Stadsnieuws.
y
vader, moedor of voogd, hcefl zulks betrek
king op minderjarigen en strekt de uitdruk
king vader» voor liet geval, dat de vader
de ouderlijke macht of de voogdij uitoefent;
de uitdrukking 'moeder» voor het geval,
dat de moeder de ouderlijke macht of de
voogdij uitoefent; en de uitdrukking «voogd»
voor het geval, dat over don minderjarige
voogdij wordt uitgeoefend door een ander
dan den vader of de moeder. De uitdrukking
«curator» heeft betrekking op meerderjarigen
en strekt voor het geval, dat dezen onder
curateele staan.
Waar in het bovenstaande sprake is van
woonplaats, wordt ten aanzien van hen, die
geen vrijwillige woonplaats hebben dat
zijn o.a de minderjarigen daaronder ver
staan de plaats, waar zij werkelijk wonen,
en. zoo deze ontbreekt, de plaats van blijf.
Overlegging van stukken.
Door of voor hen. die elders geboren zijn.
behoort hij het doen van de aangifte ter
inschrijving te worden overgelegd een uit
treksel uit het geboorte-register, welk uit
treksel op aanvrage kosteloos wordt versterkt.
Voor het doen van de aangifte ter in
schrijving, die inoet plaats hebben lusschen
i cn 31 Januari a.s., zal meer bepaald gele
genheid worden gegeven ter Gemeente-secre
tarie op Woensdag den 5 Januari igi6, des
voormiddags van 9 tot ia uur voor hen
wier geslachtsnaam begint met de letters
A tot en met I". op Donderdag 6 Januari
1910 van des voormiddags 9 tot 12 uur
voor hen wier geslachtsnaam begint met
dc letters G tot en met O. en op Vrijdag
den 7 Januari des voormiddags van 9 tot
ia uur voor de overigen.
Men wordt dringend verzocht, zich zoo
mogelijk op een der aangegeven uren voor
het doen der aangifte ter Gemeente secretarie
te vervoegen.
Amersfoort, 14 December 1915.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJK.
Kamer van Arbeid voor de Bouwbe
drijven te Amersfoort.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Amersfoort,
Gelet op artikel 11 van het Kiesregle
ment voor de Kamers van Arbeid.
Herinneren de hoofden of bestuurders van
de volgende bedrijvenhet bewerken van
hout, steen of metalen, het leggen van elec-
trisehc geleidingen of van gas- of waterlei
dingen, het schilder- en stoffeerders-, behan
gers, heiers-, stukadoors-, aardwerkers- en
straatmakersbedriji. het ontwerpen van en
het houden van toezicht bij het uitvoeren
van bouwbedrijven aan hunne verplichtingen
om vóór 15 Januari a.s. eene lijst, of zoo I
noodig lijsten, op te maken vau de namen
en van de voornamen der mannelijke en j
vrouwelijke personen, die in hun bedrijf bin
nen het gebied der Kamer van Arbeid als
patroons of in hun dienst als werklieden
werkzaam zijn geweest gedurende het laatst
verloopen kalenderjaar, en om die lijst of
lijsten vóór 15 Januari as. te zenden aan
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
Op de lijsten mogen niet vermeld worden
zij. die gedurende den boven aangegeven
tijd niet binnen het gebied der Kamer van
Arbeid bij het zelfde hoofd of den zelfden
bestuurder zijn werkzaam geweest.
Op de lijsten behoeven niet te worden
vermeld zij. die geen ingezetenen des Rijks
of geen Nedc. landers zijn of op den 15 Fe
bruari a.s. den leeftijd van 25 jaren niet zul
len hebben bereikt.
Zij, die gedurende het laatstverloopen ka
lenderjaar in het bedrijf van het zelfde hoofd
of den zelfden bestuurder werkzaam zijn ge
weest, cn die aanspraak kunnen maken om
op eene Kiezerslijst voor de Kamer van
Arbeid te worden geplaatst, worden er voorts
aan herinnerd, dat zij daarvan vóór 15 Janu
ari a.s. aangifte kunnen doen bij Burgemees
ter en Wethouders voornoemd.
De formulieren der lijsten en der aangiften
zijn vanaf heden ter Gemeente-secretarie
kosteloos verkrijgbaar.
Amersfoort. 14 December 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat in de Gemeente Veldhuizen een geval
van mond- en klauwzeer is voorgekomen.
Amersfoort. 14 December 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De burgemeester en Wethouders van Amers
foort
Gelet op artt. en 7 der Hinderwet,
Ureneen ter kennis van het publiek, dut een
door VERMEIJ, ingediend verzoek, met
bijlagen. 0111 vergunning tot het oprichten van
eene bergplaats, tevens zouterij ven huiden
i in liet perceel alhier gelegen aan de Bloeuien-
I dalschcstraat, bij het Kadaster bekend onder
I sectie E, no. :U49. op de Secretarie der Gemeente
ter visie ligt, en dat op Dinsdag den 'JS December
i aanstaande, des voormiddag* ie half elf uren,
gelegenheid ten Raadhuize wordt gegeven oui.
I ton overstaan van het Gemeentebestuur of van
oen of meer zijner leden, bezwaren tegen het
I oprichten van "de inrichting in te brengen,
i Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
I Hinderwet, zijn volgens do bestaande jurispru
dentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig
I artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe
stuur of een of meer zyner leden zijn verschenen,
ten einde hunne bezwaren mondeling toe te
lichten.
Amersfoort, 14 December 1915.
burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
Burgemeester cn Wethouders van Amers
foort
brengen ter kennis, dat bij hen in is inge
komen een verzoek van Jan van LAAK,
koflichuishouder, wonende te Amersfoort, om
vergunning voor den verkoop van sterken
drank in hot klein, voor gebruik ter plaatse
van verkoop, voor den bencden-voorlokali-
tcit van het perceel Havik no. 42 alhier;
dat binner. twee weken na dagteekening
dezer bekendmaking een ieder tegen het
verlccncn van dc vergunning schriftelijke
bezwaren bij hun College kan inbrengen.
Amersfoort, 14 December 1915.
Burgemeester cn Wethouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A R. VEENSTRA.
I11 de Remonstrantsche kerk hoopt aan
staanden Zondagochtend voor te gaan ds.
A. L. van Hoorn, uit Utrechtin de Doops
gezinde kerk, ds. Ten Cate.
De Commissie van Rapporteurs uit de
Provinciale Staten heeft verslag uitgebracht
over het voorstel van Gedeputeerde Staten
tot verhooging van de opcenten op de Grond
en de Personeele belasting ten behoeve vooral
van het verhoogd verpleeggeld voor arm
lastige krankzinnigen.
In een afdeeling werd er op gewezen, dat
het de voorkeur verdient, opcenten te heffen
van de Vermogens- en Inkomstenbelasting.
Immers door steeds de opcenten op dc Grond
belasting te verhoogen, moeten de huren der
arbeiderswoningen steeds duurder worden.
In de andere afdeeling pleitte men voor
opcenten op de ongebouwde eigendommen
wegens den gunstigen toestand van den
landbouw. Daartegen werd echter aange
voerd, dat de grondbezitters daarvan geen
voordeel hebben omdat de pachten 12 en
meer jaren loopen en verhooging van pacht
is uitgesloten.
De Commissie van rapporteurs concludeerde,
aan Provinciale Staten voor te stellen, te
besluiten overeenkomstig het voorstel van
Gedeputeerde Staten zoowel wat betreft de
ontwerp-besluiten tot wijziging der Begroe
tingen voor 1915 en 1916 als ten opzichte
van het ontwerp-besluit tot verhooging der
opcenten op de Grond- en de Personeele
belasting.
In «Staatscourant» n
nomen het Kon. besluit
vaststelling van de regelen voor het gebruik
van het telefoonnet der voormalige Ned
Bell Telephoon-Maatschappij, thans overge
nomen door het Rijk.
Wat Amersfoort betreft, is oaarbij bepaald,
dat de tot 31 December geheven tarieven
van door geabonneerden of gebruikers te
betalen kosten, vergoedingen of rechten voor
de bestaande aansluitinger van kracht blijven
tot nadere voorziening.
Voor de na 31 December tot stand te
brengen aansluitingen is verschuldigd f50
per jaar voor een perceel, niet verder dan
i»oo M. van het bureelop verderen afstand
is verschuldigd f2 voor elke 100 M.
Bijzondere bepalingen gelden voor tijdelijke
aansluiting en seizoen-aansluitingen.
Wanneer het Rijk het plaatselijk net te
Amersfoort in exploitatie zal nemen, kan
nog niet met zekerheid worden meegedeeld.
Wel kon gezegd, dat dit binnen niet te
langen tijd zal geschieden.
De Commissie van toezicht op het Lager
onderwijs houdt morgenmiddag een openbjye
vergadering ten Raadhuize o.a. ter benoe-
ming van een 2e Voorzitter en tot het
samenstellen eener voordracht om te voor
zien in dc periodieke vacatures, welke ont
staan door het aftreden van de heeren mr. I
dr. Verhoef, Van Wijland en 'J'hien.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken j
houdt aanstaanden Zaterdagavond ten Raad-
huize weder een openbare vergadering.
In de Lijst van cenige der meest voor- I
komende artikelen met daarvoor aangenomen
maximum-prijzen, opgenomen in het nummer j
van Zaterdag is, door het verspringen van
een cijfer, een fout geslopen, die herstelling
behoeft.
De maximum-prijzen der verschillende j
soorten rijst zijn niet bedoeld per Kilogram,
doch per half Kilo.
De waterbouwkundige medewerker v.m
«De Kombodc» commentarieert oiis berichtje
over het afvoerkanaal, dat door het Heem
raadschap «De Eemc en het Waterschap
«De collegiön der exonereerende landen»
aanhangig is gemaakt bij Gedeputeerde
Staten van Utrecht op dc volgende wijze:
Toen we in het voorjaar over dc plannen
waarover 't hier gaat uitvoerige mededeelin-
gen verstrekten, ontveinsden wij ons niet,
dat de uitvoering van dit project de verwe
zenlijking der Gelderscbe Vallei-kanaal
plannen zou tegenhouden.
De zaak is deze.
De Minister verklaarde indertijd alléén tot
steun bereid te zijn voor een plan, waarbij
verbetering van waterafvoer op den voor
grond staat.
Van groote scheepvaartkanaalplannen wilde
hij, anders niet bang voor groot gedoe, niets
weten.
Zal het Kanaalplan worden uitgevoerd
dan moeten daaraan medewerken: Staat,
Provincie, Gemeente- en Waterschapsbe
sturen. Groote kapitalen zijn met deze zaak
gemoeid.
De onmiddellijk belanghebhbenden beoogen
echter een verschillend doel.
De Gemeente Amersfoort wenscht een
scheepvaartkanaaleen verbetering van den
waterafvoer is voor haar van ondergeschikt
belang.
De Waterschapsbesturen zijn alleen ver
langend naar verbeterden waterafvoerbe
vordering van scheepvaart ligt buiten hun
bcmoeiïngs-sfeer.
Gaan ze nu den waterafvoer doeltreffend
verbeteren, door het door ons geschetste plan
tot uitvoer te brengen, dan daalt beneden
peil hun belangstelling in het Kanaalplan,
Waarmede Amersfoort dan blijft zitten.
Want alleen wanneer alles medewerkt
en steunt uit alle kracht, kan er van het
Kanaalplan wat terecht komen.
Het wil ons dan ook voorkomen, dat ka
nalisatie van dc Eem, stuksgewijze, volgens
een vast plan, met steun van Staat en Pro
vincie uitgevoerd door de Gemeente Amers
foort de beste oplossing is voor het vraag
stuk Hoe Amersfoort te helpen aan een
waterweg naar zee.
Dit laatste heeft de «Amersfoortsche Cou
rant» reeds herhaalde malen betoogd.
En nu er wel degelijk vraag is naar fabrieks
terreinen en voor den aanvoer vau ruw-
materiaal de waterweg boven alle andere
verkieslijk is, wordt het hoog tijd, dat dit
werkelijk brandende vraagpunt eens zeer ern
stig wordt bekeken.
Dr. 1-Ienry van Dyke, gezant der Ver-
ecnigde Staten van Noord-Amerika te 's Gra-
venhage, heeft f 25 000, ontvangen van het
Belgisch stcun-comité, te New-York ten bate
van de geïnterneerde Belgische militairen,
hun vrouwen en kinderen, overgedragen aan
het comité, dat zorgt voor de Belgische ge
ïnterneerden, waarvan de heer Omer Buyse,
tc Amersfoort, Directeur is.
Volgens «Leeszaalnieuws» meldden zich in
November 43 en sedert 1 Januari van dit
jaar 579 nieuwe leden aan.
Het aantal bezoekers van de couranten-
en tijdschriftenzaal was 2673 in November
1915, tegen 1978 en 1208 in de zelfde maand
van 1914 en 1913; dat van de bezoekers der
studiezaal onderscheidenlijk 599, 600 en 364.
Het aantal uitgeleende banden bedroeg
4266 in November 1915, tegen 2850 In 1914
cn 1362 in «913. waarvan in de vorige maand
2231 romans en 939 kinderboeken.
liet is een uitnemende gedachte geweest
van het Bestuur der Toonkunst-afdeeling om
de leden ditmaal te doen genieten van de
zeer uitstekende qualiteiten der Arnhemsche
Orkest Vereeniging door het te doen uit
voeren Beethoven's «Eroica». Wellicht ook
daarom was Dinsdag de groote zaal van
«Amicilia» geheel bezet.
Men kent onze meening omtrent de bege
leiding door dit sublieme orkest van het
zeer kleine zangkoor; veel te klein vooral
wat de mannenstemmen betreft. Een derge
lijke begeleiding doet steeds denken aan het
versje van lleets:
'k Noem geen zang, den zang versmoren.
Het Arnhemsche orkest heeft Beethoven's
machtig kunstwerk prachtig verklankt. Alles
was af, alles van de uiterste volmaking. I-Iet
was het glanspunt van den avond en een
nieuwe lauwer voor den heer Petri, die met
groote zekerheid en fijn gevoel het zoo
hooge eischen stellende meesterwerk diri
geerde. dat in den treurmarsch wel zijn
hoogtepunt bereikte en als met grooten eer
bied werd aangehoord.
Het zangkoor bracht voor de pauze ten
gehoore «Stabat Mater» van Dvorak, waar
van het tekstboekje ook een metrische verta-
lingdoor den heer R. G. Rijkcns bevatte.
Vooral de damespartijen kweten zich goed
van hun dikwijls zware taak; de tenoren
trachtten door zeer hard zingen het tekort
aan stemmen op te heffen, hetgeen niet ten
goede kwam aan den zang. Uit het geheel
bleek, dat het koor zich ernstig heeft ge
oefend om dit werk ten gehoore tc brengen.
Het orkest overstemde echter meermalen den
zang.
De soprahn-Sdli werden vertolkt door me
vrouw C. vau Rijsson Van IWop. wier
mooi aansprekend, glashelder, goed geschoold
geluid en ongekunstelde voordracht haar de
twee bloemstukken, welke haar werden aan-
geboden, ten volle waardig deden zijn.
Mejuffrouw A. van Hoorn, uit Laren, zong
de alt-soli, met af cn toe een wel wat ruim
1 gebruik van het vibrato. De tenor. 1c lieer
N. I. N. van Wensen, uit Utrecht, en dc
1 bariton, de heer K. Bronsgeest, mede uit
Utrecht, het laatst te Coblenz, sloten zich
goed aan bij de dames-solisten, terwijl mejuf
frouw H. J. F. Mezger op verdienstelijke
wijze de orgel-partij vervulde.
Dcelen we nog mede, dat zeer velen
Maandagavond de algemeene repetitie bij-
I woonden.
De diocesane Hanze-bonden uit de bisdom
men Utrecht, Haarlem, Breda en 's-llertogen-
bosch hebben zich thans vereend tot écn
federatie.
Gister werd te Utrecht gehouden een ver
gadering van de door het jongste Midden-
stands-congres benoemde commissie voor het
I plan-Krook, bestaande uit de heeren L. J.
1 Krook, Collenteur uit Rotterdam en Rooden-
berg uit Groningen, beiden lid van het Bonds-
bestuur, en C. Koenraad, Middenstands-con-
I sulent.
I Reeds in eerste instantie werd besloten,
j de uitvoering van het plan zooveel mogelijk
te bevorderen.
In het voorjaar zal de commissie weder
1 vergaderen, lerwijl zij inmiddels een regle-
....1 MM'M.AWnAn nn rlïo mirlrlflpil Z.ll
ment zal ontwerpen cn die middelen zal
beramen om dezen nict-philantropischen maat
regel zoo snel mogelijk tot uitvoering te
brengen.
De heer F. Domela Nieuwenhuis
sprak Dinsdagavond in «De Arend» voor
een zeer druk bezochte openbare vergade
ring, belegd door de plaatselijk afdeeling van
de Vrijdenkers-verceniging «De Dageraad»,
overGewetensvrijheid.
De Voorzitter der afdeeling de heer 11 ol-
mer, leidde den spreker in als de pionier van
het socialisme hier te lande, de man die heel
zijn leven gaf voor de vrije gedachte en het
vrije woord, in den strijd daarvoor alles
heeft verdragen, smaad, hoon en zelfs gevan
genisstraf en die steeds pal stond als een rots
voor de beginselen voor welke hij streed.
De stormen des levens hebben de manen
van dezen leeuw wit geverfd zijn klauwen
en zijn tanden zijn door de jaren minder scherp
geworden doch zijn moed is niet verflauwd.
De heer Domela Nieuw enhuis,
hierna het woord krijgend, herinnerde welk
een schoon, verheven denkbeeld is Gewe
tensvrijheid, vrijheid van denken, van spre
ken, van schrijver., van handelen; een voor
de mensch onontbeerlijke behoefte als hij
zijn taak wil verrichten als mensch, Doch
met dat al is het helaasnog noodig, daar
over te spreken, zelfs in de 20ste eeuw.
Vrijheid van denken heeft iederniemand
kan dat een ander beletten, want denken, is
een inwendige handelingdoch spr. cn de
zijnen bedoelen met vrijheid van denken ook
de volledige vrijheid om de gedachten te
uiten, tegenover iedereen, zonder daarvan
last te hebben. En nn moge ook de volks
dichter J. P. lleije reeds hebben gezongen
«Vrij denken mag je in ieder land» (enz.) en
(in ons land) »ls zelfs het spreken vrij, mijn
vrinden», doch wc weten wel beter. Wie te
veel vrijuit spreekt, loopt alle kans, achter
slot en grendel te geraken. Na de brave
vaders die »er voor zijn gestorven» voor
gewetensvrijheid, wel tc verstaan zijn kin
deren gekomen, die niet altijd deden waar
voor hun voorvaderen streden en leden en
stierven.
Er wordt zwaar afgegeven op de vervol
ging der eerste Christenendoch veel erger
dan door de Heidenen zijn de Christenen
vervolgd door hun mede-Christenen, zoodra
dezen de macht hadden gekregen. Het aan
tal van hen, dat den dood heeft gevonden
om een verschil van opvatting (gelijkheid,
dan wel gelijkvormigheid van Vader en Zoon,
of de leer der transsubstantiatie) is legio.
Op de gemeenste manier zijn hierom Chris
tenen vervolgd, gepijnigd, vermoord door
hun mede-broeders. Om nog maar te zwijgen
van dc vervolgingen, die de Protestanten
hadden te verduren van den veelgeprezen
Karei V, die er 50 000 liet ombrengen alléén
in het toen veel minder dichtbevolkte Noord
en Zuid-Nederland, waarbij zijn zoon Filips II
er nog 40 000 voegde. En dit ondanks de
feitelijke erkenning van de vrijheid van ge
weten door den Rijksdag van Spiers in 1520,
welke het Protestantisme achtte «een zaak,
die ieder in 't bijzonder aangaat».
liet heele Protestantisme is feitelijk niets
anders dan een strijd voor gewetensvrijheid
immers het wil niets weten van uitwendig
gezag, in tegenstelling van de kerk van
Rome, die juist vertegenwoordigt het uit
wendig gezag cn door haar «Rorna locuta»
alle vraagpunten tot hoogst eenvoudige op
lossing brengt cn iederen twijfel wegneemt.
Onze voorvaderen hebben getoond, dat zij
heel wat over hadden voor hun geloof; zij
hebben er alles voor getrotseerd, om huns
geloofs wille en om de vrijheid daarvan.
Dc hoofdredaci
is cn wordt vervolgü
lliui nakomelingen cc
verdraagzaam als hurt
niet zoo heclemaal d
heid», want toen de 1
was verheven tot
andersdenkenden
ambten.
Toch hadden we ia
wijze meer vrijheid
andere landen; dochi
revolutie is vrijheisü
cretccrd cn werd 1
noembaar in alle amtji
Spinoza's «Ethica»]
der 17e eeuw openlj
het brandpunt der j\
bewijs hoe het s|osj:
denken, spreken en
draagzaam men was,
vonden in den broode
Sinds uc Fransche ik
we meer gewetensv
doch nog niet vól»
bestaat nog altijd, A
dan vroeger. De di
nog gestraft. De ovA
niet aan, dat er men:
consciëntie niet kyi
moordenaar, dat is sol
aldus spr. is
beroepsmoodenaar; he
doch is feitelijk niets
meening neerschreef,
waarop hij niet de vrijl
neer tc schrijven, is
die vrijheid.
Te vreemder ïijT,
ons land, omdat daai
hebbend man, is, dii
opgekomen vóór de g
lijk dr. Abraham K
Toelichting tot hec
Anti-revolutionnaire
lichting hij zonder
eischt volledige gew
lieer De Savornin J.oh
zekere althans platoni
van gewetensvrijheid,'
Spr. betreurde de
teekenaars van het die
Vervolging maakt te
standers, gelijk in on;
malen wordt be\v£5fv
3 maanden, ds. Hiig
kregen wegens het te
test; zullen alle 500 0
vervolgd, en ook alle
Niet minder bekenc
De Ligt, uit Nunefl?
welke niet in den sm;
overheid e:: om wel!
zet. Ook de kerkelijk!
zich mee. doch zij 1
de zaak te verwijzen*
stuur van Eindhogf^
algcrncene stemmen 4
gehandeld niet in stri;
doch hem met op ei
men schuldig oordeelt
in de uitoefening zijrti
van het kerkelijk rei;
risping gaf. Ook hiel
inbreuk op de geJt
slag wordt dc gew<w
gelegd cn gesckonda:
omvang wil toegepi
meewerken tot ophefi
En niet alleen tent
stuk of dicnst.weigeri
wetens vrijheid, maart
dienst betreft.
Terecht heeft Dé f
De ketterij, die, i
Een woord, dat n
Doch il
Houd 1
Juist voor het
Die, zonder haarl
Van heersckzuchl
Slechts waar z'ol
Ze mij een stinkl
Dat is volkomen I
zaad der maatschapn
een even groote eer
schon tijd het woort
Wij staan, besloo
stige gebeurtenissen,
zal deze verfoeilijke
gevolg hebben, dat
voorheen het ho«*|
reeds zichtbaar is 1
algcmcenen dienstpl
Nederland is ree
schoven op den wej
plicht. In Engeland
bezig, algemeenen^
verheffen onze ho 1
transport-, de spoora
kers. Zelfs Ameriki
van 120000 tot 8oo<
Deze oorlog zal ni
komen juist is dr.jj
van dezen oorlóg
nieuw imperialisme!.
Alleen wanneer
elementen in alle 1
ecnsluitcii, zal het bf 1
