No 8526
64e Jaargang
Stadsnieuws
IU.V IllOllid
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De"Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. U. van Cleeff"
HOOFD-REDACTEUR
P. J. Tïl^P ^I^ tKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-Donderdagf én iatériagdvöndl Abonnement per '3 maanden 1.—
franco per post /r.»5. Adtfcrtentipn .1—^6:;-ré^è«jtyv fcènt Féll6?i:regél meer cènt. 'Bij tegel-.
Bij «dvertëntiert Van' B^éri' dé1^^ rfi rékipiiIn^^èSï^éht;
BUREAU:
EORTEGRACHT 9.
Postbus 9. Telefooi
Om» oordeel.
Als er wordt gezegd deze is een kuap
timmerman, die een best meubelmaker, gene
een bekwaam smid, in bet algemeen als
iemand een goed vakman wordt genoemd
dan ia dit, bijna zonder uitzondering, een
oordeel waarin men vertrouwen kan stellen.,
omdat het wordt gestaafd door een reeks
feiten, die elk voor zich getuigenis afleggen
voor de waarheid der algémeisne beweringen.
Als er wordt gezegd:.hij is sieraad i
van zijn stand, dan behoeft men, ei; in den,,
regel weinig .aan te twijfplen, dat dit oordeel
zich herft gevormd op een basis van eer,
fatsoen, goed gedrag,, onbefispelijken levens
wandel, lofwaardige daden.. Pat, iemand'rijm
ganscbe leven anders zou kunnen handelen
dan hij meent; dat al zijn daden steeds in 1
tegenspraak zouden kunnen zijn met zijn
eigenlijke bedoelingen, is een zoo onwaar
schijnlijke onderstelling, dat wegerust kunnen
aannemen, dat iemand, wiens daden te allen-
tijde en onder alle omstandigheden den toets
der critiek zegevierend kunnen doorstaan,
volle aanspraak heeft op onze achting en
alleszins den lof. waardig is, die hem woedt
toegezwaaid.
Als van iemand wordt getuigd, dat hij
pen man van beteekenisisinzijn wqpnplaats,
in zijn gewest, .dan is dat oordeel te aan-'
vaarden als volkomen in overeenstemming
met de waarheid. Zonder werkelijke verdien
sten, zonder onweerlegbare feiten, erlangt
men die reputatie niet. Wie weet hoe dik
wijls zelfzucht, afgunst, broodnijd, trachten
ware verdiensten iri een vcfkeerd daglicht
te stellen, hoe ijverzuchtige cri'iek er op
uit is, kleine tekortkomingen oooer het ver
grootglas te brengen en ware grootheid te
bemantelen, twijfel: er geenszins aan, dat
iemand, die geroemd wordt als man van
beteekems, van verdienste, ook werkelijk
die qualificatie verdient.
Bij deze uitspraken heeft men er alleen
rekening mee te houden, dat een knap
timmerman op een dorp niet de gelijke be
hoeft te zijn van dien in een staddat een
goed leider van een vereeniging, van een
vergadering, op een kleine, eenvoudige plaats
heel wat anders is dan degene, die deze
functie met eere bekleedt in een hoofd- of
wereldstad dat iemand, die een klein bedrijf
weet te leiden, nog niet de capaciteiten
bezit om aan het hoofd te staan eener groote
industrieele maatschappij. Hoewel ieder in
zijn omgeving onmiskenbare verdienste bezit,
beslist per slot van rekening Qok hier de
relativiteit.
Toch kan men zich niet altijd veilig ver-
lateu op het oordeel der groote menigte. In
haar oordeel over den. man van zaken, is de'
wereld vaak niet billijk. Zij wijkt bier af van
de goede gewoont^ elders aangenomen, om
de prestaties van net dagelijksch werk niet
los te maken van de allereerste eischen van
zedelijkheid en goede trouw, in het werk
aan den dag gelegd. ItJ het oog van velen
doet het niets ter zake, of men door eerlijk
heid en het betoonen van goede trouw in
deugdelijken arbeid, stap voor stap, met
overleg en volharding» her succes verwierf.
Alleen de resultaten, die werden verkregen,
vormen den ondergrond van het oordeel.
Hadt gij succes vaak vraagt men niet
hoe dan zijt gij een knap vakman. Waart
gij ongelukkig, of liever nog onfortuiulijk;
dan zijt gij »een man van nikst.
Meermalen wezen wij er op, dat het suc
ces in den regel het gevolg is van ijvér,
kennis en tact en dat wijzelven den bloei on
zer zaken zeer kunnen en moeten bevorderen.
Dit is een waarheid, door de. practijk be
vestigd, maar dat geeft de wereld nog niet
het recht, elk niet-slagen, zonder nader on
derzoek. als gevolg van onbekwaamheid,
ongeschiktheid, in bet algemeer van eigen
schuld voor te stellen.
Bismarck heet een groot Staatsman, om
dat zijn beleid bekroond is met het succes
éen vereeüigd Buitschland. Op onze beurt
vragen wijIs het rechtvaardig, hier van
beleidte sprekenwan neer wij wotenjdatn
,het supces rust pp d^jrijpostige, daad van
het vervalschte Eraser telegram Ligt erto>K:
doemde rechtvaardiging in de bewering, dat
men het genie een anderen maatstaf behoort
aan te leggen dan den gewonen- sterveling'
■Zou hier niet de eerlijkheid; in het-oordeeleji;.
worden vertroebeld -door' den suggestiever»
invloed van, het succes op den beoordeelaar
Maar, zal men misschien «eggen, wat ver
meet gij u, eet» oordeeluit "te sprekett.ftr-»
zij het opk ip vrageiMjeq vore» over hoogpi.
Staatsmanswijsheiddaarvoor, staat gij te laag,
zijt ge;te weinig, ingewijd in.ide verborgen
heden der hooge politiek.
Wanneer wij een blik slaan op den hub
digen toestand in Europawanneer wij zi'éri',
welke afschuwelijke menschenslachting, wat
al jammer en- ellende, welke ontzettende
schending der maatschappelijke orde de gé-
volgen kunnen, -zijn van de hooge Staats
man» wijsheid dan achten wij ons bij voorbaat,;
gelukkig, niet haar geheimen te keimen.
Maar éen ding staat als een paal boven
water. Ter bereiking zelfs van-een verheven-
doel is men niet vrij io de kenze der raid?
delen.' Wanneer valschheid in geschrifte, irt
't algemeen oneerlijkheid, opzettelijke Ver
minking van de waarheid, misschien leugen
en laster moeten dienen om een doel te be-,
reiken, dan kan een mensch met eenig zelf
respect van die middelen geen gebruik maken,.
Geeft een broddelaar zicb het air-van een
kunstenaar, tooit een kwakzalver zich met
het mom van den man der wetenschap, ;dan
Is het mogelijk, dat het oordeel over hem
tijdelijk onjuist i». Zekerehandigheid kan.
den charlatan misschien iD staat stellen, het
publiek een rad voor de oogea te draaien;
maar de ontmaskering zal ongetwijfeld vol
gen, omdat bij het aanleggen van den juisten
maatstaf de minderwaardigheid der prestaties
moet blijken.
Voor den kunstenaar geldt echter tweeërlei
oordeel: dat van den tijdgenoot en dat van
het nageslacht. De kunstkenner bekijkt een
schilderij niet met den neus er bovenop,
maar op eenigen afstand eu onder goede be
lichting. Ook het oordeel van den tijdgenoot
over den kunstenaar heeft betrekkelijk ge
ringe waarde.
Konden wij in het voorgaande het oordeel
als juist of onjuist aangeven, bij bet oordeel
over een persoon zal het ons blijken, dat het
uiterst moeilijk is, een zuiveren maatstaf aan'
te leggen om zijn karakter te leeren kennen.
En toch, waar wij, eerst na zorgvuldig wik
ken en wegen, nog met aarzeling en eer
biedigen schroom ons oordeel behoorden uit
te spreken, daar gaat het groote publiek te
werk met een vrijmoedigheid, ouvoorzichtig
heid en onnadenkendheid, welke een beza
digd man versteld doen staan.
Dat het oordeel ongemotiveerd als het
in den regel is ook meestal onjuist is,
behoeft ons volstrekt niet-te Verwonderen,
't Kan zeifs moeilijk anders wezenwant
hetgeen ons een geringe aanduiding kan zijn
ter beooi deeling van iemands karakter dat
is iemands uitwendig leven naar deugd, meer
of minder deugd of naar ondeugd, meer of
minder ondeugd. Maar wij weten allen, dat
de diepste motieven van eenige bewuste
daad voor den buitenstaander volstrekt on
zichtbaar en meestal onvindbaar zijn en daar
om is ons oordeel vaak geheel bezijden de
t| waarheid.
Wij weten dit zeil het best; de ervarlag
heeft het ieder onzer geleerd.
Wie voelde niet zijn tekort, als de men
sdien hem prezen? Hebben wij niet meer
malen het ons zeiven bekend, dat .wij béter
gekund hadden, of dat onze zoogenaamde
belangloosheid, baatzuchtige bijbedoelingen,
had Maar er staat gelukkig tegenover, dat
wij ons beter aphttei», en pok werkelijk beter
waren dan zooals wij in onze tekortkomingen
onbarmhartig werden tentoongesteld. Wij
zijn. dus of beter óf slechter dan waarvoor
men ons houdt eu zelden of nooit degenen,
die de wereld zegt, dat wij zijn.
Hoe hooger wij staan in ontwikkeling en
geèéteébesehaving, des1'té meer züflen wij-ons
onthouden - Vftft oördeéién 'óvét'h&férinji De
Wfefe geestesbeschaving, put haar leven voor
een gfOPF-deel 3ë-'helderfe;'frfeSche bron
yan, z.eUkenj^s, Legde. ieder zich meer toe
op zelikepnis, dan zou het oordeel ovér veel
gezelschapsleven met. zóo ongunstig, zóo ver-
niptigeqji wezen, dat jiet in^fcaojdzaak, den
tijd .dpodt met oppervlakkige kaxakteront-
ledrng van deif. afwezige en van dengene die
juist vertrok.
J::<Vglkoman begrijpelijk is het dus. clat Hij,
die in geestelijke i beschaving stond iboven
all^n mensch, eik oppervlakkig en kwetsend
óbVdè'él afwees mét dag höögb, schier! onna-
VfoigbaïèQor^eeltniet
'.'Künhfen wij, op den keper beschouwd,
wel óns éi£en karakter beoordeelén, wiji die
Önszetven vaak' te hoog óf te laag achten?
Afdüs de heer C. Kotenraad in het orgaan,
van den Middenstandsbond. i
Evenals in geheel Etfrbpa zal aanstaanden
Zbfl.dag ook hier in alle Rpomsch Katho-
ltèké kerken en in alle kapellen waarover
eèn Rector is gesteld een Bededag vóór-den
vrè"de wofden gehouden.
in: ib Remonstrantsche kerk wordt aan
staanden - iSondagochtend- i«m.10 uur een
- godsdienstoefening gehouden voor jonge
lieden en 's avonds ara 7: uur een jdfóijst
voor de gemeente.
Dé 'wedgr in 'gebruik neming van het
geheel vernieuwdè Gebouw der Gerefor
meerde gemeente aan den Zuidsingel zal
plaats hebben aanstaanden Zondagmiddag
ofn half drie.
Op 1 Januari f914 bestond de werkelijke be
volking ran Amersfoort uit 11942 mannen
en *2509 vrouwen, totaal 24451.
Zij vermeerderde door geboorte met
mannen en 300 vrouwen, totaal 649, en dopt
vèstiging in de Gemeente met 1284 mjariH'én
en 1073 vrouwen, totaal 2357 en .dooó .ves
tiging in dfe militaire gebouwen mpt^i'
mannén en 5 vrouwen, totaal vó.' en is dus
vermeerderd met 1704 mar- en 1378.
vrouwen, totaal 3082.
Zij-verminderde dóór overlijden met 153
mannen en 175 vrouweb, totaal 328, en door
vertrek- uit' de Gemeente met 874 mannen
en"945 vrouwen, totaal 1819, en door vertrek
Uit;1 de militairegebouwen met 59 mannen
en-Ó vrouwetv, totaal 75, en is dus .vermin
derd mét 1086 mannen en 1126 vrobwen,
totaal 2212,
De geheele vermeerdering bedroeg dus
618 mannen en 252 vrouwen, totaal 870, en
óp 31 December bestond dè bevolking dus
uit 12.560' mannen en 12761 vrouwen, totaal
252 3h
Er werden 15/5. huwelijken voltrokken, 2
vonnissen vap echtscheiding ingeschreven
en 1 acte van een in het buitenland vol
trokken huwelijk, overgeschreven.
Bij de gister gehouden stemming voor den
Gemeenteraad werd in district I gekozen in
de vacature-Briüt (aftreding 1917) de heer
J. Hofland (s. d. a. p.) en in district III in
de vacature-Wolterbeek (aftreding 1919) de
heer H. J. de Kempenaer (vrijz.)
Bij enkele candidaatstelling werd op 26
JahflkTT'ib district Tirtfi de vaeature-Rolan-
dus fcfjrgëdóór^ (aftreding rpisXgekozep ver
klaard' de-'héer J. A. Rant (vrijz.)
Gister kwamen er in I van de 1002 stem
gerechtigden slechts 379 op. Van onwaarde
waren 9 kaarten. Op den heer Hofland wer
dén 222, op den heer A. de Lange (vrijz.)
148 Stemmen uitgebracht.
In III kwamen op 292 van de 923 kiezers.
Van onwaarde waren 13 kaarten. Dej heer
H. J; de Kempenaer verwierf r8y, de heer
J. Overeem (s. d. a. p 92 stemmen.
Wegens dringende werkzaamhederi aan
het buizennet der Gemeente-waterleiding was
deza in den afgelcopen nacht vaD 11 tot 6
uur afgesloten.
Gelukkig ontstond er geen brand, ofschoon
ook te dezen opzichte door de brandweer
voorzieningen waren getroffen.
Het Eerekruis van verdienste van het Ned.
Roode Kruis is toegekend aan dr. J. W.
Jorissen, lid van het Hoofd-comité en Voor
zitter van het comité voor Amersfoort en
omstreken van het Ned. Roode Kruis.
Over het afscheid van den heer O. F. W.
Rietveld als Hoofd der school voor Chr.
Nationaal onderwijs schrijft de »Stichtsche
Crt.«
In verband met zijn benoeming tot Di
recteur! van de Kweekschool voor onder-
''wijzeri' (Gróeff 'van Prihsterer)te Doetinchem,
8<heeft*dé héér'O, F. W. Rietveld Maandag
avond' ?n de Chr. Nat. school hier de gele
genheid 'geboden aan Bestuur, onderwijzers
éh ouders van don zoo zeer beminden leeraar
afscheid je nemen, waarvan vele ouders
gebruik maakten. De bijeenkomst werd ge
opend met het zingen van Psalm 68 io,
gebed en lezen- vatv Psalm 25.
De Voorzitter van het schoolbestuur, de
heer N. Veis Heijn, riep den aanwezingen
een hartelijk welkom toe en richtte zich ver
volgens tot den scheidenden leeraar met
woorden die getuigden van waardeering voor
al den, arbeid, dien de heer Rietveld in de
bijna zes en een half jaar, dat hij als hoofd
aan deze school verbonden mocht wezen,
heeft gedaan. Den wensch uitsprekende, dat
de Heere hem in zijn nieuwe betrekking
ook tot een rijken zegen mag stellen, bood
hij namens het schoolbestuur den leeraar een
fraai uitgevoerde foto van de school aan, als
stoffelijk blijk van erkentenis voor hetgeen
de heer Rietveld voor de Chr. Nat. school
heeft gedaan.
Hierna sprak de heer Dijksterbuis (waar
nemend Hoofd), namens het onderwijzend
personeel. Hij kon niet anders zeggen dan
verblijd te zijn met de benoeming, welke
dén zoo geliefden leeraar te beurt is geval
len, al wordt ook leed veroorzaakt door het
■heengaan.
Spreker was dankbaar, in de gelegenheid
te zijn, als blijk van waardeering van ouders
en kinderen, onderwijzers en onderwijzeres
sen, en als spontane uiting van toegenegen
heid voor den scheidenden leeraar, dezen een
schrijfbureau met zetel te kunnen aanbieden.
Hierna werden door den Secretaris van
het schoolbestuur, ds. H. Teerink, har
telijke woorden gesproken.
De onderwijzer, de heer Kat, en en
kelen van de aanwezige ouders, spraken het
vertrekkend Hoofd nog vriendelijke woorden
toe, die getuigden van de aangename ver
houding tusschen ouders en onderwijzers, 't
Was voor alle aanwezigen een aangenamen
avond, al was ieder hart met vreugd en toch
ook met droefheid vervuld.
Daarvan sprak ook de heer Rietveld na
het ofiicieele afscheid van den Voorzitter.
Hij memoreerde den toestand der school van
1 September 1908 tot 1 Februari 1915, waar
uit bleek, dat de school in bloei steeds toe
nam. Spr. dankte alle aanwezigen voor hun
tegenwoordigheid en belangstelling; hij kon
geen woorden vinden om zijn dankbaarheid
uit te spreken voor de stoffelijke blijken van
waardeering; hij verzekerde, dat hij ze in
zijn nieuwe woning een eereplaats zal geven
en eindigde met een heilbede voor de Chr.
Nat. school te Amersfoort.
Hierna werd door den Secretaris met
dankzegging deze bijeenkomst gesloten.
Vermelden wij nog, dat als Hoofd der Chr.
Nat. School met ingang van 1 Maart a.a.
is benoemd de heer J. Jansen, ie onderwijzer
aan de school van den heer Hasper te Am
sterdam, voordien Hoofd der school aan de
Kortegracht, hier.
Kapitein W. J. von Henning, van het 16e
regiment infanterie, is benoemd tot comman
dant van de wachtklasse, welke wordt ge
vestigd te Hoorn.
