Donderdag 14
Januari 1915.
No 8517.
64e Jaargang.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Ame;nfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
P. J. 7RSSSRZZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt DmsdagDonderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.—
franco per post 1.15. Advertentien 1—6 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleële- en ontelgenings-
advertentlén per regel 15 cent Reclames 1—3 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advfirtentien van buiten de stad worden de Incasseerkosten In rekening gebracht.
BUREAU:
SORTSQRACBT 9.
Postbus 9.
Telefoon iq.
KKNNISGEYINGE N.
SAMENSTELLING RAADSCOMMISSIES
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter algemeene kennis, dat de Raad
dezer Gemeente in zijne vergadering van den 15
December 1914 heeft benoemd
a. tot leden van de Commissie van Wetgeving
de heeren R. G. Rijken», F. M. Honbaer. M.
R. N. Oosterveen en D. Gerritsen.
b. tot leden van de Reclame-commissie in
zake de plaatselijke directe belasting naar het
inkomen de heeren A. M. Tromp van Holst,
J. van der Wal Kzn., A. H. van Kalken, M. R. N.
Oosterveen en H. Koning
c. tot laden van de Commissie van bijstand
in het bsheer van den Keuringsdienst de heeren
F. M. Houbaer, J. W. Jorissen, P. van Achter-
bergh en S. J. van Duinen
d. de leden van de Commissie van bijstand
in het beheer van de Gemeente-reiniging de
heeren: A. M. Tromp van Holst en J. van der
Wal Kzn*;
e. tot leden van de Commissie voor de Fabri
cage de heer A. M. Tromp van Holst, A. Eysink,
H. Kroes en P. van Achterbergh
f. tot leden van Commissie van bystand in
het beheer van de bedrij ven de heerenD. Ger
ritsen, A. Eysink, F. M. Houbaer en P. van
Achterbergh
g. tot leden van de Commissie van bijstand
in het beheer va* de plantsoenea en de lande
lijke bezittingen der Gemeente de heerenA.
M. Tromp van Holst, A. H. van Kalken, D.
Gerritsen en H. Kroes;
h. tot leden van de Commissie van bijstand
in het beheer van de financiën de heeren D.
Gerritsen, H. Kroes, J. van der Wal Kzn. en
A. M. Tromp van Holst.
Amersfoort, 6 Januari 1915.
Bargemeester en Wethouders
voornoemd,
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Van RAftDWijCK
VERKIEZING GEMEENTERAAD.
Burhemeester en Wethouders van Amersfoort
Brengen ter openbare kennis, dat op DinBdag,
26 Januari 1915, van des voormiddugs 9 tot des
namiddags 4 ure, ten Stadhuize bij den Burge
meester gelegenheid bestaat tot het inleveren
van opgavqn van candidaten ter verkiezing van
éen lief van den Gemeenteraad van Amersfoort
in het Ie Kiesdistrict, ter voorziening iu de
vacature, ontstaan door het bedanken van den
heer P. 'C. H. BRIET (aftreding 1917) en van
twee leden van den Gemeenteraad van Amersfoort
in het Ille Kiesdistrict, ter voorziening in de
vacature, ontstaan door het bedanken van den
heer P. 8. R. WÓLTERBEEK (aftreding 1919)
en door het bedanken van den heer J. C. RO-
LANDUS HAGEDOORN (aftreding 1915).
De formulieren van opgave van candidaten
zijn ter Secretarie (Afdeeling III) kosteloos ver
krijgbaar vanaf heden tot den dag der verkiezing.
Deze opgaven moeten inhouden den naam, de
voorletters en de woonplaats van de candidaten
en onderteekend z|ju door minstens 21 kiezers
voor district I en 19 kiezers voor district III.
De stemming en de herstemming, zoo noodig,
zullen plaats hebben op 3 en 10 Februari 1915.
Amersfoort, 12 Januari 1915.
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter openbare kennis,
dat met ingang van heden door den Mi
nister van Landbouw, Nijverheid $n Handel
is besloten
1. der. prijs van tarwebloem, inlandsch,
uitsluitend écn soort, tc stellen pp f 18.50 per
100 K.G. contant aan fabriek, molen ot ma
gazijn, voor bakkers en dergelijke verbrui
kers aan tusschenpersonon moet op verzoek
fo.25 korting worden toegestaan.
.2 den prijs van j tarwemeel (ongebuild)
te stellen op f 15,50 per K. G.; leverings
conditiën als bij tarwebloem.
3. den maximum-prijs voor wittebrood
vast te stellen op fo.25 P®r K. G. contant,
afgehaald aan bakkerij of winkeldien van
bruinbrood op f0.2 2.
Amersfoort, 11 Januari 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Amersfoort,
Gelezen een verzoek van W. ten KLOESE
alhier, d.d. 20 November 1914, waarbij, on
der overlegging der vereischte stukken, ver
gunning wordt gevraagd tot het oprichten
van eene steenhouwerij, in het perceel alhier
gelegen aan hét Sint Janskerkhof, bij het
kadaster bekend onder sectie E no. 5150,
Overwegende, dat de beslissing op dit
verzoek niet kan genomen worden binnen
den in het eerste lid van art. 8 der Hinder
wet bepaalden tijd, op grond, dat het inge
stelde onderzoek nog niet is beëindigd,
BESLUITEN,:
de beslissing op het voormelde verzoek te
verdagen.
Gedaan in de vergadering van 8 Januari
*9*5-
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
KOSTELOOZE INENTING.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
Brengen ter algemeene kennis, dat op Ma&ndng
18 Januari a.s., des namiddags ten drie
uur, in een der lokalen van het voormalig Werk
huis, aan den Westmngel alhier, gelegenheid tot
kosielooze inenting wordt gegeven.
Vestigen er voorts de aandacht op, dat bij de
aanmelding het vertooaen van een geboortebe
wijs of trouwboekje gewenscht is.
Amersfoort 11 Januari 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
Een oorlogs- en oen
vredespartij.
Er zijn teekenen, die erop wijzen, dat de
oorlog vlugger uit zal zijn dan de Engel-
sche strategen beweren, die immers een
zevenjarigen oorlog hebben voorspeld, en
drie jaar als dei minimum-duur beschou
wen. Zeker, de beslissing met de wa
penen zal niet zoo spoedig, misschien nooit
verkregen wordenmaar in alle oorlogvoe
rende landen begint men zóo naar den
vrede te verlangen, dat zij, die alleen
willen weten van een roemrijken oorlog en
een succesvollen vrede, wel water in den
wijn zullen moeten doen, al wil dat natuur
lijk niet zeggen, dat men vrede zal sluiten
k tout prix.
Bij het uitbreken van den wereldbrand
werd de oorlog alom in de betrokken landen
begroet met zeker enthusiasme een treu
rig enthusiasme maar de geestdrift bestaat
thans alleen nog in Engeland. In Rusland
wordt zeer naar den vrede verlangdtal van
Russische economen vreezen, dat het eenige
resultaat van den oorlog zal zijn een alge
meene verarming. Sedert fret mislukken van
den opmarsch naar Berlijn moet de Rus
sische militairistische partij niet veel meer in
te brengen hebben en moet de macht berus
ten bij de vredesvrienden1. Men spreekt van
een vredespartij, en inderdaad schijnt er zoo'n
soort combinatie gevormd te zijn, die den
bekenden graaf Witte, den held van den
vrede van Portsmouth, die aan den Russisch-
Japauschen oorlog, ondanks alle Russische
nederlagen, voor Rusland een goed einde
maakte, naar Duitscbland moet hebben afge
vaardigdnatuurlijk niet naar de officieele
personen, doch om zijn voelhoorns eens uit
te steken en, zoo mogelijk, in relatie te
treden met Duitsche voorstanders van een
spoedigen vrede. De Duitsche Regeering
heeft graaf Witte vrij laten reizen en trekken.
Zij mag nog niet zoo vurig naar den vrede
verlangen, een feit is het, dat zij het niet
aandurft, den vrede in den weg te treden.
Zoodra men in de oorlogvoerende landen
hoort van vrede of geruchten van vrede,
ontstaan daar vanzelf twee groepen. De eene
wil den oorlog doorzetten, wil wachten met
onderhandelingen tot de vijand is verpletterd,
maar de andere wil zoo spoedig mogelijk
den vrede herstellen. De eenheid van het
land is dan spoedig verdwenen. Ook in de
verschillende parlementen scharen de leden
zich in deze nieuwe slagorde. Zóo wordt de
vredeskwestie een politieke kwestie en uit
den aard der zaak zal de vredespartij al
grooter en grooter worden en zullen de
voorstanders van het voortzetten der vijande
lijkheden moeten capituleeren voor de vredes
vrienden.
Het tot stand komen van een oorlogs- en
een vredespartij in Rusland is derhalve een
zaak, die de aandacht verdientzij kan be-
teekenen een spoedigen weg tot den vrede.
De volksgezondheid
in ons land.
Dr. W. P. Ruysch, hoofd-inspecteur der
volksgezondheid in de Provincie Utrecht,
schrijft in het »Tijdschrift voor sociale
hygiene*:
Droevig, vreemd nieuwjaar. Terwijl wij,
hygiënisten, naar onze beste krachten trachten,
ziekte, armoede en ellende te bestrijden, het
sterftecijfer steeds te doen dalen, den levens
duur te verlengen en daardoor de volkswel
vaart te bevorderen, worden moedwillig
honderdduizenden verminkt en gedood,
millioenen vrouwen en kirfderen meedoogen-
loos in smart en ellende gedompeld en wordt
de volkswelvaart opzettelijk verwoest.
Gelukkig bleef, vooralsnog althans, Neder
land voor de ellende van den oorlog ge
spaard. Toch kreeg het ook zijn deel van de
treurige gevolgen daarvan, vooral op sociaal-
economisch, maar ook op sociaal-hygiënisch
gebied en werd het in verschillend opzicht
geroepen om, ten Koste van groote opoffe
ringen, krachtig mede té werken tot leniging
der ellendige gevolgen van den strijd.
Vol toewijding en gaarne heeft ons volk
zijn offers gebracht, zoowel ter verzorging en
behandeling van de gewonde vreemde krijgs
lieden, die over onze grenzen werden aange
voerd, als ter verpleging van honderddui
zenden die, van alles verstoken, vluchtende
voor den vijand, in armoede ons land binnen
stroomden en aan wie onmiddellijk hulp moest
worden verleend.
Tot die plichtsvervulling werden wij allen
geroepen en het mag getuigd worden, dat
hetgeen nevens het Roode Kruis door verschil
lende comlté's in het belang der vluchtelingen
en geïnterneerden is tot stand gebracht, ook de
verschillende organen van het Staatstoe
zicht voor de volksgezondheid hun plicht
trouw en met opgewektheid hebben vervuld,
vooral daar waar besmettelijke riekten dreig
den en haar uitbreiding moest worden be
streden, waarbij ook de geneeskundige
inspecteurs en meerdere gezondheids-commis-
siën krachtig zijn opgetreden.
Daarnevens mocht het aan den militairen
geneeskundigen dienst gelukken, met zeer
beperkte hulpmiddelen toch den gezondheids
toestand van het leger voorbeeldig te hand
haven.
Aan die samenwerking en toewijding van
allen, die niet tot samenwerken geroepen
werden, is het almede te danken, dat het
afgeloopen jaar, niettegenstaande de vele
gevaren, die de volksgezondheid bedreigden,
toch nog uit sanitair oogpunt een vrij gun
stig jaar mag worden genoemd.
Het sterftecijfer bleef ongeveer gelijk aan
dat der laatst voorafgaande jaren en ofschoon
verschillende besmettelijke ziekten o.a. door
vluchtelingen en geïnterneerden in Neder
land werden overgebracht, breidden deze zich
nergens epidemisch uit.
Het meest dreigend trad in de laatste
maanden nog de typhus op. maar ook dit
gevaar, dat vooral te Vlissingen, Klooster-
zande en Buren dreigde, werd afgewend,
terwijl diphtherie en roodvonk zich evenmin
onrustbarend uitbreidden en enkele gevallen
van dysenterie onder geïnterneerden te
Amersfoort slechts als sporadische gevallen
voorkwamen.
Aan onze verwachtingen, bij dtn aanvang
van 1914 uitgesproken, dat dit jaar op wet
gevend gebied een vruchtbaar jaar zou zijn,
werd door de tijdsomstandigheden de bodem
ingeslagën. Noch de Woningwet, noch de
Quarantainewet welke wetten reeds bij
den aanvang des jaars ter afdoening gere<d
lagen kwamen in behandeling. Alleen de
wet tot toetreding tot de internationale sani
taire conventie vond een plaats in het Staats
blad.
Wat zal ons nu het nieuw ingetreden jaar
brengen
Onze verwachtingen zijn ditmaal, voorals
nog. indachtig de kosten der mobilisatie,
niet hoog gespannen, tenzij Regeeiing en
Volksvertegenwoordiging mochten goedvin
den, een deel der 275 millioen op de meest
productieve wijze tc beleggen, d.i. in werken
op sanitair en sociaal-hygiënisch gebied. De
mogelijkheid is echter niet uitgesloten, dat
dit geld op andere wijze zal worden besteed
en dan ziet het er voorHygeiain 1915 voor-
loopig hier te lande niet al te best uit.
Laat ons intusschen blijven hopen, dat bij
terugkeer van de normale toestanden ook het
groote belang van de volksgezondheid tot
zijn recht zal komen.
Ook met de ons thans nog ten dienste
staande middelen is er nog veel in het belang
van de volksgezondheid tot stand tc brengen.
Sluiten dus ook wij de gelederen en laat
ons, indachtig, dat nog steeds vele gevaren
de volksgezondheid bedreigen, o.a. de cholera,
die door de in Duitschland geïnterneerde
Russen van uit Rusland reeds via Oostenrijk
tot onze grenzen is voortgeplant en de typhus,
die ons van uit Noord-Frankrijk en België
bedreigt, rustig voortgaan dc belangen der
openbare gezondheid te dienen, getrouw aan
onze oude leus: Laboremus1
De Nederlandsche vereeni-
ging „Landverhuizing".
Sedert Januari a.s. is te 's-Gravenhage
voor het publiek opengesteld het Informatie
bureau van de Nederlandscho vereeniging
»Landverhuiz'mg*. Deze vereeniging is opge
richt op 12 December 1913. Haar doel is
het verstrekken van voorlichting aan aan
staand? landverhuizers, het tegengaan van
onberaden emigratie en he*, verleenen van
practischen bijstand (met uitzondering van
financieele hulp) aan hen. die, na inlichtingen
verkregen te hebben, besloten zich in den
vreemde te vestigen. De vereeniging bestu
deert het verschijnsel van emigratie in den
ruimst mogelijken zin, ten einde den strijd
aan te binden tegen de vele slechte praktijken
in het emigratie-wezen.
Het voornaamste middel, waardoor de
vereeniging dit doel tracht te bereiken, is
haar informatie-bureau, gevestigd te 's-Gra
venhage, Lange Houtstraat 36 (Gebouw van
de afdeeling «Handel* van het Departement
van Landbouw, Nijverheid en Handel) en
voor het publiek geopend van 10 uur v. m.
tot 4 uur n.m.
Reeds gedurende het afgeloopen jaar heeft
de Directeur van het bureau, de heer J.
Maurer, gegevens trachten te verzamelen uit
alle dealen van de wereld, betreffende voor
uitzichten voor Nederlanders, die zich in den
vreemde zouden willen vestigen en getracht
connecties aan tc knoopen, ten einde, waar
noodig, practisch helpend te kunnen optreden.
Hoewel een dergelijke organisatie, zoowel
wat betreft- het verzamelen van gegevens,
als het verleenen van hulp, eerst ontstaat al
werkende, is het bureau reeds zoo ver ge-