BIJBLAD
Amersfoortsclie Corat
Stadsnieuws.
Gemengd Nieuws.
Ingezonden.
van de
No. 8386
uitgave van
N.V. de AMERSFOORTSCHE COURANT
voorheen Firma A. H. van CLEEFF
VAN ZATERDAG 7 MAART 1914.
De eerste elftallen van H. V. C. en P. E. C„
uit Zwolle, zullen elkaar morgen ontmoeten
achter «Rustoord*.
Het Vijfde gaat naar G. V. C. 3, te Wa-
geningen.
Ook de bloemisten maken bij advertentie
in dit nummer bekend, dat het uurloon is
verhoogd.
Bij de ten overstaan van architect H.
Kroes gehouden aanbesteding voor den bouw
eener R. K. kerk met pastorie te Epe werden
ingeleverd g biljetten.
De minste inschrijver besomde f 32 648.
De lantaarns van auto's en rijwielen moeten
volgende week uiterlijk vijf minuten vóór
half zeven, die van de overige voertuigen
ten allerlaatste om vijf minuten vóór zevenen
goed helder branden.
Morgen is hier alleen geopend de apotheek
van den heer W. A. van den Bovenkamp,
Utrecbtschestraat 10.
De kantonrechter veroordeelde drie ver
koopera van Witte Kruis-aandeeltjes onder
scheidenlijk tot f 5, f 15 en f 50 boete met
in beslag neming der lootjes.
Niemand komt moeilijker tot wijsheid dan
de eigenwijze.
Uit den Omtrek.
Gedeputeerde Staten van Gelderland heb
ben goedgevonden, in het belang van de
vrijheid en de veiligheid van het verkeer het
gedeelte van den Elspeet—Eper of Gortel-
schen weg van de grens der bebouwde kom
van Elspeet tot den Vierhouter en Soerel-
scheweg en het gedeelte van laatstgenoemden
weg, van weg B 106 tot den Nunspeet
Vaassenschen of Vierhouterweg, vooralle
motorrijtuigen op meer dan twee wielen ge
sloten te verklaren.
Het kosthuis voor gegageerde Oost-Indi
sche militairen, dat door den Volksbond tegen
drankmisbruik wordt ingericht bij Putten, zal
1 April worden geopend.
Tot huisvader en huismoeder zijn benoemd
de heer M. Koornstra, hier welbekend, en
echtgenoote.
De «Staatscourant* no. 56 bevat de Wet
van 20 Februari («Staatsblad* no. 38) tot
goedkeuring van den onderhandschen verkoop
aan het Hoogheemraadschap «De Bunschoter
veen- en veldendijk* te Amersfoort, van de
voormalige batterijen ten Oosten van de
haven te Spakenburg.
Het handschrift voor den eersten druk
voltooid in Maart 1903, voor den tweeden
in September 1910, voor den derden reeds
in Juli 19 ti en voor den vierden in October
1913, wel een bewijs, dat «De hoofdbegrip
pen over electriciteit en het gebruik van
electrische toestellen, uiteengezet ten behoeve
van den gebruiker* er in gingen als koek.
Vroeger heette het meer eigenaardig «uit
eengezet ten behoeve van den leek*een
veel meer teekenende aanduiding.
Reeds drie malen hebben we uiteengezet
hoe wonderwel de ook hier bekende heer
A. ten Bosch N.Jz., adviseerend elec-
irotechnisch ingenieur, directeur van het
Bureau voor electrotechnische adviezen te
's-Gravenhage er in is geslaagd, in hoogst
bevattelijke bewoordingen het wezen van
de electrische verschijnselen uiteen te zetten,
zóo, dat geen enkel feitelijk meer geheimenis
sen voor den leek verbergt.
Van de wijze waarop de heer Ten Bosch
den leek begrip tracht te geven van elec
triciteit en hetgeen met haar verband houdt,
laten wij hier een staaltje volgen
«Zooals wij reeds hebben duidelijk ge
maakt, wordt de electriciteit door de gelei
ders naar de verbruikstoestellen gedrukt.
Die druk dient om den geboden tegenstand
te overwinnen.
«Indien de tegenstand nu eens plotseling
wordt opgeheven, wat dan?
«Denken we eens aan een waterleiding.
De druk van pompstatiou of watertoren
vindt een tegenstand in de afsluitkraantjes
hoe verder wij het kraantje opendraaien en
hoe wijder het kraantje is, des te meer
water en des te feller stroom. Nemen wij
den tegenstand nagenoeg geheel weg, bij
voorbeeld door de hoofdbuis stuk te slaan,
dan komt er, oramp, veel te veel water
op eens, ja, de bestrating wordt zelfs door
in de hoogte gedrukt.
«Wij herhalen, dat dit komt, doordat de
tegenstand, die aan den druk van het pomp
station werd geboden, is opgeheven.
«Indien wij nu den tegenstand opheffen,
die een verbruikstoestel biedt aan den elec-
trischen druk, dan krijgen wij dus een veel
te sterken stroom en de koperen leiding
wordt zóo warm, dat brandgevaar ontstaat.
Wij noemen dit plotseling opheffen van den
tegenstandkortsluiting.
«Nu heeft onze beroemde Edison een uit
vinding gedaan, die een zijner geniaalste ge
noemd mag worden, daar hierdoor een kort
sluiting, wanneer zij ook ontstaat, beslist
geen gevaarlijke gevolgen kan hebben.
«Edison heeft de zoogenaamde «veilig
heidsklep* uitgevonden. Hij heeft gezegd
«plaats in iedere geleiding een dun looden
draadje, dat smelt, voordat de eigenlijke ge-
leiddraad te warm wordtindien de stroom
in de geleiding, door welke oorzaak ook, te
hoog wordt, dan zal het dunne looden
draadje het eerst smelten en daarmede den
stroom verbreken.
«Deze grondgedachte van Edison is in den
loop der jaren uitgewerkt tot een volkomen
systeem het stelsel der veiligheden*,
Dit citaat geeft op het boek een beteren
kijk, dan de meest apprecieerende woorden
onzerzijds zouden kunnen geven.
De tekst van den pas verschenen vierden
druk beslaat 111 pagina's het aantal atbeel-
dingen is uitgebreid tot 120; en toch is de
prijs de zelfde gebleven, gelijk de adverten
tie hierneven uitwijst.
De 22 paragrafen handelen overelectrici
teit in het algemeen electrische geleiders en
niet-geleidersde electrische stroomde
electro-motorische krachtgelijkstroom en
wisselstroom stroomsterkte de begrippen
Volt, Ampère en Ohm electrisch arbeids
vermogen, uitgedrukt in Wattmagnetisme;
de gloeilampverbruiksmeters toepassing
van den electromotor in landbouwbedrijf,
timmerwinkel, slagerij, bakkerij, enz.electrici
teit voor kook- en verwarmingsdoeleinden
de electrische tramlucht-electriciteitde
invloed van den electrischen stroom op het
menschelijk lichaam, De laatste 9 komen in
den eersten druk niet voor.
We herhalen hetgeen we schreven bij de
bespreking van den eersten druk«Bijna
ieder gaat om met een electrisch toestelletje,
een schel, een telefoon, en vraagt zich wel
eens af, hoe dat toestel werkt en waarom
het zóo werkt. Of hij neemt in het dage-
lijksch leven electrische verschijnselen waar
en ergert er zich in stilte over, dat hij ze
niet te verklaren weet. Dit boekje nu geeft
antwoord op nagenoeg alle vragen, die bij
den leek kunnen opkomen en dit op zeer
bevattelijke wijze*.
Nu het zoo brandend vraagstuk van ver
strekking van electrische energie weer aan
de orde komt, straks de electrische tram naar
Zeist zal worden in gebruik genomen, zullen
stellig heel velen dit boekje koopen en
ijverig bestudeeren.
Al ware het slechts om niet met be
schaamde kaken te zitten als tijdens zoo'n
ritje zoontje of dochtertje meedoogenloos
informeert: «pa hoe komt het, dat we nu
rijden zonder paard
Nog een sensationeel radium-nieuwtje.
Door de Amerikaansche pers loopt het bericht
van een belangrijke ontdekking op radium-
gebied, gedaan door den chemicus Willy
Wolff, die overal groot opzien verwekt. Zijn
de berichten juist, dan heeft deze ontdekking
onoverzichtbare gevolgen voor het menschelijk
leven en zullen zoowel handel als industrie
er belangrijke wijzigingen door kunnen
ondergaan. Wij willen echter meer bezadigde
berichten afwachten en beperken ons tot
hetgeen Wolff zelf over zijn uitvinding mee
deelt.
«Het is mij na jaren van ingespannen
arbeid gelukt, de lichtkracht van radium
volkomen te exploiteeren. Ik heb met behulp
van radium een mengsel gemaakt, waarmee
ik eene of andere stof kan bestrijken met
andere woorden impregneertn en dat in
alle denkbare kleuren. Dit praeparaat noem
ik «Lyda*. Weefsels met «Lyda* gepraepa-
reerd, katoen, zijde, wol, vlas of een steensoort,
gips, hout, papier, glas, enz. enz., stralen in
het donker het prachtigste groen, violet,
blauw, rood of geel uit. Het geheim van de
zaak is, dat ik alpha- en beta-stralen in radium
zichtbaar weet te maken, terwijl in zuiver
radium alleen gamma-stralen zichtbaar zijn
voor het menschelijk oog.
«Nog kan men zich niet voorstellen hoe
grooten invloed mijn «Lyda* zal hebben op
velerlei toestanden. Het electriciteits-verbruik
zal snel afnemen. Voor reclame-doeleinden
grijpt men het nieuwste, mijn «Lyda*.
«De lichtkracht van eenmaal bestreken stof
is te berekenen op tien jaar. Een groot voor
deel van Lyda, is verder, dat het niet zooals
fosior een nadeeligen invloed heeft op het
menschelijk lichaam*.
Waren we een halve maand verder
in het jaar, we zouden het heele verhaal als
een Aprilmop beschouwen. Nu raden wij
onze lezers slechts aan, nadere berichten af
te wachten, alvorens zich over dit product
van den menschelijken geest al te zeer te
verheugen.
Een nieuwe voedingsstof voor auto's.
Het «Nieuwsblad van het Noorden* meldt,
dat de heer Oltmans, die vroeger te Gronin
gen een loodgieterszaak had, een vloeistof
heeft saamgesteld, welke benzine kan ver
vangen. Te Amsterdam wordt een fabriek
gebouwd, waar deze uitvinding productief
zal worden gemaakt. De uitvinder heeft
financiers gevonden, die zich met hem in die
zaak interesseeren. De verkoop van de aan-
deelen heeft hem nu reeds een paar ton
opgebracht.
De vloeistof is goedkooper en veel minder
gevaarlijk dan benzine.
Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie.
Kopy van Ingezonden stukken, al dan
niet geplaatst, wordt nimmer teruggegeven.
Een nieuw praetisch hulpmiddel by de
Dierenbescherming.
Aan de Redactie.
Een gevallen paard daaromheen een
menschenoploop en daarbij een vloekende
en met de zweep slaande koetsier of voer
man ziedaar een van de tafereelen, die
vooral de bewoners van de moderne steden
met hun geasphalteerde of door sneeuw of
ijzel bedekte straten d -vijls te aanschouwen
krijgen.
Vaak ziet men dan, dat zoo'n gevallen
paard erg mishandeld wordt, waartegen, zoo-
dra maar een zaakkundige daarbij komt, het
ophelpen in de meeste gevallen snel, zonder
slaan en vloeken, gebeurt.
Niet alleen, dat door het vallen veel
waardevol paardenmaterieel verloren gaat,
maar een gevallen paard veroorzaakt in de
j groote steden met haar soms betrekkelijk
nauwe straten een groote stoornis in het
verkeer, omdat dikwijls, bij gebrek aan de
noodige hulpmiddelen veel tijd noodig is,
alvorens het dier weer op de been is gebracht.
Het lijkt mij daarom niet ondoelmatig om
belanghebbenden hier te wijzen op een
nieuw, eenvoudig hulpmiddel, hetwelk mij
van bevriende zijde uit Duitschland werd
toegezonden, en dat aldaar «patentamtlich*
is beschermd.
Het zijn een paar zoogenaamde hoefschoe-
nen, die uit een zeer sterk soort vlechtwerk
gemaakt zijn, en die, zoodra het paard ge
vallen is, eenvoudig over de hoeven gescho
ven worden, waardoor voorkomen wordt, dat
het dier, bij het opspringen, op den gladden
bodem opnieuw uitglijdt en zich bezeert.
Deze schoenen, in het voertuig medegeno
men, kunnen tevens uitstekende diensten
bewijzen, wanneer het paard onderweg een
ijzer verloren heeft, om den hoef voor be
schadiging te vrijwaren, en ook op stal bij
hoefaandoeningen zijn zij gebleken een prac-
tisch hulpmiddel te zijn om de wond tegen
infectie door het indringen van urine en
andere stoffen te vrijwaren.
Nu weet ik wel, dat deze mededeelingen
niet iederen eigenaar van paarden tot aan
koop van zoo'n paar hoefschoenen zullen
doen besluiten, maar misschien kunnen zij
onze zusterafdeelingen of andere vereenigin-
gen tot bescherming van dieren, in de eerste
plaats die in de grootere steden, aanleiding
geven om op voor de paarden bijzonder ge
vaarlijke plaatsen in de stad, een of meer
paren voor kostelooze gebruikmaking bij
ongevallen beschikbaar te stellen.
De Berliner omnibus-maatschappij heeft on
langs 500 paren besteld, die in de wagens
worden medegevoerd om, zoo noodig, direct
bij de hand te zijn.
De prijs is in Duitschland f 2.40 per paar,
en ik ben gaarne bereid om op kosten van
den aanvrager het mij ter kennismaking ge
zonden paar op zicht te zenden.
Van LAER,
Voorzitter van de afdeeling «Nij
megen* der Nederl. vereeniging tot
bescherming van dieren.
Nijmegen, Maart 1914.
De geachte inzender gaat mank aan het
euvel van zoo menig warm dierenbescher
mer, namelijk, dat ook hij vergeet, dat de
mensch óok een zoogdier is zij het dan
een van de allerbovenste plank en dus
óok beschermd dient te worden.
Immers hij schrijft maar weer aanstonds
van ranselende en vloekende voerlui. Er moge
er thans, dank zij «Dierenbescherming*, nog
éen op de duizend te vinden wezen, als
algemeene regel geldt, dat zoo'n voerman,
als zijn paard stort, er heel vlug bij is om,
middels deken en zachtheid, het paard op te
helpen.
Zijn raad om hoefschoenen mee te voeren,
óok bij bereden artillerie en trein,is intusschen
zóo goed, dat we het stuk gaarne plaatsen.
Red.
DE KAASMARKT.
Geachte Redactie,
Velen, die het wel meenen met het welzijn
van Amersfoort, zullen het met mij betreu
ren, dat van de kaasmarkt waarvan
terecht verwacht werd, dat zij levensvat
baarheid zou bezitten na een levensduur
van slechts acht maanden zoo weinig meer
wordt vernomen. Maandag 2 Februari werd
geen enkel vrachtje aangevoerd, terwijl een
maand later, 2 Maart, een zeer klein vrachtje
ter markt was. Zelfs de plaatselijke bladen
maken geen melding meer van den al of niet
aanvoer. Dit teekent. Hoewel geringe aanvoer
in den winter is te verklaren, had ik niet
gedacht, vooral nu de markt slechts ééns per
maand werd gehouden, dat de aanvoer zóo
onbeduidend, zelfs nihil zou zijn, te meer daar
de omstandigheden voor de kaasbereiding
en den verkoop bijzonder gunstig zijn, daar
in geen jaren voor stalkaas zóo'n hooge prijs
is betaald.
De marktprijs was en is nog steeds op 9
a 10 cent per Kilo boven den normalen prijs
op de verschillende markten.
Nu doet zich de vraag voorHoe nu
gehandeld Thans moet m. i., wil men de
markt niet opheffen of zien verloopen
hetgeen nog erger is met spoed en
practisch worden gehandeld, daar de tijd
nadert, dat de graskaas wordt verwacht.
Worden thans niet met spoed doeltreffende
maatregelen genomen, dan zal het beter zijn
tot opheffing te besluiten dan dat de spruit,
met zooveel zorg geteeld, den marteldood
sterft.
Te allen tijde heb ik met lof gesproken
over de vele en omvangrijke werkzaamheden
der commissie, zoowel op de vergadering van
6 December 1912 als in de plaatselijke bladen
van 11, 21 en 27 Mei en 27 Juni 1913.
Echter opperde ik in den beginne reeds de
vrees, dat, met de allerbeste bedoeling, de
verkeerde weg was ingeslagen. Al heel
spoedig bleek, dat mijn vrees niet ongegrond
was. Het is echter niet mijn bedoeling, hierop
thans verder in te gaan.
De vragen Hoe moet nu gehandeld, en
wat moet nu gedaan worden, zijn niet zoo
gemakkelijk te beantwoorden.
M. i. moet thans getrachta. de kaasma
kers te bewerken ter markt te komenb.
zooveel mogelijk koopers ter markt te krij
gen (niet uit Gouda en Bodegraven). Wil dit
in den beginne niet, dit is niet zoo bezwa
rend, indien er maar geregeld aanvoer
komt. Hiervoor is wel een weg te vinden,
met goeden wil, welke echter beter op een
vergadering van belanghebbenden is te be
spreken dan in een courant te behandelen.
Het is, zooals op de tweede vergadering werd
gezegd«een boer laat zich niet binden*,
d. w. z. niet door reglementen of boeten.
Indien het door de commissie aldus werd
geregeld, dat moeite werd gedaan om den
aanvoer te vermeerderen en dat, na niet te
lang pingelen, de prijs van elders wordt be
taald, dan ben ik verzekerd, dat de landbou
wers in h u n belang ter markt komen en
dat de koopers dan wel degelijk zullen op
dagen. Daar Amersfoort zeer gunstig ge
legen is, kan, voor plaatsen waarmee geen
bootverkeer bestaat, met de spoorwegmaat
schappijen over vlugge, doelmatige zending
en speciaal tarief onderhandeld worden, ter
wijl ik overtuigd ben, dat het Gemeentebe
stuur zal doen wat het kan tot welslagen der
markt.
Gelijk ik reeds schreef, kan de werking
waarop en hoe een en ander moet geschie
den in een spoedig te beleggen vergadering
besproken worden mits zoo spoedig mo
gelijk, daar de tijd dringt. Hoewel ik liever
zou willen, dat een en ander door iemand
met meer kennis werd besproken en toege
licht, ben ik, desgevraagd, in het belang der
zaak niet ongenegen, zoo noodig deze zaak
ter vergadering in te leiden.
Hoogachtend en met dank voor uw gast
vrijheid
uw dw„
J. W. EGGINK.
Amersfoort, 5 Maart 1914.
BEURSO VERZICHT,
van 28 Februari tot en met 7 Maart 1914.
Opnieuw moeten wij melding maken van
een onbevredigenden gang van zaken aan de
internationale fondsenbeurzen. Bepaald dui
delijk waarneembare oorzaken, die aan de
overal hcerschende zwakke stemming ten
grondslag liggen, kunnen wel niet direct wor
den aangewezen, maar de reeds in het begin
van Februari ingetreden ommekeer heeft, ge
leidelijk aan, een toestand van lusteloosheid
en opnieuw aan gebrek van vertrouwen
in het leven geroepen, welke de Beurzen
overgevoelig heeft gemaakt, zoodat zelfs de
kleinste ongunstige berichten reeds een groo
ten invloed oefenen en er wederom geen
enkele gunstige factor schijnt te kunnen
