BIJBLAD
AintaMi Courant
Bericht.
Stadsnieuws
van de
No. 8509
uitgave van
N.V. deAMERSFOORTSCHECOIJRANT
voorheen Firma A. H. van CLEEFF
VAN DONDERDAG 24 DECEMBER 1914-
KEN NISG E V IN G.
MARKTEN.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter kennis van belanghebbende», dat
op marktdagen uil 1 Januari 191» de kippenmurkt
sal worden gehouden op het Havik.
De plaatsing der verlfoopera zal geschieden
op aanwusing van den Marktmeester.
Amersfoort, 24 December 1914.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Bureeroeealer,
Van RANDW1JCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Ingevolge Raadsbesluit van
22 December zal het steno
grafisch verslag der openbare
vergaderingen van den Ge
meenteraad worden samenge
steld en gedrukt door de
N. V. „De Amersfoortsche
Courant, voorheen firma A. M.
van Cleeff".
Het zal kosteloos wor
den toegezonden aan de
abonné's op de Amersfoort
sche Courant.
Niet-geabonueerden op die
courant kunnen volgens art.
5 van de overeenkomst met
de Gemeente de geregelde
toezending van dat verslag
voortaan zich verzekeren
tegen betaling van 50 cent
per kalenderjaar.
DE DIRECTIE.
Een leerling der Hoogere Burgerschool
schrijft ons nog over de huldiging van den
heer Ebert, waarover we in het vorige num
mer reeds een kort bericht opnamen
Dinsdag, den laatsten schooldag, 's middags
om 3 uur, waren in de aardig versierde
Gymnastiekzaal de Directeur der Hoogere
Burgerschool, de Rector van het Gymnasium,
de leeraren, vele oud-leeraren en oud-leer
lingen van beide inrichtingen en de meesten
der leerlingen aanwezig om afscheid te nemen
van den heer Ebert als concierge en ama
nuensis.
De Directeur zeide ongeveerHooggeachte
Ebert, nu bet uur van scheiden daar is, ge
voelen wij welke gedachten in U moeten
omgaan, nu gij 43 jaar lang, sedert de op
richting dezer school, als concierge en ama
nuensis uw ambt trouw hebt waargenomen.
Steeds hebt ge uw beste krachten gegeven
en steeds bijgedragen tot bloei en groei van
onze school. Al heb ik slechts 21/., jaar van
uw goede diensten ais concierge kunnen
genieten, toch hebt ge U in dien korten
tijd boven mijn lof van uw moeilijke taak
gekweten. Steeds hebt ge met lust en stipt
heid gewerkt. Ook dit je ar, in de voorberei
ding van het schriftelijk eind-examen, hebt
ge me uw uitsprekende eigenschappen ge
toond en toen vooral zijn uw werkzaamheid
en plichtsbetrachting helder aan den dag
gekomen. Toen n.l. plotseling de mobilisatie
werd afgekondigd, en de dag daarop al de
in gebruik zijnde lokalen ontruimd moesten
worden, stondt ge dien nacht om 1 uur nog
te schrijven en vijf uren later Waart ge at
weer present in het gebouw aan de Van
Persijn-straat.
Niemand zei iets, gij ook nietmaar ik
heb toen gevoeld de ernst waarmee ge u
taak opvatte. Ook in de lijstwerk-periode
hebt ge steeds uw eerlijkheid, bekwaamheid
en ijver getoond. De lijstwerkopgaven wa
ren in uw handen even veilig als in een
brandkast. Maar niet alleen als concierge
hebt ge uw verdienstelijk gemaakt, doch
ook als amanuensis. Al laten onze labatoria
nog veel te wenschen over, het materieel
is goed en steeds hebt ge dit goed verzorgd.
Uw proeven waren altijd uitstekend in orde.
Nooit was het u te vee!; zij het 's morgens
vroeg dan wel 's avonds laat, altijd waart ge
gereed. Gij zijt jong in uw ambt gekomen
en er oud in geworden, maar uw hart is
jong gebleven en ik hoop. dat uw levens
avond moge zijn als de dag geweest is. Het
ga U goed, nog vele jaren.
Hierna sprak dr. Lulofs eenige hartelijke
woorden tot Ebert, zijn trouwen assistent.
Zoo langzamerhand waferi ze samen op een
vertrouwelijken voet geraakt. En, zeide dr.
I-ulofs, Ebert je bent toch eigenlijk een type
geweest, maar een goed type. Je hield er
zoo'n soort van politiek op na. Eerst keek
je de kat eens uit den boom en dan, wanneer
je alles in orde vond, was het ijs ook gauw
gebroken. En zooals het ieder mensch gaat,
wanneer ik eens driftig werd, dan was het
Ebert die vertrouwelijk zijn hand op m'n
schouder legde, zeggende«Bezondig je
niet, meneertje; bezondig je niet», Ebert, ik
dank je voor al de bereidwilligheid en hulp
vaardigheid die je mij als assistentin het
laboratorium hebt getoond. En met genoe
gen zal ik nog kunnen terugdenken aan die
aangename oogenblikken, toen je me behulp
zaam was.
Hierbij overhandigde dc heer Lulofs
namens de leeraren en de oud-leerlingen der
H. B. S. een stevige enveloppe met inhoud.
Vervolgens dankte dr. Peyrot, Rector van
het Gymnasium, Ebert voor den ijver
en de toewijding, die hij als amanuensis aan
zijn school had bewezen en hoopte, dat den
heer Ebert een rustige oude dag beschoren
zou zijn.
Hierna richtte ook de heer Wesseling het
woord tot den heer Ebert. Zij toch samen
waren het langst aan de school verbonden.
Achtereenvolgens heeft Ebert 6 Directeuren,
200 leeraren en 2000 leerlingen met ijver
en toewijding gediend. Hoe zou men de
school zich kunnen indenken zonder Ebert,
en Ebert kan zijn leven zich niet indenken
zonder z'n school Altijd heeft er een innige
verhouding bestaan tusschen die beide.
Veel goeds was door den vorigen spreker
al van Ebert gezegd, maar een eigenschap,
die de heer Wesseling in Ebert zoo heeft
hooggeschat, was, dat hij altijd de eer van
school, Directeur en leeraren hoog hield.
De heer Wesseling dankte den heer Ebert
voor de hulp hem in al die jaren getoond
en sprak den wensch uit, dat de blijde herin
neringen hem aan de school nog lang zouden
bijblijven.
Ten slotte dankte de heer W. van Neck
namens de leerlingen Ebert voor al de har
telijkheid, aan allen steeds betoond en bood
hem een prachtige leeren leuningstoel aan
als souvenir.
Zichtbaar aangedaan nam ten slotte Ebert
het woord om zijn innige erkentelijkheid te
betuigen voor al die bewijzen van sympathie
en genegenheid. Den Directeur, den Rector,
de leeraren, de leerlingen, geen hunner zou
hij ooit vergeten, noch al hetgeen zij heden
tot hem gezegd hadden, terwijl hij hartelijk
dankte voor de blijvende bewijzen van sym
pathie.
Gaarne herhalen we onzen wensch, dat
het den heer Ebert geschonken moge zijn,
nog lang te genieten van zijn zoo welver
diende rust.
Nieuwjaarswenschen kunnen reeds 27
December ter post worden bezorgd. Over
het adres twee elkaar snijdende lijnen te
trekken.
De heer J. J. P. Verstege behaalde de
Middelbare akte Gymnastiek.
Aan allen, die ondersteuning ontvingen van
het plaatselijk steuncomité, is heden een gulden
extra als Kerstgave uitbetaald op last en voor
rekening van het Koninklijk Nationaal Steun
comité.
Slechts in een klein deel der oplage van
het vorige nummer konden we opnemen het
telegram, vermeldend de bevordering van
den 2e luitenant L. A. A. H. Weijtland, van
het ie regiment huzaren, tot ie luitenant bij
zijn tegenworrdig korps.
De reserve-officieren zouden de mededee-
ling hebben ontvangen, dat zij er in geen
geval op moeten rekenen, vóór 1 Juli naar
huis te kunnen terugkeeren.
Wat de minderen betreft, heeft de Minister
van Oorlog in de Tweede Kamer meege
deeld, dat hij hen »geen minuut langer zal
houden dan voor de veiligheid des lands
noodig is«.
Tevens deelde Z. Exc. mede, ten spoedig
ste een voorstel te zullen doen ten aanzien
van den algemecncu dienstplicht.
De regeling van het onderwijs aan Bel
gische studenten onder de hier te lande geïn
terneerde militairen is opgedragen aan de
professoren Schrijnen, Snellen en Winkler
uit Utrecht, en Molengraaff, uit Delft.
Tien Belgische professoren hebben zich
bereid verklaard colleges te geven, welke
door een 90-tal studenten van verschillende
faculteiten zullen worden gevólgd.
Gelijk we bereids meedeelden, is het ge
bouw van de Eerste school voor verlofs
officieren beschikbaar gesteld voor dit doel.
De generaal-majoor, commandant van het
interneerings-depot Amersfoort heeft besloten,
ter gelegenheid van het Kerstfeest verloven
van 24 uur toe te staan aan de geïnterneerde
onderofficieren, korporaals en soldoten.
De Regeeringstrein naar Antwerpen is,
te beginnen met morgen (Vrijdag), voorloopig
stop gezet.
De Toonkunst-uitvoering, onder de hoogst
bekwame leiding van den heer M. W. Petri
Dinsdagavond in »Amicitia« gegeven, is een
ongewoon goede geweest.
De lange inleiding van Mendelsohn's
»Lobgesang« gaf aan de Arnhemsche Orkest
Vereeniging alle gelegenheid om haar uit
muntende eigenschappen ten volle te doen
uitkomen en ook in de begeleiding van den
zang bleek zij, door groote ingetogenheid,
thans geheel gewend aan het koor, dat zich
vooral in dit melodieuse werk op zeer ver
dienstelijke wijze kweet van zijn taak.
De solisten, mejuffrouw Annette Riet-
meijer, uit Bussum, en de heer E. G. Tobi,
de hier zeer bekende tenor uit Dusseldorf,
sloten zich evenals de kleine partijen, ver
vuld door leden van het zangkoor, op waar
dige wijze aan bij koor en orkest.
Ook op den avond der algemeene repe
titie was de zaal vol aandachtig luisterenden.
We herinneren nog eens aan de soiree
ten bate van de plaatselijke Tuberculose-
vereeniging door Belgen en landgenooten
den 6 Januari in »Amicitia« te geven.
Men houde dien avond vrij.
De Statuten van de Middenstands Cre-
dietbank voor Amersfoort en omstreken zijn
gevoegd bij de »Ned. Staatscourant* no.
300.
Aanstaanden Dinsdagavond 29 December
zullen aandeelhouders den Directeur benoe
men.
De heer H. C. Snel. lid van het Hoofd
bestuur van den Nationalen bond van han
dels- en kantoorbedienden «Mercurius* eft
Voorzitter van de afdeeling Amsterdam,
hield Dinsdagavond in de achterzaal van
»Café Riché» voor leden en uitgenoodigden
der thans 36 leden tellende plaatselijke af
deeling een causerie over(Economische
druk.
Spr. achtte het een goede gedachte, in
deze veelbewogen dagen van economischen
druk eens in het openbaar te doen uiteen
zetten hetgeen er valt te leeren uit de vak
beweging. Immers de minst veerkrachtigen
ondervinden het allereerst de nadeelen van
dien druk. De prijzen der levensmiddelen
zijn reeds hooger geworden, de komende
hoogere belasting zal het zwaarst drukken
op de bedienden, wier salarissen voor 't
overgroote meerendeel gering zijn. Het is
goed, eens na te gaan of er geen middelen
zijn, die meer vastheid van bestaan geven.
Gelukkig raakt de tijd over, waarin de
bedienden, de werkers met het hoofd, dachten,
dat zij beter waren dan de handarbeiders en
meenden, dat organisatie beneden hun waar
digheid was. Thans beseffen zij, dat zij, even
als de handarbeider, zijn een belangrijk en
onmisbaar deel der samenleving en dat zij
evenmin als dezen werken voor hun pleizier
dan wel om hun patroon genoegen te doen.
Evenals dezen hebben zij recht op een goede
bestaans-basis, dat is op voldoende loon en
goede arbeidsvoorwaarden. Zij vinden die
door de vakvereeniging.
In de Middeleeuwen had ieder zijn ambacht.
Enkelen werden meester, doch ieder was
zijn eigen baas. Later, bij den meer inten-
sieven arbeid en vooral na de invoering der
machines, was er meer kapitaal noodig om
zich te vestigen als patroon en kwamen de
bedienden.
»Mercurius« nu werd ruim 30 jaar geleden
opgericht met het doel, het intellectueele
peil der bedienden te verhoogen. Pas later
werden daaraan toegevoegd de economische
belangen. Wat deze laatste betreft, bedenke
men wel, dat niet zoo gemakkelijk wordt
gebroken met sleur, dat verbeteringen niet
zoo .spoedig worden ingevoerd 't is a long
way to Tipperary.
Dan, de vakvereeniging is geworden tot
een instituut, dat nooazakelijk is tot verbe
tering van de vakbelangen omdat de maat
schappelijke noodzaak daartoe dwingt.
Webb stelt het begin der vakvereenigingen
op het begin der 18e eeuw; de opbloei in
Engeland is van 100 jaar later, in Duitsch-
ïand pas na 1870. Hun doel is de arbeids
kracht het eenige bezit van den arbeider
zoo duur mogelijk te verkoopen.
Evenals <le patroon jaarlijks een gedeelte
van zijn winst losmaakt voor reserve moet
ook dc arbeider dit doen ten ein^e gedekt
te zijn voor kwade dagen (ziekenfonds, werk-
loosheidskas, ouderdomsrente, enz).
Bijna alle bedienden zijn door geldgebrek er
op aangewezen, levenslang bediende te blij
ven en de specialiseering van hun arbeid,
noodig om goed en juist werk te verkrijgen,
is een factor welke zeer nadeelig werkt op
hun economischen toestand omdat, als zij
werkloos geraken, zij niet licht een plaats vin
den waarin zij weer volkomen passen.
Iloe staat het nu met de salarissen? Ge
middeld bedraagt dit f 900, gelijk uit een pas
door >Mercurius« ingestelde enquête is ge
bleken. Doch daarbij is óok gebleken, dat
het gemiddeld salaris 5 jaar geleden óok
f 900 was; toen waren de prijzen der levens
middelen, de huishuren, enz. niet toegenomen
met nagenoeg 20 pCt. En toch behooren de
arbeiders schadeloos gesteld tegen deze rela
tieve verarmoeding en moeten zij dus trach
ten, hooger uurloon te bedingen.
Uit de enquête, loopend over ruim 3000
leden, is ook gebleken, dat 10 reeas ouder
zijn dan 60 jaar en dus op de nominatie
staan om eenvoudig naar huis te worden
gestuurd. In den regel begint een bediende
met zijn 18de jaar; heel weinig kunnen er
vóór hun 30ste aan denken, een gezin te
vormen. Wat de salarissen betreft, bleek, dat
390, van 18 jaar of daaromtrent, een jaar
wedde hadden beneden fóoo en dat pas op
29-jarigen leeftijd een inkomen werd bereikt
van ongeveer f 1000. Dat men anderen arbeid
beter betaalt, bewees spr. uit advertentif-n
(boekhouder per maand f40, keukenmeid
f 45 per maandfacturist, vertrouwd met
schrijfmachine en stenografie, f 30 per maand,
expeditie-knecht f32 per maand, enz.).
Uit een en ander blijkt, dat de toestand
van der. handelsbediende verre van schitte
rend is.
Ook de lange arbeidsduur werkt slecht
op de arbeidsvoorwaarden; in tal van bran
ches is een arbeidsdag van 12 uur lang geen
zeldzaamheid.
Een ander gevaar, dat hen belaagt, is
werkloosheid door achteruitgang van zaken,
faillissement, conflict, een fout die wat duur
uitvalt voor den patroon, en vooral door
ouderdom. Voor oversparen was geen ge
legenheid de arbeidskracht is verbruiktmen
mag zich nog gelukkig rekenen als nog een
genadegift wordt aangeboden. Dat is de
tragiek van den loonarbeider, die is aange
wezen op zijn telken jare verminderend
kapitaal d.i. zijn arbeidskracht.
Gezwegen nog van de geringe persoon
lijke vrijheid en de ellendig» euvels van
oogendienarij en serviliteit.
Middelen om het een en ander te bestrij
den, biedt »Mercurius< aan. als daar zijn:
Studeeren; een uitnemend middel,
doch bijna allen hebben thans diploma's,
waardoor de arbeidsmarkt weer is overvoerd.
Organisatie. De wil van den eenling
is niets; die van velen doet ten slotte de
verbetering brengen, die.men wenscht.
Werklooshei d-v e r z e k e r i 11 g, op
gericht in 1911, in de crisis voor zeer velen
een rots in zee. In Augustus was ontslag,
zelfs buiten den overeengekomen termijn,
schering en inslag, zelfs bij 20-jarigen dienst.
De salarissen, ook van huisvaders en kost
winners, werden teruggebracht zelfs tot een
kwnrt. Gelukkig is veel daarvan weer terecht
gekomen, doch wegens liquidatie, slapte en
bezuiniging, alles onder den indruk der crisis,
werden er heel wat op straat gezet, die door
de werkloosheids-verzekering zijn behoed
voor verval tot armoede.
Plaatsings-bureel, óok als bemid
deling bij werkloosheid, in de meeste plaatsen
in samenwerking met de Arbeidsbeurzen en
tevens tot regeling van slechte salarissen.
Ondersteuningsfonds bij ziekte
geen gunst, doch een recht van de leden,
die door hun contributie zichzelven verzeke
ren tegen verschillende gevolgen van ziekte,
ook in het gezin.
Weerstandskas om hen te helpen,
die schade lijden door actie van den bond.
Verder zijn er: het bureau voor arbeids
recht, de ziekte-verzekering, het herstellings
oord, de invloed op de sociale wetgeving,
de vacantie-actie, de Zaterdagmiddag-sluiting,
het toezicht op de inrichting der kantoor
lokalen, enz:
Er is natuurlijk óok een keerzijde en wel
de aankweeking van het gevoel van saam-
hoorigheid en dat voor het lot van anderen,
dus een verwijding om saam te werken in
het belang van allen.
Er zijn nog steeds onwilligen, die niet
toetreden tot den bond; de onwetenden, dat
zijn niet de allerergsten, want de propaganda
reikt ver en bereikt ten slotte ook hen de
zelfgenoegzamen, die maar niet bedenken,
dat ook voor hen de kans kan keeren
(samensmelting Banken); de lauwen en on
verschilligen, die pas tot de organisatie
komen als zij aan den lijve hebben gevoeld,
dat de eenling niets vermag. De groote
bondgenoot de maatschappelijke ontwik
keling zal er ten slotte allen toe drijven,
zich aan te sluiten, zij 't ook, nadat zij pas
door schade en schande hebben geleerd.
Spr. besloot met den niet-georganiseerden
