Dinsdag ÏO
November
914.
No 8490
64e Jaargang.
w.
Stadsnieuws.
Uitgave van do Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortscho Courant, voorheen Firma
HOOFDREDACTEUR
S». J. FR EDERIKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fi.—
rancc r post /1.15. Advertentién 16 regels 60 cent; elke regel meer 1 o cent. Bij regel-
auonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigening*
a ver en 1 n per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
I ij advërtentien van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
20RTEGRACHT 9.
Postbus 9. Telefoon 19.
KENNISGEVING.
De Kamer vun Koophandel en Fabrieken heeft
otvangen van het Bureau voor lmudelsinlich-
tingen te Amsterdam lijsten van geboden en
gevraagde handelsartikelen waarvoor, ten gevolge
van de maatregelen, door. buitenlandsche Rs-
greringen genomen, in verschillende landen wij-
'/.iging van aanvoer noodig wordt gemaakt, kan
sen voor nieuwe zaken worden geopend, enz.
Deze lijsten liggen voor belangstellenden ter
lezing in het Secretariaat der Kamer, Muurhui-
zon 110. in.
Daar is óok ter lezing gelegd het tweede
maandbericht van het Xedcrlundsche koopmans
gilde te Dtisnehlorf.
Amersfoort, November 19H.
liet Bestuur der Kamer voornoemd
J. KR. K LEBER,
Voorzitter.
II. 1'. van IIASELEN,
Secretaris.
Do dekking: der oorlogslasten.
(INGEZONDEN.)
Toen het aftreden van den heer Bertling I
als Minister van Financiën in de «Staats
courant» was vermeld, kon men als verklaring
van dit aftreden in do bladen vinden, dat
hij heenging, omdat hij in de uiterst moei
lijke omstandigheden, waarin ons land ver
keert, een man met groote parlementaire
ervaring aan hot hoofd van het Departement
van Financiën noodig achtte. Er was onge
twijfeld aan het hoofd van dit Ministerie
een eerste kracht noodig en het is dus niet
te verwonderen, dat den heer Treub deze
portefeuille werd toevertrouwd.
Al is het oorlogsgeweld gelukkig ons land
gespaard gebleven, wij hebben sinds drie
Augustus militie en landweer onder de
wapenen moeten houden; aan de achterge
bleven gezinnen moet wekelijks uitkeering
gedaan wordenvoor requisities zijn tonnen
gouds betaaldkortom aan onze schatkist
zijn enorme eischcn gesteld. Met Januari 1915
zal onze vlottende schuld verre over de
tweemaal vijftig millioen zijn gestegen, welke
de Kamer als buitengewoon crediet toestond
en in totaal zullen de oorlogslasten wel niet
ver van de 250 millioen blijven. Minister
Treub zal tot taak hebben, voor de dekking
van deze som te zorgen.
Dit kan op twee manieren geschieden en
wel door een leening van 250 millioen op
langen termijn; of door een vermogensaf
stand in eens.
In zijn uitnemende artikelen in dc ragen
des Tijds», in de afleveringen van October
en November, heeft dr. Bos zich warm voor
stander van het laatste denkbeeld getoond.
Wij hopen van harte, dat daarbij het
gcheelc volk aan zijn zijde zal staan.
In de groote bladen heeft dezer dagen
het bericht de ronde gedaan, dat Minister
Treub door een leening de oorlogskosten
wil dekken. Ronduit gezegd: Wij kunnen
dit zeer bezwaarlijk gelooven. Immers, hoe
de Minister deze leening ook zou uitschrijven,
vrijwillig dan wel gedwongen, het onver
mijdelijk gevolg zal zijn, dat voor rente en
aflossing het Staatsbudget met milli-enen
zal worden belast.
Dr. Bos berekent in zijn artikel in de
Xovember-aflevering van Vragen destijds»,
dat bij een leening voor 30 jaar, jaarlijks
voorzien zou moeten worden in een uitgave
van ruim 16 millioen.
Hoe zullen, deze millioenen dan gevonden
moeten worden?
Natuurlijk door nieuwe belasting ot door
verzwaring van bestaande (de nieuwe be
lastingen zullen bijna zeker verhoogde ac-
cijnsen en verhoogde invoerrechten zijn).
Jarenlang zal dan de groote massa dc
naweeën van den krijg hebben te dragen.
Er zijn andere, even schadelijke gevolgen.
Als onze Staatsbegrooting met zulk een
bedrag per jaar wordt belast, zal voor lange
jaren alle sociale hervorming van de baan
zijn.
Met het argument »er is geen geld» zal
elke poging om de sociale misstanden te
verbeteren door middel van de wetgeving
worden teruggewezen.
Van beëindiging van den schoolstrijd zal
niets komen, want voor de uitvoering der
voorstellen, die de Verzoenings-commissie
zal indienen, zal geen geld zijn.
Van de zoo dringend noodige verbetering
van de onderwijzers-salarissen, zoowel bij het
openbaar Lager onderwijs als het Middel
baar onderwijs, zal moeten worden afgezien,
want de oorlogsleening slokt alles op.
Elke lotsverbetering voor het mindere per
soneel zal worden teruggehouden, omdat het
geld ontbreekt.
En erger nog. Het vakonderwijs, dat onze
jongelieden zoo broodnoodig hebben om, na
het sluiten van den vrede, een goedbetaalde
betrekking te verkrijgen, zal in zijn groei
worden belemmerd
Aan al deze gevolgen, die zoowel door dr.
Bos in zijn genoemde artikelen als door het
Kamerlid voor Hoorn in de zeer lezens
waardige brochure «Hoe betalen wij onze
oorlogslasten» voor oogen worden gesteld,
valt niet te ontkomen, als de dekking der
lasten wordt gezocht in een oorlogleening.
Wij zouden het toejuichen wanneer de Re
geering zich verklaarde vóór het plan van
dr. Bos, waar deze warm bepleit, dat wij
het moeten aandurven, de oorlogslasten in
eens af te doen.
Wij hooren reeds de tegenwerpingdaar
door zou men handel en nijverheid beletten,
weer op te bloeien na den oorlog.
Zou men dan meenen, dat niet precies
zal de rente 4 pCt. bedragen.
gedeelte verkregen worden door gedwongen om na ommekomst zijner studiën, die min-
inschrijvingen, waarvoor in aanmerking j stens 8 jaar zullen vorder, in Indifi den
zullen komen allen, die in de Vermogens- Bijbel te vertalen in het Soembaneesch.
belasting voor minstens f 75 000 zijn aange- j
slagen. Voor het gedeelte der leening, dat j Aan reserve-luitenant J. Verspoor, van
op deze gedwongen wijze wordt geplaatst, 1 het ióe regiment infanterie, is verlof ver-
j leend, zich tot 1 December 1915 in Oost-
I Indië op te houden.
Zijn benoemd tot reserve- 2e luitenant
bij het .5e regiment infanterie de vaandrigs
E. Cr, C. Gieskes, P. Goenee, II. J. Geldof
en K. Bosch,
jgiment infanterie de vaandrigs
G. A. IL E. Ebell, A. W.
der Vegt, j. W. Postma en
v ig
Menschenliefde, theoretisch,
Doch zoo moeilijk in practijk,
Welk geloof ons ook moog' scheiden,!*)
(3^ Laat geen mcnschen honger lijden.
Sluit uw beurs toch niet hermetisch,
Doch geef van uw liefde blijk.
Zendt inu bijdraijen of uw
zcjfjinycn aan hel steun-cc
ten Sladhuize, lamer no.
lor- P
a a
bij het 1
J. Klavcrstijn,
Verhoef. J. van
A. de Wit,
bij het ie regiment huzaren de kornets
A. van Weideren baron Rengers, P. A. M.
Bootz en K. E. L. M. Goossen,
bij het ie regiment veld-artillerie de kor
nets P. F. Bisdom, J. A. Blaauw, A. J. de
Jong, H. van der Beke Calleniels, C. H.
Jeltes, A. J. Verbeek van der Sande en
B. F. Enschedé,
bij het 22e regiment infanterie de vaandrig
P. H. X. Briët.
Aan den heer C. Fransen, Directeur van
het post- en telegraafkantoor hier, is verlof
verleend, zich te T.eiden op te houden.
Begin December zal de treinenloop der
het zelfde geldt, als men het geld door weer aanmerkelijk worden uit-
middel van leening vindt? Zoo'11 leening zou 1 get>re'd-
geheel in ons land geplaatst moeten worden.
Alle Staten van Europa zullen in eigen land
zóóveel geld behoeven tot herstel der ge
leden schade, dat wij zei ven de leening
moeten opbrengen. Als men dan bedenkt,
welke nadeelen zoo'n lecning medebrengt,
begrijpt men, dat een zoo bekend industrieel
als de heer D. W. Stork, van Hengeloo,
geheel aan de zijde staat van hen, die een I
vermogens afstandbepleitcn.
Waarom dit te meer billijk is
Wij geven het woord aan den heer StorkI
«Men kan gerust zeggen, dat in het alge-
meen het belang bij het behoud van den
Herinnerd zij. dat Grondbelasting en Per-
soneele belasting vóór half November ten
volle betaald moeten zijn.
Bij de heden van 10 tot 1 uur ten Raad-
huize gehouden periodieke verkiezing voor
de Kamer van Koophandel cu 1 abrieken
kwamen 12 van de 187 kiesgerechtigden op.
De heeren J. Ger. Kleber, II. van Hase-
len en P. Jos. Hamers werden herkozen met
11 stemmen.
Ter betaling van den aanleg van het
electrische kabelnet, voor een geldleening,
aan de Ambachtsschool te doen, enz. heeft
rede bij alle bezittenden groot is en dat zij j tje Gemeente belangrijke geldsommen noodig.
i»n hplnncrriikp. nremie hnddpn willen he- I ri„„ ï..-,™» ,1
Hoe komt zij daaraan
In gewon e tijden levert dit vraagstuk
geen bijzondere moeilijkheden thans echter,
in crisistijd, staat de zaak anders; immers
het geld wordt door de verschillende Bank-
belangrijke premie hadden willen be- 1
talen, wanneer zij bij den aanvang van den
oorlog zekerheid hadden kunnen verkrijgen,
dat ons land er buiten zou blijven.
«Welnu die premie legge de Staat hun j nel geiu woruc uour u« vcisumienuc imm«-
achterna op. Uit een billijkheidsoogpunt is j instellingen alleen tegen vrij hoogc rente
daartegen niets in te brengen». I verschaft.
De heer Stork zegt in zijn betoog van de Aan den anderen kant echter doet zich
bezitters: het verschijnsel voor, dat de deposite-rente
«Alle vermoger.den, die het hart op de 1 niet hoog is, m. a. w. de toevloed van
rechte plaats hebben en niet al te spoedig geld o. a. van particulieren schijnt groot
vergeten zijn de angstige oo^enblikkcn, in genoeg te zijn.
't begin van den oorlog doorleefd, zulien j Zouden inwoners van Amersfoort, die het
met liefde de hun op te leggen schatting op financieel belang hunner Gemeente en ook
het altaar des vaderlands offeren». van zichzelven goed begrijpen, nu niet goed
Waar uit zóo verschillenden kring het doen, aan B. en W. eens op te geven, welke
betoog voor een vermogensafstand klinkt
dr. Bos (Vrijz.-Dem.), De Jong (L. U.), Stork
(V.-L.\ de «Standaard» het «Centrum», en
het «Huisgezin» (Katholiek) zal de Regeering 1
niet aarzelen, dien weg in te slaan, temeer
als de volksdrang haar steunt.
liet doel van ons betoog is dan ook, onze
lezers op te wekken de Regeering te doen
zien, dat in aller hart leeft, hetgeen dr. Bos
zoo krachtig zegt: «Men durve het aan, de
oorlogslasten ineens te delgen».
Dat vraagt het landsbelang en van
Minister Treub mag ieder hopen, dat hij de
oplossing der fmaticieele moeilijkheden zal
brengen. H. V,
Het verluidt, dat het gedeelte der oorlogs
leening, dat bij vrije inschrijving wordt ge
plaatst, 5 pCt. rente zal afwerpen. Mocht
De Minister van Oorlog heeft, onder dag-
teekening van dezer, het volgende geschre
ven aan de Burgemeesters
Daar het zich niet laat aanzien, dat op
spoedige demobilisatie van de weermacht
mag worden gerekend en het komende
wintertijdperk stellig hoogere uitgaven zal
vorderen van de achtergebleven gezinnen
der dienstplichtigen, vind ik aanleiding U
:r op te wijzen, dat U zonder voorafgaande
machtiging mijnerzijds bevoegd zijt, het be
drag der aanvankelijk door U toegekende
vergoedingen te verhoogen, indien en voor
zoover U zulks noodig acht oin te voor
komen, dat het den betrokken gezinnen zou
komen te ontbreken aan het noodzakelijke
voor levensonderhoud.
Onder het laatste versta ik, zooals U on
getwijfeld bekend is. niet alleen voldoende
voedingsmiddelen, doch ook kleeding, vuur,
licht en huisvesting. Voorts meen ik er ook
dc bijdragen aan zieken- en begrafenisfond
sen onder te moeten begrijpen.
Hoewel schier overbodig, zij er niet te
min de aandacht op gevestigd, dat de ver
hoogingen in geen geval aanleiding mogen
geven om de wettelijke maximum-vergoe
dingsbedragen te overschrijden, en ook, dat
de vergoeding nimmer meer mag bedragen
dan het verschil tusschen het bedrag, het
welk de dienstplichtige in het gezin inbracht
en hetwelk hij aan het gezin aan eigen le
vensonderhoud kostte.
sommen zij ter leen willen geven, tegen
welken rentevoet en op welken termijn?
Gister is een aanvang gemaakt met het
stellen van een kabelhuis voor den electri-
schen stroom bij de Kamperbinnenpoort,
Men leze de mededeeling van dc Amers
foortsche bakkerspatroons-vereeniging in dit
nummer.
De jongedames M. Th. Keete, J. J. E.
Pluim en G. Visser en de hee» C. van Huizen
behaalden dc akte vrije- en orde-oefeningen
der Gymnastiek.
De heer L. Onvlee Jr.. die verleden week
slaagde voor het scmi-candiilaats aan de
Vrije universiteit te Amsterdam, is door het
Ned. Bijbelgenootschap aangewezen om vol-
gend jaar aan de Rijks-
iversïteitte Leiden
echter'op die wijze niet de geheele leening te worden opgeleid tot doctor in de talon
I worden ondergebracht, dan zal het resteerende van den Oost-Indischen archipel en bestemd
Zaterdagavond werd ten Raadhuize onder
voorzitting van den heer R. G. R ij k e n s,
Wethouder van Onderwijs, een vergadering
gehouden van leeraren en onderwijzers, die
zich belangloos hebben bereid verklaard om
dezen winter kosteloos les te geven aan of
lezingen te houden voor de manschappen
van het eigen garnizoen, dus voor Neder-
landsche militairen.
Van de 34 heeren, die zich beschikbaar
hebben gestold, waren er 27 aanwezig.
Enkele manschappen hadden zich opgege
ven voor landbouwkunde, boekhouden en
teekenen, doch 91 voor Engelsch, 59 voor
Fransch, 44 voor Duitsch en 170 voor ge
woon Lager onderwijs.
De Gemeente zal kosteloos lokalen en
leermiddelen beschikbaar stellen.
Het onderwijs zal twee uren pér week
worden gegeven door onderwijzers van het
Lager onderwijsde lezingen zullen eens
eens per maand worden gehouden door
leeraren van Gymnasium en Hoogere Bur
gerschool.
In de commissie, welke deze goed zaak
verder zal voorbereiden, zijn benoemd de
heeren F. Wesseling, J. Ilovens Greve, E.
van Buitenen, A. J. lluiskens en D. Huygen.
Men tracht evenzeer
slag te gegen aan gei
onderwijs van allerlei
nterneerde militairen,
