Stadsnieuws
WERK MARKT.
Burgemeester en Wethouder» van Amersfoort
Brengen ter kennis ven belanghebbenden,dat
de weekmarkt, vallende op den Eersten Kerstdag
en den Nieuwjaaredsg sal gehouden worden des
Woensdags te voren.
Amersfoort, 11 December 1914.
Burgemeester en Wethnndera
voornoemd,
De Burgemeester
Van RANPWIJCK.
De Secretarie,
A. K. VKKNSTRA.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van de ingezeleuen dezer
Gemeente, dat het door den Directeur van
"s Rijks directe belastingen, enz. te Utrecht exe
cutoir verklaarde kohieren nos. 6 en 7 van de
Bedrijfsbelasting
over het dienstjaar 1914/1915 aan den Ontvanger
van 's Rijks directe belastingen alhier zijn ter
hand geeteld. aan wien ieder verplicht is, zijnen
aanslag op den bij do wet bepaalden voet te
voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke
plaatsen aangeplakt te Amersfoort den 15
December 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Merkwaardige cijfers.
In de «Vrijzinnig Democraat» schrijft B.
(dr. D. Boa):
In de afgeloopen week is de goudvoor
raad van de Nederlandsche Bank gestegen
van 17? 284 163,66 tot 181 182 664.S3. Daar
mede is de positie van de Nederlandsche
Bank zeer versterkt en haar kracht zeer
vergroot.
Van waar komt dat goud
Naar verluidt uit Duitschland, met het
doel, daartegen wissels te kunnen trekken,
waardoor de zeer ongunstige wisselkoersen
in Duitschland verbeteren.
Daaruit blijkt weer eens te meer, van hoe
veel belang de uitvoer van producten uit
ons land is voor de sterkte van ons eigen
credietwezen. Die samenhang ziet het groo-
te publiek niet, maar zij bestaat wel ter dege.
De uitvoer, welke uit ons land heeft plaats
gevonden en nog plaats vindt, maakt het
wederom gemakkelijker, dat onze Staat op
de voordeeligste wijze kan voorzien in- zijn
credietbehoefteo. Reeds vroeger wees ik in
de «Vragen des Tijds» op het belang hier
van, dat niet te snel tot uitvoerverbod wordt
overgegaan, wanneer er geen politieke nood
zakelijkheid bestaat.
Dit moge voortdurend in acht worden ge
nomen.
In het vorige nummer deelden we mede
tie conclusion der Commissie van rappor
teurs uit de Staten van Utrecht ten opzichte
van de adressen van Handelsschool en Indus
trieschool.
Thans volgen die adviezen.
Zij schreef omtrent het verzoek om een
verhoogd snbsidie. aan de Provinciale Staten
van dit gewest gedaan door het Bestuur der
vereeniging Handelsschool voor Amersfoort
en omstteken«
Enkele leden dringen aan op het toestaan
der aangevraagde subsidie-verhooging.
Sommigen hunner doen nadere mededee-
lingen over den financieelen toestand der
school, o. a. dat de aanvragen om subsidie
aan andere Provincies niet tijdig genoeg zijn
kunnen worden gedaan en daarom nu voor
dit jaar aan onze Provincie een verhooging
van subsidie moest worden gevraagd. Nu
reeds is .er een tekort, als gevolg der om
standigheden dit zal bij den aanvang van
191 i denkelijk f500 bedragen,
Deze leden kunnen de argumenteering
van Gedeputeerde Staten niet deelcn, noch
het door ben in dezen ingenomen standpunt
innemen. Irr.ners is het aantal leerlingen van
buiten de Provincie niet van dien aard, dat
gezegd kan worden, dat zij de splitsing der
klassen hebben noodig gemaakt.
Ook gevoelen zij weinig voor het te veel
vasthouden aan de eenmaal genoemde 10
pCt. van het totaal-bedrag der uitgaven.
Immers ontvangt bijvoorbeeld de Utrecht-
sche Ambachtsschool 25 pCt, van het Rijks
subsidie aan subsidie der Provincie en 11
a 12 pCt. van bet totaal bedrag barer uit
gaven. Deze maatstaf ook hier aangelegd,
zou bet subsidie juist ongeveer op bet nu
aangevraagd bedrag brengen.
Van andere zijde wordt hier tegenover
opgemerkt, dat de vergelijking met het sub
sidie, aan de Utrechtsche Ambachtsschool te
verleenen. niet doorgaat. Daar golden om
standigheden, welke zich plotseling hebben
voorgedaan en waar de Provincie mede in
inoet helpen voorzien om het voortbestaan
der school te verzekeren.
Het geraamd tekort der oederhavigt Han
delsschool te Amersfoort wordt aan die zijde
vlet op f 500. doch slechts op f 130 berekend
en bet is toch wel aan te nemen, dat de
vereeniging wel zelve in dat tekort zal kun
nen voorzien, terwijl de schooi me* of zon-
der die kleine som toch niet staat of valt.
Meif lette ook op den steun, dieu zij van
andere Gemeenten, n. 1. van Baarn en nu
ook van Zeist, ontvangt. Het onbelemmerd
voortbestaan der school is derhalve vrijwel
verzekerd.
Nog valt op het volgende de nadruk te
leggen.
Het Rijk geeft in dc huidige moeilijke
tijdsomstandigheden het voorbeeld om ook in
de Provinciale huishouding een gepaste zui
nigheid te betrachten. En wanneer men nu
zegt, dat de school in kwestie het aange
vraagde geld bepaald behoeft, dan dien'
gevraagd, of de Provincie daarvoor aanspra
kelijk moet zijn.
De Provinciale inkomsten, welke voor on
geveer de helft uit opcenten op de Personeele
belasting bestaan, zullen een belangrijke
daling ondergaanvermoedelijk zal deze
15 pCt., d. i. f 15000 bedragen. Groote zui
nigheid is dus noodig en van verhooging der
opcenten kan geen sprake zijn.
Eenige leden sluiten zich aan bij dit
betoog, dat de' Provincie de zuinigheid be
trachten moet; een hunner vreest zeer voor
een tekort op den dienst van >915 en geeft
daarom zijn instemming te kennen met het
door Gedeputeerde Staten gedane voorstel.
Een ander lid prijst de door Gedeputeerde
Staten voorgestane zuinigheid, maar acht de
verleening van het aangevraagd verhoogd
subsidie, juist omdat de school ook lijdt door
de moeilijke tijden, toch hoogst gewenscht.
Laat de Provincie die verhooging voor éen
jaar toestaan en zoodoende der vereeniging
de gelegenheid geven, inmiddels uit te zien
naar en pogingen aan te wenden tot het
verkrijgen van subsidie van andere Provincies.
Laat men niet wachten totdat de financieele
nood zóo hoog geklommen is, dat het
subsidie bepaald noodig wordt, om den
ondergang der school te verhoeden.
Door een der leden wordt de opmerking
gemaakt, dat in de voorbereidende klassen,
hoewel zij bezwaarlijk gemist kunnen worden,
eigenlijk geen onderwijs in een of ander
handelsvak wordt gegeven, dus dat het daar
gegeven onderwijs niet diende te worden
gerekend tot het door de Provincie gesub
sidieerde.
Een ander lid weerlegt deze opmerking
door er aan te herinneren, dat de leerlingen,
welke op de school worden toegelaten, nood
zakelijk op een gelijk peil van kennis moeten
worden gebracht, hetwelk zij uiteraard niet
bezitten om met vrucht het te geven han
delsonderwijs te kunnen volgen. Ook die
voorbereidende klassen dienen dus wel dege
lijk mede van het Provinciaal subsidie te
profiteered
Nog wordt er van andere zijde aan herin
nerd, dat een hernieuwde aanvrage om sub
sidie, en dan voor 1916, vrij zeker ook in
de a. s. zomerzitting aan de orde zal komen.
De Commissie van Rapporteurs stelt aan
de vergadering voor, te besluiten overeen
komstig het voorstel van Gedeputeerde Staten
(dus afwijzend te beschikken op het verzoek
om het subsidie te verhoogen tot f2250,
doch te verleenen f 1725, of f525 minder).
Ten opzichte van het adres van het Pie
stuur der vereeniging «Amersfoortsche In
dustrie- en huishoudschool*, to Amersfoort,
om verbooging van het Provinciaal subsidie
schrijft de commissie
In een der afdeelingen zou een lid dit
subsidie voorwaardelijk toegestaan willen zien.
Een ander lid stelde de vraag of, indien het
Rijks-subsidie achterwege blijft, de plannen
van het Bestuur toch uitgevoerd zullen worden.
De Commissie van Rapporteurs is van
meeniug, dat al zou door het Rijk alsnog
subsidie worden verleend, om de zelfde rede
nen als medegedeeld ten opzichte van de
Handelsschool geen hooger subsidie kan wor
den toegestaan en stelt derhalve aan de ver
gadering voor, te besluiten overeenkomstig
het voorstel van Gedeputeerde Staten (afwij
zend te beschikken op het verzoek om het
subsidie te verhoogen met f 225 en het te
willen bre.igen op f 1950),
Het pers-bureau van den Ned. Bond van
Gemeente-ambtenaren schrijft
Jarenlang is door de ambtenaren bij het
bestuur en de administratie der Gemeenten
aangedrongen op lotsverbetering. Dat die I
aandrang geheel gerechtvaardigd was, wordt
algemeen erkend. Intusschen hebben de Ge
meente-ambtenaren de laatste maanden niet
gesproken over salarisverbetering. Zij gaven 1
zich, in het algemeen belang, geheel aan j
hun gewichtigen arbeid, en het mag zeker I
wel eens gezegd, dat zonder die groote toe-
wijding de zaken niet goed hadden kunnen j
gaan.
Thans veroorzaakt een aanschrijving van
den Minister van Binnenlandsche Zaken, naar I
ons bleek, bij vele Gemeente-ambtenaren I
een pijnlijke gewaarwording. Er wordt in
dat stuk meegedeeld, dat de Minister van
Koloniën bereid is, aan Gemeente-ambtenaren
een vergoeding toe te kennen van f 2.50
per vrijwilliger, dien zij behulpzaam zijn bij j
het verkrijgen van stukken voor den Kolf
nialcn militairen dienst.
De Minister van Koloniën kan niet bp-
doeld hebben de Gemeente ambtenaren op
deze wijze dienst te laten doen als hand
langers bij de werving, want dat is dan toch
zeker niet hun taak. De maatregel is stellig
goed bedoeld, het pijnlijke is echter de om
standigheid, dat hij wenschelijk of noodig
kon worden geoordeeld. Van tweeën éen:
óf de bedoelde werkzaamheden behooren tot
de taak van de Gemeente-ambtenaar, en dan
heeft afzonderlijke belooning geen zin óf zij
behooren daartoe niet, maar dan moeten zij
ook niet van hem worden gevraagd.
Wij zijn van meening, dat het eerste het
geval is. Hoewel dan niet wettelijk daartoe
verplicht, behoort de ambten? ar ten Gemeen
tehuize ook bij het bovenvermelde, belang
hebbenden zooveel mogelijk ter wille te zijn.
Hij heeft trouwens nimmer geweigerd, ge
volg te geven aan don oproep van hooger
bestuur om, zij het naar de letter onverplicht,
bij tallooze zaken mede te werken in het
algemeen belang. Maai het Rijk late achter
wege een belooning van enkele rijksdaalders
voor een bepaalde soort van diensten. Er
zal, ook als weder zoogenaamd normale om
standigheden zijn ingetreden, in de eerste
jaren van Gemeentebesturen et. -ambtenaren,
ook door bet Rijk. ontzaglijk veel worden
gevorderd, en stellig kan op bun krachtige
hulp staat worden gemaakt. n jongste
tijdsverloop staat daarvoor borg.
Intusschen vergoede het Rijk. in den vorm
van verhooging der bestaande Rijks-uitkee-
ring, voortaan aan de Gemeenten behoorlijk
de kosten. Wij hopen, dat de Gemeente
ambtenaren ook ditmaal de gevraagde dien
sten zullen verleenen, maar bet daarvoor in
uitzicht gestelde niet zullen aanvaarden.
De heer G. A. Groote Haar heeft nu
wijlen den heer J. R. van 't Hof opgevolgd
als lid van het suppletie-fonds der Diaconie
school, genaamd Gabrie Meben school.
De Minister van Oorlog heeft bepaald,
dat met ingang van Januari aanstaande de
aanduiding «Receuil militair* zal worden ver
vangen door Legerorders».
Als er nu nog een paar andere Provisio-
tieele reglementen die weldra hun hon
derdsten geboortedag zouden kunnen her
denken worden verdoopt èn herzien, dan
zullen in het Nederlandsche leger alweer
minder uitheemsche vaktermen worden ge
bezigd.
De zilveren medaille voor 24-jarigen trou
wen dienst is heden op de gebruikelijke
wijze uitgereikt aan den hospitaal-bediende
J. Loeff, van het Militair hospitaal, hier.
Bij het afdeelingsonderzoek van de voor
gestelde voorzieningen betreffende de rechts
toestand van hier te lande geïnterneerde
militairen van een buitenlandsche mogendheid
meenden sommige leden van de Tweede
Kamer, dat ook de vraag moest worden op
gelost in hoeverre geïnterneerden aan de
Rijks- en Gemeente-belastingen zullen heb
ben bij te dragen. Men was vrij algemeen
van meening, dat overwogen moest worden,
dat bedoelde personen onvrijwillig op Ne-
derlandschen bodem vertoeven,
Andere leden wezen er op, dat, wat de
toepassing van ons administratief recht be
treft, de geïnterneerden eenvoudig zijn te
beschouwen als personen, die, evenals andere
vreemdelingen, hier te lande vaststaande rech
ten en plichten hebben.
Sommige leden vonden in het wetsont
werp aanleiding, te vragen of het noodig is,
bijzondere voorzieningen te treffen aangaande
den rechtstoestand der thans vooi een groot
deel in vluchtoorden verzamelde vluchtelin
gen.
Dr. Jan Kalff, de zoo kundige Secretaris
der Monumenten-commissie, en het Be9tuur
der Vereeniging tot het houden van kunst
beschouwingen, enzoovoort welke juist
door deze laatste toevoeging op kunstgebied
nog heel wat anders den leden kan geven
dan tentoonstellingen hadden Donderdag
avond meer belangstelling verdiend van den
kant der leden en van de Belgen. Andere,
niet minder belangrijke bijeenkomsten voor
de eersten, de zeer juiste vrees om bij het
zien der ongeschonden Belgische monumenten
hoogst onaangenaam te worden aangedaa..
voor de laatsten moge als verontschuldiging
gelden, dat het auditorium geenszins even
redig was aan het helaas zoo actueele
onderwerp en aan den jonge* geleerde, die
het zoo volkomen beheerscht.
Zonder al te groote sprongen te maken,
zonder af te dalen in vermoeiende bijzonder
heden, gaf dr. Kalff in zeer aangenamen
vorm een belangwekkende schets van het
ontluiken en opbloeien der vrije kunsten in
Vlaanderenland, aanvankelijk onder Frau-
schen en tevens eenigermate onder Duitschen
invloed, van welke de eerste domineerde
nadat de Eransche gothiek in het begin der
13e eeuw haar intrede had gedaan in België
(grondslag Sainte Gudule te Brussel 1220)
tot pas in de 16e eeuw een eigen Belgische
kunst ontstond.
Als wel vanzelf spreekt, stond dr. Kalff
lang stil bij de lakenhalen van Yperen,
Mecbelen en Termonde en bij de stadhuizen
van Brugge, Brussel en Leuven met hun
opmerkelijke sculpturale ornamentcering en
Jat van Antwerpen, een juweel van zuivere
renaissancemonumenten, ontstaan in een
tijd van groote welvaart en uit onbreidel-
baren zin naar vrijheid," gedenkteekenen
waarvan thans helaas veel is vernietigd of
wordt bedreigd met ernstige beschadiging,
doch, zooals ook uit de fraaie lichtbeelden
overtuigend bleek, sprekend van de fierheid
van een volk, dat niet kan ten onder gaan.
De kunst loopt in ons land, waar kunst
geen Regeeringszaak is, om broodin deze
tijden natuurlijk nog oneindig meer dan ge-
woonlijk. Vandaar dan ook, dat Amersfoort
in de laatste weken wordt bezocht we
denken hier meer aan bezoek, dan aan be
zoeking door reizende tooneelgezelschap-
pen, -die niet weten, dat we hier nogal
verwend zijn en die dus een geheid »Kas-
senstück* komen afdraaien.
Het Zondagavondpubliek is nogal goed
lachs, ergert zich niet al te zeer aan ge
waagde, soms zeer gepeperde grappen, en
amuseert zich.
Met dat al blijft het jamnier, dat het ge
zelschap-Ben Delmonte, waaronder zulke
werkelijk goede krachten schuilen, hier moet
komen met Gemobiliseerd*, maakwerk van
Kraats Co. van wel zeer inferieure soort.
De 500ste opvoering van «Op hoop van
zegen» zal ter eere van Herman Heijermans
plaats hebben op 24 December in den
Stadsschouwburg te Amsterdam.
Wie deze huldigings-voorstelling wil bij
wonen, mag er wel zorgen er heel vlug bij
te wezen om zich te voorzien van een toe-
gangskaait.
De voordrachtavond, door mevrouw Bol-
dingh-Goemans Donderdagavond te geven
in de groote zaal van «Amicitia», belooft
zeer interessant te worden. Onze hoog-begaaf-
de landgenoote zal voordrachten houden in
de Hollandsche, Vlaamsche- en Fransche taal.
In verschillende steden van ons land is zij
reeds met groot succes opgetreden en haar
voordrachten hebben een welverdiende groote
vermaardheid gekregen.
Over een voordracht te Amsterdam schrijft
«De Telegraaf», o.a.«En daarbij een verruk
kelijk FranschMet «l'Ode a la
Malibran» besloot mevr. Boldingh haar
voordracht, die was als het schoonste, dat
een vrouw ons bieden kanélégance, ernst,
gevoel en geen spoor van verveling. En
daarbij van een coquette kortheid. Dit was
wél FranschEn van het besteun baiser
littéraire
Vroeger vestigden we reeds dc aandacht
op de lezing welke prof. dr. Ph. Kohnstamm,
van de Gemeentelijke universiteit van Am
sterdam, zal houden in de plaatselijke af-
deeling van den Ned. Protestanten Bond.
De advertentie hierneven 2egt wanneer en
waar die plaats heeft.
Aandeelhouders van de Middenstands-cre-
dietbank voor Amersfoort en omstreken wor
den bij advertentie in dit nummer opgeroepen
tot een buitengewone vergadering, welke
hier zal worden gehouden op Dinsdag 29
December onder meer ter benoeming yan
een Directeur.
Commissarissen stellen voor, tot wederop-
zeggens te benoemen den heer J. VV. de
Groote, uit Zutfen, tegen nader door hen te
bepalen voorwaarden, terwijl alle reis- en
verblijfskosten door hem zullen worden
betaald tegen een vergoeding, berekend
naar f1200 per jaar
Ingetrokken is thans het verbod tot het
verstrekken van sterkedrank aatr militairen
in den rang van onderofficier. Ten opzichte
van militairen beneden dien rang blijft het
gehandhaafd.
Het is Zaterdag- en Zondagavond weer
vrij roerig geweest, zooals dat onder de
vaklui heet.
Een drietal bij Soesterberg geïnterneerden
zocht Zaterdagavond hrer twist met een ver
gunninghouder, die hen niet wilde toelaten.
De politie rekende hen in en een militaire
patrouille zorgde voor het verdere geleide.
Zondagavond werd een vechtlustig Neder-
landsch infanterist, die ten slotte op de
Varkenmarkt met een mes dreigde, evenzeer
ingerekend en later overgegeven aan een
patrouille.
Gister geleidde de politie tot over de
grenzen der Gemeente fe woonwagens die bij
Birkhoven en 9 die aan den Hoogeweg
hadden post gevat in verband met «Ie
paardenmarkt te Utrecht, waar zij op last
van den linie-commandant niet mochten ver
blijven.
Zij arresteerde een Belgische vrouw, die
op heeterdaad werd betrapt bij het lade-
lichten. Hedenochtend werd zij ter beschik
king gesteld van de justitie.
De ambtenaar van het Openbaar ministerie
bij de Arrondissements-rechtbank te Utrecht
vorderde zes weken tegen den Haagsch« n
automobilist, die 23 Juli ter hoogte van het
Rijks-opvoedingsgesticht sergeant W. Ha
mers aanreed, die met zijn rijwiel op het
rijwielpad zich bevond en een saamgestelde
breuk van het linker- en vrij ernstige kneu
zingen aan het rechterbeen opliep en mis
schien blijvend kreupel zal zijn.
