Zaterdag 27 Februari 1915. No 8536 64e Jaargang it gave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, vooi teen Firma A. H. van Cleeff". HOOFD REDACTEUR F. J. 7BSDSRZZI AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1. franco per post /1.15. Acivertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer to cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officie6le- en ontelgenlngs- advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummers naar bulten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. p Bij advërtentien van buiten de stad worden de Incasseerkosten ln rekening gebracht. Postbus 9. BUREAU; SORTSGRAOBT 6. KENNISGEVINGEN. De Burgemeester en Wethouders van Amersfoort doen te weten, dat door den Raad dier Gemeente in zijne vergadering van 26 Janu ari 1915 is vastgesteld de volgende verorde ning Verordening tot wijziging van de Ver ordening no. 7, houdende verbod tot het 1 stellen van gebouwen op grond, welke in de naaste toekomst bestemd is voor den aanleg van een straat, gracht of plein. Artikel 1 De bouwverboden, vermeld it. art. i, sub U2 en V2 van de Verordening no. 7, hou dende verbod tot het stellen van gebouwen op grond, welke in de naaste toekomst be stemd is voor den aanleg van een straat, gracht of plein, vastgesteld bij Raadsbesluit dd. 22 Juni 1909, 110. 210, goedgekeurd door de Gedeputeerde Staten van Utrecht, dd. 13 December 1909, te afd. no. 4506/3021, worden ingetrokken. Artikel 2. Deze verordening treedt in werking op den dag harer afkondiging. Zijnde deze verordening door de Gedepu teerde Staten van Utrecht bij besluit van 15 Februari 1915, ie afdeeling no. 64/91, goedgekeurd. En is hiervan afkondiging geschied, waar het behoort, den 26 Februari 1915. De Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, Van RANDWIJCK. De Secretaris, A. R. VEENSTRA. dan werden ze evenmin nagegaan als men de I.atijnscke school. Toen zijn vader zich zich de moeite gaf om hun voor-geschiedenis j te Brugge wat thuis gevoelde, wilde hij zijn te weten te komen, of op te sporen onder welke omstandigheden de kiem werd ont wikkeld, welke hen dreef tot een daad waardoor hun naam voor het verste nage slacht blijft bewaard. Piet Hein, bijvoorbeeld, van wien kinde ren en dronken lieden zoo hard zingen als zij maar vermogen, is vrijwel alléén bekend Met vader ging hij weldra naar een oom als zeeroover, kaper of iets van dien aard, te Yperen, waar hij voor den tijd van éen zoon bij zich hebben. Steven werd toever- trouwd aan de goede zorgen van een bode Ider Landsregeering, die brieven overbracht en hem te gelijk te Brugge bezorgde, waar hij >opt schole opt schriuen» werd gedaan, roet andere woorden hij werd nu opgeleid 1 vnnr den handel. Het hoofd van het Gemeentebestuur van Amersfoort, Gelet op artikel 27, lid 6, der Woningwet, Brengt ter openbare kennis, dat eene ver ordening tot wijziging van de Verordening No. 7, houdende verbod tot het stellen van gebouwen op grond, welke in de naaste toekomst bestemd is voor den aanleg van een straat, gracht of plein, vastgesteld bij Raadsbesluit dd. 26 Januari 1915, door Gede puteerde Staten van Utrecht bij besluit van 15 Februari 1915, te afdeeling no, 64/91, is goedgekeurd en op-de Gemeente-secretarie- voor een ieder ter inzage ligt. Amersfoort, 26 Februari 1915. Het hoofd van het Gemeentebestuur voornoemd, Van RANDWIJCK; die veel ».Spaansche matten en appeltiens van Naranjen» thuis bracht. Thans weten we, dat zijn moeder het nemen van de Zilver vloot zoowat dievenwerk achtte en zuchtend en hoofdschuddend betuigde, dat zij wel at- tijd had gevreesd, dat haar Piet eenmaal zou vervallen tot groote «boeverye»thans weten we, dat de groote Delfshavenaar in karakter en goéde zeden De Ruvter evenaar de; thans weten we, dat hij oneindig meer dan door het veroveren van de Zil vervloot zich jegens den lande verdien stelijk heeft gemaakt door het geheel en al reorganiseeren van de vloot, gelijk Prins Maurits dit deed met"de landmacht. Van Steven van der Hagen is bij de schooljeugd weinig meer bekend, dan dat hij in 1605 het fort Victoria" op Amboina aan de Portugeezen ontnam. Evenwel, de vestiging der Nederlanders op dat eiland is niets minder dan de verove ring 'van den specerijhandel, een zegepraal, die onmogelijk met enkele woorden kan worden gewaardeerd. Hij. die den toemaligen Nederlandschen handel zulk een zoet winstje bezorgde, moet wel een buitengewoon man zijn geweest, iemand, die zulk een toppunt van zaken kennis, beleid en moed niet kon bereiken jaar werd besteld*. Oom had een goeden kijk op zijn neef en vertrouwde dezen al I heel spoedig toe het begeleiden der goede- ren van zijn uitgebeiden commissie-handel op Antwerpen en Calais. De onzekere tijden vorderden, dat de goederen niet uit het oog werden verloren, hetgeen onophoudelijk heen en weer reizen noodig maakte. Op die rei zen hoorde Steven wondere verhalen over Spanje en het geheimzinige land, ver over zee, het wondergebied met zijn allerkost baarste koopwaren, die men daar maar voor 't oprapen had. Negen maanden lang had Steven al die heerlijkheden aangehoord. Toen werd het hem te machtig. Oom was nogal hardhan dig dat maakte het jonge geslacht op merkzaam en vlug en gaf veerkracht, heette hef in dien tijd en >so ginck ick duer, sonder yemant van den huise ytteseggen*. Hij wilde aanvankelijk terugkeeren naar inn vader, doch was met reden bang, ook daar een pak slaag op te loopen en te worden teruggeleid. Om het drieledige plan zich los te maken van zijn oom, de vaderlijke correctie te ontwijken en het land van melk en honing tot een goed einde te brengen. te zien besloot de snaak, die zoowat in zijn twaalfde zonder duchtige voorbereiding, ook al was j jaar was, via Duinkerken naar Calais te zijn daad -- volvoerd met.,de hulpmiddelen wandelen; naar Calais, omdat hij zoo ter- van dien tijd de bekroning van een zes- loops had hooren zeggen, dat daar altijd jarige poging om te geraken in het bezit [schepen klaar lagen om naar Spanje te zeilen, van dezen begeerlijken tak van handel. 1 Een week lang zwierf hij langs de kaden Te opmerkelijker is dit. als men bedenkt, rond. Geen kapitein durfde het aan, den Steven van der Hagen. «Steven van der Hagen is niet erg be kend, althans te Amersfoort, niet* zeide in de Raadsvergadering van Dinsdagavond de.: heer Van Duinen. Waar een zóo kundig beoefenaar der heral diek wel de moeilijkste hulpwetenschap der Geschiedkunde een dergelijke uitspraak deed ten opzichte van biographie, de heel wat eenvoudiger helpster, voelde ik den ouden lust in me opkomen om mijn aanteekeningen nog eens na te "gaan en in korte trekken mee te deelen hetgeen me bekend is vat> den Amersfoortschen woelwater, omtrent wien Wijnne's «Geschiedenis van het vader land* dezen kostelijken zin .bevat: bij herhaling brachten vlootvoogden als Van der Hagen en Matelief de Portugeezen ge voelige nederlagen ter zee toe». Vóór de nieuwere historische nasporingen, bepaalde de kennis omtrent beroemde land? genooten van vroeger dagen zich vrijwel tot de berichten van uitnemende- daden. Hetgeen daaraan is voorafgegaan, had geen genoegzame wetenswaardigheid voor de his torieschrijvers, die alleen acht gaven op daden van ongemeenen persoonlijken dan wel zedelijken moed. Waren-deze volbracht en keerden de helden of heldinnen terug tot de kalmte van den gewonen levenskring dat Van der Hagen eerst op 36-jarigen leef tijd naar Indië voer en dit in een tijd toen hij zich feitelijk reeds rust had gegund. Hoe heeft hij het aangelegd om zich zóo roemrijk te kunnen onderscheiden? Hijzelf heeft dit beschreven en aan de hand van die auto-biographie wil ik thans énkele mededeelingen doen omtrent dezen beroemden Amersfoorter. Hij werd dan in 1563 geboren te Amers foort. Met land was wel in betrekkelijke rust. doch men was toch reeds tij het voor spel van den Tachtig jarigen oorlog. Steven begint zijn herinneringen met zijn 10de' jaar, dus omtrent 137 In dat jaar waren Holland en Zeeland opgestaan tegen den Koning van Spanje en de heerschende kerk, doch gedeeltelijk aan beiden gehoorzaam gebleven dan wel op nieuw onderworpen. Het Sticht had echter de oude trouw bewaard; in het zelfde jaar verbrandde men te Utrecht in het openbaar de beeltënis van den Zwijger en eerst vier .jaar later werd de Spaansche bezetting ver dreven 'uil de bisschoppelijke hoofdstad en -werd hét kasteel »Vredenburg* gesloopt door de eigen burgerij tot wier onderdruk king ook dië sterkte was gebouwd. Amersfoort ham aanvankelijk geen deel .aan de beweging en volhardde bij de on- knaap in zijn zeer fatsoenlijke kleeding, die maar al te zeer den weggeloopen deugniet verried, aan boord te nemen. Hij kwam er echter achter, dat kooplie den uit Antwerpen, die per scheepsgele genheid naar Spanje zouden gaan, logeer den in de herberg. «Den Naem Jbesu» en hij stapte daarheen. Men zag aan hem, dat hij «een goet mans-kint» was, doch hoorde aan zijn dialect, dat hij niet uit Vlaanderen- land of Brabant was. Een vrij scherpe on dervraging volgde. Dat hij uit Amersfoort kwam, stak hij niet onder stoelen of banken, doch hij verklaarde zijn verschijning in de stad, zoo jong en moederziel alleen, uit de omstandigheid, dat zijn ouders «duer den crygh bedurven* en met de geheele familie zoek geraakt waren, Het gelukte hem, de harten te vermurwenop gezamenlijke kosten mocht hij meereizen. Hij zeide te heeten Steven Andrieszenvolkomen naar waarheid, al vergat hij ook den familienaam te noemen oom mocht hem eens nazitten. En 't was zoooom had zijn zoon gezon den, die op een kwaden dag, te paai 1 ge zeten liet beste reismiddel in die dagen vóór den kleinen slenteraar op de kade stond. Neef moest erkennen, dat Steven wel eens onbillijk was «afgeclopt» en het eind nationale regeering en de alom bedreigde van het lied was, dat hij «wel gerecommen- kerkleeri Ondanks hetgeen in dc nabijheid deert» werd aan zijn beschermers en mocht had plaats gegrepen (moord van Naarden, meetrekken. Amsterdam en Haarlem onder Alva's dwang- In October 1575 verliet men de haven bestuur) bleven voor het stedeke aan de van Calais en in November kwam men te Eem de wegen, die handel en bedrijf in San I.ucar aan. Daar werd onze held in de gemeenschap onderhielden met de gewesten leer gedaan bij een linnenkoopman, eer. goed in het Zuiden zonder groot gevaar open. man, doch getrouwd met «een quaet spi;. I Met name was er een belangrijk verkeer van een wyf» dat niets deed dan «kiuen en tusschen Amersfoort en Brugge, naar welke a1 u""w stad de ouders van den toen 1 o-jarigen knaap verhuisden. I Hijzelf bleef te Amersfoort bij zijn groot vader van moederszijde, Gosen Lubbertsen 1 van Surkesteyn. die tot de regeerende ta- miliën behoorde, en bezocht er korten tijd smiten», redenen waarom Steven al weder zonder afscheid te nemen, tegen Pinksteren 1576 droste naar Sevilla en vandaar naar Xeres, waar hij ten slotte in dienst trad van een voornaam edelman, bij wien hij het twee jaar uithield. Tot zijn aangeboren ongedurigheid hem in aanraking bracht met een nieuwe avontuur lijkheid. Dom Seb4Stiaan, de jonge Koning van Portugal, bereidde, onmiddellijk na zijn meerderjarigheid, een ontzaglijke Kruisvaart voor naar le Mooren aan de overzijde der Straat van Gibraltar; een scheepsmacht, die pas tien jaar later, in de Armada van 1588, haar wedergade zou vinden. Dat moest Steven zien. En van kijken kwam bijna meevaren, aan boord van een der voor den tocht ge huurde Nederlandsche schependoch hij werd door de kalmere landgenooten nog te rechter tijd terug gehouden van dit onbe raden plan en ontliep zóo de totale mis lukking van den tocht, dien de Koning bekocht zijn dood in den slag, die 4 Au gustus 1578 werd geleverd. Steven bleef te Cadiz, verbond zich aan een «neerlants huys», doch keerde met een convooi van twintig met zout beladen Ne derlandsche schepen in October 1578 terug voor Texel en bereikte over Amsterdam zijn oom te Amersfoort (van grootvader wordt niet meer gesproken). De ontvangst viel nogal mee, óok te Ype ren, waar vader inmiddels was hertrouwd. Dat Steven een in ieder opzicht goed ge bruik maakte van zijn moederlijk erfdeel, zal 'k niet bewerenwel, dat hij daardoor weer heel wat levenservaring opdeed Immers hij trok ermee naar Amsterdam, vond daar een jongen van zijn slag, die naar Venetië wilde en in September 1379 aan vaardde het tweetal de reis daarheen. Uit Amsterdam voeren zij naar Kampen en wandelden over Deventer naar Zutfen, waar zij verdwaald raakten in een troep op den boer levende Spaansche soldaten. Ste ven's talenkennis redde beiden jongelieden het leven. Gver Keulen bereikten zij ten slotte Venetië, waar Steven zijn makker kwijt raakte, waarop hij naar Rome toog, waar hij een korte poos in dienst was van een kannunnik, en vanwaar hij. alweer op avon tuur, in Mei 1580 naar Napels ging, waar hij, alweer door zijn talenkennis, in dienst trad bij den opperkamerheer van den Spaan- schen onderkoning der beide Siciliën, bij wien hij het uithield tot «na Pinxter», dat is omtrent 9 Juni, 1584. «So docht (hem) nu tyt te weesen weederom nae 't Vaderlant te reysen om een andere maniere van leuen by der hant te nemen». In September be reikte hij weder Amersfoort. De zee, dat was zijn element. Weldra ver liet hij dan ook de heiden bij onze goede stad en geraakte in kennis met een scheeps kapitein ui'. Hoorn, geheeten Reynier Pie- tersen en geboortig, uit Twisk, die naarstig gebruik maakte van de talen- en handels kennis van den nu 2 i-jarige. Met dezen deed hij dan ook zes zeetochten door de Straat var. Gibraltaar en langs de kustlanden der Middellandsche zee bewesten Italië. Hij gaf daarbij blijk van zóo veel vast beradenheid, handelskennis en meer dan ge wonen diplomfitieken aanleg een zeer begeerlijke factor in die tijden dat hij in het najaar van 1589 door de Amsterdamsche reeders Drenkelaar en Charels werd benoemd tot «koopman» wij zouden zeggen handels agent, verantwoordelijk vertegenwoordiger over twqe schepen dier reederij, voor welke hij zes reizen maakte; de laatste in >593. Hij was nu 30 jaar, de trek naar reizen was gebluscht en ook om der wille van het geld behoefde hij niet langer de vele gevaren en ongemakken te trotseeren, in die tijden en met zulke vaartuigen aan zóo verre reizen verbonden. Doch toen in 1602 de Vereenigde Oost- Indische Compagnie was opgericht, werd het hem weer te machtig. Den iS December 1603 zeilde hij met vice-admiraal Cornells Sebas- tiaansz uit Texel meteen vloot van 12 schepen en 1200 man en kwam 2 Mei 1604 in de Mohikken, veroverde in Februari 1605 het fort Victoria, op Amboina, op de Portugeezen, tegen wier knevelarijen de inlandsche Vorsten zijn hulp inriepen en deed daar in de

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1915 | | pagina 1