Zaterdag 18
September 1915.
No. 8622.
64e Jaargang.
B IJ B L A D
kosteloos-
Aan- en Verkoop van alle fondsen
SAFE-DEPOSIT.
A1ÏERSF00RTSÖHE
Uitgave vau de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cieeff
HOOFDREDACTEUR
F. J. rsisxasia
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.—
franco per poat /1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleftie- en onteigening*-
advertentien per regel 15 cent Reol&mes 15 regels /"1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. p
Bij advertentien van buiten de stad worden Öe incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus 9.
EOETSQEAOHT 9.
Telefoon 19.
By dit nummer behoort een
Wie zich met ingang
van 1 October doet in
schoven alsabonné,
ontvangt de tot dien
datum verschijnende
nummers
KENNISGEYINÜEN.
ROGGEBROODPRIJ S
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, dat de prijs van het rog
gebrood voor de Gemeente Amersfoort vanaf
heden wordt bepaald op n1/* cent per K.G.
Amersfoort, 15 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
SCHOUW.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat Watergraaf en Heemraden van het
Heemraadschap >de rivier de Eem, beken
en aankleven van dien* voornemens zijn, op
Maandag en Donderdag den 27 en 30 Sep
tember en Zaterdag den 2 October 1915
eene schouw te houden over de beken en
waterleidingen.
Schouwplichtigen worden uitdrukkelijk aan
gemaand, er voor te zorgen, dat zij alsdan
voldaan hebben aan hunne verplichtigen, in
de desbetreffende verordening gesteld.
Amersfoort, 15 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Nabetrachting.
In zijn rede tot sluiting van het deze
week hier gehouden 67ste Nederlandsch
I.andhuishoudkundig congres bracht de Voor
zitter dank aan allen, die er toe hebben
meegewerkt, het zóo goed te doen slagen
en óok aan de vertegenwoordigers der pers,
die dag na dag het gesproken woord in
het bereik hebben gebracht van heel Neder
land.
Hier mag wel eens worden gewezen op
den inderdaad geweldigen arbeid dier ver
slaggevers, meest deskundigen, die hetzij
aan de Hoogere landbouwschool te Wage-
ningen opgeleid, hetzij op andere wijze tot
landbouwkundigen gevormd, reeds in de
eerstvolgende editie van hun blad het aller
belangrijkste van de pras-adviezen en de
hoofdzaak uit de discussifin maakten tot ge
meengoed van hen, die om de eene of andere
reden het congres niet konden bijwonen, van
hen, die belang hebben bij den landbouw in
al zijn veelvuldigheid, en van de Besturen
der vereenigingen, die de belangen van den
landbouw voorstaan en door het congres
menigen nutten wenk kregen, dien ze te
zijner tijd zullen kunnen nagaan in het offi-
cieele verslag, dat uit den aard der zaak
eerst veel later zal verschijnen.
De Voorzitter van het congres sprak van
»hun keurige verslagen*. Verslaggevers
zijn op dit stuk niet verwend.
Waarlijk, men rekent hun arbeid siet licht
als men weet, dat het personeel van het
tebgraafkantoor hier, ook des nachts, werkte
met versterkte ploegen en dat bovendien
een Hughes-toestel met bedienende ambte
naren ter beschikking was c; -Jteld naast de
drie Morse's; als men weet, dat de verslag
gever van een der hoofdbladen in ons land
f 73-85 aan telegramkosten had te voldoen
toen hij, terugkeerend van de slot-excursie,
ging afrekenen.
Die excursie was een even mooi als pak
kend slot, een hoogst welkome ontspanning
na zóo veel en zoo lange inspanning. Het
is nu eenmaal een edele wedstrijd, aan de
eigen courant meer en betere belangrijke
mededeelingen te seinen steeds in lees
baren vorm, de telegrammen gaan onmiddel
lijk naar de zetterij tijd tot verbeteren van
den stijl, voor het bijschrijven van invoegin
gen, enz. is er niet dan de vakgenoot
van een ander blad kan geven. Het komt
er dus op aan, te luisteren met alle ooren
en het gesprokene te condenseeren in geniet
baren vorm. En dat vergt ontzaglijk veel
van de hersenen en de zenuwen der verslag
gevers, al zijn ze ook nóg zoo geroutineerd.
Geen wonder waarlijk, dat ook de ver
slaggevers zich spitsten op den rijtoer, die
zeker er »zit kopy ine, maar men kon
zich nu toch meer laten gaan ontspanning
zou brengen, omdat men velerlei zou zien,
dat óf geheel nieuw óf veel verbeterd was,
terwijl men ook nader zou kennismaken met
Amersfoort, waarvan men slechts zoo terloops
in den vroegen ochtend iets had gezien.
Nadat men van den Hoevelakerstraatweg
was teruggekeerd in de stad, ging men langs
Zuidsingel en Kleine Haag door de nieuwe
stadswijk aan gene zijde van het Plantsoen
met zijn ruime straten, vriendelijke huizen
en dikwijls heel mooie voortuinen, en langs
Arnhemscheweg en Bergstraat naar den Berg.
Had men reeds meermalen zijn goedkeuring
te kennen gegeven over hetgeen men ge
durende den rit had opgemerkt, toen men
den nieuwsten uitleg der stad had bereikt,
steeg die goedkeuriug tot bewondering, die
men niet onder stoelen of banken stak.
De mooie lanen, de glundere landhuizen
in hun modernen bouw en hygiënische in- j
richting, de lage huren neen, dat had men
toch niet verwacht.
En die heerlijke vergezichten, bosch en
heide en polder en zelfs de zee in het ver
schiet wat is het hier mooi.
De esprit de clocher sprak bij den Lim
burger en den Zeeuw en den Gelderschman
en bij alle overigen; maar tóch erkenden
ze, dat bij hen er slechts óf bosch, óf water
óf heide was, terwijl hier alles bijeen is te
vinden.
En een eigen waterleiding, die nu al winst
zal opleveren? En een zóo lage plaatselijke
belasting? En zijn we werkelijk al dien tijd
op het grondgebied der Gemeente geweest?
En is dit prachtige terrein eigendom van de
Gemeente? En zijn deze kostelijke wegen
aangelegd en deze fraaie huizen gebouwd
om werk te verschaffen aan hen, die door
de gevolgen van de economische crisis in
druk dreigden te geraken?
Deze en tal van andere dergelijke vragen
bestormden de leden der commissie van bij
stand, die den rijtoer meemaakten en zich
beijverden de gasten in te lichten.
Dankbaar, dat zij het konden doen.
Gelijk er Nederlanders zijn, die ver buiten
de landspalen elk mooi wegje, ieder fraai
uitzicht kennen en voor wie »Mooi Neder
land* eerst dezen zomer een openbaring is
geweest, omdat ze thans geen buitenlandsche
reis konden ondernemen, zijn er ook Amers-
foorters, die de stad hunner inwoning niet
kennen.
Hun zouden we willen aanraden, de niet
zoo heel verre wandeling te maken naar
bijvoorbeeld Vondel-laan en Van Maerlant-
laan, om vandaar te genieten van het prach
tige herfstlandschap en van het onbeschrijf
lijk mooie panorama met Tuindorp aan den
voet en de Veluwe-hoogten aan den gezicht
einder.
Of naar de Laan 1914, óok al is die een
eindje verder. Het meest geniet ge als ge
over Oud-Leusden gaat en dan, waar ge uit
het dal den Amersfoortschen berg bereikt,
den blik achter u wendt.
Bank vereenig ing H. L- A. DULLAERT Co.
AMERSFOORT Scherpenzeel Soest.
Ijanoegraobt OO - Tol. Intero. 868
Boowel op binnen- als buitenlandeoke Beursen.
LIPS' smeltproefvrye kluis. Nieuwste constructie.
"Ge zult niet minder opgetogen zijn over
het velerlei mooie, dat ge dan te genieten
krijgt, als de gasten van het jongste congres.
En ge zult met hen warme hulde brengen
aan het Dagelijksch Bestuur van deze Ge
meente, dat met breeden blik in de toekomst
dezen nieuwsten uitleg der stad overwoog
en voorbereidde, aan uw vertegenwoordigers
in het stadsbestuur, die aan de ingenieuse
plannen hun goedkeuring hechtten, en aan
allen, die deze tot uitvoering hielpen brengen.
De bezoekers van het congres van Ge
meente-belangen en van het Landhuishoud-
kundig congres hebben met eigen oogen
aanschouwd het nog in wording zijnde
nieuwste stadsdeel. Hetgeen zij hier zagen
en hetgeen zij hier hoorden over de wijze
waarop alles is tot stand gebracht zonder
de lasten voor de Gemeentenaren aanzienlijk
te verzwaren hebben zij uitgedragen naar
hun woonsteden, in alle hoeken des lands
gelegen.
Het voorbeeld, door Amersfoort gegeven,
zal navolging vinden. Er is grond, trotsch
daarop te zijn.
Amersfoort heeft in de jongste week naast
veel benijders tal van vrienden verworven,
die nog heel dikwijls er zullen terugkeeren.
Dit stemt tot vreugde en tot groote dank
baarheid aan hen, die thans weer op deze
wijze Amersfoort naar buiten meer bekend
maakten en leerden waardeeren.
Een waar woord.
Natuurlijk, want het is van den heer H.
Gordeau Jr., den uitnemenden Voorzitter van
de Openbare leeszaal en bibliotheek aan de
Beukenlaan, die onder den titel »Verkeerd
begrepen* in het September-nummer van
»Leeszaalnieuws« in sreifmarraak-spelling, doch
op de hem eigen stevige wijze de les leest
aan die Amersfoorters, die wel willen profi-
teeren van de leeszaal, doch 't zooveel moge
lijk op een koopje doen.
Hij schrijft dan wij zullen de spelling
van De Vries en te Winkel maar volgen:
Ergens In onze Statuten staat, dat de mini
mum-contributie voor de leden van de O. L.
en B. is fo.50.
Dit artikel wordt door honderden Amers
foorters verkeerd begrependoor honderden!
Het wordt verkeerd begrepen door talloo-
zen, die fo.50 contributie betalen, maar
procentsge wij ze althans misschien door
even veel, die f 1, f1.50, ja zelfs door meer
deren, die f2.50 per jaar geven.
Uitgesloten van die verkeerd-begrijpers zijn
zij, die van de leeszaal geen gebruik maken
en hun contributie enkel als gift tot instand
houding willen zien aangemerkt. We willen
hun dankbaar zijn en enkel zeggen kom er
toch eens, dan wordt .ge gebruiker I
Maar zij, die geregeld van de inrichting
gebruik maken, moeten eens het volgende
overwegen
re. in andere plaatsen van ons land bestaan
z.g. leesmusea, die hun leden zeker niet meer
hebben aan te bieden dan onze O. L. en B.
en die een contributie eischen van f 10 per
|»ar.
2 e. dat volgens het tegenwoordig aantal
leden en de omvang en kosten van ons be
drijf, elk lid, werden de kosten hoofdelijk
omgeslagen, ongeveer f 4 zou moeten betalen.
3e. dat een deel van ons personeel niet
naar den eisch kan worden gesalarieerd en
dat we bovendien aangewezen zijn op vrij
willig aangeboden diensten.
De minimum-contributie van 50 cent, d. 1.
éen cent per week, behooren dus alléén de
economisch allerzwaksten te betalen. Maar
ook twee, drie, vier en vijf cent per week
blijft een contributie, die voor 'n gebruik
makend lid dikwijls onvoldoende te noemen is.
Persoonlijk zou ik hem of haar, die mij
hierin om advies vroeg antwoordeneen con
tributie van 1 per mille van uw jaarlijksch in
komen, bijv. tot een maximum van f 5, komt
me rationeel voor. Dat zou dan worden
voor een inkomen van f 500 fo.50
1000 i.
1500 1.50
5000 en hooger5.
In dit systeem is geen rekening gehouden
met inwonende kinderen van welgestelde
ouders; die moeten zelf hun kas maar eens
opmaken, maar ik kan me niet voorstellen,
dat 'n tennis spelende jongedame of 'n hoc-
key-spelend jongmensch zich financieel' van
gelijke draagkracht voelt als 'n arbeider van
10 gulden in de week*.
Hopen we, dat dit volkomen juiste woord
wordt verstaan en begrepen en tot gevolg
heeft, dat de Penningmeester dezer zóo nat
tige vereeniging niet steeds het hoofd moet
schudden als er eens iemand voorstelt, een
zelfs niet al te duur boek dan wel tijdschrift
aan te schaffen.
De beteekenis der vogels voor
den mensck.
(INGEZONDEN.)
De mensch verbeeldt zich op aarde de
alles beheerschende macht te zijn, doch niets
is minder waar. De werkelijke beheerschers
van het geheel zijn de insecten. Wèl heeft
de mensch menig middel tot vernietiging
uitgevonden en verbeterd, waardoor hij de
heerschappij heeft verkregen over wilde en
sterke zoogdieren en giftige reptielen, doch
het blijft een feit, dat zijn werk nietig is
tegenover de aanvallen van insecten. Weinig
menschen begrijpen hoe verbazend groot het
aantal soorten insecten is en daarbij hoe
ontzettend hun vermogen tot voortplanting.
Hun aantal soorten is belangrijk grooter dan
dat van alle andere dieren te samen; meer
dan 300 ooo soorten zijn beschreven en 't is
niet onwaarschijnlijk, dat er nog tweemaal
meer te beschrijven zijn.
De vruchtbaarheid van sommige insecten-
