordt'tl'
zich gaat aanpj» d
de zich ontwikkel01
Toen ik op ASf®®
te Laren (N.-FL
zocht, bad ik'"ec*
dat Katholiek tf 'lBJ
verstaan een wc*
zeer zeker verrü'
naderbij*.
Wie zal dc ka: aa
Rome gaan om
van Ileycrmans
Zoo juist word!
deeld, dat dc tcc^
hedenavond «W:
gaat.
verkrijgbaar
