Donderdag 25
December 1914.
No 8509.
64e Jaargang
B IJ B L A D. i
kosteloos-
Stadsnieuws
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
hoofd-redacteur
p- <x. rRïDBRXKS.
amersfoort.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fi.—
franco per post f 1.15, Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgenlngs-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels .ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers io cent.
Bij advërtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
SORTSGRAOHT 9.
Postbus g.t Telefoon 19.
Bij dit nummer behoort een 1
Wie zich met ingang
van 1 Januari doe tin-
schrijven als abonné,
ontvangt de tot dien
datum verschijnende
nummers
kennisgevingen.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
maken bekend, dat het Bureau van den Bur
gerlijken stand gedurende de beide
Kerstdagen
voor het publiek geopend zal zijn des voormid
dags van half negen tot negen uur, uitsluitend
tot het doen van aangiften van geboor'.en of
overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet geschie
den aan het Gemeentehuis, mondeling of schrif
telijk, uiterlijk tusschen acht uur en kwart over
aohteD des voormiddags van den dag, waarop
men aangifte wil doen.
Amersfoort, 19 December 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,v
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretarie,
k. kaan jzd.
loco-Secr.
VREEMDELINGEN.
Aangifte voor de Bevolkingregisters.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort noodigen nogmaals de inwoners, die
vreemdelingen huisvesting verleenen, uit, ten
spoedigste de noodige opgaven te doen op
het Bureau Bevolking (kamer no. 3.)
Niet tijdige aangifte kan gestraft worden
met hechtenis van ten hoogste veertien da
gen of geldboete van ten hoogste honderd
gulden.
Amersfoort, 21 December 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
K. KAAN Jzn.,
loco-Secr.
I)E WERELDSMART.
'k Vraag niet waarom der Volk'ren kruis
Zoo donker is, zoo zwaar en bang.
Zoo menschonteerend, vol van wee,
Bij droeve, sombere doodenzang.
'k Vraag niet waarom de wereldsmart
Zoo groot, zoo wreed, onmenschlijk is.
Maar 'k vraag, o God, een glimp van licht
In alle ellende en duisternis.
'k Vraag geen «waarom»het kind der aard
Kan Uwe wegen niet verstaan;
Maar o, geef licht, een weinig licht,
Om Uwen weg te kunnen gaan.
O God van liefde en vrede, spreek,
Spreek in 't vertwijflend menschenhart,
Verbitterd, en zoo ver van U,
Door al dien jammer, al die smart.
Ga met Uw levensadem heen
Heen over de aarde, gansch heelal.
Wek leven, geestlijk leven weer,
In 't koude, donkre dooaendal.
J. van REES—
van nauta lemke.
Uit«Het toekomstig leven».
Kerstmis.
Een zonderling Kerstmis. Het conventio-
neele Kerstlandschap met zijn besneeuwde
boomen is, althans in ons land, ver te zoeken.
Een droeve Kerstmis. Overal heerscht on
rust in plaats van vrede. Hier te lande be
zorgdheid over den steeds'oenemenden druk
van de gevolgen van den krijg, die in
Augustus is ontbrand in bijna heel Europa
en reeds oversloeg naar Afrika. De handel
en de nijverheid zien met toenemende zorg
hun voorraden slinken en ontvangen geen
nieuwede arbeid ligt voor een groot deel
stilaan onze grenzen, bij onze zeegaten en
op onze kusten zullen thans velen met niet
minder angst terugdenken aan hun huis, dat
zij begin Augustus verlieten, nering of be
drijf overlatend aan gewoonlijk niet volko
men bevoegden. En nóg mogen we ons ge
lukkig prijzen, dat we tot dusver mochten
ontkomen aan het lot van zoo heel velen in
de ons omringende landen, dat we nog een
tehuis bezitten, dat de dood geen grooter
aantal jonge levens wegmaaide dan in andere
tijden.
Wat moet er omgaan in de Belgen, die
thans in ons land toevlucht vonden. Wie zal
beschrijven hun droef gemis juist op dit
groote feest, dat immer spreekt van licht en
liefde, nu zóo veel rond hen donkerder is
dan het meest duistere oogenblik van heel
hun leven, nu zij onzeker zijn omtrent het
lot van bloedverwant en vriend, van hof en
have.
Wat is er geworden van de beroemde
Kerst-markten in de groote Duitsche steden,
waar in andere tijden arm en rijk samenko
men om iets te zoeken waarmee zij een
huisgenoot kunnen verblijden
Wat van de Kerst-viering in Engeland en
zijn koloniën
Wat van het Kerstfeest in Frankrijk
Overal rouw voor hetgeen geschiedde
overal zorg en angst voor hetgeen nog
komen kan.
Want ofschoon het Vrede op aarde<
schering en inslag vormt van elke Kerstfeest
herdenking en het »In de menschen een
welbehagen» onafscheidenlijk daaraan is ver
bonden, is er thans onvrede alomme en viert
het dierlijke in den mensch hoogtijwordt
voor recht gekreten hetgeen het grootst
denkbare onrecht is, wordt moord verheer
lijkt en zelfs beloond.
Maar evenals in '70 vóór Parijs zal een
Duitsch zanger tegen middernacht zijn loop
graaf verlaten en met het door hem ingezette
>Stille Nacht, heilige Nacht* een wijle het
vuren doen staken, en een Fransch kunst
broeder zijn vijand nu zal naar voren
treden en de gevechtspauze een poosje ver
lengen door »Minuit Chretiens, c' est 1' heure
solenelle* te doen weerklinken in de van
alle kanten gretig luisterende ooren. En
wederom zal men aan beide zijden een tijdje
aarzelen om het eerst het vuur te heropenen,
dat weer verder! zaait in de rijen van hen,
die de hope zijn des vaderlands, en dat in
menig gezin de komende dagen nóg droe
viger maakt dan zij thans reeds zijn.
Indien gij morgen uw ochtendblad opslaat,
bedenk dan eens welk een in-droeve Kerst
mis die van 1914 is voor vele honderddui
zenden ga eens na hoe menige ledige stoel
bij het Kerstblok stond, hoezeer de avond
vóór het Kerstfeest was een yan groot leed
en van diepe droefenis.
Laat ons Gode danken, dat dit niet is ge
komen over ons en Hem bidden, dat a
zal dan nog lang niet alles zijn vergeten
het Kerstfeest van 1915 ook buiten onze
landsgrenzen er weer een zal wezen van
innige huiselijkheid, een familiefeest waarbij
daar helaas velen zullen ontbreken, doch dat
reden geeft tot groote blijdschap, die velen
volken wezen zal.
De Kerstviering in de Remonstrantsche
kerk zal plaats hebben morgen, Eersten
Kerstdag, om half elf, onder voorgaan van
ds. Hooykaasdie in de Doopsgezinde kerk
op Tweeden Kerstdag, onder voorgaan van
ds. Ten Cate.
In de religieus-socialistische samenkomst,
welke Eersten Kerstdag wordt gehouden in
»Ons Huis«, zal Enka (mejuffrouw Van der
Vlies, uit Schiedam) spreken overVrede
op aarde
Tot ouderlingen van de Gereformeerde
kerk aan de Langegracht zijn herkozen de
heeren W. Ruitenberg en G. G. van Alte-
na; tot diakenen, de heeren II. J. Bast, A.
van Ooik en D. van Schooneveld, terwijl
in dit ambt werd gekozen de heer J. van
den Hooff.
H. M. de Koningin heeft gister, onmiddel
lijk nadat de Eerste Kamer na korte discus
sie zoncier hoofdelijke stemming het Leenings-
ontwerp had aangenomen, die wet geteekend
en voor 2.5 millioen deelgenomen in de vrij
willige Oorlogsleening.
De Nedcrlandsch Bank, die bij de belee
ning van schuldbrieven der vrijwillige lee
ning genoegen neemt met 5 pCt. surplus,
zal vermoedelijk bij beleeningen van schuld
brieven der gedwongen leening 20 pCt. of
meer surplus eischen. De rente van de voor
schotten op de vrij wille leening zal voors
hands 5 pCt. zijn en die der voorschotten
op de gedwongen leening minstens 1 pCt.
meer.
Men zie nog de advertentie in dit num
mer.
Alvorens in de Raadsvergadering van
Dinsdagmiddag waarvan we de resultaten
meedeelden in het vorige nummer aan
de orde te stellen punt i der agenda (her
stemming over het voorstel van B. en W.
nopens het opmaken van het stenografisch
Raadsverslag, waarover in de vergadering
van 15 December de stemmen staakten)
deelde de Voorzitter mede. dat volgens
art. 30 van het Reglement van orde voor
de zittingen van den Gemeenteraad in ver
band met art. 50 lid 2 der Gemeentewet de
discussiön konden worden heropend.
De heer Van Achtarbergh wenschte
de discussiön te heropenen.
De heer J o r i s s e n stelde voor, dit niet
te niet te doen.
Met 8 tegen 6 stemmen werd besloten, ze
te heropenen.
De heer Van Achtetbergh: Na de
vorige zitting zijn verschillende adressen in
gekomen. Ik herhaal, dat ik niet ben de
vertegenwoordiger van de firma Bosch, doch
dat ik zuiver op het oog heb de belangen
van de Gemeente en ik vraag nogmaals of
het gerechtvaardigd is, f 400 weg te gooien,
vooral waar dit staat tegenover de humani
teit van de firma Bosch. Ik wil er niet over
spreken of de oplage gelijk is; het is vrij
wel bekend, dat door het inleggen van het
Amersfoortsch Dagblad de verspreiding
vrijwat grooter is. Waar de firma Bosch het
verslag gratis zal rondsturen, zie ik niets
van dien aard van de tegenpartij. Het alge
meen belang wordt er niet door gediend
als we f 400 meer uitgeven. Zijn we ge
rechtigd, voor dien prijs gedurende 14 a 15
weken werk te verschaffen aan ten hcogste
éen stenograaf?
We moeten zorgen, de werkloosheid tegen
te gaan, doch ik meen niet, dat dit op deze
wijze zal worden bereikt.
De heer Van der Wal: Dit royaal
voorstel van Bosch is de eigenlijke bedoeling
geweest van de 2e afdeeling en ik zal me
dan ook houden aan de stemming van den
vorigen keer. Ik ben er zeker van, dat wan
neer het verslag wordt opgedragen aan de
firma Van Cleeff. de verspreiding belangrijk
kleiner zal zijn. Ik zou nog kunnen heen
stappen over die f 300 of f 400. Als de cou-
rantiers de zaak wat beter hadden begrepen,
zouden ze samengewerkt en zich vereenigd
hebben. Waar zij zóo weinig blijk gaven
van te willen samenwerken in het belang
der Gemeente, raad ik ten sterkte aan, het
verslag nog éen jaar te gunnen aan de
firma Bosch en dan nog eens te zien.
De heer Gerritsen: Het wordt een
concurrentie-geschiedenis. Ik ben er van
overtuigd, dat er over een jaar weer niets
wordt bereikt. De firma Bosch heeft meege
deeld, dat zij het verslag niet meer kan
leveren voor f800; nu zij later weer ver
klaarde, het tóch voor dien prijs te doenis
dit slechts een soort concessie. Daarna zullen
we veel duurder uit zijn.
De heer Jorrissen: Den vorigen keer
heb ik gestemd vóór het het voorstel van
B. en W. en ik zal dit weer doen. Hangende
deze quaestie is van éen der partijen een
voorstel ingekomen, dat eigenlijk beneden
de waardigheid van den Raad en unfair is.
In den handel noemt men zooiets oneerlijke
concurrentie. Het gaat niet aan om, als een
aanbod is gedaan en niet aangenomen, nog
eenSj weer achterna te zeggen ik doe er
nog ets bij. Al dit gratis uitdeelen, is ver
lakkerij.
De heer Kroes: Ik heb den vorigen
keer tegen het voorstel van B. en W. ge
stemd om het motief, dat de firma Bosch
tijdens de mobilisatie aanbood, tegen het
oude tarief te willen leveren en dit blijft
me bij.
Met hetgeen de heer Van der Wal heeft
aangevoerd, kan ik niet meegaan. Het gratis
aanbod laat mij totaal koud; doch, dat de
firma Bosch tijdens de drukkende omstandig
heden aanbood, voor den ouden prijs te leve
ren, moeten we appreciceren. Hoeveel con
tracten zijn in dien tijd niet opgezegd.
Wethouder R ij kens: Het is mijn
plan niet geweest, me te mengen in de dis-
cussièn en ik zou ook niet hebben gesproken
?ls ik daartoe niet was gedwongen.
De heer Van Achterbergh heeft in de
vorige zitting gezegd, dat achter deze quaestie
een groot geheim zit en dat zij is gehuld in
een groot waas. Gister heb ik in het Amers
foortsch Dagblad gelezen
De Voorzitter: Ik geef U in over
weging, geen acht te slaan op beweringen
in de pers.
Wethouder R ij kens- Ik verbeeld
me, dat waar insinuaties worden gemaakt
in het publiek, ik het recht heb
De Voorzitter: U sp- eekt daar van
insinuaties. Het college .">n B. en W. staat
te hoog om daarop in te gaan.
WethouderRijkens:De zaak is niet aan
gebonden door B. en W. Zij hebben er niet
aan gedacht, het leverings-contract op te zeg
gen. Den 21 Augustus eischte de firma Bosch
f85 per zitting; dat vonden B. en W. te
hoog. Ik persoonlijk heb gedacht, dat we
konden volstaan met een analytisch verslag,
doch de afdeelingen wenschten een steno
grafisch verslag. Toen zijn B. en W. in
onderhandeling getreden met éen verslag
gever er is nog e n andere goede hier, doch
zijn ambt belet hem, de middagzittingen bij te
wonen. De heer Frederiks zat toen 22 Sep
tember in de Raadszaal. Zeer merkwaardig
is, dat den 23 September, dus den volgenden
dag, de firma Bosch haar prijs terugbracht
op f 75-
Ik wil er nog de aandacht op vestigen,
dat op 21 Augustus we verkeerden in precies
de zelfde buitengewone omstandigheden ten
gevolge van den oorlog als waarin we thans
verkeeren.
Den 28 September werd het contract met
de firma Bosch opgezegd, omdat dit moet
geschieden 3 maanden vóór de expiratie.
Den 24 October deed de firma Bosch het
aanbod, den ouden prijs te handhaven voor
éen jaar. Den 27 October kwam dit voorstel
in handen van B. en W., die in dit moei'ijk
geval de meening der afdeelingen vroegen,
in welke ik de zaak, als niet-Voorzitter eener
afdeeling, inleidde. In éen afdeeling meende
