Donderdag 10
September 1914.
No. 8465
63e Jaargang.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff,1
HOOFDREDACTEUR
F. J. 7R2DSRXKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden ft,
franco per post f 1.15. Advertontien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieêle- en onteigening!-
advertentiën per regel 15 cent Reolames 1—3 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de inca- leerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
SORTZGZWAOST 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
li E N NI S (1 K V I N (1 E N.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter openbare kennis, dat bij hun be
sluit vun 1 September 11)14, no. 1 aaii II. LEN
SING en A. van nu VIJZEL te Amersfoort en
hunne rechtverkrijgenden vergunning is verleend
tot het uitbreiden van hunne inrichting voor
machinale houtbewerking door het vergrooteu
van de timmerwerkplaats in het perceel, alhier
gelegen aan de Kemstraat, bij het kadaster be
kend onder sectie D no. 21)70.
Amersfoort, 7 September 1014,
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van UANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
KERMIS of JAARMARKT.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
Brengen ter algemccne kennis, dat de
Raad dezer Gemeente heeft besloten, de
kermis of jaarmarkt alhier dit jaar NIET te
houden.
Amersfoort, 10 September 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RAXDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Do locaio llidilonstanils-
credietbank.
De heer W. G. van Dam, Secretaris der
voorloopige commissie van boven genoemde
Bank, schrijft ons
Maandagavond vergaderde de voorloopige
commissie der Middenstands-crcdietbank ten
Stadhuizc.
Op uitnoodiging gaf de heer Fiedeldy Dop,
lid van het Hoofdbestuur der Algemecne
Middenstands-credictbank te Amsterdam, een
overzicht van de werkwijze derMiddenstands-
crcdietbanken.
Binnenkort wordt de goedkeuring der Sta
tuten van de Algemccne Bank tegemoet
gezien, waarna die der locale Banken in
behandeling genomen worden.
De heer C. Kocnraad vertelt in het jongste
nummer van het Orgaan van den Midden
standsbond hoe de Algemccne Middenstands-
credictbank werd opgericht en schrijft dan
Kan nog niemand er aan twijfelen, dat
hier een schoone, grootschc reuzen daad voor
den middenstand is verricht Lang werd de
behoefte reeds gevoeldmenige poging is
reeds in het werk gesteld, maar steeds stuitte
men op moeilijkheden, die men niet uit den
weg wist te ruimen, om namelijk de toe
vloeiing van het benoodigde gelei mogelijk
te maken. En ziet, opeens wordt de Neder-
landsche Bank geopend voor den midden
stand. De Centrale Middenstands-credietbank
wordt het kanaal waardoor dc Nederlandschc
Bank de bestaande en toekomstige locale
Middenstandsbatikcn zal voorzien van geld.
Inderdaad, een grootc en breede kring
van middenstanders werkt met crediet-instel-
lingen maar dit neemt niet weg, dat er in
dien kring een groot aantal personen over
blijft; dat niet voldoende wordt geholpen,
namelijk zij, die bebooren tot die onderste
en breede laag, welke men zou kunnen noe
men den zelfkant van den middenstand.
Dat zijn de menschcn, die, zelf niet be-
hoorende tot de hoogcre kringen van den
handcldrijvenden en den industrieelen mid
denstand, toch in staat zijn, door energie,
vakkennis en krachtsinspanning naar boven
te komen, doch die. als de tijden ongunstig
zijn, ook weer heel snel naar beneden wor
den getrokken. Onder hen komt menige
credietbehoefte voor. welke niet op de juiste
wijze kan worden bevredigd, omdat bedra
gen van f50, f 100 of f:50, welke zij be
hoeven en welke in den regel heel spoedig
worden terugbetaald, te gering zijn voor
den beroepsbankier dan dat deze er zich mee
onledig houdt,
In de op 15 November 1904 gehouden
vergadering van de Algemeene Winkeliers
Verecniging te Amsterdam zeide dr. Bos
In dc plaats mijner inwoning, in plaats
van 10000 zielen, die zeer belangrijke Bank
instellingen bevat en waarbij men werkelijk
geenszins mag en kan spraken van onbevre
digde behoefte te dien opzichte, heeft men
voor eenige jaren een Volksbank opgericht,
die thans aan ongeveer 70 personen gemid
deld crediet en voorschot verleent en wel
vóór een bedrag van ongeveer 7000 gulden.
Ik wijs hierop om U te laten zien, dat er
inderdaad een breede schare van personen
is, wier credietbehoefte van te geringen om
vang is, dan dat men zou kunnen verwach
ten, dat een bankier van beroep zich ermee
bezig zal willen houden, en die het noodig
maakt, dat belangstellende volksvrienden,
maar in de eerste plaats de mannen uit dien
kring zelf, zich aangorden om een organisa
tie in het leven te roepen, welke verbetering
moet brengen".
Wanneer dus in iedere plaats een Middcn-
standsbank wordt opgericht, die aangesloten
is bij de Centrale, zal de kleine, degelijke
man overal kunnen geholpen worden en op
goedkoope wijze. De rente van de Centrale
Bank zal een half percent staan boven die
van de Ned. Bank, waaruit volgt, dat het
geld bij de Centrale anderhalf pCt. goed
koop c r zal te krijgen zijn clan bij de kassiers.
Het nut dezer plaatselijke Banken ligt niet
uitsluitend hierin, dat de middenstander goed
koop kleine credieten kan krijgen, noch dat
hij, door zijn contanten er heen te brengen,
een paar centen meer rente maakt neen,
het groote nut vooral ook is, dat van zoo'n
Bankinstelling een groote opvoedende kracht
zal uitgaan, een opvoedende kracht voor de
grootc en breede schare van kleine midden
standers, die daardoor leeren zal, orde te
stellen op zaken. Daar zal worden aange
kweekt een geest van orde, vooral wanneer
de belanghebbenden zichzelf organiseeren en
de Bank leeren besturen.
Wanneer een kloek ondernemer, een flink,
degelijk persoon, zijn balansen kan laten zien,
kan aantoonen, dat zijn zaak op goeden
g.ondslag rust, hoe hij zich voortdurend
rekenschap geeft in de boekhouding van den
gang van zijn bedrijf en van den stand daar
van, op elk oogenblik, dan leert de erva
ring, dat menig ondernemer in den industri
eelen en den handeldrijvenden middenstand
inderdaad over zooveel crediet heeft te be
schikken, als hij voor zijn zaken noodig heeft.
Zoowel direct als indirect zullen de plaat
selijke Banken hulp en zegen brengen voor
den middenstand. Want al blijft persoonlijke
of zakelijke zekerheid r.oodzaKelijk voorcre-
dietverstrekking, een goede boekhouding ver
sterkt in groote mate het onderpand.
Dc Credietbank zal echter niet alleen aan
gewezen zijn op kleine credieten, zij beoogt
te zijn de credietbank voor den g e he e 1 e n
Ncderlandschen middenstand.
Bij genoegzame deelneming beschikt zij
over een groote geldmassa en is in staat, te
voldoen aan alle middenstandsbehoeften.
Het geldt hier een levensbelang voor
den middenstand.
Laat ons, voorzoovcr de treurige oorlogs
toestand het toelaat, juichen en jubelen al
zij het in stilte over de stichting der
Centrale en laat ieder zich in zijn kring be
ijveren om zoo krachtig mogelijk mee
te werken aan de tot stand koming der
plaatselijke Banken.
Wij twijfelen er niet aan, dat de propa
ganda en dc krachtige actie voor deze crc-
dietbanken mot succes zullen bekroond
worden.
Hulde aan de mannen, aan wier machtig
initiatief en aan wier krachtige hulp en me
dewerking wij de stichting danken van een
instelling, die niet zal nalaten, overvloedig
heil te brengen aan den middenstand.
liet beleid van onze Regeering.
De Berlijnsche correspondent van de »N. 1
Rott. Crt.< verhaalt van een gesprek, dat hij
dezer dagen, niet als journalist, had met een 1
hoog en bijzonder ingewijd Duitsch arnbtc- j
naar.
>Wat voor den vakman een genoegen is
om waar te nemen» zeide deze onder meer, I
»is de taktiek van uw Regeering tijdens
deze crisis. Ieder van haar manoeuvres was
juist. Als men met spanning afwachtte, hoe
zij, schijnbaar in de klem zittend tusschen
Engeland en ons, zich uit de moeilijkheid
zou redden' dan zag men plotseling, dat de
heele zaak maar kinderspel voor haar was.
Het is haar gelukt, ons tevreden te stellen,
en Engeland te gelijker tijd. De Nederland
schc zoowel als de Deensche Regecring be
reidden ons telkens verrassingen in dit op
zicht. De strenge neutraliteit, die naar beide
zijden is toegepast, stemt ons tot dankbaar
heid. Ik kan u geluk wenschen met uw
Regeering».
{ag! Niemand behoeft te verarmen of
gebrek te lijden, alsieder maar 'óg
meehelpt naar vermogen.
Wie thans niet kan helpen, zendc
(jrtj ten minste zijn toezegging. Het comité
weet dan waarop het kan rekenen als
zijn wintertaak aanvangt. j^e)
(3ft jè)
Zendt uw bijdragen of uw toezeg-
gingen aan het sleun-comiti', t''n jjjgj
Shulhui;rhamer nu. 3.
Niet alleen omdat winkelier en personeel
nu weer een langeren arbeidsdag heeft, maar
óok omdat er nu weer noodeloos gaslicht
wordt verbruikt, al komt gelukkig net be
richt, dat, althans voorloopig, op het gebruik
van licht- en kookgas niet meer behoeft te
worden bezuinigd.
Een onnoodig langen arbeidsdag en tóch
geen koopsters tusschen achten en negenan.
Er zijn weer treinen Ingelegd echter treinen
naar Amersfoort.
Half September kan weer een uitbreiding
van den treinenloop worden verwacht.
Mr. R. P. van der Mark, advocaat en
procureur hier, is met ingang van 15 Sep
tember benoemd tot kantonrechter-plaatsver-
vanger in het kanton Amersfoort.
De heer P. de Jong is benoemd totleeraar
in Gymnastiek aan de Rijks-Hoogere Bur
gerschool met 5-jarigen cursus te Meppel.
Zijn leerlingen en ook de leden van de
Officieren sport-vereeniging zullen hem noode
zien vertrekken.
In de Doopsgezinde kerk hoopt aanstaanden
Zondagochtend voor te gaan ds. TenCate.
In de religieus-socialistische samenkomst
zal ds. R. de Jong, tot voor kort te Veghel,
spreken over: Wat zult gij doen ten dage
der bezoeking?
De afdeeling Amersfoort van de vereeni-
ning »De Dageraad» heeft een verzoekschrift
aan de Koningin gericht om ook iemand van
de richting van de Dageraad als geestelijk
leider te mogen laten optreden onder dc
militairen.
De Minister van Oorlog heeft den Com-
mssarissen der Koningin in dc onderscheidene
Provinciën medegedeeld, dat ten aanzien van
de ingeschrevenen van de lichting 1915 der
Nationale militie de artikelen 24 tot en niet
31 en 34 van het Militiebesluit II voorloopig
van kracht blijven.
Deze artikelen regelen het onderzoek naar
de voorgeoefendheid van de militiepllchtigen,
hetwelk in de maand November plaats heeft,
en bepalen voorts, dat zij, die bij den Keu-
ringsraad hun wensch met betrekking tot dc
inlijving niet hebben kenbaar gemaakt, dit
alsnog vóór 10 October bij den Burgemeester
kunnen doen.
Men verzoekt ons mee te dcelen, dat de
heeren A. I'. H. J. van Weezei Errens en G.
van Wijland niet hebben geteekend het in hot
vorige nummer opgenomen schrijven van de
Commissie van Toezicht op het 1 .ager Onder
wijs aan den Raad.
De 8-uurs sluiting der winkels behoort
jammer genoeg alweer tot het verleden.
'tGing zoo best; oen heel enkele slechts
I sprong tegen de bocht inen de midden-
stands-vereenigingen hadden zulke goede
plannen oin nu te komen tot een algemeene
9-uurs sluiting.
I Jammer en nóg eens jammer, dal men
zóo stipt zich heeft gehouden aan die éene
maand van vroeger sluiten.
De heer J. Raven is geslaagd bij het nota
rieel Staats-examen tweede gedeelte.
Aan den heer H. L. A. Dullaert, voorheen
procuratiehouder aan het >Amersfoortsch Wis
sel- en Effectenkantoor», is opgedr igen de
vertegenwoordiging voor de provincie Utrecht
van het Bankiershuis Gillissen Co., te Rot
terdam en te Amsterdam.
Slechts in een deel der oplage van het
vorige nummer konden we opnemen den
uitslag der toelatings- en her-examens van
het Gymnasium.
Hij luidt als volgt
toegelaten tot kl. IJ. Knaap, F. J. Her
man, Na. L. D. Lankamp en A. IJ. H. Taconis;
tot klasse IIJa. Fa. van Haselcn. C. A.
van den Bovenkamp en Th. Molenaar
tot klasse IIIK. W. Staal
tot klasse IV J. W. van Rees, H.G. Don-
ncr en F iagi
tot klasse V C. Houbaer, Da. S. van
Lent, G. A. Smit, P. S. Vogelaar en I. Hooy-
kaas en als toehoorder II. van der Knoop.
De uitslag der hcr-cxamens aan de Hoogere
Burgerschool is deze, dat zijn bevorderd tot
klasse 2 J. E. dc Groot, B. H. Bierman,
H. van der Laan en P. Ruys
tot klasse 3F. H. de Bruyn, A. P. Hott
en F. Knoote
tot klasse 4: J. Oostermeijer
tot klasse 5W. J. van den Berg en
S W. de Veer.
Bij het toclatings-cxamen slaagden nog
voor: klasse 3: F, l'eters, en voor klasse
4 J. de Smit.
De nieuwe cursus begon met 180 leerlin
gen.
Ook mejuffrouw M. van Wisscllngh heeft
haar schilderstalent dienstbaar gemaakt aan
het van het plaatselijk steun-comité en in
de kunst-vitrine van Valkhoffs boekhandel
een pastel van haar hand geëxposeerd, een
kijkje in mooi oud-Amersfoort. dat zal worden
verloot voor dit uitnemend goede doel.
We hopen, dat er geweldig velen Óen
kwartje zullen wagen om dit mooie pastel
machtig te worden.
De heer J. Schulte Nordholt, Inspecteur
van bouw- en woningtoezicht, schrijft ons:
Nu, tengevolge van den heerschenden toe
stand, het op de bouwwerken onmisbaar
geworden portland-cement niet meer dan
druppelsgewijze de grenzen passeert cn, als
onmiddellijk gevolg daarvan, dat materiaal
gaat ontbreken en, voor zoover aanwezig,
aanmerkelijk duurder wordt, is het niet *an
waarde ontbloot, te wijzen op een bij onze
bouwers in het algemeen weinig bekend
inlandsch materiaal, dat in alle opzichteu
ruime toepassing verdient; en dit niet alleen
omdat zulks in het belang van de vader-
landsche industrie is, doch ook omdat het
hier een materiaal van uitstekende hoedanig-