Dinsdag 7
September 1915.
iüIEESFOORTSGHE COURANT.
No 8617.
64e Jaargang.
BELEEFD VERZOEK
terugkeer
H. L. A. DULLAERT Go.
S.AJF'IE DEPOSIT.
Uitgave van de Nanmloozc Vennootschap „J)e Amersfoortsche Co irant, voorheen Firma A. H van Cleeff"
HOOFDREDACTEUR
j. rum miss.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post /1.15. Advertenti. n i6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kostelcor. Legale, officleële- en onteigenlngs-
advertentiên per regel 15 cent Reclames 15 regels /i.aj. Bewijsnummers naar bulten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advërtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten ln rekening gebracht.
KORTEQRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
aan lien, die nitstedig waren
en zich „De Amersfoortsche
Courant" lieten nazenden,
doch geen datum opgaven,
ons bericht te zenden van hun
opdat de courant niet langer
naar buiten worde gezonden.
K E N N IS O E Y I N G K N
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester van Amersfoort,
Gezien artikel 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op
Dinsdag den 7 September aanstaande, des
namiddags te acht ure.
Amersfoort, 3 September 1915.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester, en Wethouders van Amers
foort,
Gelet op art. G en 7 der Hinderwet,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een
door W. H. SOHUILEMAN ingediend verzoek,
met bijlagen, om vergunning tot het plaatsen
van een electro motor van 25 P.K. voor bel
drjjven van een vleescb-hakmachine, in het per
ceel alhier gelegen aan de Langestraut No. 67-G9,
hij het Kadaster hekend onder sectie E, No. 3489,
op de Secretarie der Gemeente ter visie ligt, en
dst op Donderdag den 1G September 11 ,s. des
voormiddags te half elf uren gelegenheid ten
Haadhuize vrordi gegeven 011, ten overstaan
van bet Gemeentebestuur of van éen of meer
zijner leden, bezwaren tegen het plaatseu van
den motor in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hinderwet, zijn volgens du bestaande jurispru
dentie alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig
artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe
stuur of éen of rreer zijner leden ztjn versche
nen, ten einde hunne bezwaren mondeling toe te
lichten.
Amersfoort, 2 September 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK.
De Secretaris,
K. KAAN Jzn.,
loco-Secretaris.
Werken.
Wanneer van iemand wordt gezegd »hij
werkt zich doodtdan is dit geen juiste
uitdrukking. De arbeid op zichzelf is zeker
lijk niet moordend integendeel, hij is een
evenwicht voor onze gezondheid.
Een der ijverigste en ongetwijfeld oen der
meest-oprechte apostelen der collectivistische
leerstelling kondigde onlangs de komst eener
gouden eeuw aan, waarin het voor ieder
voldoende zou zijn, éen uur en twintig mi
nuten daags te werken om aan de eischen
van het algemeen belang te voldoen. Dit
is een treurig vooruitzicht. Twce-en-twintig
uren en veertig minuten van ledigheid
die immers des duivels oorkussen is zie
daar genoeg om de menschheid tot het treu
rigst physiek verval en de meest dompige
bekrompenheid te drijven indien die over
maat van ongebruikte kracht ons al niet
terugvoert naar de vermoedelijke wreedheid
onzer oudste voorvaderen.
De langdurige dagelijksche, gedwongen
arbeid is een noodzakelijke verzadiging voor
onze krachten, een bewonderenswaardige
regulator voor ons zenuwleven. Laten wij
ons toch wachten, dien arbeid onbedachtzaam
te verminderen,
Sedert twi-uig jaren hebben eenige Ame-
rikaansche Staten den »acht-urendag« aan
genomen en de' Voreenigde Staten hebben
er niet on«i> r geleden. Doch men dient
daarbij wel in 'i oog te houden, dat in de
Amerikaanse-he werkplaatsen het werk is
van een doorzetting, een ijver en een inten
siteit, zooals men bij ons niet kent. Een
Amerikaansch werkman brengt in acht uren
meer handenarbeid voor dan een Europeesch
werkman in tien uren. En men mag betwij
felen of acht uren van eenigszins nalatig
werken voldoende zijn tot het slagen der
industrie, waaraan de concurrentie reeds het
leven moeilijk maakt.
Bovendien wijst al hetgeen men met eenige
zekerheid van het menschelijk organisme
weet, er op, dat alle arbeid, waarin het
organisme genoegzaam verdiept, geen noe
menswaardige zenuwuitputting veroorzaakt,
omdat hij wordt vervuld bijna automatisch
en zonder hernieuwende inwerking op de
bewuste aandacht. Alleen een onverwacht
beletsel, een ongewone moeilijkheid ver
moeien, omdat een hernieuwde aanpassing
van krachten daardoor noodzakelijk wordt,
voor een doel, dat onvoorzien opkomt. De
Wet op den kinderarbeid is uitnemend; maar
een volwassen jongeling, die zijn ambacht
kent en zich niet door drank verzwakt, ver
moeit zich minder, naarmate zijn arbeid ge
regelder is.
Arbeid is in werkelijkheid vreugde en ge
zondheid; hij onderhoudt in ons het leven,
matigt tot algemeen welzijn de zenuwwer
king, die zonder hem het bestaan in de
samenleving bijna onmogelijk zou maken.
En is hij niet het eenige middel om ons leed
te vergeten, niet aan onze kwalen te denken,
en verzachting te geven door de verschaffing
van eenigen welstand?
De menschelijke krachf in ons wil niet op
haar plaats blijven vibreeren, maar wil van
ons uitgaan en tot vervulling en werkelijk
heid komen in daden. Werkloosheid kan
slechts leiden, door razernij heen, tot onmacht.
Laat ons vooral prediken liefde voor den
arbeid; zij is bron van hernieuwde, toene
mende kracht, van tevredenheid over zich
zelf, van een veilige zekerheid; Men laat
ons openlijk bestrijden de leugenachtige leer
stelling, in den arbeid een onteering, een
moderne slavernij te zien.
Over het geheel genomen, is het zooge
naamd geestelijk werk, dat slechts weinig
inspanning der spieren vordert, minder hy
giënisch en gezond, dan de arbeid op het
land of in de werkplaats. Het leven in de
studeerkamer en op het kantoor heeft tegen,
dat het organisme went aan zekere traagheid
der spieren.
Iemand, die een groot deel van den dag
I doorbrengt in een besloten vertrek, geen
andere beweging heeft dan van huis riaar
kantoor en van kantoor naar huis te wan
delen, zal bijna zeker een aantal kwalen lee-
ren kennen. Met warm hoofd en koude voe
ten, trage maag, slappe spieren, zwakke bee-
nen, zal de bureauwerker zeker onderhevig
zijn aan meer ongesteldheden dan de hand
werkslieden. Voor hen, die hun eigen mees
ter zijn, die aan 't hoofd staan en voor wie
de uitkomsten evenredig zijn naar de ver
meerdering en het vernuft hunner pogingen,
moet men hier nog de grootste bron van
krachtsverbruik aan toevoegen, namelijk de
spanning van het altijd hernieuwd willen.de
vrees om te falen, de angst voor de toekomst.
Dat geeft onder zakenmenschen, ingenieurs.
Staatslieden en de jonge menschen, die zich
voor examens voorbereiden zoo'n groot aan
tal neurasthenische cliënten.
Het is niet het werk, dat de overspanning
veroorzaakt, maar het is de wijze waarop
wordt gewerkt. De Engelschen, die zich niet
overgeven aan uiterlijk vertoon hunner ge
voelens, hebben hierdoor veel voor op andere
volken, omdat zij door dit niet-tentoonstellen
een innerlijke kalmte verkrijgen.
COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING
Amersfoort Soest Scherpen'/,eel.
TELEFOON INI'EIIC. :I03. - Ttl«nram»drm„DULLAERT".
Nemen gelden op Prolongaties ii Deposito
met onderpand.
99" Vanaf heden bestaat gelegenheid tot het huren van Safe-loketten in onze
brand- en inbraakvrije kluis, fabrikaat LIPS, bestand tegen de moderhe inbraak
werktuigen. Nieuwste constructie.
Personen, die het minst werken, putten
1 dikwijls het meest hun zenuwen uit, juist
omdat hun traagheid hun een onzekerheid
geeft, die kwelt. Wie de overtuiging heeft,
gedaan te hebben wat hij kon, wacht altijd
met zekere rust de uitkomst van zijn pogen
af, dat niet geheel verloren kah gaan.
I Het is met den geestesarbeid als met
handenarbeid en met alle daden des levens;
hij vermoeit slechts wanneer hij zeldzaam
voorkomt, ongewoon, toevallig en zonder
vervolg is. Wat bij lichaams- of geestes
arbeid vermoeit, is het beginnen, dat wil
zeggen de bewuste poging tot concentratie
van den geest op een bepaald onderwerp.
Wanneer de gedachte het onderwerp heeft
gegrepen, moet de wil de aandacht dwingen
en dat is een inspanning; maar heeft de
aandacht zich samengetrokken op het onder
werp dan gaat het werk vanzelf.
1 Het koint er dus op aan, volhardend te
werken en zich te wachten voor de krachts-
1 verspilling, die ontstaat door het voortdurend
1 overgaan van het eene voorwerp op het
andere.
Laat ons daarom zorgvuldig ons leven
regelen en ons neerzetten aan den arbeid,
iederen dag op het zelfde uur, opdat onze
hersens, uit eigen beweging werkend, zich
gereed maken tot de taak, evenals de maag
ons het oogenblik van den maaltijd aan
kondigt. De gewoonte is werkelijk een tweede
natuur; zij is de kracht van alle zwakken
en zelfs het geheim van de sterken, want
wij zien bij alle sterke, alle machtige geesten,
alle genieën, dat zij zich aan haar onder
werpen, zoodra zij een werk van langen
duur willen scheppen. De voortzetting der
gedachte op een /elfde onderwerp vermeer
dert de waarde van den tijd.
Wie zittend werkt, moet iederen dag spier
beweging nemen, wandelen, fietsrijden, gytn-
nastiseeren, doch onder voorwaarde, dat deze
spierinspanning de geestelijke vermoeidheid
niet vermeerdert. De spierb-weging moet
automatisch zijn, zonder noodzakelijkheid van
bewust willen Men ga bijvoorbeeld niet
wandelen om boodschappen te doen of iets
dergelijks.
De groote werkers sterven niet jonger
dan de ergste leegloopersbesmettelijke
ziekten sparen evenmin gedecolleteerde vrou
wen als de bcdrijvigste mannen een ren
tenier, die niets doet dan zijn courant lezen
en den sneltrein van 3 uur zien voorbijgaan,
veroudert even spoedig als de man die 's och
tends om 7 uur opstaat, zijn dienst in hot
ziekenhuis vervult, een college aan de Hoo-
geschool geeft, candidatcn voor het examen
ondervraagt, met zorg twintig zieken bezoekt,
tien brieven schrijft, de onderzoekingen in
een laboratorium leidt, vergaderingen presi
deert en alle twee of drie jaren een door
werkt boek uitgeeft.
Er zijn ongezonde beroepen en slechte
arbeidsomstandigheden. Er bestaat een hy
giëne voor geestes- en spierarbeid, en er
zijn aan hen, die arbeiden vele raadgevingen
te doen om hen te leeren, zich voor over
spanning te vrijwaren. Maar men moet be
ginnen met tot de nalatigen te zeggen, dat
een orgaan, dat te veel rust, zichzelf ver
nietigt, terwijl een orgaan, dat geregeld
werkt, zich onderhoudt, ontwikkelt en vol
maakt.
Het ploegijzer dat rust, roost.
Veerkracht.
De gedachte, dat alle menschen, ln vele
duizendtallen zich bewegende binnen de gren
zen eener afzienbare omgeving, bun eigen
geschiedenis hebben van lief en van leed;
dat elk van hen zijn loopbaan volgt in voor
en door hemzelf getrokken lijn, vormende
met al die andere lijnen czn niet te ontwarren
netwerk met milUoenen kruispunten die
gedachte is waarlijk overstelpend.
Men spreekt van het gemeenschappelijke,
waarvan de besiaans-noodzakelijkheid wordt
aangetoond door overeenkomst van behoeften
en neigingenmaar zouden niet de afwijkingen
der individualiteit veel talrijker en meer om
vattend zijn, alhoewel wij er ons in den loop
van de dagelijksche dingen mirschien minder
rekenschap van geven?
Ieder mensch ondergaat voor het grootste,
schept voor het mindere deel zijn eigen lot,
en vaak is dat zwaarder dan de voorstellingen
der fantasie, voor welke de kunst ons mede
gevoel tracht te wekken. De eenigszins pro
zaïsch aangelegde juffrouw d'c verklaarde,
dat zij. om treurigheid te zien, niet naar den
schouwburg behoefde te gaan, was de waa--
beid zeer dicht nabij.
En dan, nevens en achter de smart, zicht
baar voor het schouwend oog en afhankelijk
van waarneembare omstandigheid, is er nog
de onmetelijkheid van het zielelijden, waarvan
alleen hij de diepte peilt, die het heeft te
ondergaan, en dat wij allen maar al te goed
kennen.
En als wij. dit a'les wetende, het aan den
lijve ervaren, daar zijn neergezeten tc midden
van de toevallig gevormde eenheid, die «het
publiek» heet, met ingespannen aandacht
luisterend naar zang en instrument, of in éen
geluid met al de anderen de zaal doen daveren
van gierend lachen om de dwaasheden, die
op de planken of op het kinema-scherm ver
toond worden doet dan het stuk leven,
waaraan wij op dat oogenblik deelnemen, niet
denken aan een fdanse macabrewaarin zij.
die cr toe zijn gedwongen, zich onder tragisch
pretvertoon voelen meegesleurd langs nood
lottige baan naar een somber einde? Is, wel
beschouwd het leven iets anders dan een
docdendaos?
Dat zou bet inderdaad zijn, indien bet leven
niet in zichzelf bet vet mogen bezat om aan
den druk van een zwaren last wczrstnnd te
bieden. Het wordt niet fragmentarisch opge
bouwd uit waardevolle en minderwaardige
materialen; het is niet de sametivooging van
toevallig aangebrachte kleuren. Het moet en
kan zijn een eenheid, die wel tien invloed
ondergaat van elk wedervaren, maar stand